http://blogs.sch.

gr/georgulo/

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΑΝΑΚΛΑΣΗ-ΔΙΑΘΛΑΣΗ
ΘΕΜΑ 1
Σ ε καθεμία από τις ερωτήσεις 1-4 να σημειώσετε τη σωστή απάντηση.
1. Μια δέσμη παράλληλων ακτίνων φωτός συναντά μια διαχωριστική επιφάνεια. Ποια
πρόταση από τις επόμενες είναι σωστή;
α) Εάν μετά την πρόσπτωση στη διαχωριστική επιφάνεια η δέσμη εξακολουθεί να διαδίδεται
στο αρχικό μέσο, τότε έχει υποστεί διάθλαση.
β) Εάν η δέσμη υποστεί ανάκλαση και στη συνέχεια οι ακτίνες της κινούνται σε διάφορες
κατευθύνσεις, τότε έχει υποστεί κατοπτρική ανάκλαση.
γ) Εάν η δέσμη υποστεί ανάκλαση και οι ανακλώμενες ακτίνες εξακολουθούν να είναι
παράλληλες μεταξύ τους, τότε έχει υποστεί κατοπτρική ανάκλαση.
δ) Η κατοπτρική ανάκλαση είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση της διάθλασης.

2. Μια φωτεινή ακτίνα προσπίπτει στη λεία διαχωριστική επιφάνεια δύο διαφανών μέσων.
Τότε:
α) η ανακλώμενη και η διαθλώμενη ακτίνα είναι μεταξύ τους κάθετες,
β) δεν ισχύει ο νόμος του Snell.
γ) η ανακλώμενη ακτίνα είναι πάντα μικρότερη από τη διαθλώμενη.
δ) η κάθετη στην επιφάνεια ανάκλασης, καθώς και η ανακλώμενη και η διαθλώμενη ακτίνα
ανήκουν στο ίδιο επίπεδο.

3. Σε ποια είδη κυμάτων παρατηρείται το φαινόμενο της ανάκλασης;

α) Μόνο στα οπτικά κύματα (φως).
β) Τόσο στα μηχανικά όσο και στα ηλεκτρομαγνητικά κύματα.
γ) Στα ορατά ηλεκτρομαγνητικά κύματα (μόνο) και στα μηχανικά κύματα.
δ) Μόνο στα ηλεκτρομαγνητικά κύματα.

4. Ποιο από τα παρακάτω είναι σίγουρο ότι θα αλλάξει κατά τη διάθλαση μιας οπτικής
ακτίνας;
α) Η συχνότητα. β) Η κατεύθυνση διάδοσης,
γ) Η ταχύτητα διάδοσης. δ) Το χρώμα της ακτινοβολίας.

5. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
α) Μια δέσμη φωτός προσπίπτει στην επιφάνεια του ήρεμου νερού μιας λίμνης.
Τότε η δέσμη θα υποστεί αποκλειστικά διάθλαση,
β) Εάν μια ακτίνα φωτός προσπίπτει σε επιφάνεια υπό γωνία πρόσπτωσης θα και ανακλάται
με γωνία ανάκλασης θr , τότε σίγουρα θα ισχύει θα = θr .
γ) Η προσπίπτουσα ακτίνα, η κάθετη στη διαχωριστική επιφάνεια και η διαθλώμενη ακτίνα
ανήκουν στο ίδιο επίπεδο.
δ) Υπάρχει συγκεκριμένη μονάδα μέτρησης του δείκτη διάθλασης στο S.I.
ε) Όταν μια ακτίνα φωτός διέλθει από τη διαχωριστική επιφάνεια δύο οπτικών μέσων, τότε το
μήκος κύματος αυτής θα αλλάξει.
(Μονάδες 5-5-5-5-5)
ΘΕΜΑ 2
1. Μια οπτική ακτίνα διέρχεται από τη διαχωριστική επιφάνεια αέρα και γυαλιού
κατευθυνόμενη από τον αέρα στο γυαλί. Συμβολίζουμε με θα τη γωνία πρόσπτωσης, με θb τη
γωνία διάθλασης και με η τον δείκτη διάθλασης του γυαλιού.
α) Ποια από τις παρακάτω σχέσεις για τον δείκτη διάθλασης του γυαλιού είναι σωστή;
i) n < 1 ii) n > 1
β) Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.
(Μονάδες 2-3)
γ) Ποια σχέση διάταξης για τις γωνίες θα και θb , είναι σωστή;
i) θα > θb ii) θα < θb
δ)Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.
(Μονάδες 3-4)
http://blogs.sch.gr/georgulo/

2. Μια μονοχρωματική ακτίνα φωτός, που προέρχεται από το κενό, προσπίπτει κάθετα στη
διαχωριστική επιφάνεια ενός γυάλινου υλικού και εισχωρεί στο γυαλί. Συμβολίζουμε με f0 και
λ0 τη συχνότητα και το μήκος κύματος της ακτίνας στο κενό και με f και λ τη συχνότητα και
το μήκος κύματος της ακτίνας στο γυαλί,
α) Ποια σχέση για τις συχνότητες είναι σωστή;
i) f > f0 ii) f = f0 iii) f < f0
β)Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.
γ) Ποια σχέση για τα μήκη κύματος είναι σωστή;
i) λ > λ0 ίί) λ = λ0 iii) λ < λ0
δ)Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.
(Μονάδες 2-5-2-4)
ΘΕΜΑ 3
Στον πυθμένα μιας τεχνητής λίμνης βάθους h = 5 m βρίσκεται
3
μια φωτεινή πηγή που εκπέμπει μονοχρωματικό φως συχνότητας f =
5·1014 Ηz. Ένας άνθρωπος βλέπει την πηγή μέσω μιας λεπτής δέσμης
φωτός που καταλήγει στο μάτι του. Η δέσμη αυτή προσπίπτει στη
διαχωριστική επιφάνεια με γωνία πρόσπτωσης θα και εξέρχεται στον
αέρα με γωνία διάθλασης θb = 45°. Ο δείκτης διάθλασης του νερού
είναι n = , η ταχύτητα του φωτός στον αέρα
2
8
c = 3·10 m/s και = 1,7.
3
α) Να βρεθεί η γωνία πρόσπτωσης.

β) Ποια είναι η συχνότητα της φωτεινής ακτίνας στον αέρα;

γ) Ο άνθρωπος βλέπει τη φωτεινή πηγή στην ίδια κατακόρυφο, αλλά ψηλότερα από την
πραγματική θέση της. Να δώσετε μια εξήγηση γι' αυτό.

δ) Ποια είναι η φαινομενική ανύψωση της πηγής, όπως την αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, με
την προϋπόθεση ότι βλέπει την πηγή στην ίδια κατακόρυφο;
(Μονάδες 5-5-8-7)
ΘΕΜΑ 4
Ένας λεπτός δίσκος από φελλό ακτίνας r = 3 cm επιπλέει στο διαφανές υγρό ενός δοχείου.
Στην κατακόρυφο που περνά από το κέντρο Ο του δίσκου και σε σημείο Π, που βρίσκεται
έξω από το νερό και απέχει (ΟΠ) = cm από το Ο, τοποθετείται μια σημειακή φωτεινή
3
πηγή. Ο δείκτης διάθλασης του υγρού για το φως της πηγής είναι n= και το ύψος του
3
2
υγρού μέσα στο δοχείο είναι Η = 3 cm.
Η πηγή εκπέμπει μονοχρωματικό φως συχνότητας f0 = 7,5·1014 Ηz.
Η ταχύτητα του φωτός στον αέρα είναι c = 3·108 m/s.

α) Τι χρώμα πιστεύετε ότι έχει το φως της πηγής;

β) Ποια είναι η ταχύτητα του φωτός στο υγρό;

http://blogs.sch.gr/georgulo/

γ) Ποιο είναι το μήκος κύματος της ακτινοβολίας της πηγής στο υγρό;

δ) Πιστεύετε ότι το φως της πηγής θα αλλάξει χρώμα μέσα στο υγρό; Να δικαιολογήσετε
την απάντηση σας.

ε) Να βρείτε την ακτίνα της κυκλικής σκιάς του δίσκου στον πάτο του δοχείου.

(Μονάδες 4-4-5-5-7)