Komunikasyon at

Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Filipino
REGISTER AT BARAYTI
NG WIKA
Sariling Pagpapakahulugan

Panuto : Gamit ang concept map . Magbigay ng anim na paliwanag o

paglalarawan sa sitwasyon ng pelikula ngayon sa lipunang
Pilipino.Isulat ito sa isang buong papel.
Ang Kalagayan ng Wika
 Sa panahon natin ngyon, alam
naman siguro nating lahat na mas
nangingibabaw ang mga makabagong
teknolohiya na naglipana sa kahit
saang bansa sa buong mundo. Kung
kaya`t marami na sa ating mga
kababayan ang tumatangkilik dito.
 Ang wikang binibigkas ng isang tao ay
naglalahad ng pagkakakilanlan ng kanyang
pinagmulan. Ito rin ay nagsilbing daan para
magkaintindihan at magkaunawaan ang mga
mamamayan sa isang bansa. Ang wika ay
mahalaga at kinakailangan ng isang bansa maging
ng tao sapagkat ito ang ginagamit sa
pakikipagkomunikasyon, pakikipag-ugnayan at
pakikipag-talastasan ng bawat mamamayan.
 Sa pagbabago ng henerasyon, marami na rin ang
nagbago sa ating ekonomiya lalong-lalo na patungkol
sa ating wika. Nagkaroon na ng mas maraming barayti
ng wika at nagsisimula na ring lumikha ng mga
panibagong lenggwahe katulad nalang ng mga
ginagamit ng bakla o “beki” na kadalasan tinatawag na
“beki language”. Marami nang nadulot na
impluwensya ang mga pagbabagon ito lalong-lalo na
sa mga kabataan.
 Nang dahil sa teknolohiya na
nakapaligid sa ating kabataan
ngayon, nalipat na ang kanilang
atensyon sa mga bagay na
dapat ay hindi mas inuuna o
mahalaga.
Register bilang Espesyalisadong Termino
Mapapansin na ang ilang terminong
pang-washing machine at
pangcellphone ay ginagamit din sa
ibang larangan. Mapapansin din kapag
ginamit sa ibang larangan ang mga
terminong ito, naiiba na ang taglay na
kahulugan ng mga ito.
 Halimbawa : Ang Spin sa Washing Machine ay
nangangahulugan ng mabilis na pag-ikot ng makina upang
mapiga o matanggal ang tubig sa mga damit. Samantala sa
paggawa ng sinulid, nangangahulugan ang spin ng
paghahabi ng hibla o fiber upang maging sinulid. Ang text sa
Cellphone ay tumutukoy sa ipinapadalang mensahe.
Samantala, sa literatura ang text ay tumutukoy sa ano mang
nakasulat na akda gaya ng tula, alamat atbp. Ang isang salita
ay maaaring magkaroon ng iba't-ibang kahulugan ayon sa
larangan o termino ay maaaring magkaroon ng iba't-ibang
kahulugan ayon sa larangan o disiplinang pinaggamitan nito.
Register ang tawag sa ganitong uri ng mga termino.
 Tinatawag na register ang mga espesyalisadong
termino gaya ng mga salitang tipiko o teknikal na
nagtataglay ng iba't-ibang kahulugan sa iba't-ibang
larangan o disiplina. Isa pang halimbawa ng register
ang salitang "kapital" na may kahulugang "puhunan"
sa larangan ng pagnenegosyo at may kahulugan
namang "punong lungsod"o "kabisera" sa larangan ng
heograpiya.
 Bawat propesyon ay may register o mga
espesyalisadong salitang ginagamit. Iba ang register ng
wika ng guro sa abogado. Iba rin ang inhinyero,
computer programmer at iba pa. Hindi lamang
ginagamit ang register sa isang partikular o tiyak na
larangan kundi sa iba't-ibang larangan o disiplina.
Espesyal na katangian ng mga register ang pagbabago
ng kahulugang taglay kapag ginamit sa iba't-ibang
larangan o disiplina. Ang register ay itinuturing na
isang varayti ng wika.
 Marapat na alam natin ang register ng wika ng sa
gayo'y makatulong ito sa ating pangaraw-araw na
pamumuhay at maging suhay ito upang mas lalong
maging mabisa ang ating pagsasalita at sa paggamit
nito sa iba't-ibang larangan o disiplina. Kalakip natin ito
sa paggamit sa bawat salitang ating binabanggit, at
pakikisalamuha sa ibang tao. Mangyaring ito ay
mapagyaman at mapalawak dahil sa mga termino ating
ginagamit dito natin malalaman ang kaimportansyahan
nito.
 Ang Rehistro o Register ng Wika

Ginagamit ang register sa pagtukoy sa mga

varayti ng wika ayon sa gumagamit (Halliday,
McIntosh at Stevents, 1994).Bawat
pagsasalita o pagsulat ng isang tao ay isang
pag-uugnay ng kanyang sarili sa ibang tao sa
lipunan ng kanyang kinasasangkutan.
Tatlong Dimensyon ng Register

1. Field – nauukol ito sa layunin at paksa ayon sa

larangang sangkot ng komunikasyon
2. Mode – tungkol ito sa paraan kung paano
isinasagawa ang komunikasyon , pasalaita man o
pasulat
3. Tenor – ayon sa mga relasyon ng mga kalahok.
Nangangahulugang para kanino ito.
Mga Register ng iba’t ibang larangan
100 % ang isang salita ay maaaring magkaroon ng iba’t
ibang kahulugan batay sa iba’t ibang larangan.
 Register bilang barayti ng wika
• Ang isang salita o termino ay maaring
magkaroon ng ibat-ibang kahulugan ayon sa
larangan o disiplinang pinaggamitan nito. Register
ang tawag sa ganitong uri ng mga termino.
Tinatawag ang mga espesyalisadong termino gaya
ng mga salitang siyentipiko o teknikal na
nagtataglay ng ibat ibang kahulugan sa ibat ibang
larangan o disiplina.
 Halimbawa ng register ang salitang
"kapital" na may kahulugang "puhunan" sa
larangan ng pagnenegosyo at may kahulugan
namang "punong lungsod" o "kabisera" sa
larangan ng heograpiya.Bawat propesyon ay
may register o espesyalisadong salitang
ginagamit. Iba ang register ng wika ng guro sa
abogado. Iba rin ang sa inhinyero, game
designer at negosyante.
 Hindi lamang ginagamit ang register sa isang
partikular o tiyak na larangan kundi sa iba't ibang
larangan o disiplina rin. Espesyal na katangian ng mga
register ang pagbabagong kahulugang taglay kapag
ginamit na sa iba't ibang disiplina o larangan.
Dahil iba iba ang register ng wika ng bawat
propesyon at nababago ang kahulugang taglay na
register kapag naiba ang larangang pinaggagamitan
nito, itinuturing ang register bilang isang salik sa
barayti ng wika.
 Ang pagkakaroon ng barayti ng wika ay
ipinapaliwanag ng teoryang sosyolinggwistik na
pinagbatayan ng ideya ng pagiging heterogeneous ng
wika. Sa kasalukuyang panahon ay pinag-aaralan ang
isang wika sa loob ng kapaligiran at karanasan ng mga
nagsasalita nito. Ito ang nagbubunga ng sitwasyon at
mga pangyayaring nagreresulta sa tinatawag na
DIVERGENCE, ang dahilan kung bakit nagkakaroon ng
iba’t ibang uri o barayti ng wika (Paz, el. al. 2003)
 Hindi maiiwasan ang pagkakaroon
ng barayte ng wika dahil sa
pakikipagugnayan ng tao sa kapwa mula
sa ibang lugar na may naiibang
kaugalian at wika.Mula sa pag-
uugnayang ito ay may nalilinang na
wikang may pagkakaiba sa orihinal o
istnadard na pinagmulan nito.
 Mula pa noon hanggang sa kasalukuyan ay sinikap
pag-aralan ang pagkakaroon ng iba’t ibang barayti ng
wika.Mababangit ditto ang tungkol sa Tore ng Babel
mula sa bibliya sa Geneses 11:1- 9 kung saan
sinasabing nagging labis na mapagmataas at
mapagmalaki ang mga ato at sa paghahangad ng
lakasat kapangyarihan , sila ay nagkaisang magtayo ng
oteng aabot hangang langit.Pinarusahan sila ng Diyos
sa pamamagitan ng pagbibigay sa kanila ng iba’t ibang
wika.
Ang Barayti ng
Wika
1. DAYALEK ▪ Ito ang barayti ng wika na
ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula
sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan,
rehiyon, o bayan. Maaring gumamit ang mga tao ng
isang wikang katulad ng sa iba pang lugar subalit
naiiba ang punto o tono, may magkaibang
katawagan para sa iisang kahulugan, iba ang gamit
ng salita para sa bagay, o magkaiba ang pagbuo ng
mga pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek
ng lugar sa iba pang lugar.
Halimbawa :
Tagalog – “Mahal kita”
Hiligaynon – “Langga ta gd ka”
Bikolano – “Namumutan ta ka”
Tagalog – “Hindi ko makaintindi”
Cebuano – “Dili ko kasabot”
2. IDYOLEK - Ito ang dayalek na sinasalita ng
pangkat ng mga tao na mayroong pansariling paraan
ng pagsasalita ang bawat isa. Napatunayan nito na
hindi homogenous ang wika sapagkat may
pagkakaiba ang paraan ng pagsasalita ng isang tao sa
iba pang tao batay na rin sa kaniya- kanyang inbidwal
na estilo o paraan ng paggamit ng wika kung saan
higit siyang komportableng magpahayag.
Halimbawa:
“Magandang Gabi Bayan” – Noli de Castro
“Hoy Gising” – Ted Failon
“Hindi ka namin tatantanan” – Mike Enriquez
“Di umano’y -” – Jessica Soho
3. SOSYOLEK -Ito ang barayti ng wikang nakabatay
sa katayuan o antas panlipunan o dimesiyong sosyal ng
mga taong gumagamit ng wika. Kapansi- pansin ang
mga tao nagpapangkat- pangkat batay sa ilang
katangian tulad ng kalagayang panlipunan, paniniwala,
oportunidad, kasarian, edad, atbp. Magka- iba ang
barayti ng nakapag- aral sa hind; ng babae o sa lalaki; ng
matanda sa mga kabataan; ng may kaya sa mahirap; ang
wika ng tindera sa palengke at iba pang pangkat.
Halimbawa :
Te meg, shat ta? (Pare, mag-inuman tayo)
Oh my God! It’s so mainit naman dito. (Naku,
ang init naman dito!)
Wag kang snobber (Huwag kang maging suplado)
Ayon kay Rubrico (2009), ang sosyolek ay
isang mahusay na palatandaan ng istrapikasyon ng
isang lipunan, na siyang nagsasaad sa pagkakaiba
ng paggamit ng wika ng mga tao na nakapaloob dito
batay sa kanyang katayuan sa lipunan at sa mga
grupo na kanilang kinabibilangan.
Mga Sosyolek na Wika
1. Wika ng Beki o Gay Lingo- ito ay isang
halimbawa ng grupong nais mapanatili ang kanilang
pagkakakilanlan kaya naman binago nila ang tunog o
kahulugan ng salita. Halimbawa: churchchill- sosyal
Indiana Jones- nang- indyan bigalouMalaki Givenchy-
pahingi Juli Andrew- Mahuli
2. Coñoc (Coñoctic o Conyospeak )-
ito isang baryant ng Taglish na may ilang salitang
Ingles na inihalo sa Filipino kaya’t masasabing
code switching na nagyayari. Naririnig sa mga
kabataang may kaya at nakapag-aral sa
eksklusibong paaralan.
Halimabawa:
Kaibigan 1: Let’s make kain na.
Kaibigan 2:Wait lang. I’m calling Ana
3. JOLOGS 0 “JEJEMON” -ito ay nagmula saltang
“jejeje” na isang paraan ng pagbaybay ng “hehehe” at
ng salitang Hapon na”pokemon”. Ito ay nakabatay sa
wikang Ingles at Filipino subalit isinusulat nang may
pinaghaha- halong numero, simbolo, at Malaki at maliit
na titik kayat mahirap o intindihin lalo na hindi pamilyar
ang tinatawag na jejetyping. Halimbawa: Nandito na
ako- “D2 na me’ MuZtaH - “Kamusta?” iMisqcKyuH - “I
miss you” aQcKuHh iT2h - “Ako ito”
4. JARGON- ito ang mga natatanging
bokabularyo ng partikular na pangkat ay may
pagkilala sa kanilang trabaho o gawain.
Halimbawa: Exhibit, Appeal, Compliant
(Abogado)
4.ETNOLEK -Ang salitang ito ay nagmula sa
etniko at dayalek na taglay nito ang mga salitang
nagiging bahagi na ng kanilang pagkakakilanlan ng
isang pangkat- etniko.
Halimbawa:
Vakkul- Pantakip sa ulo
Bulanon- full moon
Kalipay- tuwa o ligaya
Palangga- mahal o minamahal
Halimbawa:
Palangga – Sinisinta, Minamahal
Kalipay – saya, tuwa, kasiya
Bulanim – pagkahugis ng buo ng buwan
5. REGISTER ▪ Ito ang barayti ng wika kung saan naiiangkop ng
isang nagsasalita ang uri ng wikang ginamit niya sa sitwasyon
at sa kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang pormal na tono ng
pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mataas
na katungkulan o kapangyarihan, nakakatanda, o hindi niya
masyadong kakilala. Pormal na wika ang ginagamit sa mga
pormal na pagdiriwang o pangyayari tulad ng pagsimba o
pagsamba, sa mga seminar o pagpupulong, sa mga talumpati,
sa korte, sa paaralan atbp. Di- pormal na pagsalita naman ang
ginagamit kapag ang kausap kaibigan, malalapit na pamilya,
mga kaklase, o mga kasing edad, at matagalna kakilala.
Halimbawa :
Larangan – naayon ito sa larangan ng taong
gumagamit nito
Modo – paano isinasagawa ang uri ng
komunikasyon?
Tenor- ayon sa relasyon ng mga-naguusap
7. PIDGIN
Wala itong pormal na estraktura at tinawag ding
“lengwahe ng wala ninuman”. Ginagamit ito sa mga
tao na nasa ibang lugar o bansa.
Halimbawa:
▪ Ako punta banyo – Pupunta muna ako sa banyo.
▪ Hindi ikaw galing kanta – Hindi ka magaling
kumanta.
▪ Sali ako laro ulan – Sasali akong maglaro sa ulan
8. CREOLE Ito ay ang pinaghalo-halong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lugar hanggang sa
naging personal na wika. Halimbawa: ▪ Mi nombre
– Ang pangalan ko ▪ Yu ting yu wan, a? – Akala mo
espesyal ka o ano? ▪ I gat planti kain kain abus long
bikbus – Marami akong uri ng mga hayop sa
gubatan
 Ang wika ay nagbabago. Dinamiko ang wika.
Hindi ito maaaring tumangging magbago. Ang
isangwika ay maaaring nadaragdagan ng mga bagong
bokabularyo. Bunga ng pagiging malikhain ng
mgatao, maaaring sila ay nakalilikha ng mga bagong
salita.*Ang wika ay kagila-gilalas. Bagama't ang pag-
aaral ng wika ay isang agham, kayraming salita pa
rinang kay hirap ipaliwanag.
 Ayon naman sa Komisyon ng Wikang Filipino (KWF), ang
wikang Filipino ay palaging tulad ng ibang wika sa pamamagitan ng
pagsalin ng mga salita galing sa mga katutubo at dayuhang salita sa
iba’t- ibang sitwasyon. Ang pagbabagong nagaganap sa ay marahil
dulot ng pagbabagong ito ng mga suliranin sa pagbaybay sa
ortograpiya at gramatika. Sa patuloy na panghihiram ng mga salita sa
ibang wika. nawawalan ng kakanyahan ang isang wika dahil sa mga
katangiang hinihilaw dito na nagpapabago sa anyo at gamit ng salita.Sa
kasalukuyang panahon ay pinag-aralan ang isang wika sa loob ng
kapaligiran at karanasan ng mga nagsasalita nito.
Alam mo ba ?
Ang Balarila ng Wikang Pambansa ay isang
aklat hinggil sa wastong pagsasalita at pagsusulat
ng wikang Tagalog. Isinulat ito ni Lope K. Santos at
inilathala ng Surian ng Wikang Pambansa noong
193. Ang Balarila ay isinulat para sa mga guro na
nagtuturo ng wikang Tagalog (Aspillera 1972, p. 89).
Nahahati ang mga paksa nito sa Palátitikan,
Palábigkasan, Paláugnayan, at Palásurian
Sagutin Natin

Panuto : Ipaliwanag ang nais ipakahulugan sa

katanungan.

Sa ano-anong pagkakataon sa buhay mo maaaring

makatulong ang mga kaalaman ukol sa mga barayti
ng wika
Gawin Natin

Panuto : Gumawa ng isang masining na “ spoken

poetry ” tungkol sa sitwasyon ng wika sa ating
lipunan ayon sa barayti ng wika na nakasanayan nang
gamitin ng karamihan.Lagyan ng sariling pamagat na
naaayon sa iyong nabuo. Isaalang - alang ang
pamantayan sa pagbuo nito.