Σαικσπήρου Δράματα, Ο Βασιλιάς Ληρ

Project Gutenberg's Shakespeare's Dramas, King Lear, by William Shakespeare

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org

Title: Shakespeare's Dramas, King Lear

Author: William Shakespeare

Translator: Demetrios Vikelas

Release Date: May 9, 2010 [EBook #32305]

Language: Greek

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK SHAKESPEARE'S DRAMAS, KING LEAR ***

Produced by Sophia Canoni. First two corrections by George Canonis

Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic, otherwise the spelling of the book has not been changed. Bold words have been included in &. Words in italics have been included in _. Page 176, which contains part of the last note (note 60) is missing.

Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου. Λέξεις με έντονους χαρακτήρες περικλείονται σε &. Λέξεις με πλάγιους χαρακτήρες περικλείονται σε _. Η σελίδα 176 η οποία περιέχει μέρος της τελευταίας σημείωσης (σημείωση 60) λείπει.

ΣΑΙΚΣΠΕΙΡΟΥ ΔΡΑΜΑΤΑ

ΕΜΜΕΤΡΩΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΘΕΝΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΑΓΓΛΙΚΟΥ

ΥΠΟ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΙΚΕΛΑ

Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΛΗΡ

ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

ΕΚΔΟΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ «ΕΣΤΙΑΣ» 44 — Οδός Σταδίου — 44 1914

Τυπογραφείον Παρασκευά Λεώνη

ΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΑ Ληρ, βασιλεύς της Μεγάλης Βρεττανίας. Βασιλεύς της Γαλλίας. Δουξ της Βουργουνδίας. Δουξ της Κορνουάλλης. Δουξ της Αλβανίας. Κόμης Κεντ. Κόμης Γλόστερ. Έδγαρ, υιός του Γλόστερ. Εδμόνδος, νόθος υιός του Γλόστερ. Κουράν, αυλικός. Οσβάλδος, οικονόμος της Γονερίλης. Γελωτοποιός του Ληρ. Γέρων χωρικός. Ιατρός. Αξιωματικός του Εδμόνδου. Άρχων, ακόλουθος της Κορδηλίας. Κήρυξ. Υπηρέται του δουκός Κορνουάλλης. Γονερίλη,) Ρεγάνη, )θυγατέρες του Ληρ. Κορδηλία.) Ιππόται αξιωματικοί, αγγελιαφόροι, στρατιώται και υπηρέται.

Η σκηνή εν τη Μεγάλη Βρεττανία.

Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΛΗΡ

ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ (1)

Αίθουσα εν τω ανακτόρω του Ληρ. (Εισέρχονται ο ΚΕΝΤ, ο ΓΛΟΣΤΕΡ και ο ΕΔΜΟΝΔΟΣ).

ΚΕΝΤ. Ενόμιζα ότι ο βασιλεύς ευνοούσε τον δούκα της Αλβανίας περισσότερον από τον δούκα της Κορνουάλλης.

ΓΛΟΣΤ. Κ' εγώ το επίστευα· αλλ' από την σημερινήν διαίρεσιν του βασιλείου δεν φαίνεται διόλου, εις ποίον από τους δύο δίδει την προτίμησιν. Τους το εμοίρασε εις τρόπον, ώστε δεν ημπορεί κανείς να ειπή τίνος μερίδιον είναι το καλλίτερον.

ΚΕΝΤ Υιός σου είναι αυτός, αυθέντα μου;

ΓΛΟΣΤ. Η ύπαρξίς του είναι εις βάρος μου. Μ' έκαμε να κοκκινίσω τόσαις φοραίς, ώστε κατήντησα να μη το έχω πλέον εντροπήν να τον αναγνωρίζω.

ΚΕΝΤ. Δεν σε νοιώθω.

ΓΛΟΣΤ. Η μάνα του όμως μ' έννοιωσε αξιόλογα και το αποτέλεσμα ήτο, ότι είχε μωρό εις την κούνια της, προτού έχη σύζυγον εις το κρεββάτι της(2). Εμυρίσθηκες τώρα τι λάθος έγινε;

ΚΕΝΤ Θα ήτο κρίμα να μη εγίνετο, αφού είχε τόσον καλόν καρπόν.

ΓΛΟΣΤ. Έχω και άλλον υιόν γνήσιο, κανένα χρόνον μεγαλείτερον από τούτον· και όμως δεν ημπορώ να ειπώ ότι τον αγαπώ εκείνον περισσότερον. Το παληόπαιδο αυτό μου εξεφύτρωσε ολίγον αδιάντροπα, και πριν να του ειπή κανείς να έλθη. Αλλά τι τα θέλεις; Η μητέρα του ήτο μία ωραία γυναίκα, και αφού έγινε που έγινε πλέον, δεν ημπορώ να τον αποκηρύξω. Τον γνωρίζεις αυτόν τον άρχοντα, Εδμόνδε;

ΕΔΜ. Όχι, αυθέντα μου.

ΓΛΟΣΤ. Είναι ο Κόμης Κεντ. Να τον θεωρής ως ένα καλόν μου φίλον.

ΕΔΜ. Είμαι ταπεινός σου δούλος, αυθέντα μου.

ΚΕΝΤ Σου χρεωστώ φιλίαν και επιθυμώ να κάμω την

     γνωριμίαν σου.

ΕΔΜ. Θα πασχίσω να φανώ άξιος της αγάπης σου,

     αυθέντα μου.

ΓΛΟΣΤ. Έλειπεν εννέα χρόνους τώρα, και πάλιν έχει να

     φύγη απ' εδώ… Ο βασιλεύς έρχεται!

(Εισέρχονται ο ΛΗΡ, οι δούκες της ΚΟΥΡΝΟΥΑΛΛΗΣ και της ΑΛΒΑΝΙΑΣ, η ΓΟΝΕΡΙΛΗ, η ΡΕΓΑΝΗ, η ΚΟΡΔΗΛΙΑ και συνοδεία).

ΛΗΡ Πήγαινε, Γλόστερ, να συνοδεύσης εδώ τους ηγεμόνας της Γαλλίας και της Βουργουνδίας.

ΓΛΟΣΤ. Ορισμός μου, αυθέντα μου.

(Εξέρχεται μετά του ΕΔΜΟΝΔΟΥ)

ΛΗΡ Στο μεταξύ τους μυστικούς σκοπούς μου θα δηλώσω (3). Τον χάρτην δότε μου εδώ. — Εμοίρασα εις τρία το κράτος μου, και σταθερά απόφασίς μου είναι, να βγάλω κάθε συλλογήν απ' τα γηράματά μου, εις σώματα νεώτερα να δώσω το φορτίον, κ' ελαφρωμένος 'ς το εξής να σέρνωμαι 'ς τον τάφον. Αγαπημένε μου γαμβρέ, της Κορνουάλλης δούκα, εξ ίσου δε αγαπητέ και συ, της Αλβανίας(4), απόφασιν ακλόνητον επήρα από τώρα εις κάθε θυγατέρα μου την προίκα της να δώσω, ώστε να λείψουν αφορμαί συγχύσεων κατόπιν. Κ' οι δύο ξένοι πρίγκιπες, ο Βουργουνδός κι' ο Γάλλος, που και οι δύο μου ζητούν την τρίτην μου την κόρην και δι' αυτό χρονοτριβούν με πόθον 'ς την αυλήν μας, απόκρισίν μου σήμερον θα λάβουν και οι δύο.

Αφού το απεφάσισα λοιπόν να παραιτήσω και κράτος κ' εισοδήματα και της αρχής φροντίδα, ειπήτε, θυγατέρες μου, να ιδώ από τας τρεις σας ποια μ' αγαπά πλειότερον ώστε κ' εγώ να δώσω το δώρον πλουσιώτερον εκεί, όπου αξίζει να είμαι γενναιότερος. Λοιπόν, ω Γονερίλη. η πρωτογέννητη εσύ, ομίλησε και πρώτη.

ΓΟΝΕΡ. Αυθέντα, πόσον σ' αγαπώ λόγια να πω δεν έχω. Μου είσαι ακριβότερος απ' την ελευθερίαν, από το φως, απ' τ' άπειρον, απ' ό,τι και αν είναι πολύτιμον και σπάνιον, — κι' απ' την ζωήν αυτήν μου, κι' ας την στολίζη ευμορφιά, χάρις, τιμή κ' υγεία! Σε αγαπώ' όσον παιδί αγάπησε ποτέ του, ή όσον αγαπήθηκε ποτέ 'ς την γην πατέρας! Γλώσσα δεν είναι ικανή κι' αναπνοή δεν φθάνει την άμετρην αγάπην μου με λόγια να εκφράση.

ΚΟΡΔ. (καθ' εαυτήν). Κ' η Κορδηλία τι να 'πή : Ας αγαπά εκείνη κι' ας σιωπά.

ΛΗΡ Από εδώ έως αυτήν την άκρην, όλην την έκτασιν αυτήν με τα πυκνά της δάση, με τους μεγάλους ποταμούς, με τους πλουσίους κάμπους. τ' απέραντα λιβάδια της, την δίδω εις εσένα και εις τους απογόνους σου διά παντός! — Τι λέγει και η δευτέρα κόρη μου, η ακριβή Ρεγάνη, της Κορνουάλλης δούκισσα; — Ομίλησε, Ρεγάνη.

ΡΕΓ. Είμεθ' απ' ένα μέταλλον κ' εγώ και η αδελφή μου όσον εκείνην εκτιμάς, τόσον κ' εγώ αξίζω. Τα λόγια της το αίσθημα εκφράζουν της καρδιάς μου, αλλά δεν είπε αρκετά πόσον εγώ εντός μου αισθάνομαι ότι μισώ κάθ' ευτυχίαν άλλην και μόνον την αγάπην σου έχω απόλαυσίν μου!

ΚΟΡΔ. (καθ' εαυτήν). Ω Κορδηλία, τι πτωχή που είσαι συ! Αλλ' όχι! 'Στα λόγια είν' η πτώχεια μου, δεν είναι 'ς την αγάπην!

ΛΗΡ Ιδού· του βασιλείου μου το τρίτον εις εσένα κ' εις την κληρονομίαν σου διά παντός θ' ανήκη! Εις πλούτον, 'ς ωραιότητα κ' εις έκτασιν αξίζει όσον και το μερίδιον της Γονερίλης. — Τώρα εσύ χαρά μου, κόρη μου υστερογέννητή μου, αλλ' όχι υστεροάκριβη, εσύ 'πού σε γυρεύουν της Βουργουνδίας οι αγροί, τ' αμπέλια της Γαλλίας, λέγε, τι έχεις να μου' πής, ώστε το μερτικόν σου να γίνη πλουσιώτερον παρά των αδελφών σου;

ΚΟΡΔ. Τίποτ', αυθέντα.

ΛΗΡ Τίποτε!

ΚΟΡΔ. Τίποτε.

ΛΗΡ Δεν εβγαίνει τίποτε απ' το τίποτε. Ομίλησε και πάλιν.

ΚΟΡΔ. Ν' ανασηκώσω δεν 'μπορώ 'ς τα χείλη την καρδιάν μου, η δυστυχής! — Σε αγαπώ, αυθέντα, κατά χρέος, ως κόρη σου· 'λιγώτερον ή περιπλέον, όχι!

ΛΗΡ Πώς είπες; πώς; — Διόρθωσε τα λόγια σου ολίγον, να μη χαλάση η τύχη σου.

ΚΟΡΔ. Αυθέντα σεβαστέ μου, μ' εγέννησες, μ' ανέθρεψες, μ' αγάπησες εμένα· κ' εγώ το ό,τι χρεωστώ σου το ανταποδίδω: σε αγαπώ, σε σέβομαι, — σου είμ' υποταγμένη. Και διατί να 'πανδρευθούν λοιπόν αι αδελφαί μου, αν, καθώς λέγουν, αγαπούν εσένα κι' όχι άλλον; Εγώ, ανίσως 'πανδρευθώ, ο άνδρας 'πού με πάρη και την μισήν αγάπην μου, και το μισό μου χρέος και την μισήν φροντίδα μου εκείνος θα τα έχη. Αν είναι τον πατέρα μου και μόνον να λατρεύω, εγώ δεν υπανδρεύομαι ποτέ.

ΛΗΡ Αυτά τα λέγεις με την καρδιάν σου;

ΚΟΡΔ. Μάλιστα, αυθέντα σεβαστέ μου.

ΛΗΡ Τι νέα και αναίσθητη!

ΚΟΡΔ. Κ' ειλικρινής, αυθέντα.

ΛΗΡ Λοιπόν, να έχης προίκα σου την ειλικρίνειάν σου! Διότι, μα τας ιεράς ακτίνας του Ηλίου (5), μα της Εκάτης τ' άγια μυστήρια, μα όλην των άστρων την ενέργειαν, απ' όπου εξαρτάται και θάνατός μας και ζωή, εδώ σ' αποκηρύττω! Σ' αρνούμαι κάθε πατρικήν φροντίδα, σου αρνούμαι και αίματος συγγένειαν και σχέσιν, κ' από τώρα εις την καρδιάν μου έγινες και εις εμένα ξένη διά παντός! Καλλίτερα τον βάρβαρον τον Σκύθην, καλλίτερα τον άνθρωπον, 'πού τρώγει το παιδί του να χορτασθή, — καλλίτερα αυτούς να ελεήσω, και να τους δώσω συνδρομήν, και να τους αγκαλιάσω, παρά εσέ, που κόρην μου ένα καιρόν σε είχα!

ΚΕΝΤ. Καλέ αυθέντα!…

ΛΗΡ Σώπα, Κεντ! Ανάμεσα του δράκου και της οργής του μη χωθής! Πλειότερον απ' όλαις την αγαπούσα, κ' ήλπιζα παρηγοριάν να εύρω μια μέρα 'ς την αγάπην της. — Να μη σε βλέπω· φύγε! 'Σ τον τάφον μου ανάπαυσιν κ' ειρήνην να μην έχω, αν του πατρός της την καρδιάν ποτέ την ξαναεύρη! — Ποιος είν' εκεί; — Πηγαίνετε να φέρετε τον Γάλλον. Να έλθη και ο Βουργουνδός. — Αγαπητοί γαμβροί μου, 'ς των δύο θυγατέρων μου την προίκα και της τρίτης ας χωνευθή το μερτικόν· η δε αυθάδειά της, που λέγει ειλικρίνειαν, η προίκα της να είναι! Το κράτος μου ς' τους δύο σας μεταβιβάζω τώρα με τας τιμάς, που την πομπήν του χρόνου συνοδεύουν. Μόνον ιππότας εκατόν εγώ κρατώ κοντά μου, διά να μου τους τρέφετε και να τους συντηρήτε και με αυτούς θα κατοικώ 'ς εσάς με την αράδα, τον ένα μήνα 'ς του ενός, τον δεύτερον 'ς του άλλου. Τον τίτλον και το όνομα θα έχω βασιλέως, αλλά εσείς θα έχετε, αγαπητοί γαμβροί μου, κυβέρνησιν και δύναμιν και πλούτη κ' εξουσίαν. Ιδού· εις επικύρωσιν μοιράσετε εις δύο αυτό το στέμμα μου.

(Τοις εγχειρίζει το διάδημα αυτού)

ΚΕΝΤ. Ω Ληρ, πορφυρογεννημένε, εσύ, οπού σ' ετίμησα ως βασιλέα πάντα, κι' ως δούλος σ' υπηρέτησα, και σ' είχα ως πατέρα, εσύ, που προστάτην μου 'ς την προσευχήν μου σ' είχα…

ΛΗΡ Το τόξον μου ετέντωσα· τραβήξου απ' το βέλος!

ΚΕΝΤ Ας πεταχθή καλλίτερα κι' ας έμβη 'ς την καρδιάν μου! Αφού ο Ληρ είναι τρελλός, ας είν' ο Κεντ αυθάδης! Τι θέλεις, γέρε; Τι ζητείς; Θαρρείς ότι το χρέος θα φοβηθή να ομιλή, ενώ η κολακεία εξαπατά την δύναμιν; Να ομιλή με τόλμην είναι το χρέος της τιμής, εάν η εξουσία γυρνά 'ς την τρέλλαν. — Πρόσμεινε· μη την καταδικάζης· σκέψου καλά· χαλίνωσε την βίαν την φρικτήν σου. Η κεφαλή να μου κοπή, αν η μικρή σου κόρη σε αγαπά 'λιγώτερον εκείνη απ' ταις άλλαις. Άδεια δεν είναι η καρδιά που δεν αντιβουίζει με κούφια λόγια!

ΛΗΡ Σώπα, Κεντ, αν θέλης την ζωήν σου!

ΚΕΝΤ Δεν την εψήφησα ποτέ εμπρός εις τους εχθρούς σου, κι' ούτε ποτέ θα φοβηθώ μη τύχη και την χάσω, ενόσω τρέχεις κίνδυνον εσύ!

ΛΗΡ Να μη σε βλέπω!

ΚΕΝΤ. Ω! άνοιξε καλλίτερα τα 'μάτια, κι' άφησέ με να μ' έχη πάντοτε, ω Ληρ, το βλέμμα σου σημάδι.

ΛΗΡ Τώρα, μα τον Απόλλωνα…

ΚΕΝΤ Τι τους επικαλείσαι

     εις μάτην τώρα τους θεούς;

ΛΗΡ σύρων το ξίφος.

     Ω άπιστε προδότη!

ΔΟΥΞ ΑΛΒΑΝΙΑΣ και ΚΟΥΡΝΟΥΑΛΛΗΣ

     Ησύχασε, αυθέντα μου!

ΚΕΝΤ Φόνευσε τον ιατρόν σου να ιατρευθή το πάθος σου(6)! Πάρε τα δώρα 'πίσω, ή όσον 'βγαίνει μια φωνή από τον λάρυγγά μου θα κράζω: Έκαμες κακά!

ΛΗΡ Προδότη, άκουσέ με!

     Εζήτησες τους όρκους μου να τους καταπατήσω,

     πράγμα που δεν το έκαμα ποτέ εις την ζωήν μου,

     κ' ετόλμησες μ' αυθάδειαν μεγάλην ν' αψηφήσης,

     επίβουλε, το κράτος μου και την απόφασίν μου!

     Κι' η φύσις μου κ' η θέσις μου αυτό δεν το σηκώνει.

     Την έπαρσίν σου τιμωρώ, κ'