Gaan na inhoud

Swart nasionalisme

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Swart nasionalisme
Subklas vannasionalisme, rasse-nasionalismeWysig
Beoefen deurSwart nasionalisWysig

Swart nasionalisme (SN) verkondig 'n rasse-definise (of herdefiniëring) van nasionale identiteit. Daar is verskillende inheemse nasionalistiese filosofieë, maar die beginsels van alle swart nasionalistiese ideologieë is eenheid en selfbeskikking — dit is afskeiding, of onafhanklikheid, van die Europese gemeenskap.

Vroeë geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Martin Delany (1812–1885), 'n Afro-Amerikaanse teenstander van slawerny, is die oupa van Swart nasionalisme.[1]

Geïnspireer deur die suksesvolle revolusie in Haïti, het die swart- en Afrika se inheemse nasionalisme en politieke denkrigting van die 19de eeu sy beslag by mense soos Marcus Garvey, Henry McNeal Turner, Henry Highland Garnet, Martin Delany, Edward Wilmot Blyden, Paul Cuffe en ander, gekry. Die repatriasie van Afro-Amerikaanse slawe na Liberië en Sierra Leone was 'n algemene swart nasionalistiese tema in die 19de eeu. Marcus Garvey se Universal Negro Improvement Association van die 1910's en 1920's was met sy miljoen lede die magtigste swart nasionalistiese beweging tot op hede. Die beweging het teenstand uit die hoofstroom geledere van die swart leiers gekry en is deur die regering vernietig. Talle lede van die beweging het egter met nostalgie die herinneringe van die inspirerende retoriek onthou.[2]

Volgens Wilson Jeremiah Moses kan Swart nasionalisme, as 'n filosofie, uit drie verskillende tydperke beskou word met die uiteenlopende ideologiese perspektiewe, wat uiteindelik die Swart nasionalisme van vandag geword het.[3]

Die eerste periode was die tyd voor die Klassieke Swart nasionalisme, wat begin het vanaf die tyd toe die eerste Afrikane voet aan wal in Amerika gesit het, tot en met die Revolusionêre periode. Die tweede periode het na die Revolusionêre Oorlog begin toe 'n aansienlike hoeveelheid van Afrikane al in die kolonies, in besonder in New England en Pensilvanië, geletterd was en gewalg geraak het met die sosiale omstandighede wat uit die Verligting-idees gespruit het.

Die derde tydvak van Swart nasionalisme was gedurende die post-Heropbou era, in besonder gedryf deur verskeie Afro-Amerikaanse kerkgroepe. Afsonderlike groepe was reeds gevestig en aanvaar omdat Afro-Amerikaners toe reeds vir lank reeds, sedert die ontstaan van Amerika, gely het onder slawerny. Die kerklike fenomeen het tot die geboorte van die moderne Swart nasionalisme gelei wat die behoefte vir die skeiding van nie-swartes benadruk het, en om afsonderlike gemeenskappe te skep om sodoende rassetrots aan te moedig. Die nuwe ideologie het die filosofie geword van groepe soos die Moorish Science Temple en die Nasie van Islam. Hoewel die 1960's 'n toename in geloofs-, kulturele-, en politieke nasionalisme aangewakker het, was dit steeds Swart nasionalisme wat die bevordering van Afrosentrisme aangemoedig het.

20ste eeu

[wysig | wysig bron]

Marcus Garvey

[wysig | wysig bron]

Marcus Garvey het Afrikane regoor die wêreld aangemoedig om trots te wees op hul ras en om die mooi in hul eie raak te sien. Dié vorm van swart nasionalisme het bekend geword as Garveyisme. 'n Sentrale idee van Garveyisme is dat Afrikane orals in die wêreld een volk is, en hulle sal nooit uitstyg as hulle nie hul kulturele en etniese verskille opsy skuif en kontrasteer nie. Hy was baie beïnvloed deur die vroeëre werke van Booker T Washington, Martin Delany, en Henry McNeal Turner.[4] Garvey het sy eie persoonlike magnetisme en sy kennis van swart sielkunde en die sielkunde van konfrontasie gebruik om 'n beweging te begin wat die bourgeois swartes uitgedaag het vir die gedagtes en siele van die Afro-Amerikaners. Marcus Garvey se begeerte om die man te ontmoet wat hom inspireer het, Booker T Washington, het hom laat teruggaan na Amerika, maar ongelukkig was hy nie betyds nie. Desondanks die teleurstelling het Garvey aangegaan met sy werk en twee jaar later, 'n jaar na Washington se dood, vestig hy 'n soortgelyke organisasie in Amerika met die naam van United Negro Improvement Association (UNIA).[5]

Hoewel Garvey 'n voorstander van rasse-skeiding was het hy dit baie duidelik gemaak dat hy geen vyandigheid teenoor wittes het nie, en glo in gelyke regte vir almal. Garvey het die pad oopgemaak vir Swart nasionaliste en Pan-Afrikaniste wat in sy voetspore gevolg het. Dit sluit in Kwame Nkrumah (en verskeie ander Afrikaleiers), die Nasie van Islam, Malcolm X en die merkwaardigste van almal, Carlos Cook se beweging. Cook word beskou as die ideologiese seun van Garvey.

Malcolm X

[wysig | wysig bron]

Tussen 1953 en 1964, toe die meeste Afrikaleiers in die menseregte-beweging besig was om die Afro-Amerikaners in die hoofstroom Amerikaanse leefwyse te integreer, was Malcolm X 'n geesdriftige profeet van swart onafhanklikheid en om swart trots en manlikheid terug te eis.[6] Hy het geglo dat die waardes van die Westerse kultuur skynhelig is- van die Joods-Christelike tradisies tot die Amerikaanse politieke en ekonomiese instellings. Hy het geglo dat separatisme en die beheer oor die politiek, en die ekonomie in sy eie gemeenskap swartes beter sal dien as die taktiek van die mensregteleier, Martin Luther King jr, en die hoofstroom menseregte-organisasies. Malcolm X het verklaar dat geen- geweld die "filosofie van 'n gek" is, en om enigiets te bereik, sal Afro-Amerikaners hul nasionale identiteit moet terugeis, hul regte wat in die grondwet vervat is, omarm en hulself teen wit hegemonie en buiteregtelike geweld beskerm. In reaksie op King se beroemde "I have a dream" toespraak, het Malcolm X gespot: "Terwyl King droom, het die res van ons Negers nagmerries gehad."[7]

Voor Malcolm X se pelgrimstog na Mekka was sy siening dat Afro-Amerikaners hul eie gemeenskappe en etiese waardes moes skep, insluitende selfhelp en gemeenskaps-gebaseerde ondernemings. Hy het ook geglo Afro-Amerikaners moet integrasie of samewerking met die wittes verwerp totdat hulle self interne samewerking en eenheid het. In April 1964 gaan Malcolm X op die pelgrimstog en daar in Mekka verander hy sy siening en verwerp verskeie van sy ekstremistiese menings.

Hy kom terug uit Mekka met gematigde idees en sweer sy toewyding tot rasse-separatisme af. Hy steun egter steeds swart nasionalisme en doen 'n beroep dat Afro-Amerikaners proaktief optree in hul stryd vir gelyke regte.[8]

Swartmag

[wysig | wysig bron]

Swartmag was 'n politieke beweging wat 'n nuwe rasse-bewustheid in die 1960's en 1970's onder die Afrikane in Amerika aangewakker het. Die strydkreet "Swartmag" is deur Kwame Ture, voorheen bekend as Stokey Carmichael, gewild gemaak.[9]

Kritiek

[wysig | wysig bron]

Kritici reken dat Swart nasionalisme eenvoudig maar net verbloemde swart opperheerskappy is, en sommiges argumenteer dat die uitwerking van inherente kulture of eenheid gegrond op ras ('n sentrale idee van Swart nasionalisme) op sigself rassisties is.

Norm R Allen Jr, voormalige direkteur van African Americans for Humanism, het swart nasionalisme as "'n vreemde mengsel van diepgaande gedagtes en patente nonsens", beskryf.

Aan die een kant het die Reaksionêre Swart Nasionaliste (RSN's) eie-liefde, selfrespek, selfaanvaarding, selfhelp, trots, eenheid, en so aan gepropageer- baie soos die regsgesindes wat "tradisionele gesinswaardes" aangemoedig het. Baie ook so, soos die hoogheilige regses, bevorder die RSN's dwepery, haat, seksisme, onverdraagsaamheid, homofobie, anti-Semitisme, pseudowetenskap, irrasionaliteit, dogmaties historiese revisionisme, geweld ens.

Allen kritiseer ook die swart nasionaliste vir die groot aanklank wat hulle onder geharde misdadigers en voormalige tronkvoëls vind, die aanhitsing van swart-op-swart geweld wanneer Afro-Amerikaanse indiwidue of groepe as "Toms", en verraaiers uitgekryt word, die blatante seksistiese houding, en die ooreenkomste met wit opperheerskappy-ideologieë.

Die Nigeries-gebore professor van geskiedenis en direkteur van die Afro-Amerikaanse Studieprogram aan die universiteit van Montana, Tunde Adeleke, sê in sy boek, UnAfrican Americans: Nineteenth-Century Black Nationalists and the Civilizing Mission, die 19de eeuse Afro-Amerikaanse nasionalisme vergestalt die rassistiese en paternalistiese waardes van die Euro-Amerikaanse kultuur en dat Swart nasionalistiese planne nie vir die onmiddelike voordele van Afrikane ontwerp is nie, maar om hul eie geluk te bevorde.[10] Adeleke kritiseer ook die imperiale motiewe en die konsep van 'n "beskawings-sending" wat in die denke van Swart nasionaliste bestaan, en wat help met die "vorming en wettiging van Europese imperialisme in Afrika."

Lees ook

[wysig | wysig bron]
  • Nasionalisme
  • Anarchism in Africa
  • Afrocentrism
  • Back-to-Africa movement
  • Black nationalist hip hop
  • Black separatism
  • Black supremacy
  • Ethnic nationalism
  • Harry Haywood
  • Pan-Africanism
  • Reverse racism

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. "Libraries.wvu.edu". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 April 2009. Besoek op 16 Maart 2016.
  2. William L. Van Deburg, ed., Modern Black Nationalism: From Marcus Garvey to Louis Farrakhan (1996)
  3. Wilson Jeremiah Moses, Classical Black Nationalism (1996)
  4. Skyers, Sophia Teresa (1982).
  5. Watson, Elwood (Winter 1994 – Spring 1995). "Marcus Garvey's Garveyism: Message from a forefather". Journal of Religious Thought. 51 (2): 79.
  6. Robert L. Harris, "Malcolm X: Critical Assessments and Unanswered Questions."
  7. James H. Cone (1992). Martin and Malcolm and America: A Dream or a Nightmare. Orbis Books. p. 49.
  8. Manning Marable, Malcolm X: A Life of Reinvention (2011)
  9. Juliet E.K. Walker, and Manning Marable.
  10. "University Press of Kentucky". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2007. Besoek op 16 Maart 2016.

Nog leeswerk

[wysig | wysig bron]
  • Gavins, Raymond, ed. The Cambridge Guide to African American History (2015).
  • Levy, Peter B. ed. The Civil Rights Movement in America: From Black Nationalism to the Women's Political Council (2015).
  • Marable, Manning. Malcolm X: A Life of Reinvention (2011)
  • Moses, Wilson. Classical Black Nationalism: From the American Revolution to Marcus Garvey (1996), excerpt and text search
  • Price, Melanye T. Dreaming Blackness: Black Nationalism and African American Public Opinion (2009), excerpt and a text search
  • Robinson, Dean E. Black Nationalism in American Politics and Thought (2001)
  • Taylor, James Lance. Black Nationalism in the United States: From Malcolm X to Barack Obama (Lynne Rienner Publishers; 2011), 414 pages
  • Van Deburg, William. Modern Black Nationalism: From Marcus Garvey to Louis Farrakhan (1996)