ΣΤΡΟΦΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΕΡΕΟΥ

Παρατηρησεις
1.Οι εξισωσεις υ=ω.R και α=αγ.R ισχυουν και για οποιοδηποτε σωματιο
εχει την ιδια εφαπτομενικη ταχυτητα με σημειο του στρεφομενου σωματος
.Π.χ όταν ξετυλιγεται χωρις ολισθηση ένα μη εκτατο σχοινι τυλιγμενο γυρω
από κυλινδρο κυκλικης διατομης υ ταχυτητα του σχοινιου και η
εφαπτομενικη του επιταχυνση σε οποιαδηποτε χρονικη στιγμη είναι ισες
προς αυτές που εχει το σημειο στο οποιο το σχοινι είναι εφαπτομενο στον
κυλινδρο.Η ιδια αρχη ισχυει για παρομοιες περιπτωσεις όπως οι αλυσιδες
ποδηλατων και οδοντωτου τροχου,τροχαλιων που γυριζουν χωρις
ολισθηση κ.ο.κ
2. Η σχεση Κ=1/2.Ι.ω2 δεν είναι μια νεα μορφη ενεργειας αλλα
χρησιμοποιειται πολύ πιο ευκολα για τον υπολογισμο της κινητικης
ενεργειας στρεφομενου σωματος
3. Για να υπολογισουμε την δυναμικη ενεργεια στερεου σωματος σε
ομογενες πεδιο βαρυτητας g θα θεωρουμε ότι η μαζα του σωματος είναι
συγκεντρωμενη στο κεντρο μαζας του σωματος και θα χρησιμοποιουμε την
σχεση U=M.g.ψcm
4.Το κεντρο μαζας παιζει κεντρικο ρολο στη μηχανικη. Χωρις αυτό δεν θα
μπορουσαμε να παριστανουμε ένα μακροσκοπικο σωμα με ένα σημειο
όταν εφαρμοζουμε τους νομους του Νευτωνα για την μεταφορικη κινηση
5.Ροπη ονομαζουμε το ποσοτικο μετρο της τασης μιας δυναμης για
προκληση ή μετατροπη της στροφικης κινησης ενός σωματος .Η ροπη μιας
δυναμης είναι μηδεν αν ο φορεας της δυναμης είναι παραλληλος με τον
αξονα περιστροφης ή αν τεμνει τον αξονα
6.Στη σχεση Στ=Ι.α το αθροισμα Στ περιλαμβανει μονο τις ροπες των
εξωτερικων δυναμεων.ολες οι εσωτερικες ροπες δινουν αθροιζομενες
μηδενικο αποτελεσμα
7. Εφαρμογη της σχεσης Στ=Ι.α για στερεο που εκτελει στροφικη κινηση
α).Καθορισετε το σχημα του σωματος με ακριβεια με ολες τις διαστασεις
και τις γωνιες που θα χρειαστειτε για τον υπολογισμο των ροπων
β.Επιλεξτε τους αξονες των συντεταγμενων για κάθε σωμα και επισης
σημειωστε μια θετικη φορα περιστροφης για κάθε περιστρεφομενο σωμα .
Αν υπαρχει εφαπτομενικη επιταχυνση το απλουστερο είναι συνηθως να
διαλεξετε την θετικη φορα του ενός αξονα κατά την κατευθυνση της . Αν
γνωριζετε εκ των προτερων την φορα της γωνιακης επιταχυνσης η επιλογη
της φορας αυτης ως θετικη φορα της περιστροφης θα απλοποιησει τους
υπολογισμους σας . Αν παριστανετε μια δυναμη συναρτησει των
συνιστωσων της διαγραψτε την αρχικη δυναμη για να μην την
συμπεριλαβετε δυο φορες στους υπολογισμους σας.
γ. Ορισμενα προβληματα θα συμπεριλαβουν σωματα που υφιστανται
στροφικη κινηση αλλα και σωματα σε μεταφορικη κινηση . Για τα σωματα
σε μεταφορικη κινηση θα εφαρμοζουμε τη σχεση ΣF=m.αcm.Eπιπλεον ισως
υπαρχουν γεωμετρικες σχεσεις που συνδεουν τις κινησεις δυο ή
περισσοτερων σωματων. Εκφραστε τις σχεσεις αυτές σε αλγεβρικη
μορφη.Προκειτε συνηθως για τις σχεσεις αεφ=αγ.R=αcm
u=ω.R=ucm
8.Περιστροφη γυρω από κινουμενο αξονα
α)Όταν ένα σωμα υφισταται μεταφορικη και στροφικη κινηση συγχρονως
χρειαζομαστε δυο ξεχωριστες εξισωσεις κινησης για το ιδιο σωμα .Η μια
βασιζεται στην εξισωση ΣF=m.αcm για τη μεταφορικη κινηση του κεντρου
μαζας . Η άλλη εξισωση βασιζεται στη σχεση Στ=Ιcm.α και αφορα την
στροφικη κινηση περι τον αξονα που διερχεται από το κεντρο μαζας .
Επιπλεον υπαρχει μια γεωμετρικη σχεση αναμεσα στις ταχυτητες ή
επιταχυνσεις Π.χ για ένα τροχο που κυλιεται χωρις να ολισθαινει ισχυει
αγ.R=αcm ω.R=ucm
β) σε αυτή την περιπτωση η κινητικη ενεργεια του σωματος είναι το
αθροισμα της ποσοτητας ½ Μ.υcm2 που αναφερεται στη κινηση του κεντρου
μαζας και της ποσοτητας ½ Ιcmω2 που αναφερεται στην περιστροφη γυρω
από ένα αξονα που διερχεται από το κεντρο μαζας
Κ=½ Μ.υcm2+½ Ιcmω2

ΑΣΚΗΣΗ 1
Μια τροχαλια μπορει να περιστρεφεται γυρω από ακλονητο οριζοντιο
αξονα που συμπιπτει με τον αξονα της . Η μαζα της τροχαλιας είναι
m2=3Kg και θεωρειται κατανεμημενη στην επιφανεια της ενώ η ακτινα
της είναι R=0,1m. Στην επιφανεια της τροχαλιας είναι περιτυλιγμενο
αβαρες νημα στο ελευθερο ακρο του οποιου εχουμε κρεμασει σωμα
μαζας m1=m2/2 . Αν αφησουμε το σωμα ελευθερο να κατεβει:
Α) Ποσο διαστημα θα εχει διανυσει μετα από 3s
Β) Ποια θα είναι εκεινη τη στιγμη η συχνοτητα περιστροφης της
τροχαλιας
Γ) Ποιο είναι το μετρο της τασης του νηματος
Η ροπη αδρανειας της τροχαλιας ως προς τον προηγουμενο αξονα είναι
I=m2R2

AΣΚΗΣΗ 2
Ενας συμπαγης κυλινδρος μαζας m=2Kg και ακτινας R=0,1m κυλαει σε
κεκλιμενο επιπεδο γωνιας κλισης 300. Η ροπη αδρανειας του κυλινδρου
ως προς τον αξονα του είναι I=1/2mR2 .Να υπολογιστουν:
Α) η επιταχυνση του κεντρου μαζας του
Β) η γωνιακη επιταχυνση του κυλινδρου
Γ) η στατικη τριβη
Δ) η ταχυτητα του κεντρου μαζας του κυλινδρου μετα από διαδρομη
S=15m καθως και την ταχυτητα που εχουν εκεινη τη στιγμη τα σημεια
που απεχουν d=2R από το κεκλιμενο επιπεδο
Ε) Για ποιες τιμες του συντελεστη οριακης τριβης μ ο κυλινδρος θα κυλα
χωρις να ολισθαινει
ΑΣΚΗΣΗ 3
Ομογενης ραβδος ΑΒ μηκους L=1m μπορει να στρεφεται σε κατακορυφο
επιπεδο γυρω από ένα οριζοντιο αξονα που διερχεται από το ακρο της Α.
Αν από την οριζοντια θεση αφησουμε τη ραβδο ελευθερη να βρειτε:
Α) την γωνιακη επιταχυνση της ραβδου την στιγμη που την αφηνουμε
ελευθερη
Β) τον ρυθμο αυξησης της γωνιακης ταχυτητας της ραβδου στη θεση
οπου αυτή εχει στραφει κατά γωνια φ=600
Δινονται: η ροπη αδρανειας της ραβδου ως προς αξονα που περνα από το
κεντρο μαζας της Icm=1/12mL2

AΣΚΗΣΗ 4
Ενας τροχος περιστρεφεται με τη βοηθεια κινητηρα με σταθερη
συχνοτητα f=20/π Ηz γυρω από αξονα που περνα από το κεντρο του και
είναι καθετος στο επιπεδο του. Η ροπη αδρανειας του τροχου ως προς
αυτόν τον αξονα είναι I=0.2 Kg.m2 Αν σταματησει η λειτουργια του του
κινητηρα μετα από χρονο t=80s να βρειτε:
Α) Τη γωνιακη επιβραδυνση του τροχου αν τη θεωρησουμε σταθερη
Β) Τη ροπη της τριβης που επιβραδυνει τη στροφικη κινηση του τροχου
Γ) Να γινει το διαγραμμα της γωνιακης ταχυτητας με το χρονο
Δ) Να βρεθει η γωνια στροφης του τροχου μεχρι να σταματησει

ΑΣΚΗΣΗ 5
Γυρω από τροχο που βρισκεται σε οριζοντιο επιπεδο υπαρχει τυλιγμενο
σχοινι μεσο του οποιου ασκουμε σταθερη οριζοντια δυναμη F=12N .Αν ο
τροχος κυλιεται χωρις να ολισθαινεινα βρειτε:
Την επιταχυνση του κεντρου του τροχου τη γωνιακη επιταχυνση του
τροχου και την επιταχυνση του σημειου εφαρμογης της δυναμης
Δινονται: m=4kg Icm=1/2 m.R2 ,R=0,2m

ΑΣΚΗΣΗ 6
Τραβουμε με σταθερη δυναμη F=18Ν προς τα πανω την ακρη σχοινιου
που είναι τυλιγμενο γυρω από δισκο ακτινας 0,25m μαζας 1,5kg και
ροπης αδρανειας Ιcm=1/2m.R2 .Να βρεθουν:
α) η επιταχυνση του κεντρου μαζας του σχοινιου
β) η γωνιακη του επιταχυνση
γ) η επιταχυνση του σχοινιου

Ασκηση 7
Μια ομογενης ραβδος ΟΑ μηκους L=1,2m και μαζας m=0,2Kg μπορει να
στρεφεται σε οριζοντιο επιπεδο γυρω από κατακορυφο αξονα που
διερχεται από το ένα ακρο της Ο. Η ραβδος αρχικα ηρεμει. Καποια
στιγμη ενεργουν ταυτοχρονα σε αυτην δυο οριζοντιες δυναμεις μετρου
F=20N η καθεμια. Οι δυναμεις αυτές παραμενουν διαρκως καθετες στη
ραβδο , εχουν αντιθετες κατευθυνσεις και ενεργουν η μια στο μεσο Μ της
ραβδου και η άλλη στο ελευθερο ακρο της Α.Να βρεθουν:
Α) το αλγεβρικο αθροισμα των ροπων των δυο δυναμεων
Β) η ροπη αδρανειας της ραβδου ως προς τον αξονα που διερχεται από το
ακρο της
Γ) η γωνιακη επιταχυνση που θα αποκτησει η ραβδος
Δ) η ταχυτητα του μεσου της ραβδου 1s μετα την εναρξη της κινησης
Ε) ο αριθμος περιστροφων της ραβδου στη διαρκεια των πρωτων π s της
περιστροφης της
Δινεται η ροπη αδρανειας της ραβδου ως προς αξονα που διερχεται από
το κεντρο μαζας της Ιcm= 1/12 m L2

ΑΣΚΗΣΗ 8
Ομογενης ραβδος ΟΑ εχει μηκος L=1,2m και μαζα m=2Kg. Το ακρο Ο
της ραβδου ειναι αρθρωμενο στο οριζοντιο επιπεδο ενω αρχικα την
κραταμε κατακορυφη. Αν αφησουμε τη ραβδο ελευθερη να βρειτε:
Α) με ποια ταχυτητα το κεντρο μαζας της θα προσκρουσει στο οριζοντιο
επιπεδο
Β) το εργο του βαρους στην προηγουμενη κινηση
Γ) τη γωνιακη επιταχυνση της ραβδου οταν εχει στραφει κατα φ=30
Δινεται η ροπη αδρανειας της ραβδου για αξονα που διερχεται απο το
κεντρο μαζας της Ι=m.L2/12

ΑΣΚΗΣΗ 9
Ομογενης κυλινδρος μαζας Μ και ακτινας R κυλιεται κατα μηκος
κεκλιμενου επιπεδου γωνιας φ.
Α) Να υπολογισετε την επιταχυνση της μεταφορικης κινησης του
κεντρου μαζας του κυλινδρου
Β) Να βρειτε την τιμη του ελαχιστου συντελεστη τριβης ωστε ο
κυλινδρος να μην ολισθαινει
Γ) Να υπολογισετε την ταχυτητα του κεντρου μαζας οταν ο κυλινδρος
φτασει στη βαση του κεκλιμενου επιπεδου
Δινονται: Το υψος του κεκλιμενου επιπεδου h, η ροπη αδρανειας του
κυλινδρου ως προς αξονα διερχομενο απο το κεντρο I=1/2 M R 2, η
επιταχυνση της βαρυτητας g

ΑΣΚΗΣΗ 10
Μια συμπαγης και ομογενης σφαιρα ακτινας R=0,1m κυλιεται σε
οριζοντιο επιπεδο χωρις να ολισθανει με ταχυτητα u=20 m/s. Στην πορεια
της συναντα κεκλιμενο επιπεδο γωνιας κλισης φ=30 και συνεχιζει την
κινηση του χωρις ολισθηση πανω σε αυτο.
Α) Ποια ειναι η επιβραδυνση του κεντρου μαζας της σφαιρας στο
κεκλιμενο επιπεδο
Β) Πως μεταβαλλεται η γωνιακη ταχυτητα της σφαιρας σε συναρτηση με
τον χρονο; Να γινει η αντιστοιχη γραφικη παρασταση
Γ) Κατα ποσα rad στρεφεται μια ακτινα της σφαιρας απο τη στιγμη που η
σφαιρα συναντα το κεκλιμενο επιπεδο μεχρι να σταματησει στιγμιαια
Δινονται: Icm=2/5 m. R2

ΑΣΚΗΣΗ 11
Μια ομογενης σφαιρα ακτινας R=1m και μαζας m=1kg τη χρονικη
στιγμη μηδεν ριχνεται κατά μηκος οριζοντιου επιπεδου με αρχικη
ταχυτητα μετρου υο=10m/s και αρχικη γωνιακη ταχυτητα μετρου ω0. Να
βρειτε μετα από ποσο χρονο θα σταματησει η ολισθηση της σφαιρας και
θα εχουμε μονο κυλιση σε καθα μια από τις ακολουθες περιπτωσεις :
i) ω0=5rad/s ii) ω0=10rad/s iii) ω0=50rad/s
Δινεται: η ροπη αδρανειας της σφαιρας Icm=2/5 m. R2 g=10m/s2 και ο
συντελεστης τριβης ολισθησης που τον θεωρουμε ισο με τον συντελεστη
στατικης τριβης μεταξυ σφαιρας και επιπεδου μ=0,2

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΡΟΦΟΡΜΗΣ
AΣΚΗΣΗ 12
Μια κυκλικη περιστρεφομενη εξεδρα παιδικου κηπου που εχει ακτινα
R=2m και μαζα Μ=100Kg μπορει να περιστεφεται γυρω απο
κατακορυφο αξονα που περνα απο το κεντρο της . Ένα παιδι μαζας
m=60Kg στεκεται αρχικα σε ενα σημειο της περιφερειας της εξεδρας και
το συστημα περιστρεφεται με γωνιακη ταχυτητα ω=2 r/s. Αν το παιδι
βαδιζοντας σιγα- σιγα προς το κεντρο ακινητοποιηθει σε μια θεση που
απεχει r=0,5m απο τον αξονα περιστροφης να βρειτε:
Α) Τη νεα γωνιακη ταχυτητα του συστηματος
Β) Τη χημικη ενεργεια που καταναλωνει το παιδι κατα τη μετατοπιση του
Δινεται η ροπη αδρανειας της εξεδρας ως προς τον αξονα που διερχεται
απο το κεντρο της I=1/2 M R2

ΑΣΚΗΣΗ 13
Βλημα μαζας m=1Kg κινειται οριζοντια με ταχυτητα μετρου uo=10m/s
και σφηνωνεται στο κατω ακρο Α κατακορυφης ραβδου η οποια μπορει
να στρεφεται σε κατακορυφο επιπεδο γυρω απο οριζοντιο αξονα που
περνα απο το πανω ακρο της Ο. Η ραβδος εχει μηκος L=1m μαζα
M=3Kg και η ροπη αδρανειας ως προς τον αξονα περιστροφης της
Io=1/3 M.L2
Να βρεθουν:
α) η γωνιακη ταχυτητα της ραβδου αμεσως μετα την κρουση
β) τη μεγιστη γωνια εκτροπης της ραβδου απο την κατακορυφη θεση της

ΑΣΚΗΣΗ 14
Σωμα μαζας m είναι δεμενο στην ακρη οριζοντιου ιδανικου ελατηριου με
σταθερα Κ. Το σωμα εκτελει ΑΑΤ με ολικη ενεργεια Ε=2J . Το σωμα m
για να κανει μια πληρη ταλαντωση διανυει διαστημα 8m. Δινεται ότι για
t=0,x=0,u>0 .Να βρειτε:
Α. Το πλατος της ταλαντωσης του σωματος m
Β. Την ταχυτητα του σωματος τη χρονικη στιγμη t=π/3 s
Γ. Την απομακρυνση του σωματος όταν u=1m/s
Δ. Αν τη στιγμη που το σωμα m περναει από την θεση ισορροπιας του
κοβεται το ελατηριο στο σημειο που συνδεεται με το σωμα και κατά την
διευθυνση της κινησης του συγκρουεται με το κατω ακρο ακινητης
κατακορυφης ραβδου μαζας M=2kg μηκους L=1m το ένα ακρο της
οποιας είναι αρθρωμενο και μπορει να περιστρεφεται χωρις τριβες (Μετα
την κρουση το σωμα m μενει ακινητο). Να υπολογισετε:
1) Την αρχικη γωνιακη ταχυτητα της ραβδου
2) Ποσο ψηλα θα ανεβει το κεντρο μαζας της ραβδου από το
κατωτατο σημειο της
3)Ποια θα επρεπε να είναι η ταχυτητα του σωματος m ώστε η ραβδος
να εκτελεσει ανακυκλωση μετα την κρουση
Δινεται Ι cm =1/12. M.L 2, g=10m/s2

AΣΚΗΣΗ 15
Οι αστρονομοι πιστευουν ότι σε ορισμενες περιπτωσεις ένα αστρο
μπορει να καταρευσει συμπιεζομενο από την ιδια του την βαρυτητα και
να αποκτησει μια εξαιρετικη πυκνη δομη που αποτελειται κυριως από
νετρονια οποτε ονομαζεται αστερας νετρονιων. Η πυκνοτητα των
αστερων νετρονιων είναι περιπου 1015φορες μεγαλυτερη από την
πυκνοτητα της συνιθησμενης συμπυκνωμενης υλης. Υποθεστε ότι πριν
και μετα την καταρρευση ο αστερας είναι μια συμπαγης σφαιρα.Αρχικα ο
αστερας εχει ακτινα R1=7.108m και μετα την καταρρευση ακτινα
R2=1,6.104m. Aν ο αστερας στην αρχικη του μορφη συμπληρωνε μια
περιστροφη γυρω από τον εαυτο του κάθε μηνα να βρειτε την γωνιακη
ταχυτητα του αστερα νετρονιων .Για μια σφαιρα Icm=2/5 M R2