DASAR PERBANDARAN NEGARA

Pengenalan Keperluan penyediaan DPN telah ditekankan di dalam RMK-8 dan RMK-9 di mana DPN perlu digubal untuk meningkatkan keberkesanan kualiti perkhidmatan bandar ke arah mewujudkan bandar yang selamat, bersistematik, moden dan menarik. Peruntukan di bawah Bahagian IIB, Seksyen 6B (3), Akta Perancangan Bandar dan Desa (Akta 172) yang dipinda pada tahun 2001 (Akta A1129), juga menyatakan keperluan bagi Ketua Pengarah Perancangan Bandar dan Desa menimbangkan dasar perbandaran negara atau dasar lain yang serupa dalam menyediakan draf Rancangan Fizikal Negara (RFN). Tujuan Dasar Perbandaran Negara Dasar Perbandaran Negara merupakan dasar yang memandu dan menyelaras perancangan dan pembangunan perbandaran negara supaya lebih efisien dan sistematik khususnya bagi mengurus peningkatan jumlah penduduk bandar pada tahun 2020 dengan penekanan terhadap keseimbangan pembangunan sosial, ekonomi dan fizikal di dalam bandar. Ia juga akan dijadikan asas untuk menggalakkan integrasi dan perpaduan kaum yang akan tinggal dalam kawasan bandar. Dasar Perbandaran Negara akan dijadikan teras utama dalam semua aktiviti perancangan dan pembangunan bandar di Semenanjung Malaysia termasuk penyediaan rancangan-rancangan pemajuan di peringkat negeri dan tempatan. Dasar ini akan menggariskan perkara-perkara teras, dasar-dasar, langkah-langkah

dan pelan tindakan perlaksanaan bagi menyelaras dan mengurus perbandaran negara. Isu dan Cabaran i. ii. iii. iv. v. vi. Kadar Perbandaran yang Pesat Penurunan Kualiti Alam Sekitar Ekonomi Bandar yang Kurang Berdaya Saing Sistem Pengangkutan yang Tidak Cekap Kemerosotan Kualiti Hidup Penduduk Bandar Kurang Penekanan Terhadap Rekabentuk Bandar Dan Pemuliharaan Warisan

vii. Tadbir Urus Bandar Yang Kurang Berkesan

Matlamat Mewujudkan Bandar Berwawasan dengan Komuniti dan Kehidupan yang Sejahtera Menerusi Pembangunan Perbandaran yang Mampan

Objektif i. Membangunkan bandar yang terancang, berkualiti, progresif dan mampan ; ii. Membangun dan memperkukuhkan ekonomi bandar yang berdaya saing ; iii. Mewujudkan persekitaran yang kondusif bagi menggalakkan pembangunan sosial ; iv. Membasmi kemiskinan bandar ; v. Memperkukuhkan sistem perancangan, pelaksanaan dan pemantauan ; vi. Memantapkan institusi pentadbiran dan pengurusan bandar.

Teras Dasar Perbandaran Negara i. Pembangunan Perbandaran yang Efisien dan Mampan ii. Pembangunan Ekonomi Bandar yang Kukuh, Dinamik dan Berdaya Saing iii. Sistem Pengangkutan Bandar yang Bersepadu dan Efisien iv. Penyediaan Perkhidmatan Bandar, Infrastruktur dan Utiliti yang Berkualiti v. Pewujudan Persekitaran Kehidupan Bandar yang Sejahtera dan Beridentiti vi. Tadbir Urus Bandar yang Efektif

PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN DASAR PERBANDARAN NEGARA DAN LANGKAH

TERAS 1 : PEMBANGUNAN PERBANDARAN YANG EFISIEN DAN MAMPAN
DASAR DPN1 DPN menjadi rangka kerja asas pembangunan bandarbandar di Malaysia. i. LANGKAH Memastikan semua rancangan pembangunan dan pemajuan (RFN, RW, RSN, RT dan RKK) mematuhi dasar-dasar yang telah digariskan di dalam DPN. AGENSI PELAKSANA JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT Jab. Perangkaan JPBD KPKT PBT JPBD JPBD PBN KWP PBT JPBD KWP PBN

ii. Melaksanakan pemantauan terhadap semua rancangan pembangunan dan pemajuan.

DPN2 Pembangunan bandarbandar perlu berdasarkan kepada sistem hierarki bandar DPN.

i.

Memastikan perancangan pembangunan bandar perlu berdasarkan hierarki bandar dan komponen bandar.

ii. Menggunapakai definisi bandar DPN bagi menentukan kawasan bandar.

iii. Mewujudkan sistem maklumat bandar melalui kajian Profil Bandar. DPN3 Setiap pembangunan bandar perlu berdasarkan kepada Rancangan Pembangunan dan Pemajuan yang disediakan. i. Mewartakan semua Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan dan Rancangan Kawasan Khas.

ii. Mengenalpasti dan menyegerakan penyediaan Rancangan Wilayah bagi konurbasi-konurbasi pertumbuhan negara dan wilayah.

DASAR

LANGKAH iii. Menjadikan Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan dan Rancangan Kawasan Khas sebagai panduan utama dalam proses kelulusan perancangan.

AGENSI PELAKSANA JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD PBT JPBD JPBD PBT

iv. Menyelaras dan memantau pelaksanaan rancangan pembangunan dan pemajuan di peringkat persekutuan, negeri dan tempatan.

v. Menyelaras dan memantau perancangan pembangunan kawasan konurbasi melalui Jawatankuasa Perancang Wilayah.

vi. Menguatkuasakan pematuhan terhadap semua Rancangan Pembangunan dan Pemajuan.

vii. Menubuhkan pangkalan data gunatanah yang komprehensif di peringkat negeri dan tempatan.

DPN4 Had pembangunan bandar (urban growth limit) ditentukan berasaskan daya tampungan bagi setiap bandar di seluruh negara.

i.

Menetapkan had pembangunan bandar (uban growth limit) yang berasaskan daya tampungan bagi setiap bandar dalam Rancangan Tempatan.

ii. Menetapkan kriteria Had Pembangunan Bandar. iii. Mengkaji semula had pembangunan bandar yang telah ditetapkan mengikut jangka masa yang bersesuaian.

DASAR

LANGKAH

AGENSI PELAKSANA JPBD KWP PBN PBT JPBD PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JAS JPBD KWP PBN

i. Memastikan pembangunan ditumpukan di dalam kawasan had pembangunan DPN5 Perancangan bandar bagi mewujudkan pembangunan bandar yang padat (compact city). gunatanah yang optima dan seimbang perlu diberi penekanan dalam pembangunan bandar. ii. Memastikan setiap pembangunan baru yang dijalankan bersesuaian (compatible) dengan guna tanah sekitarnya. iii. Mensyaratkan Penilaian Impak Sosial dilaksanakan di dalam perancangan dan kelulusan semua aktiviti pembangunan awam dan swasta.

iv. Memastikan zon tempat kerja disediakan berhampiran dengan tempat kediaman dan dilengkapi dengan kemudahan rekreasi.

v. Menggalakkan pembangunan perumahan di dalam pusat bandar atau berdekatan pusat aktiviti yang mempunyai akses kepada kemudahan dan pengangkutan yang baik. vi. Memastikan kemudahan bengkel dan kilang-kilang kecil yang menimbulkan pencemaran alam sekitar serta menjana lalulintas yang tinggi dizonkan di kawasan yang bersesuaian. DPN6 Pembangunan bandar perlu memberi keutamaan kepada pembangunan semula di dalam kawasan bandar. i. Melaksanakan pembangunan infill di kawasan yang berpotensi.

ii. Mengenalpasti dan menyediakan inventori kawasan-kawasan brownfield.

DASAR

LANGKAH iii. Merancang dan menyediakan program pembangunan semula kawasan brownfield.

AGENSI PELAKSANA JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JAS JPBD KWP PBN PBT Swasta KPKT KPKT PBN JPBD KWP PBN PBT JKT JPBD KWP PBN PBT

iv. Menjana semula kawasan-kawasan yang berpotensi untuk dibangunkan (urban regeneration).

v. Membaik pulih kawasan tanah tercemar sebelum dibangunkan.

vi. Mewujudkan satu agensi yang bertanggungjawab merancang dan menguruskan pembangunan semula bandar. vii. Menggalakkan penglibatan pihak swasta melalui penyediaan insentif dan program usahasama dengan pihak kerajaan. i. Membangunkan semula kawasan-kawasan kampung yang sesak, tidak DPN7 Pembangunan terancang dan terpinggir dari arus pembangunan. kampung di dalam bandar perlu diintegrasi dengan pembangunan bandar. ii. Memelihara ciri-ciri keunikan kampung disamping melengkapkan dan menaik taraf kemudahan infrastruktur dan utiliti serta kemudahan awam di dalam kawasan kampung.

DASAR

LANGKAH iii. Menggalakkan pendekatan Pembangunan Tanah Bersepakat (PTB) sebagai kaedah alternatif dalam membangunkan kampung di dalam bandar.

AGENSI PELAKSANA JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JKT KPKT JPBD KPIAT KWP NRE PBN PBT JPBD KPIAT KWP NRE PBN PBT JLN JPBD KWP PBN PBT

iv. Menyediakan premis-premis dan bangunan perniagaan mampu milik untuk meningkatkan kegiatan ekonomi penduduk tempatan di dalam kawasan kampung.

v. Melaksanakan pembangunan kampung baru berdasarkan kepada Pelan Induk Kampung Baru. DPN8 Kawasan Sensitif Alam Sekitar dan Kawasan Pertanian Utama perlu dipulihara. i. Melindungi dan memelihara kawasan-kawasan sensitif alam sekitar dan kawasan pertanian utama.

ii. Menjadikan kawasan hijau sebagai zon penampan untuk menghadkan pembangunan bandar.

DPN9 Kawasan lapang dan rekreasi yang mencukupi perlu disediakan mengikut keperluan penduduk.

i.

Memastikan kawasan rekreasi disediakan mengikut hierarki dan garis panduan serta piawaian.

DASAR

LANGKAH ii. Menyediakan kawasan-kawasan tanah lapang awam yang mencukupi melalui pemakaian sasaran petunjuk 2 hektar : 1000 penduduk bandar.

AGENSI PELAKSANA Jab. Perhutanan JLN JPBD KWP PBN PBT JLN JPBD KBS KPKT PBT JPBD KWP PBN PBT JLN JPBD KWP NRE PBN PBT JPBD JPS KWP PBN PBT

iii. Memastikan kawasan lapang dan rekreasi dilengkapi dengan pelbagai kemudahan sukan mengikut keperluan dan permintaan penduduk setempat.

iv. Mewarta kawasan rekreasi dan memantau pelaksanaan pembangunannya.

v. Menggalakkan pembangunan rangkaian hijau yang berkesinambungan dan bersepadu di bandar.

vi. Memastikan pembangunan menghadap sungai dan badan air.

DASAR

LANGKAH vii. Menggunapakai Dasar Lanskap Negara dalam penyediaan landskap.

AGENSI PELAKSANA JLN JPBD KWP PBN PBT JPBD PBT

viii. Mengkaji semula garis panduan dan piawaian berkenaan penyediaan kawasan lapang dan rekreasi.

TERAS 2 :

PEMBANGUNAN EKONOMI BANDAR YANG KUKUH, DINAMIK DAN BERDAYA SAING DASAR LANGKAH
i. Menerimapakai konsep kluster di dalam konurbasi untuk menggalakkan pertumbuhan aktiviti-aktiviti bernilai tambah yang tinggi dan berintensifkan pengetahuan.

AGENSI PELAKSANA
KSTI KWP MITI PBN KSTI MITI PBN KPTM KSM PBN KSTI KWP MITI PBN MIDA MITI PBN KSTI KTAK PBN JPBD KeKKWA KWP PBN PBT

DPN10 Pembangunan aktiviti ekonomi bandar yang bernilai tambah dan berintensifkan pengetahuan (kekonomi) di semua konurbasi digalakkan.

ii. Mengenalpasti kawasan-kawasan khusus di mana jenis-jenis kluster sedia ada wujud dan memfokuskan pelaburan ke kawasan tersebut. iii. Mengenalpasti dan membangunkan kawasan-kawasan yang sesuai untuk menempatkan institusi latihan dan pendidikan tertiari bagi menyediakan tenaga mahir. iv. Menggalakkan pembentukan cybercity dan cybercentre untuk menjadi pemangkin pertumbuhan k-ekonomi.

v. Mempromosi pembangunan taman perniagaan (business park) secara integrasi. vi. Memastikan penyediaan infrastruktur IT yang efisien untuk menggalakkan pembangunan e-perniagaan dan e-perdagangan. vii. Membangunkan kemudahan rekreasi dan kebudayaan yang sesuai untuk persekitaran kehidupan bandar yang kondusif kepada pelabur dan penduduk tempatan.

DASAR

LANGKAH
viii. Meningkatkan promosi konurbasi sebagai pusat pelaburan.

AGENSI PELAKSANA
KWP MIDA MITI PBN KKLBW LKW MITI PBN PBT KSTI KTAK PBN PBT JPBD MITI PBN PBT KPKT PBN PBT JPBD PBN PBT JPBD PBN PBT JPBD

DPN11 Pembangunan ekonomi Pusat Petempatan Utama dan Kecil perlu digiatkan untuk menyokong peranannya dalam pembangunan wilayah.

i.

Menggunapakai konsep kluster bagi memperkukuhkan ekonomi bandar dan hubungannya dengan kawasan pedalaman.

ii. Membangunkan infrastruktur IT yang efisien untuk menyokong k-ekonomi.

iii. Mewujud dan mengukuhkan taman-taman perniagaan dan perindustrian khas untuk menggalakkan kluster-kluster ekonomi.

iv. Menyediakan insentif bagi pembangunan semula kawasan brownfield sebagai zon perniagaan dan perindustrian khas. v. Menggalakkan penyediaan lot-lot perniagaan kecil di kawasan kediaman.

vi. Menggalakkan konsep pejabat kecil di unit kediaman (SOHO).

vii. Menyediakan garispanduan perancangan pejabat kecil di unit kediaman.

DASAR

LANGKAH
viii. Mengenalpasti kawasan-kawasan yang sesuai bagi penubuhan institusiinstitusi latihan kemahiran dan pendidikan. ix. Menyediakan kemudahan rekreasi untuk menyokong persekitaran perniagaan.

AGENSI PELAKSANA
KPTM KSM PBN JPBD PBN PBT JPBD KeKKWa Kem. Pelancongan PBN PBT

DPN12 Bandar-bandar yang mempunyai fungsi dan ciri-ciri khas (special feature towns) dibangunkan mengikut potensi dan keistimewaan masingmasing.

i.

Mengenalpasti bandar-bandar yang mempunyai fungsi dan ciri-ciri khas seperti: Bandar Sempadan ; Bandar Pelancongan; Bandar Berciri Khas (Special Role Centre) ; Bandar Perindustrian Khas; dan Bandar Nod Pengangkutan dan Perhubungan akan Datang.

ii. Membangunkan ekonomi bandar ciri khas mengikut keistimewaan masingmasing dengan menyediakan kemudahan sokongan.

JPBD KeKKWA Kem. Pelancongan PBN PBT JPBD PBN PBT KPKT PBN PBT KPKT PBN JPBD PBN PBT

iii. Merancang dan memulihara zon gunatanah untuk mengekalkan keistimewaan masing-masing. DPN13 Peluang pekerjaan terutama kepada kumpulan yang berpendapatan rendah dipertingkat dan dipelbagaikan tanpa mengira kaum. i. Mengenalpasti profil golongan miskin bandar berasaskan Pendapatan Garis Kemiskinan (PGK).

ii. Melaksanakan Program Pembasmian Kemiskinan Bandar (PPKB). iii. Menyediakan ruang perniagaan khusus untuk peniaga kecil melalui pembinaan medan selera, gerai, tapak pasar tani kekal, tapak pasar malam, ruang niaga, pasar dan bengkel di lokasi yang bersesuaian.

10

DASAR

LANGKAH
iv. Menggalakkan penyediaan peluang pekerjaan dalam sektor industri kecil dan sederhana (IKS) berhampiran dengan kawasan kediaman.

AGENSI PELAKSANA
JPBD KPUK KSM PBN PBT JPBD KPUK PBN PBT KPUK KSM KWP PBN PBT KPUK KPWKM KWP PBN JPBD KWP PBN PBT KPKT PBN PBT KPUK KSM

v. Membantu IKS sedia ada yang telah memainkan peranan menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi dengan menyediakan tempat yang sesuai untuk mengembangkan aktiviti perniagaan ekonomi. vi. Menyediakan peluang pekerjaan di kawasan perumahan kos rendah dan perkampungan tradisi di dalam bandar.

vii. Menggalakkan konsep bekerja dari rumah untuk memberi peluang pekerjaan kepada golongan berpendapatan rendah, orang kurang upaya dan wanita.

viii. Menggalakkan pembangunan in-situ untuk mengekalkan peluang pekerjaan.

ix. Menyediakan kemudahan infrastruktur yang lengkap bagi sektor tidak formal.

x. Menyediakan program-program latihan kemahiran untuk penduduk berpendapatan rendah.

11

DASAR

LANGKAH
xi. Mengenalpasti dan menyokong perniagaan kecil yang menyediakan perkhidmatan kepada penduduk di konurbasi, pusat petempatan utama dan pusat petempatan kecil.

AGENSI PELAKSANA
JPBD KPKT PBN PBT PBN PBT MARA PBN PBT LKB LPN MARA PBN PBT LKB MARA PBN PBT LKB JPBD PBN PBT KPUK KSM MARA Semua agensi awam

DPN14 Pembangunan kawasan perbandaran akan mengambilkira identiti Malaysia yang melibatkan pelbagai kaum. Penglibatan golongan Bumiputera dan mereka yang berpendapatan rendah dalam sektor ekonomi bandar akan dipertingkatkan. Pada masa yang sama, kepentingan dan peluang serta potensi masa depan kaum lain yang sedia ada tidak terjejas atau disekat.

i.

Menyediakan kuota dalam mendapatkan lesen, permit dan pengagihan premis atau gerai perniagaan, tapak pusat penjaja, tapak industri kecil dan rumah kedai di lokasi yang strategik.

ii. Menetapkan minimum 30 peratus dari jumlah unit dan ruang lantai perniagaan mampu milik dilokasi yang strategik.

iii. Unit-unit kuota Bumiputera yang tidak terjual akan dibeli oleh agensi kerajaan seperti PKEN, MARA, LKB, PBT dan Lembaga Perumahan Negeri (LPN) untuk disewakan.

iv. Menggalakkan pembinaan premis perniagaan, bazar dan ruang pejabat di lokasi yang strategik oleh agensi-agensi kerajaan.

v. Menyediakan ruang tapak perniagaan secara terancang untuk sektor tidak formal seperti ruang pasar malam, pasar tani dan bazar Ramadhan. vi. Menggalakkan pembangunan program-program latihan dan pembangunan kemahiran dalam bidang pengurusan, pengoperasian perniagaan dan keusahawanan. vii. Mewujudkan jaringan usahasama antara sektor awam dan swasta bagi golongan Bumiputera.

12

DASAR

LANGKAH
viii. Menggalakkan usahasama antara Bumiputera dengan bukan Bumiputera bagi peluang baru yang sesuai.

AGENSI PELAKSANA
KPUK MARA LKB

13

TERAS 3 :

SISTEM PENGANGKUTAN BANDAR YANG BERSEPADU DAN EFISIEN LANGKAH AGENSI PELAKSANA
KWP LPKP MOT PBN PBT JPBD MOT PBN PBT KWP MOT PBN PBT JPBD PBN PBT KWP MOT PBN KWP MOT PBT KWP LPKP MOT PBT

DASAR

i. Menyediakan pelan induk pengangkutan awam di semua peringkat perbandaran. DPN15 Sistem pengangkutan awam yang bersepadu, efisien dan mesra pengguna dibangunkan. ii. Menyediakan garispanduan berdasarkan kepada sasaran mod pengangkutan awam yang telah disediakan.

iii. Membina terminal pengangkutan multi-modal mengikut hierarki bandar.

iv. Mengintegrasi sistem pengangkutan awam di dalam perancangan guna tanah dengan menggunakan konsep Transit Oriented Development (TOD). v. Membangunkan sistem pengangkutan awam berkapasiti tinggi di Konurbasi Pertumbuhan Negara, Wilayah, Separa Wilayah dan Pertumbuhan Negeri. vi. Menyediakan terminal Park and Ride di Konurbasi Pertumbuhan Negara, Wilayah dan Separa Wilayah. vii. Meningkatkan kawasan liputan laluan pengangkutan awam dan memastikan perkhidmatan pengangkutan awam yang cekap, efisien dan menepati waktu.

14

DASAR

LANGKAH
viii. Memperkenalkan sistem tiket bersepadu yang merangkumi semua mod pengangkutan awam. ix. Memberi keistimewaan kepada OKU dan warga emas melalui penyediaan kemudahan fizikal, diskaun tiket dan kemudahan sokongan lain. x. Mewujudkan satu agensi khusus bagi mentadbir, merancang dan melaksanakan sistem pengangkutan awam. xi. Menyelaraskan operator-operator yang terlibat dalam penyediaan pengangkutan awam. xii. Memastikan operator-operator yang terlibat dalam penyediaan pengangkutan awam mematuhi pelan laluan yang telah ditetapkan. xiii. Menyemak semula perundangan yang berkaitan dengan pengurusan sistem pengangkutan awam. xiv. Memastikan aspek perancangan pengangkutan awam diberi penekanan dalam Rancangan Tempatan. xv. Menggalakkan program berkongsi kereta untuk mengurangkan penggunaan kenderaan persendirian. xvi. Menggalakkan penggunaan kenderaan mesra alam bagi mengurangkan tahap pencemaran udara.

AGENSI PELAKSANA
LPKP MOT LPKP MOT PBT MOT

LPKP

LPKP

MOT

JPBD PBN PBT MOT

KSTI LPKP MOT

15

DASAR
i. DPN16 Sistem pengurusan lalulintas yang lebih menyeluruh dilaksanakan untuk ii. memastikan pergerakan lalulintas iii. yang lebih cekap dan berkesan.

LANGKAH
Menggunapakai sistem pengangkutan pintar dan navigation system dalam pengurusan lalulintas di bandar. Memperkenalkan sistem pengurusan lalulintas yang lebih efisien untuk mengawal kesan aktiviti di dalam pusat bandar yang menjana lalulintas keterlaluan. Melaksanakan skim untuk menghadkan bilangan kenderaan persendirian yang memasuki pusat bandar.

AGENSI PELAKSANA
KKR MOT PBT KKR PBT KKR KWP PBN PBT PBT KWP PBN PBT KKR KWP PBN PBT KKLBW KKR PBT KKR KWP PBN PBT KKR KWP PBN PBT

iv. Menghadkan kemudahan tempat letak kenderaan di pusat bandar. v. Mengawal pergerakan kenderaan dengan melaksanakan program traffic calming. vi. Menggunapakai Computerised Area Traffic Control di dalam kawasan perbandaran.

DPN17 Rangkaian jalan raya i. yang lebih menyeluruh dibangunkan bagi ii. meningkatkan aksesibiliti dan mobiliti di dalam dan di antara bandar. iii.

Membangunkan jalan raya mengikut hierarki.

Meningkatkan aksesibiliti bagi melancarkan pergerakan kenderaan melalui penyediaan jalan lingkaran, jalan pintas dan laluan sehala.

Menyediakan laluan/lorong khas untuk motosikal dan pejalan kaki di dalam kawasan bandar.

16

DASAR

LANGKAH
iv. Melaksanakan kajian Penilaian Impak Sosial (SIA) terhadap perancangan jalan baru dan naiktaraf jalan.

AGENSI PELAKSANA
KKR KWP PBN PBT JAS KKR KWP PBN PBT KKR KWP PBN PBT JKJR KKR PBN PBT

v. Melaksanakan kajian Penilaian Impak Alam Sekitar (EIA) terhadap perancangan jalan baru dan naik taraf jalan khususnya di dalam kawasan sensitif alam sekitar (KSAS).

vi. Melaksanakan kajian Penilaian Impak Pengangkutan (TIA) untuk semua pembangunan di dalam kawasan perbandaran.

vii. Melaksanakan audit keselamatan jalan raya (Road Safety Audit) di dalam perancangan pembangunan jalan raya.

17

TERAS 4 :

PENYEDIAAN PERKHIDMATAN BANDAR, INFRASTRUKTUR DAN UTILITI YANG BERKUALITI LANGKAH

i. Melengkapkan penyediaan sistem pembetungan dan rawatan berpusat serta sistem saliran bagi kawasan-kawasan bandar.

DASAR
DPN18 Penyediaan kemudahan infrastruktur dan utiliti dipertingkatkan serta memastikan pengurusan dan penyelenggaraan yang berterusan.

AGENSI PELAKSANA
JPP KTAK PBN PBT JBA/PBAN JPP KTAK PBN PBT TM TNB JPBD KTAK PBN PBT JPP KTAK PBN PBT JPS PBN PBT JBA/PBAN KTAK PBN PBT

ii. Meningkatkan penyediaan kemudahan bekalan air, elektrik dan telekomunikasi berteknologi tinggi yang berkualiti selaras dengan keperluan pembangunan.

iii. Memastikan perancangan tapak bagi kemudahan infrastruktur dan utiliti ditetapkan di dalam Rancangan Tempatan mengikut keperluan pembangunan.

iv. Menyediakan Pelan Induk Kumbahan yang meliputi program pengambilan balik tanah.

v. Menggunakan teknik-teknik amalan dalam Manual Saliran Mesra Alam (MASMA) untuk mengurangkan ancaman banjir. vi. Mempertingkatkan kecekapan pengurusan air dengan penekanan kepada permintaan, penggunaan sumber alternatif dan bukan konvensional (penuaian air hujan, kitar semula air) serta mengurangkan pembaziran (air tidak terakaun).

18

DASAR

LANGKAH
vii. Menyelaras perancangan dan penyediaan kemudahan infrastruktur dan utiliti oleh pelbagai agensi. viii. Melaksanakan strategi MyICMS 886 secara menyeluruh termasuk menyediakan infrastruktur Internet Jalur Lebar di semua kawasan di bawah pentadbiran Pihak Berkuasa Tempatan selaras dengan Pelan Jalur Lebar Negara (PJLN). ix. Menggalakkan perkongsian pintar di antara agensi-agensi yang menyediakan kemudahan infrastruktur dan utiliti (service provider).

AGENSI PELAKSANA
KTAK PBN PBT KTAK PBN PBT SKMM KPKT KTAK PBN PBT KPKT KTAK PBT KTAK PBT JPBD KTAK PBT KTAK PBT KPKT KWP PBN PBT KPKT PBT

x. Menggalakkan perkongsian kemudahan infrastruktur dan utiliti di antara bandar terutama di dalam konurbasi. xi. Mementingkan nilai-nilai estetik di dalam penyediaan infrastruktur dan utiliti sesuai dengan persekitaran. xii. Menggunapakai indikator MURNINet di dalam penyediaan kemudahan infrastruktur dan utiliti. xiii. Menggunapakai polisi-polisi sedia ada yang berkaitan. DPN19 Sistem pengurusan sisa pepejal dan toksik yang terancang, berkesan dan mampan perlu dilaksanakan. i. Menggunapakai Dasar Pengurusan Sisa Pepejal dalam pelaksanaan dan pengurusan sisa pepejal.

ii. Mengurangkan penjanaan sisa pepejal.

19

DASAR

LANGKAH
iii. Menggunakan bahan-bahan bio-degradable.

AGENSI PELAKSANA
JAS KPKT NRE PBT KPKT PBN PBT KPKT NRE PBN PBT Swasta JPBD KPKT NRE PBN PBT KPKT PBN PBT KPKT JPBD PBT KPKT KPWKM PBN PBT

iv. Melaksanakan program kitar semula.

v. Melaksanakan perkhidmatan pemungutan, pelupusan dan perawatan sisa pepejal dan sisa toksik yang sistematik dan selamat.

vi. Menyediakan infrastruktur pelupusan dan perawatan sisa pepejal dan sisa toksik yang sistematik dan selamat.

DPN20 Kualiti perkhidmatan bandar dipertingkatkan untuk mewujudkan persekitaran kehidupan yang selesa dan sejahtera.

i.

Pengurusan dan penyelenggaraan perkhidmatan bandar dilaksanakan dengan kaedah yang efisien, kos efektif dan mampu bayar.

ii. Menyediakan indeks kualiti hidup bandar bagi menilai tahap kesejahteraan penduduk. iii. Menggalakkan penglibatan masyarakat, badan-badan bukan kerajaan dan pihak swasta dalam pengurusan dan penyediaan perkhidmatan bandar, infrastruktur dan utiliti.

20

DASAR

LANGKAH
iv. Mengadakan program kesedaran awam dan pendidikan kepada semua golongan masyarakat untuk mempertingkat dan menggalakkan budaya penyelenggaraan serta penjagaan harta awam.

AGENSI PELAKSANA
BBK KPM KPKT KPWKM PBN PBT

21

TERAS 5 :

PEWUJUDAN PERSEKITARAN KEHIDUPAN BANDAR YANG SEJAHTERA DAN BERIDENTITI LANGKAH

Menggunapakai Dasar Perumahan Negara sebagai asas di dalam penyediaan perumahan.

DASAR
i. DPN21 Kemudahan perumahan yang mencukupi disediakan berasaskan keperluan penduduk.

AGENSI PELAKSANA
JPN KPKT PBN PBT SPNB Swasta JPN KPKT KWP PBN PBT SPNB Swasta JPN KPKT KWP PBN PBT JPN KPKT KWP PBN PBT JPBD JPN KPKT PBN PBT

ii. Mempelbagaikan jenis rumah, kategori mampu milik dan mampu bayar serta rekabentuk berkualiti di lokasi bersesuaian.

iii. Menyasarkan matlamat 1 unit rumah bagi 1 isirumah.

iv. Menyasarkan matlamat Setinggan Sifar.

v. Mengenalpasti kawasan perumahan kos rendah di dalam rancangan pemajuan.

22

DASAR

LANGKAH
vi. Memastikan lokasi perumahan kos rendah berdekatan dengan tempat kerja, mempunyai aksesibiliti yang baik dan dilengkapi dengan infrastruktur serta kemudahan awam.

AGENSI PELAKSANA
JPBD JPN KPKT PBN PBT SPNB JPN KPKT PBN PBT KPKT KSM KWP PBN PBT Swasta JPBD KPM KKM KPKT KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT

vii. Mengambilkira keperluan pelbagai golongan masyarakat termasuk OKU dan warga emas dalam merancang kawasan perumahan.

viii. Memastikan penyediaan rumah transit bagi pekerja asing di lokasi-lokasi yang bersesuaian.

DPN22 Kemudahan awam yang mencukupi, lengkap serta mesra pengguna disediakan dengan pengurusan dan penyelenggaraan yang berterusan.

i.

Menyediakan kemudahan awam seperti kemudahan pendidikan, kesihatan, tempat ibadat untuk pelbagai agama, tanah perkuburan dan kemudahankemudahan lain berdasarkan keperluan penduduk serta mengikut garispanduan dan piawaian perancangan.

ii. Menyediakan kemudahan awam di lokasi yang mudah sampai dan mesra pengguna.

23

DASAR

LANGKAH
iii. Menyediakan kemudahan awam yang berkualiti.

AGENSI PELAKSANA
KKR KWP PBN PBT Swasta JPBD Kem. berkaitan JLN JPBD KWP PBN PBT KPKT PBT Swasta JPBD KPKT PBN PBT JPBD KPKT PBN PBT PDRM

iv. Mengkaji semula garis panduan perancangan yang berkaitan dengan penyediaan kemudahan-kemudahan awam untuk disesuaikan dengan keperluan semasa. v. Meningkatkan akses kepada kemudahan awam melalui kesinambungan rangkaian siar kaki yang selesa dan laluan sikal yang selamat, selesa dan mesra pengguna.

vi. Membudayakan amalan pengurusan dan penyelenggaraan yang berterusan.

DPN23 Persekitaran bandar yang selamat perlu diwujudkan.

i.

Menggunapakai prinsip-prinsip perancangan bandar selamat.

ii. Melaksanakan program Bandar Selamat secara menyeluruh.

24

DASAR

LANGKAH
iii. Meningkatkan kesedaran dan penglibatan awam di dalam keselamatan bandar.

AGENSI PELAKSANA
BBK JKKK JPBD KPKT PBT PDRM Persatuan Penduduk Rukun Tetangga JPBD KPKT PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KWP PBN PBT JPBD KeKKWA Kem.Pelancongan PBN

iv. Memastikan perancangan dan pembangunan bandar mengambil kira aspek mitigasi dari kesan geobencana ataupun dari risiko industri mengikut prinsip Hyogo Framework of Actions. DPN24 Pembentukan imej dan i. Menggunapakai garis panduan imej bandar. identiti yang bersesuaian dengan fungsi bandar dan budaya nasional yang ii. Menggunakan tema yang bersesuaian berasaskan karakter dan keunikan melambangkan bandar. masyarakat pelbagai kaum. iii. Menjalankan kajian terperinci bagi aspek rekabentuk bandar khusus mengenai imej dan identiti bandar yang melambangkan identiti Malaysia yang berbilang kaum.

25

DASAR

LANGKAH
iv. Menggunapakai Dasar Lanskap Negara dan Pelan Induk Landskap.

AGENSI PELAKSANA
JLN JPBD KPKT PBN PBT KeKKWa PBN BBK KeKKWa KWP PBN PBT KeKKWa PBN PBT KeKKWa KeKKWa KWP PBN PBT JPBD KeKKWa PBT BBK KeKKWa KWP PBN PBT Swasta

DPN25 Kawasan-kawasan dan bangunanbangunan yang bernilai sejarah, mempunyai warisan budaya dan senibina unik dipulihara dan diwartakan.

i.

Menyediakan inventori warisan bandar, diisytihar dan diwartakan.

ii. Meningkatkan bina upaya agensi pelaksana dalam mengendalikan kawasan dan bangunan warisan.

iii. Menyediakan pelan pengurusan kawasan warisan.

iv. Menyediakan bajet untuk memelihara dan memulihara warisan bandar. v. Menguatkuasakan Akta Warisan Kebangsaan dan akta-akta lain yang berkaitan.

vi. Mengawal dan menyelaras pembangunan di dalam dan di sekitar kawasan atau bangunan warisan. vii. Meningkatkan kesedaran orang awam menghargai warisan kebudayaan dan kesenian.

26

DASAR

LANGKAH
viii. Menyediakan ruang dan kemudahan untuk menjalankan aktiviti kebudayaan tempatan.

AGENSI PELAKSANA
JPBD KeKKWa KWP PBN PBT BBK JPBD KeKKWa KWP PBN PBT Swasta JAS JPBD KWP NRE PBN PBT JAS JPBD JPS PBN PBT CIDB JPS KWP PBN PBT REHDA

ix. Meningkatkan kerjasama antara pelbagai pihak dengan komuniti tempatan dalam melaksanakan projek-projek pemuliharaan warisan dan pembangunan semula bandar.

i. Memastikan pembangunan bandar memberi penekanan kepada pengurangan DPN26 Pembangunan pencemaran udara, bunyi dan air serta mesra kepada sungai. mampan dan mesra alam dijadikan asas kepada pemuliharaan alam sekitar dan meningkatkan kualiti hidup bandar. ii. Menguatkuasa perundangan, garis panduan dan piawaian yang berkaitan pemuliharaan alam sekitar.

iii. Menggalakkan pembangunan yang mengurangkan impak kepulauan haba perbandaran.

27

DASAR

LANGKAH
iv. Mengkaji semula garis panduan dan piawaian yang berkaitan alam sekitar.

AGENSI PELAKSANA
JAS NRE

28

TERAS 6 :

TADBIR URUS BANDAR YANG EFEKTIF LANGKAH AGENSI PELAKSANA

JKT JPA KPKT MAMPU PBN PBT JKT JPA KPKT MAMPU PBN PBT JPA KPKT MAMPU JPA KPKT PBN PBT JKT KPKT PBN PBT

DASAR

i. Menstruktur semula organisasi institusi pengurusan bandar. DPN27 Keupayaan institusi perlu diperkukuhkan untuk melaksanakan pentadbiran dan pengurusan bandar yang lebih cekap dan berkesan. ii. Meningkatkan guna tenaga di semua peringkat PBT termasuk menambah kakitangan teknikal daripada kumpulan pengurusan dan profesional.

iii. Merujuk dan menyesuaikan penanda aras negara maju di dalam menentukan bilangan guna tenaga profesional. iv. Memperluaskan perkhidmatan di peringkat Kerajaan Tempatan untuk membolehkan pusingan kerja, lebih banyak peluang kenaikan pangkat dan pertukaran pegawai di antara PBT di dalam negeri yang sama. v. Mengkaji semula dan menyelaras perundangan yang berkaitan pentadbiran dan pengurusan bandar.

29

DASAR

LANGKAH
vi. Mengadakan perancangan pembangunan sumber manusia yang komprehensif termasuk pusingan kerja, job enrichment, peluang kenaikan pangkat dan memberi latihan berterusan bagi meningkatkan keupayaan, kemampuan dan kepakaran kakitangan.

AGENSI PELAKSANA
INTAN/Inst. Latihan JKT JPA KPKT PBT KPKT PBN JKT KPKT KWP PBN PBT JKT KPKT KWP PBN PBT JKT KPKT PBT JKPTG JPBD KPKT KWP PBN PBT

vii. Menubuhkan institusi latihan khusus untuk pengurusan perbandaran. viii. Mengadakan kepimpinan dan pengurusan yang dinamik, teguh serta prestasi keupayaan yang baik.

ix. Mengenalpasti sumber hasil baru serta meningkatkan pengurusan kewangan.

x. Melaksanakan pengurusan aset yang lebih efisien dan sistematik bagi memastikan kualiti perkhidmatan dan memanjangkan jangka hayat peralatan. xi. Menyeragamkan peraturan dan prosedur yang berkaitan dengan kelulusan perancangan dan kegunaan tanah.

30

DASAR

LANGKAH
xii. Mempercepatkan kelulusan permohonan pembangunan.

AGENSI PELAKSANA
JPBD KPKT KWP PBN PBT JKT JPBD KPKT KTAK MAMPU PBT KPKT KWP MAMPU PBN PBT KPKT KWP PBN PBT

xiii. Menggunakan teknologi maklumat dan komunikasi bagi meningkatkan pengurusan yang berkualiti dan memperbaiki pemberian perkhidmatan dengan melaksanakan sistem secara elektronik seperti e-licensing, e-assessment, esubmission dan sebagainya.

xiv. Mengambil pendekatan dan kaedah inovatif bagi meningkatkan keberkesanan prosedur, pengendalian yang lebih anjal, penglibatan komuniti yang lebih meluas dan penggunaan teknologi yang terkini.

i. DPN28 Amalan tadbir urus korporat yang baik untuk menggalakkan budaya pengurusan yang terbuka, berintegriti dan bertanggungjawab.

Menggunapakai prinsip tadbir urus korporat di dalam pentadbiran bagi; a. Melaksanakan program-program Islam Hadhari; b. Melaksanakan Pelan Integriti Nasional (PIN); c. Mengurangkan karenah birokrasi; d. Menjalankan pemantauan yang cekap dan tegas; e. Meningkatkan sistem penyampaian; f. Melaksana kepimpinan dan pengurusan yang berkesan; g. Mengamalkan ketelusan; h. Menguruskan kewangan dan sumber secara berhemah; dan i. Melaksanakan Key Performance Indicators (KPI).

ii. Menyediakan dan menerimapakai satu kod tadbir urus bandar untuk kesemua PBT.

JKT KPKT KWP PBN PBT

31

DASAR

LANGKAH
iii. Mengamalkan pengurusan dan budaya kerja yang berasaskan pengetahuan.

AGENSI PELAKSANA
KWP PBN PBT KPKT KWP PBN PBT KPKT KWP PBN PBT KPKT KWP PBN PBT KPKT PBN PBT KPKT PBN PBT KPKT PBT KPKT KWP PBN PBT

iv. Meningkatkan penglibatan institusi secara langsung di dalam aktiviti kemasyarakatan.

DPN29 Penglibatan masyarakat digalakkan dalam perancangan dan tadbir urus bandar.

i.

Melaksanakan program Local Agenda 21 dalam proses menyediakan dasar, strategi dan pelan tindakan pembangunan mampan.

ii. Menubuhkan satu bahagian di pihak berkuasa tempatan untuk menyelaras dan menguruskan program-program untuk meningkatkan penglibatan masyarakat tempatan. iii. Memastikan setiap PBT menubuhkan unit perhubungan awam.

iv. Kerajaan persekutuan dan negeri menyediakan peruntukan kewangan untuk mengurus Program Penglibatan Masyarakat. v. Memudahkan masyarakat untuk mendapatkan maklumat berkaitan dengan perancangan dan tadbir urus bandar. vi. Meningkatkan kesedaran masyarakat di dalam aspek perancangan dan budaya menyelenggara.

32

DASAR

LANGKAH
vii. Menggalakkan penglibatan masyarakat, swasta dan badan bukan kerajaan dalam perancangan pembangunan dan mengurus persekitaran bandar.

AGENSI PELAKSANA
BBK JPBD KPKT KWP PBN PBT JKKK KPKT KWP PBN PBT Rukun Tetangga KPKT KWP PBN PBT Swasta JPBD KPKT KSTI KTAK KWP MAMPU PBN PBT JPBD MAMPU PBN PBT

viii. Menggerakkan JKKK dan menggalakkan penubuhan persatuan penduduk dan Rukun Tetangga.

ix. Menggalakkan syarikat swasta dan badan bukan kerajaan untuk menyumbang kepada pembangunan kemudahan masyarakat.

DPN30 Penggunaan teknologi inovatif dalam perancangan, pembangunan dan pengurusan perkhidmatan bandar.

i.

Membangun dan menggunakan teknologi inovatif dalam perancangan, penyediaan infrastruktur dan utiliti serta pengurusan perkhidmatan bandar.

ii. Menggunakan teknologi maklumat dan komunikasi secara efisien untuk meningkatkan prestasi perkhidmatan bagi urusan pentadbiran dan penyebaran maklumat kepada orang awam.

33

DASAR

LANGKAH
iii. Menggunapakai teknologi yang mengurangkan penjanaan sisa.

AGENSI PELAKSANA
IPT/Inst Penyelidikan KPKT PBT KPKT KSTI KTAK KWP NRE PBN PBT KPKT KTAK KWP NRE PBN PBT

iv. Menggalakkan pembinaan bangunan mesra alam dengan konsep green building dan penggunaan tenaga yang efisien.

v. Menggunakan sumber tenaga yang boleh diperbaharui secara efisien.

34