Pembiakan

4.1 Pembiakan Seks dan Aseks

Pembiakan
• Proses penghasilan individu baharu oleh
organisma hidup.
• Merupakan ciri asas bagi setiap organisma hidup
Cara pembiakan manusia dan haiwan
 Jenis Pembiakan

Pembiakan Pembiakan
Seks Aseks
• Melibatkan sel pembiakan • Tidak melibatkan sel pembiakan
• Berlaku kepada • Berlaku kepada
❖ Manusia ❖ Tumbuhan (bawang, halia,
ubi kentang)
❖ Haiwan peringkat tinggi
(mamalia, burung, ikan, ❖ Organisma ringkas (Amoeba,
reptilia dan amfibia) Hydra, Paramesium)
❖ Tumbuhan berbunga
 Pembiakan Seks
Pembiakan seks
• Jenis pembiakan utama yang dijalankan oleh
manusia, haiwan dan tumbuhan peringkat tinggi.
• Melibatkan dua induk
Proses Penghasilan Gamet
Persenyawaan
 Pembiakan Aseks
Pembiakan seks
• Penghasilan individu baharu oleh organisma hidup
tanpa melibatkan sel pembiakan.
• Berlaku dalam organisma ringkas (Amoeba,
Paramecium dan Hydra), bawang, halia dan ubi
kentang.
• Hanya melibatkan satu induk sahaja.
• Persenyawaan tidak berlaku dalam pembiakan
aseks
Pembiakan Vegetatif
 Kepentingan Pembiakan

✓ Menambahkan bilangan organisma sesuatu

spesies.
✓ Menurunkan maklumat genetik kepada
generasi baharu
 4.2 Sistem Pembiakan Manusia

• Manusia membiak dengan cara pembiakan seks

Sistem Pembiakan Lelaki

Sistem
Pembiakan
Manusia Sistem Pembiakan
Perempuan
Sistem Pembiakan Lelaki
Bahagian dan fungsi struktur
pembiakan lelaki
 Skrotum Testis Duktus sperma

Melindungi testis Menghasilkan sperma Menyalurkan sperma dari

testis ke uretra
Vesikel semen Kelenjar prostat

Merembeskan bendalir Menghasilkan cecair yang

makanan kepada sperma mengaktifkan pergerakan sperma

uretra zakar

Laluan urin dan sperma Memancutkan sperma

keluar dari badan ke faraj
Sistem Pembiakan Perempuan
Bahagian dan fungsi struktur
pembiakan perempuan
Perubahan Fizikal yang Berlaku ketika Akil Baligh

• Akil baligh
Peringkat permulaan sistem pembiakan menjadi
matang dan menghasilkan sel pembiakan

• Umur lelaki mencapai akil baligh : 14-17 tahun

• Umur perempuan mencapai akil baligh : 10-12
tahun
Perbandingan Gamet Jantan dan Gamet Betina

Sperma
• Sel yang paling kecil
di dalam badan lelaki
• Berbentuk seperti
berudu

Ovum
• Sel yang terbesar di
dalam badan
perempuan
 Perbandingan Sperma dan Ovum

Sperma Ovum
• Mengandungi nukleus yang • Berbentuk sfera
membawa maklumat genetik dan • Diameter kira-kira 0.1 mm
perwarisan untuk diturunkan
kepada anak • Nukleus mengandungi maklumat
genetik dan perwarisan untuk
• Ekor : Membolehkan sperma
diturunkan kepada anak
bergerak & berenang dalam
semen melalui faraj, uterus & • Tidak boleh bergerak sendiri
tiub Falopio • Bilangan ovum yang dihasilkan
• Jumlah sperma normal hanya satu setiap bulan
dilepaskan adalah sebanyak 60
juta setiap sentimeter padu
Perbandingan Sperma dan Ovum
 4.3 Kitar Haid

❖ Perempuan akan mula mengalami haid apabila

mencapai akil baligh.
❖ Haid ialah peluluhan lapisan dinding uterus dan
darah yang mengalir melalui faraj.
❖ Kitar haid
▪ Merujuk kepada satu siri perubahan yang
berlaku pada dinding uterus dan ovari.
▪ Melibatkan pembentukan dan pembebasan
telur yang matang.
 Kitar Haid

• Dikawal oleh otak dan

sistem endokrin yang
membebaskan hormon.
• Perempuan normal
mengalami kitar haid kira-
kira 28 hari dan berbeza-
beza mengikut individu.
• Faktor yang
mempengaruhi kitar haid:
1. pengambilan nutrien,
2. perubahan berat badan
secara mendadak,
3. perubahan emosi
4. tekanan mental
Fasa-fasa Kitar Haid
Kepentingan Mengurus Kebersihan Diri Semasa Haid
 Kitar Haid tidak Stabil

❖ Masalah ini mungkin

disebabkan oleh beberapa
faktor seperti:
1. pertambahan berat
badan,
2. masalah hormon,
❖ Kitar haid yang tidak stabil
merujuk kepada seseorang 3. gangguan emosi,
wanita itu:
1. tidak mengalami haid pada 4. senaman yang
setiap bulan, berlebihan,
2. kitar haid yang terlalu 5. ketumbuhan di dalam
panjang atau terlalu
pendek, rahim.
3. fasa haid yang melebihi 15
hari.
Kesan Buruk Kitar Haid tidak Stabil
 4.4 Persenyawaan dan Kehamilan

• Persenyawaan ialah proses percantuman di antara

sperma dan ovum di dalam tiub Fallopio untuk
membentuk zigot.
Laluan sperma sehingga bercantum dengan ovum
ditunjukkan dalam Peta Alir di bawah:
Kepentingan dan Fungsi Plasenta dan Tali Pusat
 4.5 Faktor yang Mempengaruhi
Perkembangan Fetus dan Bayi

Keperluan kalori dan nutrien yang diperlukan oleh wanita hamil dalam sehari
Kelas makanan yang diperlukan
oleh wanita hamil
Kesan yang mungkin berlaku akibat pengambilan rokok,
minuman beralkohol dan dadah terhadap wanita hamil
 4.6 Kemandulan dan Pencegahan
Kehamilan
• Kemandulan ialah ketidakupayaan seseorang untuk
melahirkan anak.
Punca Kemandulan Lelaki dan Wanita
Kaedah Pencegahan Kehamilan
Kaedah Pencegahan Kehamilan
Kaedah Pencegahan Kehamilan
Kepentingan Pemeriksaan Kesihatan dan Rawatan Segera
apabila Menghadapi Masalah Sistem Pembiakan

• Pemeriksaan kesihatan/ujian saringan dijalankan

sebagai penilaian untuk mengesan symptom
awal penyakit kronik pada sistem pembiakan.

• Kanser yang melibatkan sistem

pembiakan seperti kanser rahim,
kanser serviks dan kanser prostat
masih boleh dirawat jika dapat
dikesan lebih awal.

• Amalan pemeriksaan kesihatan dapat mengurangkan

risiko masalah kesihatan yang memerlukan kos
rawatan yang tinggi. Oleh itu, wang dapat dijimatkan
untuk kegunaan jangka masa panjang.
4.7 Pembiakan Tumbuhan
 Pendebungaan
JENIS BUNGA
Bunga biseks Bunga uniseks
• mempunyai kedua-dua • hanya mengandungi
bahagian pembiakan stamen atau pistil
jantan (stamen) dan sahaja.
betina (pistil) dalam
bunga yang sama.
 Pendebungaan

Pendebungaan
• Proses pemindahan ❖ Anter yang matang
butir debunga matang akan pecah dan
dari anter ke stigma membebaskan butir
debunga.
❖ Sesetengah butir
debunga mungkin
tersebar ke atas tanah
dan ada yang dibawa
oleh agen
pendebungaan ke
stigma bunga.
Agen Pendebungaan
Agen Pendebungaan
Agen Pendebungaan
 Kelebihan Pendebungaan Kacuk

Pendebungaan kacuk:
Menggabungkan bahan
genetik daripada dua
pokok induk yang sama
spesies.
Aplikasi Pendebungaan Kacuk dalam Pertanian
Proses Persenyawaan
 Struktur Biji Benih dan Fungsi
Selepas persenyawaan
berlaku:
• Ovul dalam ovari Biji benih terbahagi
berkembang menjadi biji kepada dua jenis:
benih. 1. Monokotiledon
• Biji benih terdiri daripada
embrio yang dilapisi oleh
2. Dikotiledon
kulit biji atau testa.
• Bahagian bunga yang lain
akan layu dan gugur
Struktur Biji Benih Dikotiledon dan
Monokotiledon
Struktur dan Fungsi Biji Benih
 Percambahan Biji Benih

Semasa percambahan,
• Testa pecah dan radikel mula
muncul dan tumbuh ke bawah
membentuk akar.
• Plumul tumbuh ke atas
menjadi pucuk.
• Sesetengah kotiledon
tumbuhan keluar dari tanah
dan disebut sebagai
percambahan epigeal.
• Kotiledon yang tetap berada di
dalam tanah sepanjang
tempoh percambahan dikenal
sebagai percambahan
hipogeal.
Syarat Percambahan Biji Benih