Cadangan Jawapan

BAB 1 PENGENALAN KEPADA BIOLOGI (b) Laporkan sebarang kerosakan peralatan atau
barangan kaca kepada guru dengan segera.
DAN PERATURAN MAKMAL
(c) Jauhkan bahan kimia mudah terbakar
daripada sumber nyalaan api.
Praktis Formatif 1.1
(d) Dilarang menyentuh, merasa dan menghidu
1 Biologi ialah kajian terperinci tentang kehidupan dan bahan kimia secara langsung.
interaksi benda hidup dengan persekitaran semula
jadinya. Praktis Formatif 1.3
2 Genetik (bioinfomatik), mikrobiologi (pelbagai vaksin 1 (a) Pemboleh ubah dimanipulasikan:
dan ubatan), bioinformatik (bioplastik). Kepekatan kanji.
3 Bioteknologi. Bioplastik boleh diperbuat daripada Pemboleh ubah bergerak balas: Tempoh
produk sampingan pertanian atau daripada masa untuk hidrolisis kanji lengkap / kadar
botol plastik terpakai dengan menggunakan hidrolisis kanji.
mikroorganisma. (b) Kadar hidrolisis kanji melawan kepekatan kanji

4 Ahli biologi hidupan liar, doktor, pakar kiropraktik, 1.2

ahli fisiologi senaman, ahli mikrobiologi, ahli biologi 1.0

kadar hidrolisis kanji (% minit-1)

marin, ahli botani 0.8

0.6
Praktis Formatif 1.2
0.4

1 (a) Alat pelindung mata—Untuk mengelakkan mata 0.2

daripada terkena bahan kimia berbahaya 0

1 2 3 4 5
(b) Baju makmal—Untuk melindungi pakaian kepekatan kanji (%)

daripada kerosakan. 2 (Mana-mana lima)

(b) Kebuk wasap—Untuk mengelakkan daripada • Besar dan tepat; gunakan pensel yang tajam dan
terhidu gas-gas yang berbahaya seperti klorin, bukan pensel warna atau pen.
bromin dan nitrogen dioksida. • Tidak berlorek secara artistik.
2 Sisa biologi kategori B perlu dibungkus dahulu • Garisan lukisan perlulah jelas, bersih, berterusan
di dalam beg plastik biobahaya tahan autoklaf, dan tidak terputus-putus. Jangan gunakan
disterilkan di dalam autoklaf untuk nyahkontaminasi, pembaris untuk melukis garis bentuk spesimen.
dan kemudiannya dimasukkan ke dalam tong • Lukisan mesti berlabel. Garis label mesti tertuju
biobahaya. Beg plastik biobahaya tidak boleh pada struktur yang betul, tiada kepala anak
dibuang ke dalam tong sampah biasa. panah, lurus dan tidak bersilang antara satu
sama lain.
3 (a) Maklumkan kepada guru.
(b) Jadikan kawasan tumpahan kawasan larangan. • Lukisan harus bertajuk.
(c) Tabur serbuk sulfur untuk menutupi tumpahan • Setiap struktur dalam lukisan mesti terletak di
merkuri. kedudukan yang betul dan saiznya berkadaran
dengan semua struktur yang lain.
(d) Hubungi pihak bomba.
3 Tiga satah utama yang digunakan iaitu satah
4 (a) Berjaga-jaga bila mengendalikan barangan frontal, satah sagital dan satah melintang.
kaca panas.

Biologi Tingkatan 4 1
 4 (a) Mengenal pasti masalah yang boleh diuji cecair, darah dan/atau produk darah seperti
dengan penyiasatan santifik serum. Semua sisa cecair biologi mesti
(b) Membina hipotesis dinyahkontaminasi secara autoklaf sebelum
(c) Mengenal pasti dan mengawal pemboleh ubah dilupus. Sisa cecair biologi yang telah disterilkan
serta kaedah pengumpulan data itu perlu dilupuskan dengan segera.
(d) Merancang dan menjalankan penyiasatan 4 Peringkat penyiasatan saintifik:
saintifik • Mengenal pasti masalah – Menentukan
(e) Mengumpul data persoalan yang hendak dikaji.
(f) Menginterpretasi data dan keputusan melalui • Membuat hipotesis – Menyatakan suatu
penaakulan saintifik pendapat yang kebenarannya akan diuji melalui
(g) Membuat kesimpulan eksperimen.
(h) Menulis laporan • Merancang penyiasatan – Pengumpulan
maklumat atau latar belakang saintifik mengenai
eksperimen, persiapan dan pemilihan bahan,
Praktis Sumatif 1 radas serta penggunaan kaedah yang betul.
• Mengawal pemboleh ubah – menentukan
1 Untuk mengelakkan kecederaan di kaki daripada pemboleh ubah yang dimalarkan, pemboleh
serpihan kaca dan tumpahan bahan kimia. ubah yang dimanipulasikan dan pemboleh ubah
2 (a) Keratan rentas membahagikan struktur kepada yang bergerak balas.
bahagian atas dan bawah secara melintang. • Menjalankan penyiasatan – penggunaan alat,
radas dan bahan dengan cara yang betul,
(b) Keratan membujur membahagikan struktur
pemerhatian dibuat dengan teliti, pembersihan
kepada bahagian kiri dan kanan.
dan penyimpanan alat dan radas selepas
3 • Kategori A (sisa tajam) – Peralatan tajam seperti eksperimen serta pelupusan bahan sisa dengan
picagari, jarum, kaca, skalpel. Dimasukkan ke cara yang betul.
dalam bekas yang disediakan khas bagi sisa • Mengumpul data – Data atau pemerhatian
tajam, Bekas ini tidak perlu disterilkan. dikumpul dan direkod dengan cekap,
• Kategori B (sisa tidak tajam) – Sisa pepejal bersistematik dalam pelbagai kaedah.
biologi seperti sarung tangan, kertas tisu, piring
• Menganalisis data – Data ditukar kepada bentuk
petri, bekas kultur plastik , agar yang telah
yang lebih bermakna, misalnya graf.
mengeras. Dibungkus dahulu di dalam beg
plastik biobahaya tahan autoklaf, disterilkan • Hubungan antara pemboleh ubah bergerak
di dalam autoklaf untuk nyahkontaminasi, balas dan pemboleh ubah yang dimanipulasikan
dan kemudiannya dimasukkan ke dalam tong ditentukan.
biobahaya. Beg plastik biobahaya tidak boleh • Mentafsir data – Data ditafsir secara logik dan
dibuang ke dalam tong sampah biasa. objektif. Maklumat yang diperoleh kemudian
• Kategori C (bangkai haiwan) - Bangkai, organ, dihuraikan dengan jelas kepada bahagian kecil
dan sisa tisu haiwan makmal atau haiwan uji kaji. untuk mencari hubungan atau perkaitan antara
Dibalut di dalam bahan penyerap (seperti kertas bahagian-bahagian dalam maklumat atau data
tisu), dibungkus dengan rapi di dalam beg plastik itu.
biobahaya dan disejukbeku. • Membuat kesimpulan – Hipotesis diterima
• Kategori D (cecair) – Kultur kaldu, media atau ditolak dan satu kesimpulan dibuat bagi
eksperimen yang dijalankan.

2 Biologi Tingkatan 4
 • Membuat laporan – Laporan ditulis berdasarkan kawasan larangan untuk mengelakkan
pada langkah-langkah dalam kaedah saintifik. kejadian yang tidak diingini berlaku.
• Laporkan kepada pihak bomba dan
5 (a) (i) Bagaimanakah kehadiran enzim amilase
penyelamat.
mempengaruhi hidrolisis kanji?
(c) Mengkaji kesan kehadiran gula terhadap
(ii) Kanji dapat dihidrolisis dengan kehadiran
pertumbuhan yis [EKSPERIMEN]
enzim amilase berbanding tanpa kehadiran
enzim amilase. Pernyataan masalah:
Adakah kehadiran gula mempengaruhi
(iii) Pemboleh ubah dimanipulasikan:
masa yang diambil untuk saiz doh
Kehadiran enzim amilase
berganda?
Pemboleh ubah bergerak balas: hidrolisis
kanji Hipotesis:
Pemboleh ubah dimalarkan: masa dan Masa yang diambil untuk saiz doh
suhu berganda lebih singkat dengan kehadiran
gula.
(b) Murid tersebut mestilah memaklumkan
Pemboleh ubah:
kepada guru/pembantu makmal secepat Pemboleh ubah dimanipulasikan:
mungkin dan jadikan tempat tumpahan Kehadiran gula
kawasan larangan (yakni melarang rakan-
Pemboleh ubah bergerak balas:
rakan daripada pergi ke tempat tersebut).
Masa yang diambil untuk saiz doh
berganda
Soalan Esei Pemboleh ubah dimalarkan:
Kuantiti tepung, yis dan air yang
6 (a) • Pastikan mangsa kebakaran tidak berlari digunakan, suhu air, dan masa yang
dan arahkan mangsa supaya baring. diambil untuk menguli doh
• Gunakan selimut kalis api untuk
Bahan:
memadamkan api setelah mangsa
1.5 g yis, 5 g glukosa, 100 ml air suam,
dibaringkan.
kain dan 170 g tepung
• Jika tiada selimut kalis api, gulingkan
Radas:
mangsa di atas lantai.
Bikar 1000 ml, kelalang kon 250 ml,
• Maklumkan kepada guru atau pembantu mangkuk adunan dan jam randik
makmal secepat mungkin supaya mangsa
Prosedur:
dapat diberikan rawatan segera.
1. Campurkan glukosa dengan sedikit air
• Penggera atau loceng kecemasan
suam di dalam kelalang kon.
kebakaran hendaklah dibunyikan dengan
segera. 2. Larutkan yis di dalam larutan glukosa
tersebut.
(b) • Segera maklumkan kepada guru atau 3. Biarkan ampaian yis selama 20 minit.
pembantu makmal. Ini bertujuan untuk memastikan yis aktif
• Gunakan serbuk sulfur untuk menutup dan tumbuh.
tumpahan merkuri.
• Jadikan tempat tumpahan tersebut sebagai

Biologi Tingkatan 4 3
 4. Letakkan separuh daripada tepung ke Keputusan:
dalam mangkuk adunan.
5. Apabila campuran yis telah Keadaan doh Masa yang diambil untuk saiz
mengembang dan menjadi berbuih, atau isi padu doh menjadi dua
buat satu lubang di tengah tepung dan kali ganda saiz
tuangkan campuran yis. asalnya (minit)
6. Gaulkan campuran tersebut dengan
baik untuk membuat satu doh yang Doh dengan
lembut. gula
7. Tambahkan baki tepung secara Doh tanpa
beransur-ansur sehingga menjadi sukar gula
untuk menggaul doh.
8. Taburkan sedikit tepung pada Sudut Pengayaan
permukaan meja. Keluarkan doh
daripada mangkuk dan letakkan di atas 7 Beberapa kesan Revolusi Industri 4.0 terhadap
permukaan meja. kehidupan harian.
9. Uli doh selama 10 minit sehingga licin, • Kecerdasan Buatan (Artificial Intelligence) atau
elastik dan tidak melekit. AI. Menerusi AI, sesuatu sistem dihasilkan untuk
10. Uli doh dengan melipat doh dan mempelajari persekitaran dan menjadi pemacu
menekannya ke bawah dengan tapak kepada hubungan antara manusia, peralatan
tangan. Genggam doh dan ulang fizikal dan dunia digital.
dengan melipat dan menekan doh ke • Teknologi Pemprosesan Awan dalam
bawah semula. penyimpanan dan pemprosesan data, yang
11. Letak doh di dalam bikar 1000 ml. Tekan menghubungkan deria pintar pada peralatan
doh ke bawah dan rekod isi padu awal. dengan sambungan internet , Sekuriti Siber bagi
melindungi data dan meminimumkan risiko dan
12. Tutup bikar dengan sehelai kain bersih cetakan 3D yang memudahkan pembangunan
dan letakkannya di tempat bersuhu prototaip.
sederhana.
• Teknologi Robotik Automasi pula berkeupayaan
13. Mulakan jam randik dan rekod masa untuk beroperasi dalam persekitaran kerja yang
yang diambil untuk saiz doh menjadi sama seperti manusia.
dua kali ganda saiz asalnya.
• Realiti Maya yang dapat menyediakan maklumat
14. Ulang keseluruhan prosedur untuk visual secara maya, Realiti Berperantara
menyediakan doh kedua menggunakan yang menggabungkan dunia fizikal dengan
ramuan yang sama tetapi tanpa gula. dunia maya serta Analisis Data Besar yang
15. Tulis laporan mengenai eksperimen menggunakan data dikumpul untuk penyediaan
tersebut. perkhidmatan dan melakukan unjuran yang lebih
tepat.

4 Biologi Tingkatan 4
 8 (a) Langkah pertama ialah mendapatkan
maklumat tentang teknik kultur tisu. Ini boleh
dilakukan dengan:
• melayari laman web
• merujuk bahan cetakan seperti jurnal atau
rujukan elektronik
• membuat lawatan ke universiti tempatan
atau institusi penyelidikan untuk
mendapatkan maklumat yang diperlukan.

(b) Daripada maklumat yang diperoleh, data

tentang cara penghasilan satu pokok baharu
daripada satu sel terpilih, misalnya pokok
orkid, dapat dikumpulkan.
(c) Satu laporan disediakan. Laporan tersebut
mengandungi kaedah penanaman secara
kultur tisu berserta grafik yang menarik dan
perbincangan tentang bagaimana teknik itu
dilakukan. Isu terkini tentang teknik ini juga
dibincangkan.

Biologi Tingkatan 4 5