Bab 8
Bab 8
Bab 8
OBJEKTIF BAB
8.1 PENGENALAN
8.2.1 Definisi
Kontrak perkhidmatan boleh dibuat sama ada secara lisan atau bertulis
dan sama ada nyata atau tersirat. Kontrak perkhidmatan yang perlu dibuat
175
secara bertulis ialah kontrak perkhidmatan untuk suatu tempoh masa
tertentu yang melebihi satu bulan atau bagi sesuatu kerja tertentu di
mana masa yang dikehendaki bagi menyiapkan kerja itu mungkin
melebihi satu bulan dan suatu kontrak perantisan yang dibuat oleh
seseorang dengan majikan yang berjanji akan menggaji orang itu dan
melatihnya bagi suatu tempoh tertentu yang tidak kurang dari dua tahun.
Menurut seksyen 12(1) dan 12(2) Akta Kerja 1955, penamatan bernotis
bermaksud mana-mana pihak dalam suatu kontrak perkhidmatan boleh
pada bila-bila masa memberitahu atau memberikan kepada pihak satu lagi
notis tentang niatnya untuk menamatkan kontrak perkhidmatan tersebut.
Tempoh masa bagi suatu notis itu adalah sama bagi kedua-dua pihak baik
majikan mahupun pekerja. Tempoh notis itu juga akan bergantung
kepada peruntukan yang telah dibuat secara bertulis di dalam syarat
perkhidmatan atau di dalam kontrak perkhidmatan tetapi tidak boleh
kurang daripada yang ditetapkan dalam Akta Kerja 1955.
Sekiranya tidak ada peruntukan bertulis dibuat maka tempoh bagi suatu
notis akan bergantung kepada tempoh atau lama masa seseorang itu
bekerja. Suatu notis yang diberikan kepada pihak yang satu lagi
hendaklah dibuat secara bertulis dan diserahkan pada bila-bila masa. Hari
notis diserahkan itu akan diambil kira dalam tempoh suatu notis tersebut.
Sekiranya tidak ada peruntukan dibuat secara bertulis dalam syarat-syarat
perkhidmatan di antara majikan dan pekerja maka panjang tempoh suatu
notis penamatan kontrak hendaklah tidak kurang daripada tempoh
berikut (seksyen 12(a)(b) dan (c));
177
Walaupun begitu, notis penamatan kontrak ini mengecualikan syarat-
syarat di atas sekiranya berlaku kesemua atau oleh fakta-fakta berikut.
178
(c) Penamatan kontrak atas sebab-sebab khas
Menurut seksyen 15(1) dan seksyen 16(2) seseorang majikan yang gagal
membayar upah atau seseorang majikan gagal memberikan kerja kepada
pekerjanya dianggap telah melanggar suatu kontrak perkhidmatan.
Seseorang pekerja pula dianggap melanggar kontrak perkhidmatan
dengan seseorang majikan jika beliau berterusan tidak hadir kerja selama
lebih dua hari kerja berturut-turut tanpa kebenaran terlebih dahulu
daripada majikannya melainkan beliau mempunyai alasan yang
munasabah bagi ketidakhadirannya itu dan beliau telah memberitahu
atau telah cuba memberitahu majikannya tentang alasan itu sebelum atau
secepat mungkin yang boleh semasa ketidakhadiran tersebut.
179
Seorang majikan boleh menamatkan perkhidmatan pekerjanya tanpa
notis atas alasan salah laku yang berlawanan dengan syarat-syarat
kontrak perkhidmatan yang dilakukan oleh pekerja berkenaan.
Sebaliknya seorang pekerja boleh menamatkan kontrak
perkhidmatannya tanpa notis jika dia atau mana-mana tanggungannya
diancam oleh bahaya atau penyakit yang beliau tidak setuju
menghadapinya di bawah kontrak perkhidmatannya.
180
(ii) apa-apa caruman yang dibayar oleh majikan sendiri
kepada mana-mana kumpulan wang pencen, kumpulan
wang simpanan, skim pemberhentian kerja,
mengurangkan pekerja, penamatan, rentikerja sementara
atau skim persaraan, skim jimat cermat atau mana-mana
kumpulan wang lain atau skim yang ditubuhkan untuk
faedah dan kebajikan pekerja;
(iii) apa-apa elaun perjalanan atau nilai apa-apa konsesi
perjalanan;
(iv) apa-apa jumlah yang mesti dibayar kepada pekerja untuk
menanggung perbelanjaan-perbelanjaan khas yang
diperlukan olehnya kerana jenis pekerjaannya;
(v) apa-apa ganjaran yang mesti dibayar atas pemberhentian
atau persaraan; atau
(vi) apa-apa bonus tahunan atau mana-mana bahagian dari
apa-apa bonus tahunan.
Tempoh upah ialah tempoh yang berkaitan dengan upah yang diperolehi
oleh pekerja yang perlu dibayar (Akta Kerja:14). Dalam sesuatu kontrak
perkhidmatan, tempoh upah hendaklah ditetapkan iaitu tidak melebihi
satu bulan. Jika upah tidak ditetapkan dalam mana-mana kontrak
perkhidmatan maka upah akan dianggap sebagai satu bulan.
181
menamatkan kontrak perkhidmatan pekerja tanpa notis, maka majikan
hendaklah membayar upah kepada pekerja-pekerjanya tidak lewat
daripada hari kontrak perkhidmatan itu ditamatkan. Pembayaran upah
tersebut dibuat setelah upah-upah ditolak potongan-potongan yang
berhak dibuat oleh majikan ke atas pekerja sehingga hari sebelum
berkuatkuasanya penamatan kontrak perkhidmatan itu. Majikan juga
hendaklah membayar indemniti yang patut dibayar kepada pekerja jika
kontrak perkhidmatan ditamatkan tanpa notis tidak lewat daripada hari
kontrak tersebut ditamatkan.
182
(g) bagi lain-lain tujuan tertentu sebagaimana Menteri dari
semasa ke semasa, melalui pemberitahu di dalam Warta,
menetapkan sama ada pada umumnya berkaitan dengan
semua pekerja atau hanya mana-mana
golongan, kategori atau jenis pekerja.
Seorang pekerja yang tidak hadir kerana menjalani hukuman penjara tidak
dibayar upah bagi mana-mana tempoh ketidakhadirannya ketika
dipenjarakan, melainkan atau tidak hadir kerja kerana berulang
alikdaripada penjara atau lain-lain tempat jagaan atau hadir di hadapan
atau pulang dari mahkamah melainkan sebagai saksi bagi pihak
majikannya.
185
Kita juga mendapati bahawa Akta melarang majikan mengenakan apa-apa
syarat dalam mana-mana kontrak perkhidmatan berhubung dengan cara
pekerja membelanjakan upah yang dibayar kepadanya. Sekiranya wujud
apa-apa syarat di dalam sesuatu kontrak perkhidmatan maka syarat
tersebut adalah terbatal dan tidak berkuat kuasa.
Majikan juga tidak boleh membuat apa-apa potongan atau menerima apa-
apa pembayaran daripada mana-mana pekerja secara diskaun, faedah atau
sebarang bayaran yang sama bagi apa-apa pendahuluan atau
pendahuluan-pendahuluan upah yang dibuat kepada pekerja.
186
Menurut Akta syarat-syarat dalam seksyen ini dipakai kepada jualan
sesuatu tempat pekerjaan itu;
187
siasatan terhadap perkara berkenaan dan mengemukakan laporan
berkaitan dengan perkara tersebut kepada mahkamah atau penerima atau
pengurus. Permintaan ini hendaklah dipatuhi oleh Ketua Pengarah.
188
(a) Bagi kontrak kerja binaan, prinsipal tidak
bertanggungjawab bagi pembayaran upah melainkan
prinsipal juga adalah kontraktor binaan atau pemaju
perumahan.
(b) Prinsipal dan kontraktor dan mana-mana subkontraktor
tidak menanggung upah-upah yang terhutang bagi
pekerja-pekerja lebih daripada 3 bulan berturut-turut.
(c) Dalam mendapatkan upah-upahnya, pekerja-pekerja
telah mengambil langkah-langkah pembicaraan terhadap
prinsipal atau membuat aduan kepada ketua pengarah
dalam masa 90 hari daripada tarikh upah-upah itu harus
dibayar oleh majikan.
189
boleh dalam tempoh 30 hari keputusan tersebut disampaikan kepadanya
merayu secara bertulis kepada Menteri. Menteri boleh membuat
keputusan atau perintah tertentu dan keputusan Menteri adalah
muktamad.
Lebih masa bermaksud bilangan jam kerja yang dibuat melebihi masa
kerja yang normal dalam sehari. Waktu kerja normal ialah bilangan jam
kerja yang dipersetujui di antara majikan dan pekerja dalam kontrak
perkhidmatan sebagai waktu-waktu kerja yang biasa dalam sehari dan
tidak melebihi had-had yang ditetapkan dalam subseksyen (1).
Oleh itu, jika mana-mana kerja dijalankan selepas tempoh masa sepuluh
jam, maka kesemua tempoh bermula dari tempoh masa tersebut berakhir
sehingga ke masa pekerja berhenti kerja bagi hari itu disifatkan sebagai
lebih masa.
190
Dari aspek upah mana-mana kerja lebih masa yang dijalankan melebihi
masa kerja normal, pekerja hendaklah dibayar pada kadar tidak kurang
daripada satu setengah kali ganda kadar upah mengikut jam tanpa
mengira asas penetapan kadar upah tersebut.
Kerja lebih masa bagi peruntukan ini tidak termasuk mana-mana kerja
yang dibuat iaitu pada satu hari rehat atau mana-mana hari kelepasan
yang diwartakan atau pada mana-mana hari kelepasan berbayar yang
digantikan kepadanya di bawah seksyen 60(d) (hari kelepasan berbayar
pada kadar upah biasa) melainkan permohonan dibuat oleh majikan atau
pekerja atau kumpulan pekerja secara bertulis kepada Ketua Pengarah
supaya membenarkan mana-mana pekerja yang tertentu, atau mana-
mana kumpulan, golongan atau perihal pekerja atau mana-mana
kumpulan, golongan, kategori atau perihal pekerja dalam mana-mana
perusahaan kegiatan atau pertubuhan bekerja lebih masa melebihi had
waktu yang ditetapkan sebagaimana yang difikirkan sesuai oleh Ketua
Pengarah.
Kelulusan ini boleh diberi oleh Ketua Pengarah bergantung kepada hal
keadaan khas mengenai suatu perniagaan atau urusan majikan yang
menjadikannya perlu dan tertakluk kepada syarat-syarat tertentu yang
difikirkan oleh Ketua Pengarah patut dikenakan serta beliau boleh
membatalkan kelulusan yang diberi pada bila-bila masa.
Hari rehat ialah satu hari rehat sehari penuh atau lebih dari satu hari
rehat dalam satu minggu yang ditetapkan dari masa ke semasa oleh
majikan (seksyen 59). Cuti rehat tidak termasuk atau terpakai bagi
tempoh pekerja;
Pekerja tidak boleh dipaksa bekerja pada hari rehat melainkan jenis kerja
yang memerlukan seseorang pekerja itu supaya menjalankan kerjanya
secara berterusan atau bersambungan oleh dua atau lebih syif. Sekiranya
dalam hal ini wujud apa-apa pertikaian antara pekerja dengan majikannya,
Ketua Pengarah mempunyai kuasa untuk menentukan sama ada atau
tidak jenis kerja itu memerlukan seseorang pekerja bekerja secara
berterusan atau bersambungan oleh dua atau lebih syif.
Pekerja-pekerja yang diambil bekerja atas kadar upah harian atau setiap
jam atau lain-lain kadar yang serupa dan bekerja pada satu hari rehat,
majikan hendaklah membayar upah pekerja mengikut mana-mana
192
tempoh kerja tersebut. Sekiranya seseorang pekerja bekerja tidak melebihi
setengah masa daripada masa kerja yang biasa, ia hendaklah dibayar satu
hari upah pada kadar upah biasa. Jika seorang pekerja bekerja melebihi
daripada setengah hari tetapi tidak melebihi tempoh masa kerjanya yang
normal, ia hendaklah dibayar dua hari upah pada kadar upah biasa.
Bagi pekerja yang diambil bekerja atas kadar upah bulanan, sekiranya
mereka bekerja pada satu rehat yang tidak melebihi setengah tempoh
masa kerja yang biasa, majikan hendaklah membayar upah yang sama
dengan kadar upah biasa bagi kerja yang dilakukan pada hari tersebut atau
jika lebih daripada setengah tetapi tidak melebihi tempoh masa kerja
yang biasa, majikan hendaklah membayar upah pada kadar upah yang
biasa bagi kerja yang dilakukan pada hari tersebut.
Manakala kerja yang dilakukan melebihi tempoh masa kerja yang normal
pada satu hari rehat majikan hendaklah membayar upah pada kadar yang
tidak kurang daripada dua kali ganda kadar upah mengikut jam. Begitu
juga jika seorang pekerja yang diambil bekerja atas kadar ikut kerja yang
bekerja pada satu hari rehat ia hendaklah dibayar dua kali ganda kadar
upah biasa bagi satu kerja.
Dalam seksyen 60D Akta, setiap pekerja berhak mendapat hari kelepasan
berbayar pada kadar upah biasa pada hari-hari berikut dalam mana-mana
tahun kalendar:
Manakala pekerja yang tidak hadir kerja pada hari kerja sebelum atau
selepas hari kelepasan am atau 2 atau lebih hari-hari kelepasan am
berturut-turut atau mana-mana hari atau hari-hari yang digantikan tanpa
kebenaran terlebih dahulu daripada majikan, maka pekerja tidak layak
untuk mendapat apa-apa bayaran hari kelepasan melainkan pekerja itu
mempunyai alasan yang munasabah bagi ketidakhadirannya itu.
Berhubung dengan bayaran hari kelepasan, pekerja yang menerima kadar
upah bulanan dianggap sebagai telah menerima bayaran hari kelepasan
jika ia menerima daripada majikan upah-upah bulanannya tanpa
potongan.
Radar bayaran ini tidak mengambil kira tempoh kerja yang dilakukan
pada hari itu kurang daripada waktu-waktu kerja yang normal. Bagi
mana-mana kerja lebih masa yang dilakukan oleh seseorang pekerja yang
melebihi waktu-waktu kerja yang normal pada hari kelepasan berbayar,
maka pekerja hendaklah dibayar pada kadar yang tidak kurang daripada 3
kali ganda kadar upah ikut jam. Manakala mana-mana kerja lebih masa
melebihi waktu-waktu kerja yang normal pada mana-mana hari
194
kelepasan, pekerja hendaklah dibayar tidak kurang daripada 3 kali ganda
kadar biasa bagi satu kerja. Seorang pekerja yang bekerja pada hari
kelepasan berhak mendapat elaun perjalanan bagi hari itu tetapi pekerja
itu tidak berhak menerima kadar tambahan mana-mana elaun
perumahan atau elaun makanan. Selain daripada itu, jika hari kelepasan
itu jatuh pada setengah hari kerja, maka kadar upah biasa yang harus
dibayar adalah upah hari bekerja penuh.
195
Sekiranya pekerja ditamatkan perkhidmatannya, pekerja berhak mendapat
cuti tahunan berbayar yang boleh diambil dalam tahun berlakunya
penamatan itu. Seseorang pekerja yang mendapat kadar upah bulanan
dianggap sebagai telah menerima bayaran cuti tahunan tanpa potongan
bagi cuti tahunan dalam bulan cuti tahunan yang diambilnya manakala
pekerja kadar upah biasa majikan akan membayar kadar upahnya yang
biasa bagi setiap hari cuti tahunan berbayar.
196
Sehubungan dengan syarat ini, jika seseorang pekerja telah disahkan oleh
pengamal perubatan perlu dimasukkan ke hospital tetapi atas sebab-
sebab tertentu tidak dimasukkan ke hospital, pekerja itu dianggap telah
dihospitalisasikan menurut seksyen 60F(bb).
Ketika pekerja menjalani cuti sakit, kadar upah biasa akan dibayar oleh
majikan bagi setiap hari cuti sakit. Sekiranya pekerja menerima upah
bulanan maka kadar upah bulanan itu termasuklah hari-hari beiiau
mengambil cuti sakit tanpa dikenakan apa-apa potongan bagi hari-hari
beiiau bercuti sakit.
Menurut seksyen 601 tafsiran bagi kadar upah biasa bererti upah yang
dikira mengikut bulan, minggu, hari, jam atau kadar sebahagian, atau
selainnya yang mana seorang pekerja layak menerima di bawah syarat-
syarat kontrak perkhidmatannya untuk waktu bekerja biasa bagi sehari.
Pengiraan tersebut tidak termasuk sebarang pembayaran yang dibuat di
bawah skim gaji galakan yang diluluskan atau apa-apa pembayaran untuk
kerja yang dilakukan pada hari rehat atau pada hari kelepasan am atau
hari yang digantikan bagi hari kelepasan am yang diwartakan di bawah
kontrak perkhidmatan.
197
Kadar bayaran ikut jam pula bererti kadar bayaran biasa dibahagi dengan
waktu bekerja biasa. Sekiranya seseorang pekerja bekerja pada kadar
upah bulanan, kadar upah biasa dikira mengikut formula seperti berikut:
198
8.5.2 Elaun Bersalin
Pekerja wanita berhak menerima elaun bersalin sehingga lima orang anak
sahaja. Kesemua anak-anak itu adalah anak-anak kandungnya dan tidak
mengambil kira umurnya. Dalam menentukan pemberian elaun tersebut,
seseorang pekerja wanita yang telah diambil bekerja dalam tempoh 4
bulan sebelum bersalin dan telah bekerja dengan seseorang majikan tidak
kurang daripada 90 hari dalam tempoh 9 bulan sebelum bersalin layak
mendapat elaun bersalin.
Menurut Aka seksyen 37(2) (b) seseorang pekerja berhak menerima elaun
bersalin daripada majikan bagi setiap hari dalam tempoh kelayakan pada
kadar upah biasa untuk sehari atau pada kadar tidak kurang daripada
RM6.00 sehari, yang mana lebih tinggi. Seseorang pekerja wanita yang
bekerja pada kadar upah bulanan dikiran telah menerima elaun jika dia
menerima upah bulanannya dalam tempoh masa cuti bersalin dan tidak
menerima apa-apa potongan di atas ketidakhadirannya itu.
199
dinamakan oleh pekerja wanita (seksyen 41) atau wakil peribadinya yang
sah dikira dari hari bermulanya cuti bersalin hingga hari sebelum
kematiannya.
8.6.1 Penamatan
200
(i) Oleh majikan, apabila pekerja itu mencapai umur
persaraan jika terdapat perjanjian dalam kontrak
perkhidmatan;
(ii) Oleh majikan atas sebab-sebab salah laku yang
bertentangan dengan penunaian syarat-syarat
perkhidmatan yang nyata atau termaklum selepas siasatan
yang sewajaraya dijalankan; atau
(iii) Secara sukarela oleh pekerja.
Tempoh pekerja tidak diberikan kerja itu tidak termasuk (diambil kira)
hari rehat, cuti am, cuti sakit, cuti bersalin, cuti tahunan atau apa-apa cuti
yang diluluskan oleh majikan.
201
8.6.3 Amaun Bayaran Faedah Penamatan atau Rentikerja Sentara
202
8.7 LARANGAN TERHADAP PENGGAJIAN PEKERJA
WANITA
203
Menteri boleh membuat keputusan atau perintah, termasuk pemindaan
atau pengubahan mana-mana syarat yang dikenakan atau pengenaan apa-
apa syarat selanjutnya. Keputusan atau perintah Menteri adalah
muktamad.
204