Chinese karakter
| Chinese karakter | ||||
| ||||
| Die woord "Chinese karakter" in Tradisionele Chinees (links) en in Vereenvoudigde Chinees (regs) | ||||
| Soort skryfstelsel | Logografies | |||
| Tyd gebruik | Bronstydperk tot vandag | |||
| Tale | Chinees, Japannees, Koreaans, Viëtnamees | |||
| Stelsels | ||||
| ISO 15924 | Hani, 500 | |||
| Unicode | U+4E00–U+9FAF U+3400–U+4DBF U+20000–U+2A6DF | |||
| Nota | ||||
| Hierdie bladsy kan fonetiese IFA-simbole of letters uit ander alfabette bevat | ||||
| ||||
Chinese karakters is simbole wat vir die skryf van Chinees en Japannees gebruik word. In die verlede is dit ook vir Koreaans en Viëtnamees gebruik. Hierdie karakters is al vir ten minste 3000 jaar lank in gebruik. Dit is die oudste skryfstelsel ter wêreld wat deurlopend gebruik is.
Die karakters word in Chinees Hanzi (Vereenvoudigde Chinees: 汉字 / Tradisionele Chinees: 漢字) genoem, wat letterlik vertaal "Han-karakters" beteken. Han verwys na die Han-dinastie (206 v.C. – 220 n.C.) en is die naam wat die Han-Chinese gebruik om na hulleself te verwys. In Japannees staan die karakters as Kanji bekend.
Daar is letterlik tienduisende Chinese karakters, hoewel die meeste van hulle net effens van mekaar verskil en slegs in historiese tekste te sien is. Studies in China het getoon dat 3000 tot 4000 karakters normaalweg op 'n daaglikse basis gebruik word.
Verskeie Chinese karakters word tot vandag toe in Japannees en Koreaans gebruik. Die onderwysvlak van 'n Japannese persoon word geëvalueer deur die aantal Chinese karakters wat die persoon verstaan. As die betekenis van iets nie in Koreaans uitgedruk kan word nie, word dit algemeen met Chinese karakters in hakkies toegelig. Voor 1446 het die Koreane slegs Chinese karakters gebruik.
Chinese karakters is logogramme; hulle verteenwoordig hoofsaaklik woorde en nie klanke nie. Meeste van die vroeë Chinese karakters is piktogramme – eenvoudige prentjies wat gebruik word om woorde aan te dui, maar min van die moderne Chinese karakters is piktogramme. Baie van die moderne Chinese karakters bestaan uit 'n kombinasie van twee of meer eenvoudiger karakters.
Chinese karakters is 'n belangrike deel van die Oos-Asiatiese kultuur. Dit kan selfs as 'n abstrakte kuns bestempel word, omdat dit uit netjiese lyne en punte bestaan. Die kuns om Chinese karakters (of karakters van enige taal) te skryf, word kalligrafie genoem.
Indeling
[wysig | wysig bron]
Donkergroen - Tradisionele Chinese karakters word uitsluitlik of byna uitsluitlik gebruik. (
Republiek van China Taiwan, 
Macau en 
Hongkong)Medium Groen - Vereenvoudigde Chinese karakters word formeel gebruik maar tradisionele karakters gaan voort om wyd gebruik te word. (
Singapoer en 
Maleisië)Groen - Vereenvoudigde Chinese karakters word uitsluitlik of byna uitsluitlik gebruik. (
Volksrepubliek China)Liggroen - Chinese karakters word in samewerking met andere skryfstelsels in dieselfde taal gebruik. (
Japan en 
Suid-Korea)Liggeel - Chinese karakters was eens gebruik in die amptelike taal maar word nie meer gebruik nie. (
Mongolië, 
Noord-Korea en 
Viëtnam)Chinese karakters word gewoonlik in 5 kategorieë ingedeel:
- Ideogramme (idee): 下 = onder, 上 = bo
- Piktogramme (beeld): 月 = maan, 日 = son
- Saamgestelde ideogramme: 日+月 = 明 = helder
- Fonogramme (betekenis deur wortel en fonetiese deel)
- Voorbeeld: 女 (wortel: ‘vrou’ + 马 (fonetiese element ‘ma’ (perd)) = 妈 ‘moeder’
- Verduideliking: die wortel gee die betekenis weer ('n vrou), die fonetiese element ‘ma’ gee die uitspraak van die saamgestelde teken 妈 (‘màa’) weer.
- Leenkarakters: vir abstrakte woorde neem mens 'n reeds bestaande karakter en die bybehorende uitspraak oor
- Voorbeeld: 象 (olifant) word ook gebruik vir “lyk/lyk soos”
Die grootste deel van die gebruikte karakters is fonogramme (~90%).
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Chinese karakter.
