Vatterunser
S Vatterunser oder (i de refermierte Schwiiz) s Unservatter isch e Gebätt, wu noch dr chrischtlige Iberliiferung dr Jesus vu Nazareth in sinene Jinger (ängschte Ahänger) esälber glehrt het. In dr theologische Fachsproch heißts aü Paternoster. S wird as s wichtigscht Gebätt vum Christetum agsähne.
Des Gebätt isch vu dr Evangelischte Matthäus (6, 9–13) un Lukas (11, 2–4) iberliiferet. Noch em Matthäus het dr Jesus des Gebätt im Zämmehang mit dr Bärgbredigt glehrt; er het empfohle:
- „Wenn der bättet, so machets nit wie d Hüüchler, wo in de Versammligen und vorusse gärn vorne stönde, für z zeige, wie guet ass sis chönne. Glaubet numme, settigi hai noochhär nüt me z guet. Wenn de bätte witt, so gang in dys Chämmerli yne, stoss der Rigel und bätt zue dym Vatter, ass es süscht niämer merkt. Und dy Vatter, wo ins Chämmerli yne gseht, dänkt der einisch dra vor allne Lüt.“ (baselbieterdütsch)
S Vatterunser, wu mer aü s Gebätt vum Herr nännt, het dr Wortlüt, wu folgt:
| Züritüütsch | Bärndütsch | Elsässischs Alemannisch |
| Öise Vatter im Himel! Hilf, das me zu diim Name Soorg hebed. Soorg defüür, das diis Riich chunt. Mach, das diin Wile gscheet, nöd nu im Himel, au uf der Erde. Gib is hütt öises Broot, wo mer all Taag bruuched. Und vergib öis ales, wo mer schuldig plibe sind, grad esoo wien au miir dène vergèè händ, won öis öppis schuldig sind. Und mach nöd, das mer a der zwiifled, näi, bhüet is vor em Bööse. |
Üse Vatter im Himel! Mach, dass dy Name heilig ghalte wird, Mach, dass dys Rych zuen is chunt. La hie uf Ärde dy Wille gscheh, win er im Himel gscheht. Gib is hütt üses Brot für morn. Und erlan is üsi Schuld; mir wei sen o üsne Schuldner erla. Stell is nid uf d Prob; aber bhüet is vor em Böse. |
Vàter unser ém Hémmel, Gheiligt sei dine Nàmme di Rich soll komme Dine Wille soll gschah, wie ém Hémmel, so uf d'r Arde. Unser alltajlige Brot géb uns hét, un vergéb uns unsri Schuld wie oi mér én dane vergann, wo àn uns gschuldigt hän. Un fiehr uns nét én d'Versüechung, àwer erlees uns vom Beese. |
In dr evangelische Kirch hets scho immer e Zuesatz gä: „Dann dér gheere s'Rich, un d'Kràft, un d Herrligkeit én Ewigkeit. Amen.“ In dr katholische Kirch isch dä Zuesatz erscht 1970 iigfiährt wore.
D Wortstellung im Namme Vatterunser kunnt üs em latiinische Pater noster. Aü im griächische Ürtäxt isch diä Stellung: Πάτερ ημών /Pater emon/. D altalemannische Ibersetzunge vum Paternoschter hän diä Wortfolg scho biibhalte, aü in neijhochditsche Fassunge vu däm Gebätt isch si biibhalte wore, nume in dr Liturgi vu dr reformierte Kilche isch dodrüs e Unser Vater wore.
Schwäbisch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Dialäkt: Ulmer Schwäbisch |
Au uff Schwäbisch gibds a Vateronser:
- Onser Vadr em Hemmel,
- du bischt haelig,
- älle Menscha sollet dir d’Ehr geba.
- Dei Kenigreich soll zo ons komma.
- Was du willschd muas g’scheah em Hemmel ond auf dr Erde.
- Gib ons jedan Dag onser Brot,
- dass mr läba kennat.
- Ond verzeih ons, was mr doa hent!
- Breng ons ed en d’Versuachong,
- dass mr ebbas Orechts deant;
- ond hilf ons,
- dass ons koe Ibel hoemsuacht.
- Du aloi hoschd Macht ond Gwald ond's Aseah drzua.
So ohfähr wird en dr Gegad von Ulm en d Richtong Bodasee gschwätzt. A anders Vadderonser, mehr fir d Schtuargerder, geits vom Pfarrer Rudolf Paul en seim Matthäus-Evangeliom, onda stods.
Lueg aü
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- S Vatterunser uf Altalemannisch
- Das Vaterunser – e antifaschischtischs Wärk vum Reinhold Schneider
Quälle
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Der guet Bricht. Us der Biblen uf Baselbieterdütsch. Liestal 1981.
- S Mattäus-Evangelium Züritüütsch. Us em Griechische übersetzt vom Emil Weber. Zürich 1986.
- Ds nöie Teschtamänt Bärndütsch. Übersetzig: Hans und Ruth Bietenhard. Bern 1983.
- 's Matthäus-Evangeliom für Schwoba. Übertragen von Pfarrer Rudolf Paul. Reutlingen 1987, ISBN 3-87421-153-3.
- Textblatt zum Drejfàltigkeitssonntig 11. Juni 2006 – Gottesdienscht uf Elsasserditsch, lueg aü do.
