MGA URI

NG
PAGPAPAHAYAG
Paglalarawan/
Deskriptib
PAGLALARAWAN/DESKRIPTIB

• Layunin nitong bumuo ng malinaw na

larawan sa isip ng mga bumabasa at
nakikinig.
• Gumagamit ng salitang naglalarawan,
abstrak man o kongkreto sa maistilong
pamamaraan.
 PAGLALARAWAN/DESKRIPTIB

• Katulong sa paglalarawan: pang-uri, pang-

abay, pandiwa at ang pandama ng
manunulat.
• Ginagamit ito sa pagbibigay direksyon,
pagpapakilalang iniidolo at pagpapakita ng
kagadahan ng paligid.
Katangian ng tekstong Paglalarawan

1. Malinaw na nailalarawan sa talukap mata

ang bagay o lugar na tinutukoy
2. Taglay ng paglalarawan ang uring
karaniwan o masining na paglalarawan.
3. Gumagamit ng mga salitang pang-uri,
pang-abay at pandiwa sa paglalarawan.
Katangian ng tekstong Paglalarawan

4. Nagagawang isabay sa sariling

imahinasyon ang daloy ng paglalarawan
sa teksto
5. Ganap na kaalaman sa kakayahan at
kalikasan ng paksang inilalarawan.
Kahalagahan ng paglalarawan
1. Naaaninag nang malinaw na kaayusan at
kaanyuan ng nilalarawan.
2. Natutukoy ng madalian ang larawang
inihahayag.
3. Natututong gamitin ang pag-uri sa tamang
sitwasyon.
4. Nalilinang ang kabatirang pangsarili sa gawaing
paglalarawan.
Proseso ng Paglalarawan

1. Pagtingin sa ilalarawan
2. Pagpili ng mga salitang gagamitin
3. Pagsulat o Paglalarawan ng bagay o lugar
o pangyayari
Uri ng Paglalarawan

1. Karaniwang Paglalarawan
Ito ang uri ng paglalarawan na kung
ano ang nakikita, nadarama , naririnig o
di kaya’y nalalasahan, iyon ang
ilalaman sa ginagawang paglalarawan.
Uri ng Paglalarawan

2.Masining na Paglalarawan
Ito ay paglalarawang abstrak na di
mo nakikita nang kongkreto ang larawan
o imahing isinasaad ng manunulat.
 MGA DAPAT ISAISIP SA PAGSULAT NG TALATANG
NAGLALARAWAN

1. Ang layon – Kailangan ang malinaw na

paglalarawan kung nais ipakita ang kaibahan ng
isang bagay sa kauri nito.

2. Ang Abot ng Tanaw – Makakatulong sa

ikalilinaw ng paglalarawan kung ilalarawan
lamang ang abot ng tanaw mula sa kinaroroonan
ng naglalarawan.
 MGA DAPAT ISAISIP SA PAGSULAT NG TALATANG
NAGLALARAWAN

3.Mga katangiang namumukod – Humanap ng

mga katangian na siyang magpapabukod s amga
kauri nito.

4.Ang anyo ng bagay sa kabuuan –

Ginagamitan ito ng mga pangungusap
nagpapakilala ng laki, hugis, at kulay ng ano
mang bagay sa inilalarawan.
Paglalahad/
Ekspositori
PAGLALAHAD
1. Ang paglalahad ay isang anyo ng diskors na may layuning
magpaliwanag, magbigay ng impormasyon, magturo, at magbigay
-aliw. Ang mga ito'y nasusulat sa anyong sanaysay na maaaring
malawak o partikular at tiyak ang paksa; at maaaring seryoso o
nakikipag-usap ang himig.

2. Layunin ng paglalahad ang makapagpaliwanag nang walang

kinikilingan. Sa ginagawang pagpapaliwanag kailangang maging
obhetibo sa pagbanggit sa makabilang mukha ng isyu o ng
paksang tinatalakay.
Katangian ng Paglalahad
1. Ang paglalahad ay puno ng kaisipan na naglilinaw ng
mga bagay -bagay o pangyayari. Malaman sa diwa ang
dapat sa pagpapaliwanag upang malinaw na makuha ng
nakikinig/bumabasa ang ipinapahayag.

2. Sa pagpapaliwanag, kailangang di maligoy. Ang

diretsong pagsasabi ng ipinaliliwanag ay kailangan upang
maiwasan ang kalituhan.
Katangian ng Paglalahad
3. Kailangan sa paglalahad ang gamit ng simpleng pananalita sa
natural na pamamaraan. Ang kadalasang paggamit ng mga
matatayog na pananalita ay maaaring magdulot ng kamalian o
kalabuan sa bagay na dapat sana'y malinaw na naipapaliwanag.

4. Isa-isang ipaliwanag ang mga detalye kung kinakailangan upang

maiwasan ang kaguluhan. Sa pag-iisa-isa ng ipinaliliwanag
maiwasan ang pagkakapatong-patong ng mga ideya na maaaring
magdulot ng kalituhan.
Katangian ng Paglalahad
5. Kung pasalita ang pagpapaliwanag, sikaping maging malinaw
ang pananalita ay iwasan ang maraming galaw ng katawan o
kumpas ng kamay habang nagpapaliwanag. Ang sobrang
galaw/kumpas sa pagsasalita o pagpapaliwanag ay maaaring
makagulo sa nakikinig.

6. Maaaring gumamit ng iba pang alternatibong pananalita na di

nalalayo ang kahulugan sa tunay na kapaliwanagan. Kailangang
mayaman sa talasalitaan ang nagpapaliwanag upang lalong
maunawaan ng nakikinig o bumabasa.
Panahon ng Paglalahad

1. Kung hinihingan ka ng opinyon. Minsan di naiiwasan na

kailangang ihayag mo ang iyong sariling opinyon sa piling
sitwasyon. Dahil opinyon mo ang hinihingi, kaakibat nito ang
pansariling kapaliwanagan na susuporta saiyong opinyon.

2. Kung kailangang ilahad ang sanhi at bunga. May mga

pangyayaring hindi ninanais ay dapat mong ipaliwanag nang
buong linaw ang sanhi ng mga pangyayari upang maayos na
maipadama ang anumang magiging bunga nito.
Panahon ng Paglalahad
3. Kung nais mong ipahayag ang pagsalungat o di kaya'y
pagsang-ayon. Karapatan ng bawat isa na kung kailangan ay
salungatin ang anumang pahayag na may kamalian. Tulad din ng
pagsang-ayon dapat kung kinakailangan.

4. Kung nais mong ibuod ang mga pangyayari o sitwasyon. Sa

pagbubuod/paglalagom higit na ito'y paglalahad dahil kailangang
gamitin mo ang sailing pananalita upang making kapani-
paniwala ang buong buod o lagom.
Paraan ng Paglalahad
1. Maaaring sa pamamagitan ng pagbibigay-
kahulugan.
Dito'y binibigyang paliwanag ang kahulugan ng
mga pangyayari o isyung umiiral.

2. Maaaring sa pamamagitan ng pagbanggit ng

pagkakapareho.
Nililinaw dito't ipinaliliwanag ang pagkakapareho't
pagkakatulad ng mga bagay-bagay o ng mga pangyayari.
Paraan ng Paglalahad

3. Maaaring sa pamamagitan ng paghahambing-hambing.

Ang paghahambing-hambing ng mga bagay-bagay o
pangyayari sa paligid ay lubhang nangangailangan ng ibayong
paliwanag sa ikalilinaw ng isyu

4. Maaaring sa pamamagitan ng pagpapahayag ng pagsang-

ayon at di pagsang- ayon.
Ang kapaliwanagan sa pagsang-ayon o di pagsang-ayon sa
isang kaisipan o isyu ay lubhang nararapat upang siya ay
paniwalaan o di paniwalaan.
Paraan ng Paglalahad

5. Maaaring sa pamamagitan ng pagtalakay ng sanhi at

bunga.
Ipinaliliwanag ng manunulat nang buong linaw ang
naging sanhi ng mga pangyayari o kaya'y ang kinahinatnang
bunga ng mga nangyari.

6. Maaaring sa pagbibigay kuro-kuro o opinyon.

Ang ibayong paliwanag ay kailangan sa pagbibigay ng
niloloob sa bagay-bagay.
Bahagi ng Paglalahad
A. Simula
Maraming paraan ang maaaring gamitin sa paglalahad, gaya ng:
1. Tanong
Halimbawa
May mapupuntanan ba ang tao sa mundo na hindi siya
manganganib?
2. Makatawag-pansing pangungusap, parirala o salita
Halimbawa:
"Ako ang pintuan, Ang sinumang taong pumasok sa akin ay
maliligtas"
Bahagi ng Paglalahad
3. Pagsasalaysay ng isang anekdota
Halimbawa:
Nakilala niya ang tunay na kaibigan nang
dumating sa buhay niya ang isang matinding pagsubok.
4. Siniping Pahayag
Halimbawa:
Kung ang isabulong sa iyong pagdating ay
masayang mukha at may pakitang giliw, lalong ingatan at
kaaway na lihim.
Bahagi ng Paglalahad
5. Saligang Pangkasaysayan
Halimbawa:
Muling ibinalik ang parusang kamatayan sa
panahon ni dating pangulong Ramos noong 1991.
B. Katawan
Lahat ng mga detalye sa paksang nililinang
at mga dapat talakayin ay napapaloob sa
bahaging ito.
Bahagi ng Paglalahad
K. Wakas
Ang wakas ay maaaring:
1. Isang buod ng naging paksa.
2. Isang katanungan.
3. Pagbibigay opinyon sa maaaring mangyari.
4. Pag-ulit ng binanggit sa simula
5. Pagsipi sa isang taludtod ng tula o siniping
pahayag.
Mga Uri ng Paglalahad

1. Balita
2. Editoryal
3. Suring-basa
4. Rebyu
5. Sanaysay
6. Panuto
7. Talumpati
Mga Uri ng Paglalahad
1. Balita
Ito ay isang uri ng pahayag ng mga pangyayaring
naganap na o nagaganap pa sa pali-palibot. Ito'y mga
naganap na sangkot ang tao o ang mga tao, ang
pinangyarihan, kailan nangyari, paano at bakit nangyari.
Anyong imbudo o baliktad na piramide ang
pagsulat ng balita dahil ang unang talata ay naglalahad ng
mga pangyayaring sinasagot ang tanong na ano, sino,
saan, bakit, paano at kailan.
Mga Uri ng Paglalahad
2. Editoryal
Ang bahaging ito ay tungkuling isulat ng editor-in-chief.
Kapag nasa pahayagan na, palagiang lugar nito ang kaliwang bahagi
ng pahayagan, sa alinmang pahina ito nais isulat.

Ang editoryal ay nauuri sa mga sumusunod:

a. Editoryal na Nagpapabatid.
Ito ang uri ng editoryal na ipinaaalam sa madla ang
katotohanan ng mga pangyayari na inilagay/isinulat sa balita.
Ginagawa ito sa tulong ng impormasyon o kaalaman.
Mga Uri ng Editoryal
b. Editoryal na Nagpapakahulugan.
Ang kahulugan ng isang ipinalabas na balita ay binibigyang
linaw sa uring ito ng editoryal

c. Editoryal na Nangangatwiran.
Ito ang uri na binibigyang katwiran ng editor ang isang isyu
sa tulong ng lohikal na paninindigan.

d. Editoryal na Nanghihikayat.
Editoryal na hinihikayat ang madlang mambabasa na
bigyang suporta ang isang inilunsad na gawain o programa.
Mga Uri ng Editoryal
e. Editoryal na Pumupuna.
Editoryal na binibigyang pansin ang mga isyu, ang
kamaliang dito'y naganap at iminumungkahi ang mga nararapat.

f. Editoryal na Nagpapahalaga.
Pinupuri nito o pinahahalagahan ang isang tao, o pangyayari
na naging tampok sa balita.

g. Editoryal na Nanlilibang.
Nakatutuwang ideya ang laman ng editoryal na ito na
nagpapasaya ng madla.
Mga Uri ng Editoryal
h. Editoryal na Sumasalungat.
Ipinahahayag dito ang mga pagsalungat na ginawa mula sa
ibinalita sa ibang pahayagan.

i. Editoryal na Nagtatanggol.
Ito ang editoryal na inihahayag ang mga kamalian na di
naaayon sa pinaniniwalaan ng marami.

j. Editoryal na Nang-uuyam.
Ito ang editoryal na ginagatungan ang damdaming galit ng
mga tao upang papag-alabin ang kalooban ng mga naaapektuhan.
Mga Uri ng Paglalahad

3. Suring-basa
Sa paglalahad na ito, ipinakikita ng
manunuri ang kahalagahan, maging kapintasan ng
akdang binasa. Pinagtutuunan ng pansin ang
kaisipan/diwang nilalaman ng akda, ang
pananalitang ginamit maging istilo ng awtor.
Mga Uri ng Paglalahad

4. Rebyu
Nakatuon ito sa pelikulang pinanood. Sinusuri rin
dito ang kagandahan , kaangkupan ng paksa sa mga
manonood gayundin ang kapintasan ng pelikula kung
mayroon man. Bahagi ng sinusuri sa rebyu ang mga
tauhang nagsiganap, ang tagpuan ng pelikula, ang
sinematograpiya na kinabibilangan ng props, ilaw, musika
at iba pa.
Mga Uri ng Paglalahad
5. Sanaysay
Isa itong uri ng panitikan na tinatalakay ang
isang pangyayari upang maibigay o mailahad ang
kaukulang paliwanag sa ikalilinaw ng paksang
pinag-uusapan. Ang akdang ito ay maaaring maikli
o mahaba. Iniayos na lang sa inihayag ang kuru-
kuro, damdamin, pag-unawa at sa pananaw ng
manunulat.
Dalawang uri ng Sanaysay

1. Pormal na Sanaysay
Ang uring ito ng sanaysay ay nabubuo sa
tulong ng isinagawang pananaliksik ng manunulat.
Ginagawa ang pananaliksik upang lalong
mabigyan ng bigat o lalim ang kanyang talakay
para sa lubusang ikagaganda ng sanaysay.
Dalawang uri ng Sanaysay

2. Di Pormal na Sanaysay
Ito ay paglalahad na di nangangailangan ng gawaing
pananaliksik bago ang kaisipan . Kaswal ika nga ang
paglalahad na animo'y nakikipag-usap lamang, simple ang
pananalitang gamit na maari pang singitan ng mga balbal
na pananalita.
 Mga Uri ng Paglalahad
6. Panuto
Sa pagbibigay ng panuto, pagsubok man ito
sa loob ng klasrum o pansariling ipagagawa,
lubhang kailangan ang malinaw na
pagpapaliwanag. Ang simpleng pananalita at
pagbibigay direksyon ay nararapat kung ang
hangarin ay pagkakaunawaan at tamang kilos at
gawa sa nais maganap.
Mga Uri ng Paglalahad

7.Talumpati
Ito'y paglalahad na nagbibigay paliwanag upang siya'y
paniwalaan ng isa o maraming tagapakinig. Maaaring ganapiti sa
isang maliit na umpukan o sa maraming manunuod.
Nauuri ang talumpati sa tatlo:
1. Walang paghahandang talumpati (Extemporaneous)- ito ang
talumpating di binigyan ng mahabang oras na paghahanda sa
sasabihin ng mananalumpati. Kadalasan sa loob lamang ng 3
minutong pag-iisip ng sasabihin ang ibibigay. Ginagawa ito sa mga
patimpalak sa paaralan.
Mga Uri ng Paglalahad

2. Kagyat na pagtatalumpati (Imprumtu) - ito ang agarang

pagsagot sa itinatanong ng sinuman. Maaari rin yaong biglaang
pagtawag saiyo upang magsalita dahil ang sadyang-magsasalita ay
di makararating at noon lamang nagpasabi.

3. Talumpating pangkabatiran -ito ang talumpating pang-

entablado o kaya'y pangkontest. Lubhang/puspusan itong
pinaghahandaan, sinasaulo dahil may takdang araw at oras sa
pagbigkas nito.
Pagsasalaysay/
Naratib
PAGSASALAYSAY

• Ito ang genreng Naratib.

• Ang salitang ugat nito ay salaysay o
kuwento.
• Ito ay nagsasaad ng mga pangyayari o
karanasang magkaugnay.
• Ito ay maaaring pasulat o pasalita.
PAGSASALAYSAY

• Ito ay palasak at madalas gamitin.

• Ito ay isang uri ng pagpapahayag na ang
hangarin ay mag-ulat ng mga pangyayari sa
isang maayos na pagkakahanay.
• Ito rin ang sinasabing pinakamatandang uri ng
pagpapahayag sapagkat dito nagsimula ang
alamat; epiko at mga kwentong bayan.
 PAGSASALAYSAY
Pagpili ng Paksa - Ito ang unang mahalagang hakbang sa pagsulat
ng salaysay. Kailangang maganda at kawili-wili ito.

Ilan sa mga dapat isaalang-alang sa pagpili ng paksa ay ang mga

sumusunod:
1. Kawilihan ng Paksa
2. Sapat na Kagamitan
3. Kakayahang Pansarili
4. Tiyak na Panahon o Pook
5. Kilalanin ang mambabasa
Hanguan ng Isasalaysay

1. Sariling karanasan;
2. Sa narinig o napakinggan ng iba;
3. Napanood sa telebisyon o sa pelikula;
4. Bungang-isip; at
5. Panaginip / Bungang-tulog
Hanguan ng Isasalaysay
1. Sariling Karanasan
Ang pag-alala sa mga naging karanasan ay isang mainam na
paksa dahil ito'y sarili natin. Nagagawa nating palawakin ang mga
pangyayari na di nasisira kung ito'y batay sa orihinal dahil buo ang
ating kaalaman sa tinatalakay.

2. Sa narinig o napakinggan sa iba

Ang mga isyung napakinggan, balitang narinig sa radyo o
telebisyon, pangyayaring sinabi ng iba ay magsisilbing paksa ng
pagsasalaysay.
Hanguan ng Isasalaysay
3. Napanood sa telebisyon o sa pelikula
Sa panonood sa dalawang ito, maging mapanuri upang mula
rito'y makabuo ng panibagong isasalaysay.
4. Bungang-isip
Sa galaw ng isip o imahinasyon ng manunulat nakakalikha
ito ng isang di karaniwang salaysay.
5. Panaginip / Bungang-tulog
Sa taong may malikot na imahinasyon, ang bungang-tulog ay
mapanghahawakan para sa isang magandang salaysay.
 Katangian ng Mahusay na Salaysay

1. May maikli ngunit orihinal na pamagat;

2. Nakikita ang kahalagahan ng paksa o
pangunahing diwa;
3. Maayos at diretsong naipapakita ang mga
pangyayari ayon sa pagkakasunod-sunod nito; at
4. Hindi nakakabagot ang simula at wakas ng
salaysay.
Katangian ng Mahusay na Salaysay
1. May maikli ngunit orihinal na pamagat.
Kaakit-akit ang isang pamagat na maikli lang dahil
higit na naikikintal sa isipan ng mambabasa.

2. Nakikita ang kahalagahan ng paksa o pangunahing

diwa.
Mas maganda kung maipakita ang kahalagahan ng
paksa o diwa ng kwento sa daloy ng mga pangyayari sa akda.
 Katangian ng Mahusay na Salaysay

3. Maayos at diretsong naipapakita ang mga

pangyayari ayon sa pagkakasunod-sunod nito.
Ang salaysay na di maligoy, ay madaling unawain.

4. Hindi nakakabagot ang simula at wakas ng salaysay.

Sa isang kwento, sadyang pang-akit ng mambabasa
ang simula at wakas ng akda.
 Mga Elementong Nakapagpapaganda sa
Diwa ng Salaysay
1. Tauhan.
2. Tagpuan.
3. Banghay
4. Tunggalian.
a. Tunggalian laban sa sarili
b. Tunggalian sa iba pang tauhan
c. Tunggalian laban sa kapaligiran o kalikasan.
5. Kasukdulan
6. Paksa/Tema
7. Wakas
 Ang Iba't ibang Uri ng Salaysay
1. Maikling kwento- ito ay uri ng panitikan na sa isang upuan maaaring
matapos kaagad ang binabasa. Kakaunti ang mga tauhan at iisa ang
tagpuan at may iisang paksang pinag-uusapan.
Mga uri ng maikling kwento:
a.Kwento ng Tagpuan- Sa bahaging ito, higit ang bigat na ibinibigay sa
lugar, sa daloy ng mga pangyayari.
b. Kwento ng Tauhan - Ang sentro ng kahalagahan sa daloy ng Kwento
ay nakikita sa galaw, kilos, pananalita at sa kaisipan ng pangunahing
tauhan.
c. Kwento ng Banghay - Ang tuon sa uring ito ay nakasentro sa mga
pangyayari sa kwento (masalimuot at di masalimuot) gayundin sa
ginagalawan ng tauhan.
 Ang Iba't ibang Uri ng Salaysay

2. Alamat- uri ng panitikan na isinasalaysay ang

pinagmulan ng mga bagay-bagay. Maaaring ito ay lugar,
katauhan, pangalan, bagay, pangyayari at iba pa.
3. Anekdota - Ito'y salaysay na ibinatay sa tunay na
naganap sa isang tao. Maaaring nakatutuwa o
nakalulungkot.
4. Talambuhay - Ito ay tala ng kasaysayan ng buhay ng
isang tao na siya mismo ang sumulat o ito ay sinulat ng iba
para sa kanya.
 Ang Iba't ibang Uri ng Salaysay

5.Nobela - Binubuo ito ng maraming tauhan at mga tagpuan at may

kasalimuotan ang daloy ng mga pangyayari sa akda. Hindi ito tulad
kwento na maaaring matapos basahin sa loob ng ilang oras o isang
araw.

6. Jornal - Salaysay ng karaniwang nagaganap sa buhay, mga

naobserbahan sa pali-paligid, naobserbahan sa kapwa at sa iba pa.
Maikli lamang ito, paktwal at di pinapasukan ng sariling opinyon,
haka-haka o kuro-kuro. Maaaring ibilang dito ang tala ng mga
nangyari sa kanyang paglalakbay, pakikipagsapalaran. (travelogue).
Pangangatwiran/
Argumentatib
Pangangatwiran
• Ang pangangatwiran ay isang uri ng pagpapahayag na
ang pangunahing layunin ay magpatunay ng
katotohanan at pinaniniwalaan at ipatanggap ang
katotohanang iyon sa nakikinig o bumabasa.
• Pangangatwiran o debate sa anumang estilo nitobay
nangangailangan ng mga mambibigkas natatalakay sa
kani-kanilang sinusupportahang argumento. May isang
pangunahing isyu na na kailangang mapagpasiyahan.
Pangangatwiran
• Ang estruktura ay nangangailangan ng dalawang
grupong magtalo. Ang mga nasa panig sang-ayon at ang
nasa panig na di sang-ayon. Bawat mambibigkas at may
kani-kanilang argumento kaugnay ng paksa at panig nila
na sinusupportahan ng mga patunay.
Katuturan ng Pangangatwiran
• Ayon kay Badayos ( 2001 )ang pangangatwiran ay
isang pagpapahayagna nagbibigay ng sapat na
katibayan o patunay upang ang isang panukala ay
maging katanggap-tanggap o kapani-paniwala tulad ng
mga nakikita natin sa korte.
• Ang pangangatwiran ag uri ng pahayag na kailangang
isangkot ang pahlalarawan, paglalahad , at
pagsasalaysay kung nais nating tayo’y paniwalaan at
lubusang maging mabigat ang ating panindigan.
Mga sangkap sa Mabisang pangangatwiran

1. Paksa-tumutulong ito sa pinag-uusapan na dapat

bigyang katwiran. Ang lalim ng pangangatwiran
gayundin ang haba nga talakayan ay naaayon sa
nilalaman ng paksang pinag-uusapan.

2. Pangyayari-tumutukoy sa panindigan sa mga

bagay o isyu na lubhang makatotohanan.
Mga sangkap sa Mabisang pangangatwiran

3. Proposisyon-ito ay pahayag na dapar pagtalunan kayat

maaaring makaakit ng mga tagapakinig o tagapagsalita.
Ang proposisyon ay maaaring sang-ayunan at maari ring
tutulan kayat dapat talagang mangatwiran.

4. Personalidad- sa pangangatwiran, elemento rin ang

personalidad dahil may mga pagkakataon na ang
personalidad ay sapat sa katotohanan o kabalintunan nito.
Katangian ng Mainam na Pangangatwiran

1. Hindi marahas mananalita ang nangangatwiran, larawan

siya ng kahinahunan bagamat may sitwasyong nakauubos
ng sariling pagtitimpi.
2. Simple ang pananalitang ginagamit upang madaling
maunawaan.
3. Nakagamit ng ibang salitang maipapamalit sa iba pang
salitang maaring may kalabuan.
Katangian ng Mainam na Pangangatwiran

4. Malinaw ang pahayag.

5. Mabilis ang utak sa pag iisip.
6.May kababaan ng loob ang
nangangatwiran.
Kahalagahan ng Pangangatwiran

1. Para maipananggol ang sarili

Kung mahusay/magaling kang magtanggol ng
iyong sarili lalo na sa harap ng mga kasamahan sa
bahay, maaaring maligtas ka sa anumang parusang
kadalasa'y ipinapataw sa inyo kung may
nagkakasala.
Kahalagahan ng Pangangatwiran

2. Paglilinaw ng mga magulong isyu.

Ang pangangatwiran ay nararapat
lalo na kung may mga isyung dapat
linawin sa ikabubuti ng marami.
Kahalagahan ng Pangangatwiran

3. Maibahagi sa iba ang katotohanan o alam.

Ang pangangatwiran na may
kaakibat na mabibigat na patunay o
ebidensya ay daan sa pagsisiwalat ng
katotohanan.
Kahalagahan ng Pangangatwiran

4. Makahikayat na siya'y paniwalaan.

Sa tulong ng talino sa pangangatwiran di
malayong mapapadali na siya'y paniwalaan ng
dati'y walang paniwala sa kanya. Sa galing niya at
husay sa pananalita madali siyang makakaakit o
makakahikayat na siya'y paniwalaan.
Uri ng Pangangatwiran

1. Pangangatwiran Induktibo o
pabuod
Sa uring ito, ang pangangatwiran ay
nagsisimula sa malikot na detalye ng
katwiran tungo sa pangkalahatang
katwiran.
Uri ng Pangangatwiran

2. Pangangatwirang Deduktibo o Pasaklaw

Ang pangangatwiran ay nagmula sa
pangkalahatan tungo sa mga detalye o maliliit na
katwiran. Ang ganitong uri ng pangangatwiran ay
naipapahayag sa pamamaraan ng silohismo ayon
kay Badayos (2001)
 Ang silohismo ay binubuo ng 3 magkakaugnay na
pahayag.

1. Ang pangunahing batayan- pang-unang kaisipan

2. Ang pangalawang batayan- kaisipang nabuo na

ibinatay sa unang kaisipan.

3. Kongklusyon- nabuo batay sa unang dalawang kaisipan

na ginagamitan ng katagang Kung.
 Ang silohismo ay binubuo ng 3 magkakaugnay na
pahayag.
Halimbawa:

Ang buong X and Y

Ang U ay X
Kung gayon ang U ay Y din.

Unang kaisipan- Ang guro ay matitiyaga at masisipag

Pangalawang kaisipan- Si Raquel ay guro
Pangatlong Kaisipan- Kung gayon si Raquel ay matiyaga at
masipag.
Proposisyon

Ito ang tinutukoy na paksa ng pagtatalo na

maaaring magpahayag ng anyong pagsalungat o kaya'y
pagsang-ayon. Ang paksa nito'y di dapat naiiwan ng
panahon, may katiyakan maliban sa malinaw ang
pagkakalahad. Sa kabuuan, ang isang proposisyon ay
nakabubuhay ng interes ng pagtatalo.
 Ang mga Aspekto sa Pagbuo ng
Proposisyon
1. Pangyayari - tumutukoy o ibinabatay ang proposisyon sa mga
kaganap sa kapaligiran. Ito ay mga kaganapang di karaniwan.

Halimbawa:
 Nagkaroon ng malawakang rally sa mga daanang matao noong
isang araw.

 Nagrereklamo sa management ang mga taong palaging

sumasakay sa LRT dahil sa biglaang pagbabawal na gamitin
ang kard na dati'y ginagamit sa pagsakay rito.
 Ang mga Aspekto sa Pagbuo ng
Proposisyon
2. Patakaran- ang uri ng proposisyong ito ay gamit sa pagpapahayag ng
pagtatalong pampubliko. Ang pagtatalo ng dalawang kaponan ay upang mabatid
ang kawastuhan o kumalian ng binabalak niya. Dito'y gamit ang salitang dapat
o di dapat.

Halimbawa:
 Dapat na pairalin nang mahigpitan ang tamang bigat ng billboard sa
matataong lugar.

 Dapat ipagbawal ang pagtitinda ng mga junk food sa eskwelahan.

PAGTATALO O ARGUMENTASYON

Ang pagbibigay ng gantihang katuwiran

ngdalawa o higit pang panig hinggil sa
isangmakabuluhang paksa o isyu ay tinatawag
napagtatalo. Ito ay isang uri ng paninindigan
naang layunin ay patunayan sa pamamagitan
ngpakikipagtalo. Ito ay may prosisyon.
 Kahalagahan ng Pagtatalo

1. Nagbibigay ito ng kasanayan sa wasto at mabilis na pag-iisip.

2. Nabibigyang-kasanayan ang maayos at mabisang pagsasalita.
3. Nabibigyang-kakayahan ang pag-uuri ng tama at
malingpagmamakatuwid.
4. Nabibigyang-kailangan ang kagandahang-asal gaya ng
pagtitimpi,pagpipigil sa sarili at pag-unawa sa katwiran ng iba.
5. Nagbibigay ng pag-unawa ang mga katwirang inilalahad ng iba
at pagtanggap sa nararapat na kapasyahan.
 Paghahanda sa Paglahok sa
Pagtatalo

1. Paglilikom ng mga detalye o kaalaman

hinggil sa proposisyon.
2. Paghahanda ng mga katibayan.
3. Paglalahad ng mga patunay at katibayan.
Uri ng Pagtatalo
1.Pormal
Ang paksa sa uring ito ay masining
napinag-uusapan at masusing
pinagtatalunan. Ito ay may takdang
oras,panahon at araw kung kailan ito
gaganapin.
Uri ng Pagtatalo

Halimbawa ng paksang dapat ipangalap ng datos

- Dapat o di dapat paniwalaan na Si Sec. Jessie Robredo

ay huwaran?
- Ang pangulong Marcos noong panahon niya ay tunay
na diktador?
- Ang mga alahas ni Imelda ay tunay niyang pag aari?
Uri ng Pagtatalo

2.Di- pormal
Ang tagapangulo ay magpapahayag
ngpaksang pagtatalunan, pagkatapos naipahayag
ang pagtatalo. ang ganitong uring debate ay
maayos na pagpapalitan-kuro at palagay.
Uri ng Pagtatalo

Halimbawa

- Dapat o di dapat ipagbawal ang aborsyon?

- Dapat o di dapat na inaangkin nga mga Pilipino
ang spartly Island?
- Dapat o Di dapat alisin ang VAT gasolina sa
Pilipinas?
 Ang Debateng Oxford-Oregon
Ito ang pinaka karaniwang uri ng debate. Bago
simulan ang laban o pagtatalo,pinabubunot ang
dalawang koponan para sa panig na kanilang
ipagtatanggol.Karaniwan nang bawat koponan ay
binubuo ng dalawa o tatlong miyembro, Kungang
pagtatalo ay sa loob ng klase, kadalasang pinipili na
ng guro ang mananaggolsa bawat panig. Ginagawa
ito upang mapaghandaan na ng mga mag-aaral
angpanig na kanilang pinili
 May tatlong elemento ang oxyford-oregon:

1. Ang nagtatanggol sa panig

2. Ang interpelasyon o pagtatanungan
3. Talumpating nanunulisga o rebutal
speech.
 Mga Tuntunin sa Pagsasalita ng mga
Magsisipagdebate:

1. Unang Tagapagsalita (sang-ayon)- pagpapaalam sa katunggali ng panig

nilang sang-ayon sa proposisyong inihain.

2. Unang Tagapagsalita (di sang-ayon)-pagtatanong ukol sa unang talumpati at

tulad ng unang tagapagsalita , ilalahad niya ang panig na di sang-ayon sa
proposisyon.

3. Ikalawang tagapagsalita -(S) - ang sang-ayong panig ay magtatanong sa

unang nagsalitang di sang-ayon (DS) sa proposisyon.
- ilalahad na rin niya ang argumento ukol sa sang-ayong panig.
 Mga Tuntunin sa Pagsasalita ng mga
Magsisipagdebate:

4. Ikalawang tagapagsalita (DS)- tatanungin ng ikalawang tagapagsalita ang

unang nagsalutang sang-ayon ang panig.
-ilalahad na rin ang argumentong di sang-ayon sa proposisyon.

5. Ikatlong tagapagsalita(S)- siya'y panig sang-ayon na magtatanong sa

ikalawang tagapagsalita (DS)
- ilalahad na rin ang sariling argumentong sang-ayon (S) sa proposisyon.

6. Ikatlong Tagapagsalita -(DS) siya'y panig di sang-ayon na magtatanong ukol

sa ikalawang tagapagsalita sang-ayon (S).
- maglalahad na rin siya ng argumentong di sang-yon sa proposisyon.
 Mga Tuntunin sa Pagsasalita ng mga
Magsisipagdebate:

6. Unang tagapagsalita - (S) ang panig ng sang-ayon ay bibigkas ng kanyang

talumpating nagtutuligsa o nagpapabulaan sa sinabi ng kabilang panig.
Ang ilang minutong pagpupulong ay gagawin bago isunod ang
talumpating nagtutuligsa o nagpapabulaan sa sinabi ng kabilang panig (rebuttal
speech).

7. Unang tagapagsalita (S) -ang panig ng sang-ayon (S) ay bibigkas ng kanyang

talumpating nanunuligsa o nagpapabulaan sa sinabi ng kabilang panig.

8. Unang tagapagsalita (DS) - ang panig ng di sang-ayon ay bibigkas ng

kanyang talumpating nanunuligsa sa sinabi ng kabilang panig.
 Pamantayan sa Pag-iiskor sa Paghatol sa
Debate:

Paglalahad ng katibayan-40%
Pagtatanong , pangangatwiran at panunuligsa-30%
Pagbigkas-20%
Kilos sa entablado-10%
Maraming
Salamat !