11

Komunikasyon at Pananaliksik
sa Wika at Kulturang Pilipino
Unang Markahan – Modyul 8:
KASAYSAYAN SA PAG-UNLAD NG
WIKANG PAMBANSA
Filipino – Ikalabing-isang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 8: Kasaysayan sa Pag-unlad ng Wikang Pambansa
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Rhealia N. Pamat
Editor: Shem Don C. Fabila, Ana Melissa T. Venido
Tagasuri: Arlene L. Decipolo, Clinton T. Dayot, Shem Don C. Fabila, Ana Melissa T.
Venido, Gelyn I. Inoy, Melle L. Mongcopa
Tagalapat: Romie G. Benolaria
Tagapamahala: Senen Priscillo P. Paulin, CESO V Rosela R. Abiera
Fay C. Luarez, TM, EdD., PhD Maricel S. Rasid
Adolf P. Aguilar, CESE Elmar L. Cabrera
Nilita L. Ragay, EdD
Renante A. Juanillo, EdD

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education –Region VII Schools Division of Negros Oriental

Office Address: Kagawasan, Ave., Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117
E-mail Address: [email protected]
 11
Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino

Unang Markahan – Modyul 8:

KASAYSAYAN SA PAG-UNLAD NG
WIKANG PAMBANSA
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 11 ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul para sa araling Kasaysayan sa Pag-unlad ng Wikang Pambansa!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul ukol sa Kasaysayan sa Pag-unlad ng Wikang Pambansa!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag
mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 ALAMIN

KASAYSAYAN SA PAG-UNLAD NG WIKANG

PAMBANSA

MGA KASANAYANG
PAMPAGKATUTO

1. Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa

pag-unlad ng Wikang Pambansa. (F11WG-1h-86)

PANIMULA

Magandang araw! Kumusta? Ako’y lubhang nasisiyahan sa

iyong ipinamalas na aktibong pakikisangkot sa naunang aralin.
Natitiyak kong magagamit mo ang mga kaalaman na nakuha mo sa
panibagong aralin na ating tatalakayin sa modyul na ito.

Tunay ngang kaysarap baliktawin ang nakaraang nakatanim at

nakaukit na sa kasaysayan ng ating bansa. Mainam na ito’y ating
muling sariwain. Halika at sabay-sabay nating alamin at namnamin ang
mga kaalaman na ito. Tayo na’t maglakbay!

1
 MGA LAYUNIN

Sa katapusan ng modyul na ito, inaasahan na kayo po ay:

1. Natutukoy ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa

pag-unlad ng Wikang Pambansa;

2. Nakasusulat ng isang maikling sanaysay na tumatalakay sa mga

sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag-unlad ng
Wikang Pambansa;

3. Napapahalagahan ang mga kaganapang nakapagbigay ng malaking

ambag sa pag-unlad ng ating Wikang Pambansa.

SUBUKIN

PANIMULANG
PAGTATAYA

A. Panuto: Isulat ang titik T kung ang pahayag ay tama at titik M naman kung
mali. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.

1. Ang Pilipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang

wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo.
2. Katulad ng iba pang wikang buhay, ang Filipino ay dumaraan sa proseso ng
paglinang sa pamamagitan ng panghihiram sa mga wika sa Pilipinas at mga
di-katutubong wika.
3. Ang Filipino ay pinanukalang amalgasyon o pantay-pantay sa
representasyon ng lahat ng wika sa Pilipinas.
4. Ang Tagalog ay isang wikang natural na may mga katutubong tagapagsalita.
5. Ang Filipino ay Tagalog din.
6. Ang pagkakaroon ng isang wika ay nagdudulot ng suliranin sa ating bansa.
7. Hindi lamang mga Pilipino ang nagsasabing madaling matutuhan at
maunawaan ang Bisaya.

2
 8. Noong Agosto 13, 1959, pinalabas ni Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran
ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg.7, na nagsasaad na
kailanma’t tutukuyin, ang Wikang Pambansa, ang salitang PILIPINO ay
siyang gagamitin.
9. Noong taong 1987, ipinahayag ni dating Pangulong Corazon C. Aquino na
taon-taon, ang panahong Agosto 13-19, araw ng pagsilang ng naging
Pangulong Manuel L. Quezon, itinuturing na Ama ng Wikang Pambansa, ay
Linggo ng Wikang Pambansang Pilipino.
10. Nagtataglay ang Tagalog ng 1,500 na salita sa Malay.

B. Panuto: Basahin at intindihing mabuti ang bawat katanungan. Piliin lamang

ang tamang titik ng sagot at isulat sa iyong kwaderno.
11. Ang nag-atas na isalin sa mga wikang sinasalita ng may limampung libong
(50,000) mamamayan, alinsunod sa probisyon ng Saligang Batas (Artikulo
XV, Seksiyon 3 [1].
A. Manuel L. Quezon C. Ferdinand E. Marcos
B. Corazon C. Aquino D. Ramon Magsaysay

12. “Ang Saligang Batas na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang dapat
na mga Wikang Opisyal, at isalin sa bawat dayalektong sinasalita ng mahigit
sa limampung libong taong-bayan, at sa Kastila at Arabik. Sakaling may
hidwaan, ang tekstong Ingles ang mananaig.” Anong batas ito?
A. Artikulo XV, Seksiyon 2 C. Artikulo XV, Seksiyon 4
B. Artikulo XV, Seksiyon 3 D. Artikulo XV, Seksiyon 5

13. Ang mga wikang ginagamit sa edukasyong bilingguwal ay

_______________.
A. Ingles at Tagalog C. Ingles at Cebuano
B. Tagalog at Filipino D. Filipino at Ingles

14. Ayon sa Kautusang Pangkagawaran Blg. 21, nagtatagubilin na gamitin ang

_______________ sa pagbigkas ng panunumpa ng katapatan sa Saligang
Batas at sa bayan natin.
A. Filipino C. Ingles
B. Tagalog D. Filipino at Ingles

15. Ano ang dahilan kung bakit ipinalabas ng Komisyon sa Wikang Filipino ang
2001 Revisyon ng Ortograpiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng Wikang
Filipino.
A. Tungo sa kaunlaran ng Wikang Filipino.
B. Tungo sa pagkakaunawaan ng mga Filipino.
C. Tungo sa mabilis na estandardisasyon at intelektuwalisasyon ng Wikang
Filipino.
D. Tungo sa mabilis na pananaliksik, pag-aaral at konsultasyon.

3
 Magaling! Nasubukan mong gawin
ang Panimulang Pagtataya. Ngayon ay
magsisimula na tayo sa ating paggalugad.

Sa pakiwari ko, animo’y sabik ka na sa

ating bagong aralin ngayon. Kaya huwag na
tayong magpatumpik-tumpik pa! Tara na!

TUKLASIN

GAWAIN 1

Panuto: Pansining maigi ang mga larawan sa ibaba.

(http://images.app.goo./gl/Zu4jSwtsJrTpVy5E6) (http://images.app.goo./5uEe5xDHEVT9E4mh8) (http://images.app.goo.gl/7KpYZVhUvUM8fkNM7)

4
 (http://images.app.goo./CbsSPFC9mVzDeP2Z8) (http://images.app.goo./gHE8a3Jgu5c3a6yr5)

SURIIN

PAGSUSURI

Panuto: Sagutin nang masinsinan ang mga katanungan sa iyong kwaderno.

1. Kilala mo ba ang mga taong iyong nakita sa larawan? Sino-sino sila?

2. Sa iyong palagay, may naiambag ba sila sa pagpapaunlad ng ating wikang

pambansa? Magbigay ng patunay.

3. Ano ba ang wikang pambansa ng Pilipinas?

4. Ano kaya ang mga pinagdaanan ng ating wika bago ito tuluyang tinanggap
at naisabatas?

5. Bilang isang millennial, makatutulong ka kaya sa pagpapanatili at

pagpapaunlad ng wikang pambansa? Sa paanong paraan?

5
 PAGYAMANIN

PAGLALAHAD

Ayon kina Rolando A. Bernales, et al. (2016), ang ating bansa ay isa sa mga
bansang may pinakamaraming dayalekto. Sa mahigit na pitong libong pulo mayroon
tayo, higit sa apat na raang ibat-ibang dayalekto o wikain ang ginagamit. Bawat
rehiyon ay may sari-sariling wikain o mga wikain. Dahil dito, naging napakahirap ang
pakikipag-ugnayan natin sa isa’t-isa. Nagkaroon tuloy tayo ng suliranin sa
pagkabuklod-buklod at pagkakaisa.

Kung tutuusin, hindi sana tumagal nang mahigit tatlong daan at tatlumpu ang
ating pagkakaalipin kung noon pa mang unang taon ng pananakop ay may isa ng
malawak na wikang nauunawaan at ginagamit ng nakararaming Pilipino (Bisa, et.al.,
1983).

Ang mga ito ang mga pangunahing dahilan kung bakit pinagsumikapan ng
magigiting nating ninuno na magkaroon tayo ng isang wikang pambansa at kung
bakit ito nilinang at patuloy na nililinang hanggang sa kasalukuyan. Ang pag-unlad
ng ating wikang pambansa ay nasasalamin sa mga batas, kautusan, proklama, at
kautusan na ipinalabas ng iba’t ibang tanggapang pampamahalaan na may
malaking kaugnayan sa ating wikang pambansa.

Pag-aralan natin ang ilan sa mahahalagang batas, kautusan o proklama:

1935
 Sa Saligang Batas ng Pilipinas, nagtadhana ng tungkol sa wikang pambansa:
“ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika”. (Seksiyon 3, Artikulo XIV)

1936 (Oktubre 27)

 Itinagubilin ng Pangulong Manuel L. Quezon sa kanyang mensahe sa
Asemblea Nasyonal ang paglikha ng isang Surian na Wikang Pambansa na
gagawa ng isang pag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas, sa layuning

6
 makapagpaunlad at makapagpatibay ng isang wikang panlahat na batay sa
isang wikang umiiral.

1936 (Nobyembre 13)

 Pinagtibay ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184 na
lumikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa at itinakda ang mga
kapangyarihan at tungkulin niyon.

 Ang mga naging tungkulin at gawain ng Surian ng Wikang Pambansa

ay ang mga sumusunod:
1. Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng may
kalahating milyong Pilipino man lamang;
2. Paggawa ng paghahambing at pag-aaral ng talasalitaan ng
mga pangunahing dayalekto;
3. Pagsuri at pagtiyak sa ponetika at ortograpiyang Pilipino;
4. Pagpili ng katutubong wika na siyang magiging batayan ng
wikang pambansa na dapat umaayong sa (a) ang
pinakamaunlad at mayaman sa panitikan, (b) ang wikang
tinatanggap at ginagamit ng pinakamaraming Pilipino.

1937 (Enero 12)

 Hinirang ni Pangulong Manuel L. Quezon ang mga kagawad na bubuo ng
Surian ng Wikang Pambansa alinsunod sa tadhana ng Seksiyon 1, Batas
Komonwelt Blg. 184, sa pagkasusog ng Batas Komonwelt Blg. 333.
 Ang mga nahirang na kagawad ay ang mga sumusunod:

Pangalan ng Pinagmulan Tungkulin

Nahirang
Jaime C. Veyra Visayang Samar Tagapangulo
Cecilio Lopez Tagalog Kalihim at Punong
Tagapagpaganap
Santiago A. Fonacier Ilokano Kagawad
Filemon Sotto Visayang Cebu Kagawad
Felix Salas-Rodriguez Visayang Hiligaynon Kagawad
Casimiro F. Perfecto Bikol Kagawad
Hadji Butu Muslim Kagawad

 Sa mga kagawad na hinirang ng Pangulo, dalawa ang hindi nakaganap ng

kanilang tungkulin, sina Hadji Butu at Filemon Sotto. Ang una’y dahil sa
pagpanaw at ang huli’y tumanggi dahil sa kanyang kapansanan. Sila’y
pinalitan kaya’t nagkaroon ng mga pagbabago sa kabuuan ng Surian ng
Wikang Pambansa.

7
  Dahil dito, hinirang ni Pangulong Quezon ang mga sumusunod na kagawad:
Lope K. Santos(Tagalog); Jose I Zulueta (Pangasinan); Zoilo Hilario
Kapampangan; at Isidro Abad (Visayang Cebu).
 Nang si Lope K. Santos ay nagbitiw sa kanyang tungkulin, si Iñigo Ed
Regalado ang ipinalit ni Pangulong Quezon upang gumanap bilang kagawad
ng SWP.

1937 (Hunyo 18)

 Pinagtibay ang Batas ng Komonwelt Blg. 333, na nagsususog sa ilang
seksiyon ng Batas ng Komonwelt Blg. 184.

1937 (Nobyembre 9)
 Bunga ng ginawang pag-aaral at alinsunod sa tadhana ng Batas Komonwelt
Blg. 184, ang Surian ng Wikang Pambansa ay nagpatibay ng isang
resolusyon na roo’y ipinahahayag na ang Tagalog ay siyang halos na
nakatutugon sa mga hinihingi ng Batas ng Komonwelt Blg. 184, kaya’t
itinagubilin niyon sa Pangulo ng Pilipinas na iyon ay pagtibayin bilang saligan
ng wikang pambansa.

1937 (Disyembre 30)

 Bilang pag-alinsunod sa tadhana ng Batas ng Komonwelt Blg. 184, sa
pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ay ipinahayag ng
Pangulong Quezon ang Wikang Pambansa ng Pilipinas na batay sa Tagalog.
 Tagalog ang ginawang saligan ng Wikang Pambansa sa dahilang ito’y
nahahawig sa maraming wikain sa bansa. Sa madaling salita’y hindi
magiging mahirap ang Tagalog sa mga di-Tagalog dahil kahawig ito ng lahat
ng wika ng Pilipino sa ganitong ayos: 59.6% sa Kapampangan, 48.2% sa
Cebuano, 46.6% sa Hiligaynon, 39.5% sa Bikol, 31.1% sa Ilokano at iba pa.
 Alinsunod sa pa sa taya, ang mga pangunahing wika natin (Cebuano,
Hiligaynon, Samar, Leyte, Bikol, Ilokano, Pangasinan at Kapampangan) ay
may aabot na siyam hanggang sampung libong salitang magkakatulad at
magkakahawig sa bigkas, baybay at kahulugan.
 Bukod sa pagkakahawig sa maraming wikain sa Pilipinas, ang Tagalog na
siyang naging batayan ng Wikang Pambansa ay nagtataglay ng humigit-
kumulang na 5,000 salitang hiram sa Kastila, 1,500 sa Ingles, 1,500 sa Intsik
at 3,000 sa Malay. Ang bilang ng mga salitang iyon sa mga wikang
banyagang nabanggit ay matatagpuan din sa lahat halos na talatinigan ng
iba pang wikain sa Pilipinas.
 Ayon din sa Surian ng Wikang Pambansa, mayaman daw ang Tagalog
sapagkat sa pamamagitan ng paglalapi at pagtatambal ay dumarami ang
mga salita niyon.
 Napakadali ring pag-aralan ang Tagalog. Pinatunayan ito ng karanasan na
kahit hindi pormal na pinag-aralan, maraming Pilipino ang natuto agad sa

8
 wikang Tagalog. Madali nilang nauuunawaan ang diwa, kahulugan at
nilalaman ng mga Tagalog na pangungusap sa pagsubaybay sa takbo at
agos ng pangungusap.
 Hindi lamang ang mga Pilipino ang nagsasabing madaling matutuhan at
maunawaan ang Tagalog. Kahit ang mga nagsipandayuhan sa ating bansa
nang mga unang panahon at ngayon ay madaling nakauunawa’t
nakapagsasalita ng Tagalog.

1940
 Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 ay binigyang-
pahintulot ang pagpapalimbag ng isang Diksyunaryo at isang Gramatika ng
Wikang Pambansa, at itinakdang mula sa Hunyo 19, 1940 ay pasisimulan
nang ituro ang Wikang Pambansa ng Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan
at pribado sa buong Pilipinas. Inatasan din ang Kalihim ng Pagtuturong
Pambayan na maglagda, kalakip ang pagpapatibay ng Pangulo ng Pilipinas,
ng mga kinakailangang tuntunin at patakaran sa pagpapaunlad ng kautusang
ito.

1940 (Abril 12)

 Pinalabas ng Kalihim Jorge Bacobo ng Pagtuturong Pambayan ang isang
Kautusang Pangkagawaran: ito’y sinundan ng isang sirkular (Blg. 26, serye
1940) ng Patnugot ng Edukasyon Celedonio Salvador. Ang pagtuturo ng
wikang pambansa ay sinimulan muna sa mataas at paaralang normal.

1940 (Hunyo 7)
 Pinagtibay ang Batas ng Komonwelt Blg. 570, na nagtatadhana, bukod sa
iba pa, na ang Pambansang Wika ay magiging isa na sa mga wikang opisyal
ng Pilipinas simula sa Hulyo 4, 1940.

1954 (Marso 26)

 Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama Blg. 186 na
nagsusog sa Proklama Blg. 12, serye ng 1954, na sa pamamagitan nito’y
inililipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa taon-
taon simula sa ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto. Nakapaloob sa panahong
saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni Quezon.

1959 (Agosto 13)

 Pinalabas ng Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang
kautusang Pangkagawaran Blg. 7, na nagsasaad na kailanma’y tutukuyin,
ang Wikang Pambansa ang salitang Pilipino ay siyang gagamitin.

9
1967 (Oktubre 24)
 Naglagda ang pangulong Marcos ng isang Kautusang Tagapagpaganap Blg.
96, na nagtatadhanang ang lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan ay papangalanan na sa Pilipino.

1971 (Marso 4)
 Pinalabas ng Kalihim Tagapagpaganap Alejandro Melchor ang Memorandum
Sirkular Blg. 443 na hinihiling sa lahat ng taggapan ng pamahalaan ng
magdaos ng palatuntunan sa alaala ng ika-183 anibersaryo ng
kapanganakan ni Francisco (Balagtas) Baltazar sa Abril 2, 1971.

1972 (Disyembre)
 Nag-atas ang Pangulong Ferdinand E. Marcos sa Surian ng Wikang
Pambansa na ang Saligang Batas ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may
limampung libong (50,000) mamamayan, alinsunod sa probisyon ng Saligang
Batas (Artikulo XV, Seksiyon 3 [1]).

1973 Sa Saligang Batas, Artikulo XV, Seksiyon 3

 Ang Saligang-Batas na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang dapat
a mga Wikang Opisyal, at isalin sa bawat dayalektong sinasalta ng mahigit
sa limampung libong taong-bayan, at sa Kastila at Arabik. Sakaling may
hidwaan, ang tekstong Ingles ang mananaig.
 Ang Pambansang Asamblea ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang Pambansa ng
makikilalang Filipino.

1986 (Agosto 12)

 Nilagdaan ni Pangulong Corazon C. Aquino ang proklamasyon Blg. 19 na
kumikilala sa Wikang Pambansa na gumawa ng napakahalagang papel sa
himagsikang pinasiklab ng Kapangyarihang Bayan na nagbunsod sa bagong
pamahalaan.
 Dahil dito, ipinahayag niya na taon-taon ang panahong Agosto 13 hanggang
19, araw ng pagsilang ng naging Pangulong Manuel L. Quezon, itinuturing
na Ama ng Wikang Pambansang Pilipino na dapat ipagdiwang ng lahat ng
mga mamamayan sa buong bansa, sa pangunguna ng mga nasa
pamahalaan at mga paaralan at gayon din ng mga lider ng iba’t-ibang
larangan ng buhay.

1987(Enero 30)
 Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117- Pinalitan ng Linangan ng mga Wika
sa Pilipinas (LWP) ang dating Surian ng Wikang Pambansa (SWP).

10
1987 (Pebrero 2)
 Pinagtibay ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas. Sa Artikulo XIV, Seksiyon
6-9, nasasaad ang mga sumusunod:

 Seksiyon 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa sa
salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa
nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng
mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang
itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na
komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.

 Seksiyon 7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang

mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang
itinadhana ang batas, Ingles.
Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong sa mga
wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing pantulong sa mga
wikang panturo roon.
Dapat itaguyod ng kusa at opsyunal ang Kastila at
Arabik.

 Seksiyon 8. Ang konstitusyong to ay dapat ipahayag sa Filipino at

Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabik
at Kastila.

 Seksiyon 9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang Komisyon ng

Wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t-ibang mga
rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika
sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili.

 Ano nga ba ang pormal na deskripsyon ng isang komisyon ng Wikang

Pambansa?
 Muli tayong sumangguni sa Resolusyon 96-1 ng Komisyon sa Wikang
Filipino. Ganito ang batayang deskripsyon ng Filipino:
 Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas
bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo. Katulad ng iba
pang wikang buhay, ang Filipino ay dumaraan sa proseso ng
paglinang sa pamamagitan ng mga panghihiram sa mga wika sa
Pilipinas at mga ‘di-katutubong wika at ebolusyon ng iba’t ibang barayti
ng wika para sa mga paksa ng talakayan at iskolarling pagpapahayag.

11
1987
 Pinalabas ng Kalihim Lourdes R. Quisumbing ng Departamento ng Edu
kasyon Kultura at Palakasan ang Kautusan Bilang 52 na nag-uutos sa
paggamit ng Filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas sa mga
paaralan kaalinsabay ng Ingles na nakatakda sa patakarang edukasyong
bilingguwal.
 Tungkulin ng patakarang edukasyong bilingguwal na pahusayin ang
pagkatuto sa pamamagitan ng dalawang wika (Filipino at Ingles) upang
matamo ang mataas na uri ng edukasyon gaya ng hinihingi ng Konstitusyong
1987; palaganapin ang Filipino bilang wika ng literasi; paglinang at
pagpapayabong ng Filipino bilang linggwistikong sagisag ng pambansang
pagkakaisa at pagkakakilanlan; patuloy na intelektuwalisasyon ng wikang
Filipino. Sa isang banda, pananatilihing wikang internasyonal para sa Pilipino
ang Ingles at bilang di-ekslusibong wika ng agham at teknolohiya.

 Sa rekomendasyon ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (ang dating Surian

ng Wikang Pambansa), nilagdaan ng Kalihim Lourdes R. Quisumbing ng
Departamento ng Edukasyon, Kultura at Palakasan ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 81 na nagtatakda ng baong alpabeto at patnubay sa
pagbabaybay ng Wikang Filipino.

1988 (Agosto 25)

 Nilagdaan ng Pangulong Corazon C. Aquino ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 335 na nagtatagubilin sa lahat ng departamento,
kawanihan, tanggapan, ahensya at kaparaanan ng pamahalaan na gumawa
ng mga kinakailangang hakbang para sa paggamit ng wikang Filipino sa mga
opisyal na transaksyon, komunikasyon, at korespondensya.

1989 (Setyembre 9)
 Pinalabas ng Kalihim Lourdes R. Quisumbing ng Edukasyon, Kultura at
Palakasan ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 84 na nag-aatas sa lahat ng
opisyal ng DECS na isakatuparan ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335
na nag-uutos na gamitin ang Filipino sa lahat ng komunikasyon at
transaksyon ng pamahalaan.

1990 (Marso 19)

 Pinalabas ng Kalihim Isidro Cariño ng Departamento ng Edukasyon, Kultura,
at Palakasan ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 21 na nagtatagubilin na
gamiting ang Filipino sa pagbigkas ng panunumpa ng katapatan sa Saligang-
Batas at sa bayan natin.

1991 (Agosto 14) Batas Republika Blg. 7104

12
  Nilikha ang Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) bilang alinsunod sa Artikulo
XIV, Seksiyon 9 ng 1987 Konstitusyon.

1993 (Marso 10) Resolusyon Blg. 93-2

 Nagtatakda ng programa ng paghahanda at pagpapahanda ng
kinakailangang kagamitan sa pagtuturo at/ o pagkatuto ng Wikang Filipino at
sa paggamit nito bilang midyum ng pagtuturo.

1996
 Pinalabas ng Commision on Higher Education ang CHED Memorandum Blg.
59 na nagtatadhana ng siyam (9) nay unit na pangangailangan sa Filipino sa
pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng
mga kurso sa Filipino 1 (Sining sa Pakikipagtalastasan), Filipino 2 (Pagbasa
at Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina) at Filipino 3 (Retorika).

1997 (Hulyo 15)

 Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos ang Proklama Blg.
1041 na nagtatakda na ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging Buwan
ng Wikang Filipino at nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/ tanggapan ng
pamahalaan at mga paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa
taunang pagdiriwang.
2001
 Tungo sa mabilis na estandardisasyon at intelektuwalisasyon ng Wikang
Filipino, ipinalabas ng Komisyon sa Wikang Filipino ang 2001 Revisyon ng
Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino.
2004
 Bagong kurikulum ng Filipino mula sa Komisyon sa Lalong Mataas na
Edukasyon (CHED) Enhanced General Education Curriculum: Filipino 1
(Komunikasyon sa Akademikong Filipino), Filipino 2 (Pagbasa at Pagsulat
Tungo sa Pananaliksik) at Filipino 3 (Masining na Pagpapahayag).

2006
 Sa okasyon ng pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Filipino, ipinagbigay-alam
ng Komisyon sa Wikang Filipino ang pagsuspinde sa 2001 Revisyon ng
Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino at
samantalang nagsasagawa ng mga pananaliksik, pag-aaral, konsultasyon at
hanggat walang nababalangkas ng mga bagong tuntunin sa pagbabaybay,
magsisilbing tuntunin ang Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino ng taong
1987.

2007 (Nobyembre 5)

13
  Nilagdaan ni Romulo L. Neri, acting Chairman ng CHED ang CMO 54, serye
ng 2007. “Nirebisang Filipino 1, 2, 3 sa ilalim ng New General Education
Curriculum (GEC).”
2009
 Ipinalabas ng Komisyon sa Wikang Filipino sa pamamagitan ng kanilang
Sangay ng Lingguwistika ang Gabay sa Ortograpiyang Filipino. Tuluyan nang
isinasantabi ang 2001 Revisyong Alfabeto at 1987 Alpabeto, bagamat ano
mang tuntunin sa 1987 at 2001 na hindi binago sa 2009 Gabay ay
mananatiling ipatutupad. (Komunikasyon sa Makabagong Panahon, p. 67-
78)

Mga Gawain

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa iyong kwaderno.

1. Tukuyin ang sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag-unlad ng

wikang pambansa sa taong 1935 hanggang sa kasalukuyan. Talakayin ang inyong
sagot sa pamamagitan ng kasunod na timeline.
1935 1973 1987

Artikulo XIV, Artikulo XV, Artikulo XIV,

Seksiyon 3 Seksiyon 3 Seksiyon 6-9
_______________ ________________ _______________
_______________ ________________ _______________
_ _ _
2. Paghambingin sa pamamagitan ng venn diagram ang mga salitang Filipino, Pilipino
at Tagalog.

Filipino Pilipino

Tagalog

14
3. Isa-isahin ang mahahalagang tungkuling ginampanan ng Surian ng Wikang
Pambansa noong kapanahunan ni Pangulong Manuel L. Quezon kaugnay
ng pagkakaroon natin ng wikang pambansa.

ISAISIP

Palaging pakatatandaan na
mahalaga ang ginagampanang papel ng
Wikang Pambansa sa buhay ng bawat
Pilipino. Nawa’y palaging pakaiisipin ang
sanhi ng pagpapakahirap ng dugo’t pawis
ang inilaan ng ating mga ninuno,
magkaroon lamang tayo ng wikang
pambansa na magbubunga ng
pagbibigkis sa lahat ng mga Pilipino.
Sana’y sa aaralin na ito ay sumibol sa
inyong mga puso ang pagmamahal at
pagpapahalaga para sa ating wikang
pambansa upang lalo pa itong patatagin
at pagyayamanin.
.

ISAGAWA

15
 PAGLALAPAT

Panuto: Gumawa ng isang sanaysay na tumatalakay sa mga sanhi at bunga ng

mga pangyayaring may kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang Pambansa. Tatlong
talata lamang na may simula, katawan at konklusyon. Simula na binubuo ng limang
pangungusap, katawan na binubuo ng sampung pangungusap at konklusyon na
binubuo ng limang pangungusap lamang. Huwag kaligtaang gawan ng magandang
pamagat ang iyong sanaysay. Pansinin ang rubrik bilang gabay sa iyong gawain.

RUBRIK SA PAGSULAT NG SANAYSAY

Kaugnayan Higit na Nakamit ang Bahagyang Hindi nakamit Walang Iskor
inaasahan inaasahan nakamit ang ang inaasahan napatunayan
inaasahan
(4) (3) (2) (1)
(5)
Intruduksyon Nakapanghihikayat Nakalahad sa Nakalahad sa Hindi malinaw Hindi nakita
ang introduksyon. introduksuon introduksyon ang ang introduksyon sa ginawang
Malinaw na ang pangunahing pangunahing paksa at pangunahing sanaysay.
nakalahad ang paksa gayundin subalit hindi sapat paksa. Hindi rin
pangunahing paksa ang panlahat na ang nakalahad ang
gayundn ang pagtanaw ukol pagpapaliwanag panlahat na
panlahat na dito. ukol dito. pagpapaliwanag
pagtanaw ukol dito. ukol dito.
Diskusyon Makabuluhan ang Bawat talata ay May kahulugan sa Hindi nadebelop Hindi nakita
bawat talata dahil sa may sapat na detalye. ang mga sa ginawang
husay ng detalye. panguahing sanaysay.
pagpapaliwanag at ideya.
pagtalakay tungkol
sa paksa.
Organisasyon Lohikal at mahusay Naipakita ang Lohikal ang Walang patunay Hindi nakita
ng mga ideya ang pagkakasunud- debelopment ng pagkakaayos ng na organisado sa ginawang
sunod ng mga ideya, mga talata mga talata subalit ang sanaysay.
gumamit din ng mga subalit hindi ang mga ideya ay pagkakalahad ng
transisyonal na makinis ang hindi ganap na sanaysay.
pantulong tungo sa pagkakalahad. nadebelop.
kalinawan ng mga
ideya.
Konklusyon Nakapanghahamon Naipakikita ang Hindi ganap na May kakulangan Hindi nakita
ang konklusyon at pangkalahatang naipakita ang at walang pokus sa ginawang
naipapakita ang palagay o pasya pangkalahatang ang konklusyon. sanaysay.
pangkalahatang tungkol sa paksa palagay o pasya
palagay o paksa batay sa mga tungkol sa paksa
batay sa katibayan katibayan at mga batay sa mga
at mga katwirang katwirang inisa- katibayan at mga
inisa-isa sa isa sa bahaging katwirang inisa-isa
bahaging gitna. gitna. sa bahaging gitna.
Mekaniks Walang pagkakamali Halos walang Maraming Napakarami at Hindi nakita
sa mga bantas, pagkakamali sa pagkakamali sa nakagugulo ang sa ginawang
kapitalisasyon at mga bantas, mga bantas, mga pagkakamali sanaysay.
pagbaybay. sa mga bantas,

16
 kapitalisasyon at kapitalisasyon at kapitalisasyon at
pagbabaybay. pagbabaybay. pagbabaybay.
Gamit Walang pagkakamali Halos walang Maraming Napakarami at Hindi nakita
sa estruktura ng pagkakamali sa pagkakamali sa nakagugulo ang sa ginawang
mga pangungusap at estruktura ng estruktura ng mga pagkakamali sa sanaysay.
gamit ng mga salita. mga pangungusap at estruktura ng
pangungusap at gamit ng mga mga
gamit ng mga salita. pangungusap at
salita. gamit ng mga
salita.
https://www.google.com/search?q=rubrik+sa+sanaysay&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=fQ1urwmCcO9rzM%252CXTV4M75MtXYvPM%252C_&vet=1&usg=AI4_
kRdSIR3mMUw_3VCFVBPpm9QLVkbdg&sa=X&ved=2ahUKEwiujcS9je_qAhXuDaYKHQJgBuEQ9QEwAHoECAoQIQ&biw=1366&bih=657#imgrc=fQ1urwmCcO9r
zM)

KARAGDAGANG
GAWAIN

PAGPAPAYAMAN

REFLEKSIYON

Ang galing mo talaga! Lubhang kasiya-siya ang iyong ipinamalas na

kahusayan sa ating aralin. Ngayon naman ay nais kong punan mo ang hinihingi ng
bawat kahon sa pamamagitan ng mga gabay na tanong na inihanda para sa iyo.
1. Bilang isang kabataan, ano ang kahalagahan ng wikang pambansa
sa atin? Ipaliwanag.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________

2. Sa paanong paraan mo maipapakita ang pagpapahalaga sa ating

wikang pambansa? Magbigay ng halimbawa.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________

17
 3. Ano-ano ang iyong napagtanto ngayon na alam mo na ang kasaysayan
ng wikang pambansa? Ipaliwanag.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________

TAYAHIN

PANGWAKAS NA
PAGTATAYA

Panuto: Basahin at intindihing mabuti ang bawat katanungan. Piliin lamang ang
tamang titik ng sagot at isulat sa iyong kwaderno.

1. Ama ng Wikang Pambansa ng Pilipinas, Pangulo ng Pilipinas, nagtagubilin

sa Asamblea Nasyonal ng paglikha ng isang SWP.
A. Corazon C. Aquino C. Ferdinand E. Marcos
B. Rodrigo R. Duterte D. Manuel L. Quezon
2. Araw na hinirang ni Pangulong Manuel L. Quezon ang mga kagawad na
bubuo sa Surian ng Wikang Pambansa.
A. Enero 22, 1937 C. Enero 2, 1937
B. Enero 12, 1937 D. Enero 7, 1937
3. Ang nahirang na kagawad para sa Tagalog subalit nagbitiw.
A. Zoilo Hilario C. Iñigo Ed Regalado
B. Jose I. Zulueta D. Hadji Butu
4. Ilang bahagdan ng salitang Hiligaynon ang hawig sa Tagalog?
A. 59.6% C. 31.3%
B. 46.6% D. 39.5%
5. Kailan nilagdaan ni Pangulong Corazon C. Aquino ang Proklamasyon Blg.
19?
A. Agosto 12, 1986 C. Agosto 12, 1987
B. Agosto 12, 1988 D. Agosto 12, 1989
6. Isinasaad dito na ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga
wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino.
A. Artikulo XIV, Seksiyon 6 C. Artikulo XIV, Seksiyon 8
B. Artikulo XIV, Seksiyon 7 D. Artikulo XIV, Seksiyon 9

18
7. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin
sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabik at Kastila.
A. Artikulo XIV, Seksiyon 6 C. Artikulo XIV, Seksiyon 8
B. Artikulo XIV, Seksiyon 7 D. Artikulo XIV, Seksiyon 9

8. Ang kahulugan ng SWP ay _________________.

A. Sambayanan ng Wikang Pambansa C. Samahan ng Wikang Pambansa
B. Sanggunian ng Wikang Pambansa D. Surian ng Wikang Pambansa

9. Noong 1987, imunungkahi ng SWP sa kanilang resolusyon na ang Wikang

Pambansa ay ibatay sa _________________.
A. Tagalog C. Cebuano
B. Iloco D. Waray
10. Noong 1959, nilinaw ng Kagawaran ng Edukasyon na kailan ma’t tutukuyin
ang Wikang Pambansa, ito ay tatawaging _________________.
A. Tagalog C. Filipino
B. Pilipino D. Pilifino

11. Samantalang nililinang, ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay dapat

payabungin at pagyamanin pa salig sa _________________.
A. umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika
B. mga wikang katutubo sa mga lalawigan
C. mga pangunahing wikang dayuhan
D. Ingles at Tagalog
12. Sa kasalukuyan, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
_________________.
a. Ingles at Pilipino C. Filipino at Tagalog
b. Ingles at Filipino D. Ingles, Kastila, at Filipino

13. Tuwing Agosto, ipinagdiriwang ang _________________.

A. Araw ni Balagtas C. Linggo ng Wika
B. Buwan ni Quezon D. Buwan ng Wikang Filipino

14. Noong 1954, nakapaloob sa pagdiriang ng Linggo ng Wika ang

_________________.
a. Araw ni Balagtas C. Araw ni Rizal
b. Araw ni Quezon D. Araw ng SWP

15. Ang epekto ng kawalan ng isang wikang magbubuklod sa mga Pilipino noong
unang panahon.
A. matiwasay na relasyon sa kapwa
B. maayos na buhay
C. pagkakaroon ng suliranin sa pagkakabuklod-buklod at pagkakaisa
D. wala sa nabanggit

19
SUSI SA PAGWAWASTO

20
 MGA SANGGUNIAN

AKLAT
Bernales, Rolando A. et.al. Komunikasyon sa Makabagong Panahon. Mutya
Publishing House Inc., 2016

HANGUANG ELEKTRONIKO
Manuel L. Quezon https://images.app.goo.gl/Zu4jSwtwJrTpVy5E6
Ramon Magsaysay https://images.app.goo.gl/5uEe5xDHEVT9E4mh8
Ferdinand Marcos https://images.app.goo.gl/7KpYZVhUvUM8fkNM7
Corazon C. Aquino https://images.app.goo.gl/CbsSPFC9mVzDeP2Z8
Fidel B. Ramos https://images.app.goo.gl/gHE8a3Jgu5c3a6yr5
Rubrik ng Sanaysay
https://www.google.com/search?q=rubrik+sa+sanaysay&tbm=isch&source=iu&ictx=1
&fir=fQ1urwmCcO9rzM%252CXTV4M75MtXYvPM%252C_&vet=1&usg=AI4_-
kRdSIR3mMUw_3VCFVBPpm9QLVkbdg&sa=X&ved=2ahUKEwiujcS9je_qAhXuDa
YKHQJgBuEQ9QEwAHoECAoQIQ&biw=1366&bih=657#imgrc=fQ1urwmCcO9rzM

21
 RHEALIA N. PAMAT. Siya ay nagtapos ng kursong BSED na
nagpadalubhasa sa asignaturang Filipino mula sa Negros Oriental
State University sa taong 2011, Lungsod ng Dumaguete. Nag-aral
din siya ng Master of Arts sa Filipino sa nabanggit na unibersidad
kung saan natamo ang CAR. Sa kasalukuyan, siya ay nagtuturo sa
Mataas na Paaralan ng Valencia, Bayan ng Valencia, Lalawigan ng
Negros Oriental.

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division of Negros Oriental

Kagawasan, Avenue, Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117

Email Address: [email protected]
Website: lrmds.depednodis.net