Teoryang Moralistiko

Sumusuri o tumatalakay sa pagpapahalagang ginagamit

Pinahahalagahan ang moralidad, disiplina at kaayusang nakapaloob sa akda
Dito ang tao ay makatwiran, nilikha na may malawak na pag-iisip at kausang-loob. Gagabay sa atin kung ano ang mabuti,
tumpak at katwiran batay sa batas ng Diyos at tao, itoy ‘y nakatuan sa bisa ng panitikan sa kaasalan, isipan at damdamin
ng tao.

Ipinalalagay ng mga tagapagtaguyod nito na ang manunulat ay isang nilalang

na balon ng maraming kaalaman. Ginagamit ng manunulat ang kanyang akdabilang instrumentong maaring paghanguan
ng mga aral na gagabay sa pang-araw-araw na buhay at sa pagdedesisiyon ng kanyang mambabasa. Kung gayon,
maariniyang dalhin ang kanyang mambabasa sa mabuti o masamang landas.

Namayapag ito sa panahon ng kastila at makabagong panahon.

Teoryang Formalismo/Formalistiko
Ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot gamit ang kanyang tuwirang panitikan.
Samakatuwid, kung ano ang sinasabi ng may-akda sakanyang panitikan ang siyang nais niyang ipaabot sa mambabasa -
walang labis at walangkulang. Walang simbolismo at hindi humihingi ng higit na malalimang pagsusuri't pang-unawa.

Teoryang Realismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksisan ng may-akda sakanyang lipunan. Samakatuwid,
ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit hindituwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda
ang kasiningan at pagkaefektibong kanyang sinulat.

1
Ano ang mga halimbawa ng teoryangpampanitikan?
Teoryang Klasismo/Klasisismo
Ang layunin ng panitikan ay maglahad ng mga pangyayaring payak, ukol sa pagkakaibang estado sa buhay ng dalawang
nag-iibigan, karaniwan ang daloy ng mga pangyayari,matipid at piling-pili sa paggamit ng mga salita at laging nagtatapos
nang may kaayusan.
Teoryang Humanismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita na ang tao ang sentro ng mundo; ay binibigyang-tuonang kalakasan at mabubuting
katangian ng tao gaya ng talino, talento atbp.
Teoryang Imahismo
Ang layunin ng panitikan ay gumamit ng mga imahen na higit na maghahayag sa mgadamdamin, kaisipan, ideya,
saloobin at iba pang nais na ibahagi ng may-adka na higit namadaling maunawaan kaysa gumamit lamang ng karaniwang
salita. Sa halip napaglalarawan at tuwirang maglalahad ng mga imahen na layong ilantad ang totoongkaisipan ng
pahayag sa loob ng panitikan.
Teoryang Realismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksisan ng may-akda sakanyang lipunan. Samakatuwid,
ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit hindituwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda
ang kasiningan at pagkaefektibong kanyang sinulat.
Teoryang Feminismo
Ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga kalakasan at kakayahang pambabae atiangat ang pagtingin ng lipunan
sa mga kababaihan. Madaling matukoy kung ang isangpanitikan ay feminismo sapagkat babae o sagisag babae ang
pangunahing tauhan ayipimayagpag ang mabubuti at magagandang katangian ng tauhan.
Teoryang Arkitaypal
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga mahahalagang bahagi ng akda sapamamagitan ng mga simbolo. Ngunit
hindi basta-basta masusuri ang mga simbolismo saakda. Pinakamainam na alamin muna ang kabuuang konsepto at tema
ng panitikansapagkat ang mga simbolismong napapaloob sa akda ay magkaugnay sa isa't isa. Anglahat ng simbolismo ay
naaayon sa tema at konseptong ipinapakilala ng may-akda sa mgamambabasa.
Teoryang Formalismo/Formalistiko
Ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot gamit angkanyang tuwirang panitikan.
Samakatuwid, kung ano ang sinasabi ng may-akda sakanyang panitikan ang siyang nais niyang ipaabot sa mambabasa -
walang labis at walangkulang. Walang simbolismo at hindi humihingi ng higit na malalimang pagsusuri't pang-unawa.
Teoryang Saykolohikal/Sikolohikal
Ang layunin ng panitikan ay ipaliwanag sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga salig(factor) sa pagbuo ng naturang
behavior (pag-uugali, paniniwala, pananaw, pagkatao) saisang tauhan sa kanyang akda. Ipinakikita sa akda na ang tao ay
nagbabago onagkakaroon ng panibagong behavior dahil may nag-udyok na mabago o mabuo ito.

Teoryang Saykolohikal/Sikolohikal
Ang layunin ng panitikan ay ipaliwanag sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga salig(factor) sa pagbuo ng naturang
behavior (pag-uugali, paniniwala, pananaw, pagkatao) saisang tauhan sa kanyang akda. Ipinakikita sa akda na ang tao ay
nagbabago onagkakaroon ng panibagong behavior dahil may nag-udyok na mabago o mabuo ito.

Teoryang Romantisismo
Ang layunin ng teoryang ito ay ipamalas ang iba't ibang paraan ng tao o sumasagisag satao sa pag-aalay ng kanyang pag-
ibig sa kapwa, bansa at mundong kinalakhan.Ipinakikita rin sa akda na gagawin at gagawin ng isang nilalang ang lahat
upangmaipaalam lamang ang kanyang pag-ibig sa tao o bayang napupusuan.

Teoryang Sosyolohikal
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang kalagayan at suliraning panlipunan ng lipunangkinabibilangan ng may-akda.
Naipakikita rito ang pamaraan ng mga tauhan sa pagsugposa suliranin o kalagayan ng lipunan na nagsisilbing gabay sa
mga mambabasa samagpuksa sa mga katulad na suliranin

Teoryang Historikal
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng isang lipi ng tao na siyangmasasalamin sa kasaysayan au bahagi ng
kanyang pagkahubog. Nais din nitong ipakitana ang kasaysayan ay bahagi ng buhay ng tao at ng mundo.

Teoryang Kultural
Ang layunin ng panitikan ay ipakilala ang kultura ng may-akda sa mga hindi nakakaalam.Ibinabahagi ng may-akda ang
mga kaugalian, paniniwala at tradisyon minana at ipasa samga sunod na salinlahi. Ipinakikita rin dito na bawat lipi ay
natatangi