Panunuri Finals
Panunuri Finals
Panunuri Finals
Pagbibigay Kahulugan
A. Sining
Lahat ng bagay na nakapalagid sa atin ay maituturing natin na isang
sining.Sa kabilang ng pagbabago na nagaganap sa ating mundo, hnsi maitatatwa
ang isang katotohanang na anumang bagay na likhang- tao na hindi maibibilang
sa mga tinatawag na kababalaghang pangkalikasan ay anyo ng sining.Tulad ng
eskultura, pagpipinta, arkitektura , pagpaplano ng siyudad at paligid; potograpiya
at dulaan ay maituturing ding anyo ng mga sining. Ang pagiging sining ng mga
nabanggit ay mapatutunayan lamang sa kaugnayan at bisang nalilikha ng mga
ito sa damdamin ng tao. Sa iba’t ibang anyo ng sining , nadarama ng tao na siya
ay kaisa ng isang Kalakhang nakapaligid at nakapaloob sa kanya – ang kahima
himalang Lakas na pinagmumulan ng lahat. Sa kabuuan tayo ang pinaka obra
maestra at di –mapapantayang likhang –sining ng Lumikha.
B. Panitikan
Ayon sa sinabi ni Salazar sa aklat ni Villafuerte ( 2000), ang panitikan ang
siyang lakas na nagpapakilos sa alinmang uri ng lipunan. Iba- iba ang kasiyahang
dulot ng panitikan. Sa maraming pagkakataon ang kasiyahang ito ay nagiging
dahilan ng ng mga popular na pagpapalagay na ang panitikan ay humihikayat ng
matataas at mararangal na kaisipan at damdamin, kasama ng iba pang pahiwatig
ukol sa higit na kainaman ng panitikan kaysa iba pang anyo ng sining sa tungkulin
ng pag –aangat at kalagayang pangkalinangan ng tao at lipunan.
Sa malalim na pagpapakahulugan ang kahulugan ng panitikan ay iba sa
kabuluhan nito.Ang kahulugan ay tiyakang makukuha sa pamamagitan ng pag –
alam sa nilalaman ng panitikan at pag-unawa rito. Samantala , ang kabuluhan ay
matatamo lamang sa pamamagitan ng pag –uugnay ng panitikan sa buhay.
C. Panunuring Pampanitikan
E.Neo – Klasismo
E. Romantisismo
F. Naturalismo
G.Pormalismo
Pinagtutuunan ng pansin sa teoryang ito ay ang mga istruktura o pagkabuo nito. Isa sa mga
tinitignan ay ang kabisaan ng pagkakagamit ng matatalinghagang pahayag. Kabilang din dito ang sukat sa
tula na nagpapakita ng bilang ng pantig sa bawat taludtod. Maaring itong lalabindalawahin, lalabing-
anim at iba pa. Ang tugmaan naman ay ang pagkakahawig ng mga tunog ng mga huling salita sa bawat
taludtod. Kariktan naman kapag gumagamit ng maririkit na salita upang mapukaw ang damdamin at
kawilihan ng mambabasa dahil may adhikaing gawing obhektibo ang pagsusuri , wala rin lugar ang
opinyon at interpretasyon ng mambabasa. Ito’y namayani sa panahon ng Amerikano at kasalukuyan.
Tatlong makakaugnay na aspekto /salik ang itinagubilin ni T. M. Greene bilang isang paraan ng
makaagham na pagsusuri sa panitikan.Ito ay binubuo ng a. Pangkasaysayan b. Muling paglikha
c.pagbibigay - halaga
Ang muling paglikha ay nauugnay naman sa madamdaming pag –unawa ng kung ano ang
napagtagumpayang ipahayag ng manunulat sa kanyang akda sa pamamagitan ng mga guni guni ,
sensitibo at masining na pagtugon ng manunuri.
Ang kritiko ay matapat sa sariling itinuturing ang panunuri ng mga akdang pampanitikan bilang
isang sining. Handang kilalanin ang sarili bilang manunuri ng akdang pampanitikan at hindi manunuri ng
lipunan , manunulat , mamababasa o ideolohiya. Laging bukas ang pananaw sa mga pagbabagong
nagaganap sa panitikan.Iginagalang ang desisiyon ng ibang mga kritiko na patuloy na sumasandig sa
ibang disiplina gaya ng linggwistika , kasaysayan at sikolohiya.Gayundin sila ay matapat na kumikilala
sa akda bilang isang akdang sumsailalim sa paraan ng pagbuo o konstruksyon batay sa sinusunod na
alituntunin at batas.Higit sa lahat , kailangan ng isang kritiko ang tigas ng damdaming naninindigan
upang maging tiyak na kapakinabangan ng panitikan ang kanyang pagmamalasakit, ay ipinakikilala ng
mga pangyayari nang mga unang taon ng kanyang pamimili.
MAED-FILIPINO
Profesor