porządek

Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *porędъkъ. By surface analysis, porządzić +‎ -ek. First attested in the 16th century.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pɔˈʐɔn.dɛk/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /pɔˈr̝ɔ̃.dɛk/, (17^th–18^th c.) /pɔˈʐɔ̃.dɛk/
• (Greater Poland):
  • (Chełmno-Dobrzyń) IPA^(key): /pɔˈʐɔn.dɛk/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɔndɛk
• Syllabification: po‧rzą‧dek

Noun

porządek m inan (diminutive porządeczek, related adjective porządkowy)

1. (uncountable) order (state of being well arranged)

   Synonyms: glancuś, ład

   Antonyms: see Thesaurus:nieporządek

2. (uncountable) order (sequence in which some set appears)

   Synonym: kolejność

3. (uncountable) order (conformity with law or decorum; freedom from disturbance; general tranquility; public quiet)

   Synonym: ład

4. (countable) order (set of rules between between people within a society)

   Synonyms: ład, ustrój

5. (countable, art) order (system of construction, composition and decoration of buildings established in antiquity, associated with maintaining specific proportions)
6. (countable) horses selected to take the first two places in a race
7. (uncountable) order (relationship between people and their values or between specific phenomena)
8. (uncountable, obsolete, historical) representatives of the city's citizens in the city government
9. (countable, obsolete) rule; custom (something by which people abide)
10. (in the plural) act of tidying
11. (Chełmno-Dobrzyń, in the plural) artisanal tools

Declension

Declension of porządek

	singular	plural
nominative	porządek	porządki
genitive	porządku	porządków
dative	porządkowi	porządkom
accusative	porządek	porządki
instrumental	porządkiem	porządkami
locative	porządku	porządkach
vocative	porządku	porządki

Derived terms

adverbs

• w porządku

 

nouns

• porządek dzienny
• porządek dziobania
• porządek rzeczy
• stróż porządku

 

verbs

• porządkować impf, uporządkować pf

 

verbs

• być na porządku dziennym impf
• doprowadzić się do porządku pf, doprowadzać się do porządku impf
• postawić na porządku dziennym pf
• przejść do porządku dziennego pf, przechodzić do porządku dziennego impf
• przywołać do porządku pf, przywoływać do porządku impf
• stanąć na porządku dziennym pf, stawać na porządku dziennym impf
• zrobić porządek pf, robić porządek impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), porządek is one of the most used words in Polish, appearing 9 times in scientific texts, 10 times in news, 35 times in essays, 19 times in fiction, and 23 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 96 times, making it the 656th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• porządek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• porządki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• porządek in Polish dictionaries at PWN
• “PORZĄDEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 18.07.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “porządek”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “porządek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “porządek”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 727
• Antoni Krasnowolski (1879) “porządki”, in Album uczącéj się młodzieży polskiéj poświęcone Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu z powodu jubileuszu jego pięćdziesięcioletniéj działalności literackiéj (in Polish), Lviv: Czytelni Akademickiéj Lwowskiéj; "Gaz. Narod." J. Dobrzańskiego i K. Gromana, Słowniczek prowincjalizmów zebranych w ziemi chełmińskiej i świeckiej, page 307