Sagittarius- Elliptiese Dwergsterrestelsel

Sagittarius- Elliptiese Dwergsterrestelsel
Soort stelsel	Elliptiese dwergsterrestelsel
Sterrebeeld	Boogskutter (Sagittarius)
Tipe	dSph(t)
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming	18h 55m 19,5s
Deklinasie	-30º 32' 43"
Skynmagnitude (m)	4,5
Besonderhede
Afstand (ligjaar)	65 000
Skynbare grootte	450′ × 216′
Rooiverskuiwing	140 ± ? km/s
Besonderse kenmerke	Melkwegsatelliet
Ander name	Sag DEG, Sgr dSph, Sgr I-dwerg
Lugkoördinate
18h 55m 19.5s, −30° 32′ 43″
Portaal    Sterrekunde

Die Sagittarius- Elliptiese Dwergsterrestelsel of Sag DEG is ’n satellietstelsel van die Melkweg in die sterrebeeld Boogskutter (Sagittarius ). Dit bestaan uit vier bolvormige sterreswerms, waarvan die hoofswerm in 1994 ontdek is. Sag DEG is sowat 10 000 ligjare in deursnee en is tans sowat 70 000 ligjare van die Son en 50 000 ligjare van die kern van die Melkweg, waarom dit wentel. Dit moenie verwar word met die Sagittarius- Onreëlmatige Dwergsterrestelsel of Sag DIG nie – dié is ’n klein stelsel sowat 3,4 miljoen ligjare van hier.

Eienskappe

Die sterrekundiges Rodrigo Ibata, Mike Irwin en Gerry Gilmore het die sterrestelsel in 1994 amptelik ontdek. In dié tyd was dit die naaste bekende buurstelsel van die Melkweg. (Sedert 2003 word die nuut ontdekte Canis Major-dwergsterrestelsel as die naaste beskou.) Die hoofswerm van die stelsel is egter aan die ander kant van die Melkweg se kern as die Aarde, en daarom lyk dit baie dof, hoewel dit ’n groot deel van die lugruim beslaan. 2MASS-infrarooidata het gewys Sag DEG het ’n lusvorm.

Dit lyk of dit ’n ouer sterrestelsel is, met min interstellêre stof en hoofsaaklik populasie II-sterre, wat ouer is en ’n laer metaalgehalte het as dié in die Melkweg. Daar is egter ook sterre wat so jonk as ’n paar honderdmiljoen jaar is. Dié sterre is ryker aan metale.

Bolswerms

Messier 54, wat waarskynlik in die kern van Sag DEG geleë is (Hubble-ruimteteleskoop).

Palomar 12, wat waarskynlik sowat 1,7 miljoen jaar gelede uit Sag DEG aangetrek is.

Sag DEG het vier bekende sterreswerms met een, Messier 54, blykbaar in die kern. Dit word ook verbind met die "jonger" bolswerm Terzan 7, sowel as met Terzan 8 en Arp 2. Boonop word nou algemeen geglo dat die Melkweg die sterreswerm Palomar 12 ook vanuit dié stelsel aangetrek het.

Geometrie en dinamika

Geskoei op sy huidige baan, sal Sag DEG se hoofswerm binne die volgende paar honderdmiljoen jaar deur die Melkweg se galaktiese skyf beweeg, terwyl die stelsel self reeds besig is om opgeneem te word deur die groter Melkweg, wat ’n massa van sowat 10 000 keer dié van Sag DEG het.

Sterrekundiges het aanvanklik geglo Sag DEG het al verbrokkel en dat ’n groot deel daarvan reeds deel van die Melkweg is, maar Sag DEG beweeg steeds feitlik apart in ’n baan om die Melkweg, so naby as 50 000 ligjare van die Melkweg se kern. Simulasies het voorspel sterre wat deur geweldige getykragte uit die stelsel geruk word, sal in ’n lang stroom agter hom aantrek, en dié stroom is sedertdien waargeneem.

Eksterne skakels

• SEDS: SagDEG Geargiveer 23 April 2008 op Wayback Machine
• SagDEG by solstation.com

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Dwergsterrestelsels.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia