Gaan na inhoud

Eersgeboortereg

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Hedendaagse Europese monargieë volgens opvolgingsreëls:

   Absolute eersgeboortereg

   Kognatiese eersgeboortereg vir mans

   Kognatiese eersgeboortereg gee voorkeur vir mans

   Agnatiese eersgeboortereg

   Verkose/aangestel

Eersgeboortereg is die reg van die oudste kind (gewoonlik die oudste seun) om sy ouers se hele boedel te erf, voor enige dogters, ouer buite-egtelike seuns, jonger seuns en ander familielede. Die afstammeling (gewoonlik seun) van ’n afgestorwe ouer sibbe (gewoonlik oudste seun) erf voor ’n lewende jonger sibbe. As daar nie kinders is nie, erf broers na gelang van hul ouderdom.

Onder sibbes erf seuns gewoonlik voor dogters. As daar nie manlike afstammelinge in die manlike lyn is nie, is daar variasies van eersgeboortereg waarvolgens die erflating gaan aan ’n dogter of broer of andersins na ander familielede, in ’n spesifieke orde (verkieslik mans, Saliese geboortereg, half-Saliese geboortereg, ens.).

Die beginsel het histories gegeld vir die erfenis van grond, sowel as titels en ampte – veral in monargieë.

Variasies van eersgeboortereg verander die beginsel dat jonger seuns ook kan erf of, in die Weste sedert die Tweede Wêreldoorlog, skakel die voorkeur van seuns bo dogters uit. Die meeste monargieë in Europa het die voorkeur van seuns om die troon te bestyg uitgeskakel, soos België, Denemarke, Luxemburg, Nederland, Noorweë, Swede en Brittanje.

Sommige monargieë het opvolgingsreëls wat afwyk van eersgeboortereg. Op die oomblik gebruik Saoedi-Arabië ’n stelsel waarvolgens ’n jonger broer voorkeur kry bo ’n seun van die koning. Dit was ook die geval in Kiëf-Roes, die vroeë Koninkryk Skotland, die Mongoolse Ryk en die latere Ottomaanse Ryk.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]