Aralin 3: Mga Barayti NG Wika
Aralin 3: Mga Barayti NG Wika
Aralin 3: Mga Barayti NG Wika
Ito ay may
* Mga Uri ng Barayti ng Wika tatlong uri.
1. Idyolek 2. Dayolek a. Field o Larangan- Ang layunin at paksa
3. Sosyolek 4. Register nito ay naaayon sa larangan ng mga
5. Ekolek 6. Pidgin taong gumagamit nito.
7. Creole 8. Etnolek
* Mga Barayti Ng Wika b. Mode o Modo- Paraan kung paano
Ang Wika ay bahagi ng kultura at kasaysayan ng ginagawa ang uri ng komunikasyon
bawat lugar. Ito rin ay isang simbolismo tungo
c. Tenor- Ito ay naayon sa relasyon ng
sa pagpapakilanlan ng bawat indibidwal. mga nag uusap.
* IDYOLEK- Bawat indibidwal ay may sariling
istilo ng pamamahayag at pananalita na iiba sa Hal: Mga salitang jejemon, Mga salitang
bawat isa. Gaya ng pagkakaroon ng personal na binabalikad, Mga salitang ginagamit sa
paggamit ng wika na nagsisilbing simbolismo o teks
tatak ng kanilang pagkatao. Ito ay may salitang
* EKOLEK - Barayti ng wika na kadalasang
nammukod tangi at yunik.
ginagamit sa loob ng ating tahanan. Ito ang mga
Hal: “Magandang Gabbi Bayan”, “Hoy Gising!!”
salitang madalas na namumutawi sa bibig ng
“Hindi po naming kayo tatantanan”
mga bata at ng mga matatanda, malimit itong
* DAYALEK - Ito ay Varayti ng wika na nalilikha
ginagamit sa pang araw-araw.
ng dimensyong heograpiko. Ito ay salitang gamit
ng mga tao ayon sa kanilang partikular na Hal: PALIKURAN- Banyo, SILID-
relihiyon o lalawigan ng kanilang kinabibilangan. TULUGAN/PAHIGAAN- Kwarto
Tayo ay may ibat-ibang uri ng wikang
* PIDGIN - Ito ay barayti ng wika ng walang
panrehiyon na kung tawagin Wikain. May
normal na estruktura. Ito ay binansagang "No
tatlong uri ng wika.
body's native language" ng mga dayuhan. Ito ay
Dayalekto na Heograpiko (Batay sa ginagamit ng dalawang indibidwal na nag uusap
Espasyo) na may dalawang mag kaibang wika. Umaasa
Dayalekto na Tempora (Batay sa sila sa make shift na salita. Hal: Kayo bili alak
Panahon) akin ( Kayo ay bumili ng alak para saakin)
Dayalekto na Sosyal (Batay sa * CREOLE -Mga barayti ng wika na nag
Katayuan) dedebelop dahil sa mga pinag halo-halong
Hal: Tagalog- Bakit? Batangas- Bakit ga? salitang indibidwal mula sa mag ka ibang lugar
Bataan- Bakit ah? hanggang sa ito ay naging pangunahing wika ng
* SOSYOLEK - na minsan ay tinatawg na partikular na lugar. Hal: Mi nombre- Ang
"SOSYALEK". Ito ay pansamatalang barayti pangalan ko
lamang. Ito ay uri ng wika na ginagamit ng isang
* ETNOLEK - Isang uri ng barayti ng wika na nag
partikular na grupo.
dedebelop mula sa salita ng mga
Hal: Repapips ala na ako datung eh (Pare wala
etnolingguwistikong grupo.
na akobg pera,) Wa facelak girlash mo
(Ampanget ng gelpren mo) Halimbawa:
* Register - minsan sinusulat na "register". Ito Palangga- iniirog, minamahal, sinisinta
ay barayti ng wikang espesyalisadong ginagamit
Kalipay- tuwa, ligaya