Suryavarman II
| Suryavarman II | |
|---|---|
| Koning van die Khmer-ryk | |
 Suryavarman II, soos uitgebeeld in ’n basreliëf by Angkor Wat.
| |
| Bewind | 1113-1145/1150 |
| Voorganger | Dharanindravarman I |
| Opvolger | Dharanindravarman II |
| Dinastie | Khmer-ryk |
| Vader | Ksitindraditya |
| Moeder | Narendralakshmi |
| Gebore | 11de eeu, Angkor |
| Oorlede | 1145/1150 |
| Postume naam | Paramavishnuloka |
Suryavarman II (Khmer: សូរ្យវរ្ម័នទី២) was van 1113 tot 1145/1150 koning van die Khmer-ryk. Hy het Angkor Wat laat bou, wat die grootste godsdiensmonument in die wêreld is, en dit gewy aan die Hindoegod Vishnu. Sy bewind se monumentale argitektuur, talle militêre veldtogte en herstel van sterk regering het gemaak dat historici hom as een van die ryk se grootste koning beskou.
Vroeë jare
[wysig | wysig bron]Dit lyk of Suryavarman op ’n plattelandse landgoed grootgeword het in ’n tyd dat die sentrale beheer in die ryk swak was. ’n Inskripsie noem sy pa as Ksitindraditya en sy ma as Narendralakshmi. As ’n jong prins het hy hom reggemaak vir mag omdat hy gereken het hy het ’n wettige aanspraak op die troon. Hy het blykbaar afgereken met ’n mede-aanspraakmaker uit Harshavarman III se lyn, moontlik Nripatindravarman, wat in die suide regeer het. Daarna het hy teen die ouerige en grootliks onbekwame koning Dharanindravarman I, sy grootoom, gedraai. Hy het die koning vermoor, "soos wat Garuda (’n legendariese voël) ’n slang op die rand van ’n berg sou doodmaak".[1] Geleerdes verskil egter oor of dit verwys na die dood van die suidelike aanspraakmaker of van koning Dharanindravarman. Suryavarman II het ook in 1114 ’n sending na die Chola-dinastie van Suid-Indië gestuur en ’n edelsteen aan keiser Kulothunga Chola I laat oorhandig.[2]
Suryavarman het die troon in 1113 bestyg[3]:159 en is in 1119 amptelik gekroon.
Die eerste twee lettergrepe van sy naam is ’n Sanskrit stam wat "son" beteken. Varman is ’n agtervoegsel wat tradisioneel "skild" of "beskermer" beteken en is deur Khmer-konings gebruik.
Bewind
[wysig | wysig bron]
Tydens sy dekades aan die bewind het die koning die ryk herenig. Leenhere het aan hom belasting betaal en hy het groot militêre operasies teen Champa in die ooste onderneem, maar hulle was meestal onsuksesvol.[4]:113-114
Volgens inskripsies in Champa en skrywers in Dai Viet het Suryavarman drie groot maar onsuksesvolle aanvalle op Dai Viet (nou Noord-Viëtnam) geloods, soms met die steun van Champa. Die koning van Champa het later vrede met Dai Viet gemaak en geweier om verdere aanvalle te steun. In 1145 het Suryavarman blykbaar Champa binnegeval, koning Jaya Indravarman III verslaan en die hoofstad, Vijaya, verwoes.[5]:75–76 Hy het ’n nuwe koning, Harideva, op Champa se troon geplaas wat glo sy swaer was. In daaropvolgende gevegte het Champa die hoofstad teruggewen en Harideva vermoor.[6]
Suryavarman was ook betrokke by diplomasie en het betrekkinge met China in 1116 hervat.[3]:159,162[7]
Tydens Suryavarman se bewind was daar groot innovasies in kuns en argitektuur. Angkor Wat, wat hy laat bou het,[8]:372,378–379 se vyf sentrale torings verteenwoordig die pieke van Berg Meru, die tuiste van die Hindoegode. Dit bevat meer as 1 860 gegraveerde nimfe en honderde meters basreliëfs wat Hindoe-legendes en tonele van die alledaagse lewe uitbeeld. Ander tempels wat uit sy bewind kom, is Banteay Samre, Thommanon, Chau Say Tevoda en die groot Beng Mealea-kompleks.
Dood en opvolging
[wysig | wysig bron]Aanduidings uit inskripsies dui daarop dat Suryavarman II tussen 1145 en 1150 dood is, moontlik tydens ’n militêre veldtog teen Champa. Hy is deur sy neef Dharanindravarman II opgevolg; dié was die seun van ’n broer van die koning se ma. ’n Tydperk van swak regering en gevegte het hierna begin.[4]:120
Suryavarman het die postume naam Paramavishnuloka gekry. Dit beteken "Hy Wat die Hemelse Wêreld van Vishnu Betree Het". Dit lyk of Angkor Wat eers ná sy dood voltooi is.[4]:118
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Briggs, "The Ancient Khmer Empire," p. 187.
- ↑ A History of India Hermann Kulke, Dietmar Rothermund: p.125
- ↑ 3,0 3,1 Coedès, George (1968). Walter F. Vella (red.). The Indianized States of Southeast Asia. vert. Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Higham, C., 2001, The Civilization of Angkor, London: Weidenfeld & Nicolson, ISBN 9781842125847
- ↑ Maspero, G., 2002, The Champa Kingdom, Bangkok: White Lotus Co., Ltd., ISBN 9747534991
- ↑ Briggs, "The Ancient Khmer Empire," p. 192.
- ↑ Briggs, "The Ancient Khmer Empire," p. 189.
- ↑ Higham, C., 2014, Early Mainland Southeast Asia, Bangkok: River Books Co., Ltd., ISBN 9786167339443
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
