GUIDANCE AND COUNSELLING (HPGD2103)

MASA :3.30-4.30PM/5.00-6.00PM
TARIKH:
14.10.2023
HARI :SABTU
NAMA TUTOR: DR.VELAYUDHAN P.K VEERAN

Tajuk:3. Kemahiran Komunikasi

SELAMAT DATANG DAN SELAMAT PAGI
DEAR FRIENDS
 WELLCOME EACH AND EVERYONE IN MY ONLINE GOOGLEMEET CLASS ROOM.
 DEAR FRIENDS, PLEASE MUTE SOUND SUPAYA PERLAKSANAAN CLASS BERJALAN
LANCAR.
 HANYA SEORANG SAHAJA TANYAKAN SOALAN DALAM SATU SATU MASA.
 PERBINCANGAN LANJUT DALAM TUTOR FORUM NANTI.
 SAYA AKAN CUBA MEMBANTU UNTUK MENCAPAI OBJEKTIF PEMBELAJARAN SERTA
KEMAJUAN KENDIRI MASING MASING.
 KERJASAMA ANDA DIHARGAI DENGAN RIBUAN TERIMA KASIH.
 PENGENALAN

Topik ini akan menjelaskan senario yang berlaku dalam

proses kaunseling. Pengetahuan ini penting untuk
memudahkan kaunselor memahami cara memulakan
kaunseling. Tambahan lagi, terdapat penjelasan mengenai
kemahiran spesifik yang merupakan asas kepada semua
pendekatan kaunseling untuk menghasilkan kesan terapeutik.
Kemahiran komunikasi yang merupakan kemahiran asas yang
penting kepada kaunselor. Mari kita mulakan!
KEMAHIRAN KAUNSELING

Proses mengaplikasikan adalah memfokuskan latihan langsung. Kaunselor mempunyai

peluang untuk melakonkan aksi kaunselor lain yang dimodelkan olehnya atau yang telah
diperhatikan dalam pita video. Melalui proses ini juga, klien membentuk kemahirannya
dengan berlatih memberi maklum balas yang bersesuaian dan mendapat maklum balas
daripada rakan sekelas mengenai corak tingkah lakunya.

Kaunselor pula akan mendapat maklum balas daripada kaunselornya mengenai latihan
kaunseling yang dilaksanakan sama ada dalam bentuk lakonan (main peranan) ataupun
kaunseling dengan klien sebenar.
 KEMAHIRAN KAUNSELOR

Kaunselor mungkin memiliki beberapa pengetahuan teori

kaunseling yang telah dibaca atau dipelajari daripada kuliah.
Kaunselor itu mungkin mampu untuk membincangkan secara
intelektual mengenai perbezaan sesuatu teori dengan teori yang
lain.

Walau bagaimanapun, untuk menjadi kaunselor yang berkesan,

anda perlulah membina kemahiran komunikasi, iaitu kemahiran
yang sangat penting dalam kaunseling. Kemahiran ini tidak
boleh disemai sekadar melalui pembacaan dan kuliah. Ia perlu
diamalkan dan dilatih berkali-kali.
 MEMULAKAN PENEROKAAN
Walau bagaimanapun, terdapat beberapa kemahiran penting yang
perlu mampu dipersembahkan oleh kaunselor supaya interaksi
kaunselor-klien mendapat hasil yang produktif. Kemahiran yang
dibincangkan di sini adalah:
(a)Memerhati tingkah laku bukan lisan;
(b)Menggunakan tingkah laku beri perhatian;
(c)Menggunakan soalan terbuka;
(d)Mendengar pada ungkapan yang tersirat;
(e)Membuat rumusan.
 PERSEDIAAN AWAL
Persekitaran Tempat Bertemu
Salah satu perkara yang mesti diberi perhatian ialah tempat
bertemu. Terdapat kajian mengenai saiz bilik yang menyatakan
bahawa saiz bilik boleh mempengaruhi proses kaunseling.
Contohnya, bilik yang kecil mengakibatkan klien kurang memberi
pernyataan positif yang merujuk dirinya sendiri.
Prosedur Mengambil Klien
Pada kebiasaannya, seseorang klien memulakan sesi kaunseling
dengan mengisi borang mengenai latar belakangnya. Sesetengah
kaunselor mewajibkan klien untuk mengisi borang tertentu
terlebih dahulu seperti ujian kerjaya ataupun personaliti,
sekiranya kaunselor merasakan ia boleh membantu klien.
 Kaunselor dan Kerahsiaan
Secara amnya, semua yang dibincangkan dalam sesi kaunseling adalah sulit.
Kaunselor bertanggungjawab untuk menghormati dan menyimpan rahsia
klien, melainkan terdapat kebenaran bertulis untuk melakukan sebaliknya.
Hubungan antara kaunselor dan klien adalah unik. Klien merasa tenang untuk
membincangkan bersama kaunselor mengenai perkara yang beremosi,
perkara yang menyebabkan rasa takut dan cemas yang disimpan oleh klien
dalam dirinya sendiri selama ini.
Selagi klien meletakkan kepercayaan dan harapannya pada kaunselor dan
kaunselor menghormati klien dengan menyimpan rahsianya, maka akan
wujud kepercayaan. Oleh sebab terdapatnya kaitan antara kepercayaan dan
kerahsiaan, maka kaunselor mesti sentiasa menghormati hak klien dan tidak
menyebarkan maklumat sulit klien kepada orang lain, melainkan dibenarkan
oleh klien.
 PERUNDINGAN KAUNSELING YANG
Memulakan Sesi PERTAMA
Menstrukturkan Sesi
Peranan kaunselor; (b) Peranan klien; (c) Tujuan klien berjumpa kaunselor; dan (d)
Kerahsiaan dalam kaunseling
Menjelaskan Objektif Sesi
Matlamat lain semasa peringkat ini adalah: (a) Memulakan perbincangan awal dengan
klien supaya klien dapat meluahkan masalahnya secara terbuka dan ikhlas, perkara
penting yang akan dibincangkan dan latar belakang yang berkenaan dengan masalah; (b)
Kaunselor cuba untuk memerhatikan masalah klien, mempamerkan keterbukaan, hormat
dan menyampaikan maksud ketelusan kepada klien bahawa kaunselor itu jujur untuk
membantu klien; (c) Meyakinkan klien bahawa sepanjang perbincangan kaunseling,
sesuatu yang bermanfaat mungkin boleh tercapai; (d) Mengenal pasti masalah khusus
yang boleh ditinjau pada sesi akan datang; dan (e) Mencari maklumat daripada klien
mengenai masalah dan memikirkan tentang cara untuk mengatasinya.
 MENGAKHIRI SESI
Pada akhir sesi pertama, kaunselor dan klien mesti mengambil
keputusan sama ada perlu merancang pertemuan seterusnya.
Jika kedua-duanya telah mengambil keputusan untuk bertemu
lagi pada sesi lain, kaunselor perlu mencatat mengenai janji
temu itu dan menetapkan hari dan waktu yang sesuai bagi
kedua-dua pihak klien dan kaunselor. Pada akhir sesi pertama,
kaunselor perlu memastikan sama ada klien itu harus dirujuk
kepada kaunselor ataupun agensi lain bagi mendapatkan
kaunseling yang lebih baik.
 MEMBUAT RUJUKAN
Ia adalah satu kemestian bagi klien dirujuk kepada kaunselor lain atau
dihantar ke agensi lain apabila: (a) Klien mempamerkan situasi bermasalah
yang melebihi kemampuan kaunselor untuk membantunya; (b) Kaunselor
merasakan yang personaliti klien menyerupai personaliti kaunselor sendiri
dan mengganggu proses kaunseling kerana sukar untuk mencapai
penyelesaian; (c) Klien itu ialah rakan, saudara-mara atau ahli keluarga. Ia
adalah sukar, malah tidak digalakkan untuk meneruskan hubungan kaunseling
untuk jangka masa panjang dengan rakan atau saudara mara; (d) Klien
enggan menjelaskan masalahnya kepada kaunselor atas sebab yang tidak
diketahui; dan (e) Selepas beberapa sesi dengan kaunselor, kaunselor
mendapati hubungan dengan klien tidak berkesan.
KEMAHIRAN KHUSUS
Tingkah Laku Bukan Lisan
Menurut penyelidikan psikologi, setiap individu sentiasa menghantar
maklumat mengenai dirinya melalui luahan, gerak isyarat dan cara dia
menjarakkan dirinya daripada orang lain. Dalam konteks ini, kita tidak
boleh mengelak daripada berkomunikasi dengan orang lain tanpa kita
menyedarinya
(a)Jenis Tingkah Laku Bukan Lisan
(b) Mentafsirkan Tingkah Laku Bukan Lisan Perlu
Tingkah Laku Bukan Lisan Kaunselor:
Kemahiran Memfokuskan
 KEMAHIRAN ASAS KOMUNIKASI

Kemahiran asas komunikasi yang perlu berlaku

semasa proses kaunseling. Kemahiran asas
komunikasi mengandungi tujuh kemahiran yang
boleh dipraktikkan. Kaunselor pakar boleh
melaksanakan kemahiran ini tanpa perlu banyak
berfikir mengenainya. Kita boleh katakan bahawa
penguasaan kemahiran inilah yang membezakan
antara kaunselor pakar dengan kaunselor bukan
pakar
 MENGGUNAKAN SOALAN TERBUKA
Kaunselor boleh menggunakan persoalan yang
merangsang klien supaya menjelaskan lebih lanjut
tentang sesuatu tajuk seperti, Selepas pertengkaran
itu, apakah yang berlaku seterusnya? Soalan
terbuka mengajak klien supaya menjawab lebih
panjang bukan sekadar ya atau tidak.
 KEKAL SENYAP

Senyap di sini bermaksud, kaunselor itu tidak memberi apa-

apa komen atau soalan sebagai respons pada pernyataan
klien tetapi terus diam dan membiarkan klien terus
bercakap. Klien selalunya mahu peluang untuk melihat
dalam dirinya mengenai perasaan, sikap, nilai dan tingkah
aku. Pada peringkat permulaan, klien mahukan seseorang
untuk mendengar tanpa memberi sebarang komen.
 MENDENGAR
Mendengar, dalam konteks kaunseling ialah menerima mesej dengan
berhati-hati dan memberi respons yang tepat pada mesej yang telah
didengari. Proses ini meletakkan tahap mendengar kita lebih tinggi
daripada tahap mendengar dalam perbualan biasa.

Kemahiran mendengar seseorang kaunselor adalah sangat penting

kerana ia merupakan asas keberkesanan kaunseling. Dengan mendengar
pernyataan yang dibuat oleh klien, kaunselor akan berupaya untuk
memberi maklum balas mengenai perasaan dan pemikiran klien.
 MENYATAKAN SEMULA
Menyatakan semula adalah berkaitan dengan kemahiran mendengar.
Keupayaan kaunselor untuk menyatakan semua isi kandungan utama
dalam mesej yang disampaikan oleh klien menunjukkan bahawa
kaunselor itu telah mendengar secara penuh perhatian. Kemahiran ini
juga dikenal sebagai memparafrasa sesuatu pernyataan. Kaunselor
memberi maklum balas mengenai apa-apa yang telah diperkatakan oleh
klien kepadanya dengan menggunakan perkataan kaunselor sendiri.
Apakah tujuan memparafrasa? Terdapat tiga tujuan memparafrasa
pernyataan klien, iaitu: (a) Memberitahu klien yang kaunselor itu cuba
memahaminya; (b) Membuat rumusan lebih jelas tentang apa-apa yang
telah diperkatakan oleh klien; dan (c) Memeriksa sama ada apa-apa
yang telah difahami oleh klien adalah serupa dengan apa-apa yang
hendak disampaikan oleh klien
 REFLEKSI PERASAAN
Beza antara menyatakan semula apa-apa yang telah
diperkatakan oleh klien dengan refleksi perasaan adalah dari
aspek penekanannya. Menyatakan semula ialah memberi
penjelasan dengan menggunakan perkataan kaunselor itu
sendiri bagi memeriksa sama ada apa-apa yang telah
diperkatakan oleh klien adalah sebenarnya tepat dengan apa-
apa yang kaunselor fahami.

Refleksi perasaan pula ialah untuk: (a) Mencadangkan

perasaan yang dirasai oleh klien semasa membuat
pernyataan; dan (b) Memeriksa ketepatan perasaan klien
pada ketika itu.
 MERUMUSKAN KANDUNGAN PERBINCANGAN
Kemahiran merumuskan subjek yang telah dibincangkan merujuk kebolehan kaunselor untuk
merumuskan perkara penting yang telah dibincangkan dengan klien semasa perundingan bagi
memastikan bahawa kedua-duanya bersetuju mengenai apa-apa yang telah dibincangkan.
Namun, perlu diingat bahawa memastikan perkara penting yang telah dibincangkan tidak sama
dengan memparafrasa (membuat pernyataan semula).
Merumuskan isi kandungan kaunseling pada kebiasaannya diaplikasikan semasa situasi berikut:
(a) Apabila kaunselor menstrukturkan permulaan sesi kaunseling dengan mengimbas kembali
perkara penting yang telah dibincangkan pada sesi lepas; (b) Apabila klien mula membuat
pernyataan yang mengelirukan dan tidak mempunyai kaitan dengan masalah semasa; (c) Apabila
klien merasakan bahawa beliau telah meluahkan segala yang penting bagi dirinya berkenaan
sesuatu topik khusus; (d) Apabila mengambil tindakan akan datang, kaunselor dan klien
membuat penilaian mengenai apa-apa yang telah dipelajari daripada perundingan lalu; dan (e)
Pada akhir sesi, apabila kaunselor memberitahu klien mengenai apa-apa yang telah dipelajari
daripada sesi itu.
 MERUMUSKAN PERASAAN
Kemahiran merumuskan perasaan klien merupakan hasil daripada
perundingan. Namun, ia agak sukar untuk dilaksanakan kerana
beberapa sebab. Sebab pertama ialah kerana budaya kita, iaitu
budaya Timur. Dalam budaya Timur, meluahkan perasaan secara
sangat mendalam bukanlah suatu perkara yang mudah untuk
dilakukan.
Respons seperti ini mengajak klien untuk memerhati dan
mengesahkan sama ada respons yang diberi adalah tepat dan
benar seperti apa-apa yang dirasai oleh klien. Tujuan lain ialah
bagi menunjukkan kepada klien bahawa kaunselor ikhlas
mendengar masalah dan berada di sisi klien untuk membantunya.
 OBJEKTIF PEMBELAJARAN
1.Membuat persediaan awal yang diperlukan sebelum kaunseling;
2.Mempraktikkan prosedur sesi perundingan kaunseling;
3.Menghuraikan jenis tingkah laku bukan lisan dan cara mentafsir
mereka;
4.Menerangkan cara tingkah laku bukan lisan boleh mempengaruhi
kaunseling dan klien; dan
5.Menghuraikan tujuh kemahiran komunikasi asas bagi menjadi
kaunselor yang pakar.

TERIMA KASIH DAN JUMPA LAGI DALAM KELAS AKAN DATANG