Modyul 2

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 12

PAUNANG SALITA TALAAN NG NILALAMAN

Mahal kong mambabasa, KABANATA II: MGA AKDANG PAMPANITIKAN


Ng SILANGANG ASYA
Sa Modyul na ito, matutuhan mo ang mga akdang pampanitikan ng Silangang
Asya partikular mula sa Hapon, Korea, at Tsina. Makikita sa mga akdang ARALIN 1: Tanka at Haiku (Hapon), (4 - 8)
pampanitikan ang kanilang paniniwala, pilosopiya, katangian, kaugalian at kultura ng Tula
kanilang lahi na binigyan ng iba’t ibang anyo upang magmulat sa mga Asyano. Ponemang Suprasegmental
Sa pagtatapos ng modyul , inaasahang mauunawaan at mapapahalagahan mo
ang kasiningan ng tanka at haiku ng Hapon, pabula ng Korea, sanaysay at maikling ARALIN 2: Ang Puting Tigre(Korea), (9 – 12)
kuwento ng Tsina, at ang dula ng Hapon. Hihimayin rin ang mga panitikan ng Pabula
nabanggit na bansa upang maunawaan mo kung mabisa ang mga akdang Kaligirang Pangkasaysayan ng Pabula
pampanitikan ng Silangang Asya sa pagpapakilalang kultura at kaugalian ng mga Mga Paraan ng Pagpapahayg ng
bansang pinagmulan nito. Emosyon o Damdamin
Nilalayon ng Modyul na ito na makasulat ka ng sariling akda na nagpapakita ng
pagpapahalaga sa pagiging Asyano. ARALIN 3: Ako si Jia Li, Isang ABC (Tsina), (13 – 18)
Sa pagtalakay ng mga aralin, gagabayan ka ng mga pokus na tanong: Ang Sanaysay
1.Paano makikilala ang lahing Asyano sa pamamagitan ngmga panitikang nagmula Paggamit ng Angkop na mga Pahayag
sa Silangang Asya? Sa Pagbibigay ng Sariling Opinyon /
2.Paano magagamit ang mga taglay na aral at kaisipan ng mga panitikang nagmula Pananaw
sa Silangang Asya sa iyong pang- araw-araw na buhay?
Iba’t ibang gawaing isahan at pangkatan ang inihanda para sa mga mag-aaral ARALIN 4: Hashnu, ang Manlililok ng Bato (Tsina), (19 – 23)
tulad ng pagbabasa at paagsusuri ng mga akdang pampanitikanat mga Iba Pang Uri ng Maikling kuwento
kolaboratibong Gawain sa gramatika at retorika upang maging interaktibo ang Pagsasalaysay
pagtalakay sa mga aralin. )ARALIN 5: Ang Tagahuli ng Ibon sa Impiyerno, (24 – 27)
Nawa ito ay iyong magustuhan! ( Dula/ Hapon)
Mga Elemento ng Dulang Pantanghalan
Mga Panandang Kohesyong Gramatikal

Sanggunian:
Pinagyamang Pluma 9
Unang Edisyon
Ikalawang Edisyon
Sandigan (Phoenix)
Sining ng Komunikasyon
Brainy.ph
GLICERIA A. RACELIS

1
INAASAHANG MGA KASANAYAN 21. Napaghahambing ang kultura ng ilang bansa sa Silangang Asya batay sa
Upang mapagtagumpayang masagutan ang aralin at malinang nang lubos ang napanood na bahagi ng teleserye o pelikula
inyong pag-unawa, kinakailangag tandaan at gawin mo ang mga sumusunod: 22. Naisasalaysay ang sariling karanasan na may kaugnayan sa kulturang nabanggit
sa nabasang kuwento
1. Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at haiku 23. Naisusulat ang isang paglalarawan ng sariling kultura na maaaring gamitin sa
2. Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng estilo ng pagbuo ng tanka at haiku isang pagsasalaysay
24. Nagagamit ang mga pahayag sa pagsisimula, pagpapatuloy ng mga pangyayari
3. Nabibigyang kahulugan ang matatalingha-gang mahahalagang salitang ginamit sa
at pagtatapos ng isang kuwento
tanka at haiku
25. Nauuri ang mga tiyak na bahagi at katangian ng isang dula batay sa
4. Naisusulat ang payak na tanka at haiku sa tamang anyo at sukat napakinggang diyalogo o pag-uusap
5. Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto, diin at tono sa pagbigkas ng 26. Nasusuri ang binasang dula batay sa pagkakabuo at mga elemento nito
tanka at haiku 27. Napaghahambingang mga napanood na dula batay sa mga katangian at
6. Nahihinuha ang damdamin ng mga tauhan batay sa diyalogong napakinggan elemento ng bawat isa
7. Nabibigyang-puna ang kabisaan ng paggamit ng hayop bilang mga tauhan na 28. Naisusulat ang isang maikling dula tungkol sa karaniwang buhay ng isang
parang taong nagsasalita at kumikilos pangkat ng tao sa ilang bansa sa Asya
8. Naiaantas ang mga salita (clining) batay sa tindi ng emosyon o damdamin 29. Nagagamit ang mga angkop na pang-ugnay sa pagsulat ng maikling dula
9. Naisusulat muli ang isang pabula sa paraang babaguhin ang karakter ng isa sa 30. Naipahahayag ang damdamin at pag-unawa sa napakinggang akdang orihinal
mga tauhan nito 31. Naipaliliwanag ang naging bisa ng nabasang akda sa sariling kaisipan at
10. Nagagamit ang iba’t ibang ekspresyon sa pagpapahayag ng damdamin damdamin
11. Naipaliliwanag ang pananaw ng may-akda tungkol sa paksa batay sa 32. Nabibigyang- kahulugan ang mahihirap na salita batay sa konteksto ng
pangungusap; ang matatalinghagang pahayag sa parabola; ang mga salitang may
napakinggan
natatagong kahulugan; ang mga salita batay sa kontekstong pinaggamitan; ang
12. Naipaliliwanag ang mga: mahihirap na salita batay sa kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan
- kaisipan 33. Naisusulat ang sariling akda na nagpapakita ng pagpapahalaga sa pagiging
- layunin Asyano
- paksa; at 34. Nagagamit ang linggwistikong kahusayan sa pagsulat ng sariling akda na
- paraan ng pagkakabuo ng sanaysay nagpapakita ng pagpapahalaga sa pagiging isang Asyano.
13. Naipaliliwanag ang mga salitang di lantad ang kahulugan batay sa konteksto ng
pangungusap
14. Nabibigyang-puna ang paraan ng pagsasalita ng taong naninindigan sa kanyang
mga saloobin o opinyon sa isang talumpati
15. Naipahahayag ang sariling pananaw tungkol sa isang napapanahong isyu sa
talumpating nagpapahayag ng matibay na paninindigan
16. Nakasusulat ng isang argumento hinggil sa napapanahong isyu sa lipunang Asya
17. Nagagamit ang angkop na mga pahayag sa pagbibigay ng opinyon, matibay na
paninindigan at mungkahi
18. Nasusuri ang maikling kuwento batay sa estilo ng pagsisimula, pagpapadaloy at
pagwawakas ng napakinggang salaysay
19. Nahihinuha ang kulturang nakapaloob sa binasang kuwento
20. Nabibigyang-kahulugan ang mga imahe at simbolo sa binasang kuwento

2
c.kuwento ng kababalaghan
d.kuwento ng pag-ibig

PANIMULANG PAGTATAYA 7.Ito ang pinakamahalagang elemento ng dula.Ito ay usapan ng mga tauhang
Panahon na upang tuklasin mo kung gaano kalawak ang iyong kaalaman at pag- kailangang gawin ng naturalat hindi artipisyal.
unawa sa modyul na ito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na a. tunggalian c.banghay
tanong. Sagutin ang lahat ng aytem. Pagkatapos masagutan at maiwasto ang mga b.kasukdulan d.diyalogo
ito, isaalang-alang ang mga naging kamalian at tuklasin ang tamang sagot sa mga ito
habang pinag-aaralan ang modyul. 8.sa pag-aaral ng ponemang suprasegmental, alin ang hindi binibigyan nga tuon?
Isulat sa sagutang papel ang sagot. a.diin c.hinto o antala
1.Ito ay tulang may 31 pantig,nahahati sa 5 na taludtod at may sukat na 5-7-5-7-7. b.tono o intonasyon d.lalim at kahulugan
a.tanka c.haiku
b.elehiya d.soneto 9.Alin ang tumutukoy sa bigat ng pagbigkas ng pantig na maaaring mapag-iba ng
kahulugan ng mga salita maging ito man ay magkapareho ng baybay?
2.Ito ay maiksing tula na may sukat na 5-7-5. Kadalasan ang tema nito ay tungkol sa a.diin c.hinto o antala
kalikasan. b.tono o intonasyon d.lalim at kahulugan
a.tanka c.haiku
b.elehiya d.soneto 10.Aling pahayag ang nagsasabi na si Lea ay ang susuko?
a.Hindi si Lea ang sususko
3.Sa bansang ito nagmula ang mga tulang tanka at haiku. b.Hindi, si Lea ang susuko
a.Timog Korea c.Tsina
b.Hapon d.India 11.Ang sumusunod ay ang mga dapat taglayin ng isang talatang nagsasalaysay.Alin
na HINDI dapat kasama?
4.Ang mga tauhan sa panitikanng ito ay may hayop na taglay ang mga katangian ng a.May maganda o mabuting pamagat
tao. b.May kaakit-akit na simula
a.mito c.pabula c.May maayos na pagkakasunod-sunod ng pang-
b.parabula d.tanka yayari
d.May pahayag na magpapalito sa mambabasa
5.Ito ay isang uri ng panitikang nasusulat sa anyong tuluyan. Nabibilang dito ang mga
sulating pampahayagan, akdang pandalub-aral, at panunuring pampanitikan. 12.Ito ay panandang kohesyong gramatikal na ginagamit sa pagtitipid ng pahayag.
a.maikling kuwento c.dula May mga salitang hindi inilalagayo nawawala na sa pahayag dahil naiintindihanna ito
b.nobela d.sanaysay ay magiging paulit-ulit lamang.
a.anapora c.elipsis
6.Ang maikling kuwento “Hashnu, ang Manlililok ng Bato”ay isang halimbawa ng b.katapora d.pag- uugnay
_________.
a. kuwento ng katatawanan
b.kuwento ng katutubong kulay

3
13.Ito ay pagpapatungkol o reference kung saan ang panghalip ay ginagamit sa
unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihanng pangungusap ng
talata.
a.anapora c.elipsis
b.katapora d.pag-uugnay Tanong: Sa iyong palagay, nararapat bang ilagay ang lahat ng nararamdaman sa
ARALIN 1 social networking site? Ipaliwanag ang iyong sagot. Isulat ang iyng sagot sa sagutang
PANITIKAN: Tanka at Haiku (Tulang Hapon) papel.
GRAMATIKA/RETORIKA: Ponemang
Suprasegmental GAWAIN 2: UNSCRAMBLE TO HAIKU
Ayusin ang mga salitang nakakalat sa kahon upang makabuo ka ng isang
PANIMULA saknong na may tatlong taludtod na may bilang na pantig na 5-7-5. Isulat ang
nabuong haiku sa sagutang papel.
Tula agos
Ang Tanka at Haiku ay ilang anyo ng tula na taas-baba alon
pinahahalagahan ng panitikang Hapon. Sa mga tulang ito layong pagsama-samahin
sa dagat ang
ang mga ideya at imahe sa pamamagitan ng kakaunting salita lamang.
humambalos
YUGTO NG PAGKATUTO
A.TUKLASIN
GAWAIN 1: PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN ALAMIN NATIN
Laganap na ngayon ang paggamit ng social media katulad ng Facebook, Basahin mo ang bahaging Alam Mo Ba? Pang magkaroon ka ng kaalaman hinggil sa
Twitter, Instagram, at iba pa. Dito ay Malaya mong naipahahayagang bansang Hapon kung saan ditonagmula ang akdang iyong babasahin at pag –
iyong damdamin at saloobin. aaralan.
Paano ka nagpapahayag ng iyong damdamin?
Ginagawa mob a ito upang mailabas ang iyong saloobin kahit na may mga maaring B.PAGLINANG
masaktan?
Nasukat mo ang iyong kaalaman ukol nsa aralin
Ano ang damdamin mo sa araw na ito? Sa loob ng bilog sa ibaba ay gumuhit ka
ng isang emoticon na nagpapahayag ng iyong damdamin. nang tugunan mo ang dalawang gawaing
pagtuklas. Nasubok mo ang iyong kakayahan sa
pagbuo ng saknong, kinilala mo ang iyong sarili sa
paraan ng pagpapahayag. Upang higit mong
maunawaan ang mga tulang Tanka at Haiku,
dumako ka sa mga kasunod na gawain.
GAWAIN 3: PAYABUNGIN NATIN
Hanapin at bilugan ang kasalungat ng salitang may salungguhit mula sa iba pang
salita sa loob ng pangungusap. Pagkatapos ay isulat ang kasingkahulugan nito sa
patlang bago ang bilang. Piliin ang iyong sagot sa loob ng kahon.
hihinto dilat pag-edad

4
ginaw tagtuyot paghina
____________1. Kanina’y mulat ang kanyang mga mata, ngunit sa pagod ngayo’y GAWAIN 5: PAG-UNAWA SA TALINGHAGA
pikit na. Balikan ang mga tulang sinusuri sa gawain 4. Tukuyin ang kahulugan ng
____________2. Bago pa lang nagsisimula ang kanyang paghihirap ay naniniwala matatalinghagang salitang ginamit sa Tanka at Haiku. Isulat ang sagot sa sagutang
siyang titigil din ito. papel.
____________3. Ang lamig na nararamdaman niya kahapon ay naging matinding init 1.puso ay titigil na - ____________________________
ngayon. _____________________________________________
____________4. Sa pagtanda ng kanyang isipan ay siya naming pagbata ng 2. ngayong taglagas ‘di mapigil pagtanda - __________
kanyang itsura. _____________________________________________
____________5. Nakakalungkot panoorin ang mga puno sa panahon ng taglagas, 3. lakbay ng hirap - _____________________________
ngunit hindi na dapat mag-alala darating din ang tagsibol. ______________________________________________
4. pangarap na naglagay - ________________________
Basahin/suriin ang mga tulang nakapaloob sa aralin na sinulat ______________________________________________
ng isang Emperor at Princess sa Hapon. Sagutin ang mga 5. tuyong lupain - _______________________________
inihinandang tanong. Makikita at mababasa ang tula sa inyong ______________________________________________
batayang-aklat sa mga pahina 160 hanggang 162.
GAWAIN 6: PANTIGIN MO
GAWAIN 4: Sa antas ng iyong pag-unawa sagutin mo ang mga sumusunod na Isang katangi-tanging elemento ng mga patula ang sukat na taglay nito. Sa Filipino,
pamprosesong tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel. natutumbasan ng isang sukat ang bawat pantig ng salita ng taludtod. Pantigin mo
1. Ano ang napansin mo sa limang tulang binasa? Tungkol saan ang ang mga salita sa sumusunod na tula at tukuyin kung ilan ang pantig ng bawat
pinapaksa ng bawat isa? taludtod.
2. Naipahayag ba ng mga sumulat ang kanilang naramdaman noong oras na TULA PAGPAPANTIG BILANG NG
isinulat nila ang tula? Patunayan. PANTIG
Mundong ‘sang 1.Mun-dong-‘sang 5
3. Sino sa tatlong manunulat ng tula ang may mapait na karanasan sa pag- kulay ku-lay
ibig? Ipaliwanag ang iyong sagot. Nag-iisa sa lamig
4. Sino naman ang nagsasalawahan sa pag-ibig? Huni ng Hangin
5. Sino sa kanila ang nagpatunay na maging sa panahon ng pagsubok ay Nabon sa Bundok
maipahayag pa rin niya ang kanyang damdamin at isipan sa pamamagitan ang mga dahong
ng pagsulat ng tula? lagas
Nang hinanap ko
6. Sa iyong palagay, naibsan ba ang dalahin ng kanilang damdamin nang
Ang naglahong
isulat ang tula? Ipaliwanag ang iyong sagot.
kabiyak
7. May masasaktan ba kapag nalaman ng pinatutungkulan ang saloobin ng
Ay naligaw sa
may-akda ng tanka? Bakit? sukal
8. Sa panahon ngayon, saan mo maikokompara ang ganitong klase ng Isulat ang sagot sa sagutang papel
pagpapahayag ng damdamin?
9. Paano nakaaapekto ang pagdalos-dalos na pagpapahayag ng damdamin? GAWAIN 7: HAIKU vs. TANKA
5
Suriin ang pagkakaiiba at pagkakatulad ng tanka at haiku gamit ang graphic. Isulat d. Tulagunam (Ballad)
ang sagot sa sagutang papel. Organizer sa ibaba.
3. TULANG DULA – Ito ay mga tulang isinasadua sa mga entablado o iba
pang tanghalan. Narito ang mga uri ng Tulang Dula:
a. Tulang Mag-isang Salaysay (Dramatic Monologue)
b. Tulang Dulang Liriko-Dramatiko
c. Tulang Dulang Katatawanan (Dramatic Comedy)
d. Tulang Dulang Kalunos-lunos (Dramatic Tragedy in Poetry)
e. Tulang Dulang Madamdamin (Melodrama in Poetry)
f. Tulang Dulang Katawa-tawang-Kalunos-lunos (Dramatic Tragicomedy
in Poetry)
g. Tulang Dulang Pauroy (Farce in Poetry)

4. TULANG PANTIGAN (Justice Poetry) – Ito ay tulang sagutan na itinatanghal


ng mga magkakatunggaling makata ngunit hindi sa paraang padula. Ito ay
paligsahan ng mga katwiran at tagisan ng mga talino at tulain. Ang
sumusunod ang mga uri ng tulang patnigan:
a. Karagatan
b. Duplo
c. Balagtasan
MGA URI NG TULANG TAGLAY NG PANITIKANG PILIPINO d. Batutian
1. TULANG LIRIKO O PADAMDAMIN – Sa uring ito itinatampok ng makata
ang kanyang sariling damdamin o saloobin. Ito ang itinuturing na
Iyo na ngang natamo ang paglinang ng iyong pag-unawa
pinakamatandang uri ng tulang sinusulat ng mga makata sa buong daigdig.
sa mga konsepto saklaw ng binasang tula. Dumako
a. Ang Awit (Dalitsuyo)
b. Ang Pastoral (Dalitbukid) naman tayo sa paglinang ng iyong pag –nawa
c. Ang Oda (Dalitpuri) sa gramatika.
d. Ang Dalit (Dalitsamba)
e. Ang Soneto (Dalitwari)
f. Ang Elehiya (Dalitlumbay) PONEMANG SUPRASEGMENTAL
1. Ang diin ay ang bigat ng pagbigkas ng pantig na maaaring makapag-iba sa
2. TULANG PASALAYSAY – Ang uri ng tulang ito ay naglalahad ng mga tagpo kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkakapareho ng baybya.
o pangyayari sa pamamagitan ng mga taludtod. Narito ang apat na uri ng
tulang ito. 2. Ang tono o inotasyon ay tumutukoy sa pagtaas o pagbaba ng tinig sa pagbigkas
a. Ang Epiko (Talabunyi) ng pantig ng isang salita, parirala, o pangungusap upang higit na maging malinaw
b. Tulasinta (Metrical Romance) ang pagsasalita at nang magkaunawaan ang nag-uusap. Ang pagbikas ng salita
c. Tulakanta (Rhymed o Metrical Tale) ay maihahalintulad sa musika, may tono o inotasyon- may bahaging mababa,

6
katamtaman, at mataas. Maaaring makapagpahayag ng iba’t ibang damdamin o
makapagbigay ng bagong kahulugan ang pagbabago ng tono o inotasyon. g.LInga h.liNGA
Subukin mong magsalita nang hindi nagbabago ang tono o intonasyon at hindi mo _____7.paglingon
maipararating nang tama ang iyong mensahe. _____8.buto ng halamang ginagamit na pampabango ng pagkain

3. Ang hinto o antala ay tumutukoy sa saglit na pagtigil ng pagsasalita upang higit na i.Aso j.aSO
maging malinaw ang mensaheng ipinapahayag. May hinto bago magsimula ang _____9.hayop na inaalagaan
isang pangungusap at may hinto rin kailangang ihiwalay na mga ideya upanh higit _____10. Usok
na maunawaan ang nais nitong ipahayag. Kuwit (,) ang ginagamit sa hinto.
Ipaliwanag ang mensahe ng sumusunod na pahayag ayon sa taglay nitong hinto
Matapos mong isa-isahin ang mga ponemang suprasegmental basahin mo rin at
unawain ang mga halimbawa ng bawat isa (pp.170-171) (pp.182-183) PAHAYAG PALIWANAG
11.Ito ang kanlurang Asya!
C.PAGPAPALALIM 12.Ito, ang kanlurang Asya.
Natamo mo na sa paglinang ang sapat na impormasyon upang 13.Hindi,malaki ang sukat
maunawaan ang kahuluhan ng tanku at haiku. Naunawaan at ng Asya.
natutunan mo rin na ang diin o ang bigat ng pagbigkas ng pantig 14. Hindi malaki ang sukat
ay nakapagpapayo ng kahulugan ng salita. Gayon din ang tono at ng Asya.
hinto. Ngayon naman paigtingin ang hawak mo nang kaalaman at
pag-uunawa ukol sa mga paksang natutuhan mo sa pamamagitan D.PAGLILIPAT
ng pagtupad sa mga gawain. TANKA MO, HAIKU MO
Bumuo ng sarili mong payak na TANKA at HAIKU sa tamang anyo at sukat. Sundin
GAWAIN 8: PAGSUBOK SA PONEMANG SUPRASEGMENTAL ang itinakdang paksa at patnubay sa ibaba. Isulat ang tula sa sagutang papel. (p.35)
1.Bumuo ng isang tanka na nagpapahayag ng iyong damdamin para sa iyong
Piliin ang tamang salitang binibigyang-kahulugan ng pahayag. Isulat ang titik ng napupusuang tao o crush.
tamang sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel (pp.171-172) 2.Tiyaking may 5 taludtod lamang ang iyong tanka may kontrolado ang sukat may 5-
a.buNOT b.BUnot 7-5-7-7 na patern ng pantig
_____ 1. Bao ng niyog na ginagamit na pagpapakintab ng sahig 3.Bumuo naman ng isang haiku na naglalarawan sa kahalagahan ng bigas.
_____ 2. Paghugot ng isang bagay sa suksukan o lalagyan 4.Tiyaking may tatlo itong taludtod at kontrolado rin ang sukat nito na may patern ng
pantig na 5-75
c.SAya d.saYA 5.Upang matamo ang patern at bilang ng pantig, maaari kang magpaikli ng mga
_____3.Ligaya salita ngunit tiyaking sumusunod sa tamang tuntunin sa pagpapaikli.
_____4.isinusuot ng babae 6.Bigyan ng angkop na pamagat ang iyong Tanka at Haiku.

e.LAmang f.laMANG
_____5.nakahihigit
_____6.natatangi

7
Mga Pamantayan Laang Puntos Aking Puntos

1.May orihinalidad at akma sa 5


paksa ng tula
2. Nakasulat ng taludtod na 5
nagpapakita ng pagpapahalaga sa
damdamin/kalikasan

3.Nabuo ng tulang may tamang 5


anyo at sukat

Kabuoang Puntos 15

Binabati kita! Nagawa mong bumuo ng dalawang


tula sa pamamagitan ng iyong natutunan mula sa
natapos na aralin. Ngayon handa ka nang
magpatuloy sa paglalakbay sa mundo ng pabula.

8
ARALIN 2: PABULA Sagutin mo ang mga sumusunod na prosesong tanong.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
PANITIKAN: ANG PUTING TIGRE 1.Bakit mo piniling ihalintulad ang naturang hayop na iyon sa iyong sarili?
(Pabulang mula sa bansang Korea) 2. Anong kakanyahanmayroon ka na wala sa hayop na iyon? Bakit?
Kaligirang Pangkasaysayan ng Pabula 3. Maliban sa hayop na natukoy mo, sa alin pang hayop mga hayop mo
maihahalintulad sa iyong sarili? Magtala at magpaliwanag.
GRAMATIKA/RETORIKA:Mga Paraan ng Pagpapahayag ng Emosyon o Damdamin
ALAMIN NATIN
PANIMULA Basahin mo ang bahaging Alam Mo Ba? Upang madagdagan ang kaalaman mo
Pabula hinggil sa bansang Korea.
Angpabula ay itinuturing na isa sa pinakamantandang
anyo ng panitikan.Ito ang isang uri ng salaysay na likha lamang ng imahinasyon o B. PAGLINANG
guni-guni ng manunulat. Ang karaniwang gumaganap at kumukilos ay ang mga Marahil napagtanto mong may kaugnayan nga ang kalikasan ng tao at hayop kaya’t
hayop. May natatanging kaisipang mahahango mula sa mga pabula, sapagkat nagkaroon ng panitikang pabula.Mahalagang matamo mo sa mga gawaing pagtuklas
nagbibigay ng mga moral na aral para sa mga mambabasa. ang kritikal na pagtingain sa kaugnayan ng tao at mga hayop. Mahaharap ka na
naman sa mga serye ng mga gawaing gagabay, magpapayaman at sususbok inyong
YUGTO NG PAGKATUTO pag-unawa at pagpapahalaga ukol sa tradisyunal na pabula sa Silangang Asya.
A.PAGTUKLAS
Sisimulan mo ang modyol na ito sa GAWAIN 2: A. TALASALITAAN
Tukuyin kung aling salita sa pahayag ang kasingkahulugan ng mga salitang
pamamagitan ng pagtuklas sa
nakasalungguhit. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
mgaMakabuluhang konsepto ukol sa 1.Naaalala ko ang anas ng alaga kong aso tuwing naririnig ko ang ungol ng aso ng
kalikasan ng tao at ng mga hayop kapitbahay.
kaunay ng pag-aaralang sinaunang 2.Maraming asbok sa sahig kaya mangangati ang may problema sa alikabok .
pabula mula sa Korea. 3.Humayo na kami kaya dapat bumangon na rin kayo.
4.Ang paninigarilyo ang kikitil sa inyong buhay kaya iwasan mo na kung hindi
GAWAIN 1: LARAWAN MO, LARAWAN KO papayayin ka niyan.
Maghanap ng larawan ng isang hayop na higit na makasasagisag sa iyong katauhan. 5.Kung gusto mong maigupo ang kalaban mo kailangan kang maghanda para matalo
Gamit ang graphic organizer sa ibaba, maglagay ng larawan mo at larawan ng hayop mo siya.
na pinili mo.Isulat ang iyong pangalan at uri ng hayop . at katangiang mayroon ka na 6.Maliksi kung kumilos ang manlalaro kaya mabili kung gumalaw.
taglay rin ng hayop na pinili mo. 7.Gusto niyang magtagal sa Singapore ngunit hindi naglaon pinauwi rin siya.
8.Naglagay na ang barka at naglakba ito sa Dagat Pasipiko.
9.Minsan na siyang pumalya sa paghataw sa bola baseball kaya nagsanay siyang
mabuti dahil ayaw niyang magmintis muli.
10.Nababanaag ko na siya sa malayo hangad ko’y nakikita rin nya ako.

IKAW HAYOP 9
B.Iantas ang mga salita batay sa tindi ng emosyon.Lagyan ng bilang 1 para sa Mga Tanong:
pinakamababaw na damdamin hanggang bilang 3 para sa pinamasidhing emosyon 1.Ano-ano ang mga katangian ng binata sa pabula?
2.Bakit lumaking ulila sa ama ang binate?Ano ang nangyari sa
1 __ pananalasa __ pag-atake __ paghasik ng lagim kanyang ama?
2 __ kapansin-pansin __kamangha-mangha __ kahanga-hanga 3.Saan niya nais magpunta nang magpaalam siya sa kanyang
3 __ paghahangad __ pag-aasam __ pagnanais Ina? Ano ang kanyang pakay?
4 __ nagbabanta __ nagpapaalala __ nagbabadya 4.Pinayagan ba siya kaagad ng kanyang ina?Bakit oo o bakit hindi?
5 __ kinitil __ pinatay __ tinapos 5.Bakit ba kinatatakutan ng lahat ang puting tigre?
6.Makatwiran ba ang hindi pagsasabi ng katotohanan ng kanyang ina tungkol sa
GAWAIN3: CHARACTER PERCEPTION kahusayan ng kanyang ama sa pagbaril? Ano ang iyong palagay tungkol dito?
Ilahad sa ibaba ang iyong persepsyon o impresyon sa mga larawang makikita. Ano 7.Naging madali ba ang kanyang pag-alis patungo sa kabundukan? Ipaliwanag ang
ang inaasahan mong papel na gagampanan ng tigre, uwak , at binate sa iyong sagot.
mababasang pabula? Sino kaya ang mabuti, sino ang masama? 8.Mababakas ba sa kinilos ng binata ang takot sa tigre? Magbigay ng patunay sa
iyong sagot.
9.Kung ikaw ang binata, itutuloy mo pa rin ba ang iyong balak sa kabila ng pagpipigil
ng ilang tao?Ipaliwanag ang iyong sagot.
10.Ano kaya ang sikreto ng binata kung bakit siya nagtagumpay?
11.Sa iyong palagay, ano-anong pagpapahalaga ang maituturing na susi ng
tagumpay?

GAWAIN 5: PAGHIHINUHA (Pagbibigay ng Opinyon)


Basahin ang mga pahayag na matatagpuan sa pahina 185 hanggang187 at
Sagutin mo ng mga sumusunod na prosesong tanong. sagutin ayon sa iyong sariling paghihinuha. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1.Sino sa dalawang hayop ang posibleng masamang tauhan?Bakit? KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN NG PABULA
2.Paano mo makikitang magkakaroon ng ugnayan ang tigre, uwak at binate sa
babasahing pabula? Ang pabula na nagmula sa salitang Griyegong muzos na ang ibig sabihin ay myth o
3.Ano kadalasang persepsyon ng tao sa uwak? Bakit? “mito” ay nagsimula sa tradisyong pasalita at nagpasalin-salinsa iba’t ibang
henerasyon hanggang kolektahin ng mga pantas at sa huli ay binigyan ng ng ilang
pagbabago ng mga tagapagkuwento nang naaayon sa kultura at kapaligirang
GAWAIN 4: PAG-UNAWA SA PABULA kanilang ginagalawan.
Basahin/unawain ang pabulang putting Puting Sa pagdaraan ng panahon ay isinilang ang pabula ni AESOP na gumamit ng mga
Tigre at sagutin ang mga inilaang tanong. Ma- hayop na nagsasalita na parang mga tao bilang mga pangunahing tauhan. Si aral
Kikita ang nasabing akda sa mga pahina 178- Aesop na isang Griyego at namuhay noong panahong 620 hanggang 560 BC ay
184 sa inyong batayang-aklat.Isulat ang iyong itinuturing na ama ng mga sinaunang pabula (ancient fables).Si Aesop na sinasabi
Sagot sa sagutang papel. ring isinilang na kuba ay lumaking isang alipin subalit pinagkalooban ng kalayaan ng

10
kanyang amo at hinayaang maglakbay at makilahok sa mga kilusang pambayan d.Pagkagalit
atmakisalamuha sa mga tao.Dito lumabas at nakilala ang kanyang angking talinoat e.Pagsang-ayon
galling sa pagsulat at pagkukuwento. Tinatayang siya ay nakalikha ng mahigit 200 e.Pasasalamat
pabula sa kanyang buong buhay. 4.Mga Pangungusap na Pagpapahiwatig ng Damdamin sa Hindi Tuwirang Paraan
Ang mga pabula ay lumaganapna rin sa iba’t ibang bansa kabilang an gating bansa. Halimbawa:
Naging laganap ito maging nang bagopa dumating ang mga mananakop. Nagamit Nakakalungkot isiping ang tauhan ay sumakabilang buhay na.
din ng ating mga ninuno ang mga kuwento at aral na taglay ng mga pabula sa Kahulugan:pumanaw
pagtuturo ng kagandahang –asal at mabuting pamumuhay sa mga tao lalong-lalo na
sa mga kabataan. GAWAIN 6: KILALANIN MO
Sa mga tauhang hayop ng mga pabula masasalamin ang mga katangiang taglay ng Bilugan ang maikling sambitla sa bawat pangungusap. Isulat ang damdaming
mga tao tulad ng pagiging malupit,makasarili, mayabang,tuso, madaya,at iba ipinahahayag sa patlang. Pumili ng sagot sa ibaba. Isulat ang sagot sa sagutang
pa.Itinuturo rin ng mga pabula ang tama, mabuti,makatarungan,at makataong pag- papel.
uugali at pakikitungo sa kapwa.
Taliwas sa iiniisip ng marami, ang pabula ay hindi maituturing na “pambata lamang” nasaktan humanga kasiyahan
sapagkat ito ay nangangailangan ng pag-unawa sa mga katangian ng mga tauhang
hayopat paghahambing ng mga itosa katangian ng nga tao. Mahalaga ringmakilatis pagkainis pagkatakot pagkadismaya
ang mga aral o mahahalagang kaisipang taglay ng mga ito.
____________1.Grabe! Nahihilo ako sa dami ng taong dumating upang panoorin ang
MGA PARAAN NG PAGPAPAHAYAG NG EMOSYON O DAMDAMIN pagtatanghal.Sana hindi na lang ako nagpunta.
_____________2.Aray, natapakan ang paa ko! May sugat pa naman ako.
Maraming emosyon o damdamin tayong nararamdamanhabang binabasa ang _____________3.Awwwww! Napakaganda ng kanyang ginawa.
pabula.Maaring hindi pare-pareho sapagkat iba-iba naman ang pananaw ng bawat _____________4.Yehey! Ikaw ang nanalo.
tao. 1.Mga Pangungusap na Padamdam- Ito ay mga pangungusap na _____________5.Ngek, hindi iyan ang pinabibili ko!
nagpapahayag ng matinding damdamin o emosyon.Ginagamitan ito ng bantas na
tandang padamdam (!) C.PAGPAPALALIM
Halimbawa: Ay, nandyan na ang mabangis na tigre!
2.Maikling Sambitla- Ito ay mga sambitlang iisahin o dadalawahing pantig na Natamo mo na sa paglinang ang sapat na kaalaman at
nagpapahayag ng matinding damdamin. kasanayan upang maunawaan mo na ang itinatampok na
Halimbawa:Yehey! Naku! Huwag! Lagot! katangian at karanasan ng isang pabula ay hindi lamang
3.Mga Pangungusap na Nagsasaad ng Tiyak na Damdamin o Emosyon ng IIsang isang malikhaing pagsasalaysay ngunit nagagawa nitong
Tao- Kadalasan , ito’y mga pangungusap na may anyong pasalaysay kaya’t mabagong perspektibo at pagkatao ng mga mambabasa lalo
mahihinuhang hindi gaanong matindi ang damdaming ipinahahayag subalit maari rin na’t naiuugnay nila ang kanilang sarili.
itong maging pangungusap na padamdamna nagsasaad ng matinding damdamin. GAWAIN 7: SUBUKAN MO
Halimbawa: Gamitin ang nakalaang mga emosyon o damdamin sa pagsulat ng mga
a.Kasiyahan pangungusap tungkol sa sumusunod na sitwasyon.
b.Pagtataka Kung naaaliw tayo sa mga hayop bilang mga tauhan sa pabula, mayroon
c.Pagkalungkot ding mga hayop na nagdaranas ng mga pagmamalupit sa kamay ng taong dapat ay

11
mag-alaga sa kanila. Sa isang video presentation na kumakalat sa YouTube na MGA PAMANTAYAN LAANG AKING
tinaguriang crush video ay may ilang kababaihang walang awing tinatapak-tapakan PUNTOS PUNTOS
ang isang tuta hanggang ito ay mamatay. Ano ang masasabi mo hinggil dito? 1.Ang diyalogo ay nagtataglay ng positibing mensahe. 5
1. Damdamin: galit 2.May nabuong kuwento mula sa diy2alogo. 5
________________________________________________________________ 3.Nagamit sa sa diyalogo ang mga paraan ng 5
________________________________________________________________ pagpapahayag na nagpapakita ng iba’t-ibang
2. Damdamin: lungkot emosyon o damdamin
________________________________________________________________ 4.Naging epektibo ang pagwakas ng diyalogo 5
________________________________________________________________ 20
3. Damdamin: pagkadismaya 5 – Napakahusay 2 – Sadyang ‘Di mahusay
________________________________________________________________ 4 – Mahusay 1 – ‘Di gaanong mahusay
3 – Katotohanan
________________________________________________________________
4. Damdamin: pagod sa sunod-sunod na balita tungkol sa pagmamalupit sa
hayop
________________________________________________________________
________________________________________________________________
5. Damdamin: tuwa dahil sa pagkakaroon ng kamalayan na itinigil na ang
pang-aabuso sa hayop
________________________________________________________________
________________________________________________________________ Ang galing mo! Binabati kita natapos mo na naman
D.PAGLILIPAT ang paglalakbay sa mundo ng pabula. Sana
Matapos mong patunayan na sinasalamin ng pabulang binasa hindi lamang naging makabuluhan ang pag-alam sa mga
ang karanasang Koreano kundi pati ng lahing Asyano sa pangkalahatan. Sa loob ng konsepto ng aralin. Humanda para sa isang
kahon, sumulat ng isang diyalogo sa pagitan ng dalawang hayop na nag-uusap paglalakbay sa daigdig ng sanaysay mula sa
tungkol sa kanilang kalagayan bilang mga alaga ng iyong bahay. Gagamit ang mga Tsina.
hayop ng mga pahayag na nagpapakita ng iba’t-ibang emsosyon o damdamin. Ano-
ano kayang damdamin ang ihahayag nila sa paraan ng iyong pag-aalaga? Ilahad sa
diyalogo.

12

You might also like