Saltar al conteníu

Catedral de San Esteban de Viena

Coordenaes: 48°12′30″N 16°22′24″E / 48.208427°N 16.373256°E / 48.208427; 16.373256
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Catedral de San Esteban de Viena
Stephansdom (de)
catedral católica
Llocalización
PaísBandera de Austria Austria
Capital federal (es) TraducirBandera de Viena Viena
Distrito (es) Traducir Innere Stadt (es) Traducir
Direición Stephansplatz (es) Traducir, 1
Coordenaes 48°12′30″N 16°22′24″E / 48.208427°N 16.373256°E / 48.208427; 16.373256
Catedral de San Esteban de Viena alcuéntrase n'Austria
Catedral de San Esteban de Viena
Catedral de San Esteban de Viena
Catedral de San Esteban de Viena (Austria)
Historia y usu
Quema12 marzu 1945 - 13 marzu 1945
Orixe del nome Esteban (es) Traducir
Relixón catolicismu
Diócesis arquidiócesis de Viena (es) Traducir
Dedicación Esteban (es) Traducir
Arquiteutura
Estilu arquiteutura románica
arquiteutura gótica
Altor 136,44 m
Anchor 34,2 m
Llargor 107,2 m
Patrimoniu
Instalaciones
Formáu por Capistran-Kanzel (es) Traducir, Pulpit of the Stephansdom (en) Traducir, Grabmal Kaiser Friedrichs III. (en) Traducir, Prince Eugene Chapel (en) Traducir, Türkenbefreiungsdenkmal in St. Stephen's Cathedral, Vienna (en) Traducir, Q2030210 Traducir, Orgeln des Stephansdoms (en) Traducir, Q50807411 Traducir y Campanas de la catedral de San Esteban de Viena (es) Traducir
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

La catedral de San Esteban (n'alemán Domkirche St. Stephan, embrivíu popularmente como Stephansdom) ye la ilesia principal de l'archidiócesis de Viena (Austria) y la sede de la so arzobispu. Ta asitiada na plaza de San Esteban (Stephansplatz), en plenu centru de la capital austriaca. La obra foi empecipiada por Rodolfo IV d'Austria y llevántase sobre les ruines de dos ilesies anteriores, siendo la primera d'elles una parroquia consagrada en 1147. L'edificiu esperimentó tamién delles reformes y ampliaciones a lo llargo de la so historia, siguiendo distintos estilos artísticos. Ye'l símbolu relixosu más importante de Viena y foi testigu d'ensame d'eventos de la hestoria d'Austria.

Nel esterior del edificiu pueden reparase el teyáu, les dos torres campanario —la Sur y la Norte— y los pórticos d'entrada al templu: el de los Cantores, el de les Torres, el del Obispu y el Xigante. La campana Pummerín ye una versión reconstruyida de la primitiva, que foi estropiada por una quema.

L'interior de la catedral consta de tres naves y numberosos altares; cada unu d'ellos alluga una variada cantidá d'oxetos y obres d'arte que fueron recibiendo por aciu donaciones de distintes personalidaes. Como en tou templu, d'antiguo realizábense entierros so los sos suelos, polo que'l llugar caltién los sepulcros de dellos nobles del país.

Fases de la construcción de la catedral: en verde'l portal, en rosa la edificación de la catedral románica, en violeta la edificación del coru albertino y n'azul les ampliaciones posteriores realizaes a la nave, n'estilu góticu.
Altar.
Bóveda llateral.

A mediaos del sieglu XII, Viena convirtiérase nun importante centru de la civilización alemana n'Europa oriental, y los cuatro ilesies esistentes, incluyendo namái una ilesia parroquial, yeren insuficientes pa satisfaer la demanda relixosa.[1]

En 1137, l'obispu de Passau, Reginmar, y el margrave Leopoldu IV roblaron el tratáu de Mautern, onde s'alude per primer vegada a Viena como «Civitas», y treslládase la Ilesia de San Pedro a la diócesis de Passau. Según el tratáu, l'obispu donó al margrave Leopoldu IV les tierres que s'estendíen más allá de les muralles de la ciudá, cola notable esceición del territoriu asignáu a la nueva ilesia parroquial, que se convertiría na catedral de San Esteban.[1]

Anque enantes creíase que se construyera nun campu abierto fora de les muralles de la ciudá, la nueva ilesia parroquial foi construyida, probablemente, nun antiguu campusantu que data de l'antigüedá romana; les escavaciones realizaes nel añu 2000 pa instalar un sistema de calefacción punxeron al descubiertu unes tumbes, a 2,5 metros per debaxo de la superficie, que fueron fechaes nel sieglu IV cola téunica del carbonu 14. Esti descubrimientu suxer la esistencia d'un edificiu relixosu, inclusive anterior a la ilesia Ruprechtskirche.[n. 1]

La hestoria d'esti templu empecipiar nel añu 1137, con una ilesia d'estilu románicu que, unos cien años dempués, reconstruyir nun románicu tardíu. Nel sieglu XVII amplióse utilizando un estilu barrocu. El pórticu románicu ta flanqueado poles dos Torres de los Paganos, dambes de 64 metros d'altor. La torre del norte, inacabada y con un altor de 68 metros, cerrar en 1579 con una cubierta renacentista. En tiempos de la Contrarreforma la catedral foi provista d'adornos barrocos. Dalgunos de los elementos asitiaos tienen una simboloxía acomuñada: les gárgoles del esterior representen a los malos espíritus.

Esta parroquia consagrar al patronu de la catedral de Passau, San Esteban. En 1137, toles demás ilesies de la ciudá fueron asitiaes so la xurisdicción d'esta ilesia parroquial.[1]

N'abril de 1147 producióse la consagración parcial de la ilesia, entá n'obres, en presencia del obispu de Passau. Les sos dimensiones yeren esaxeraes pa lo que yera Viena entós daquella, lo que señala la visión de futuru del so creador, quien la preparar pa aportar a sede episcopal o ilesia del ducáu.[1]

Esta ilesia parroquial foi concluyida en 1160, y tenía, coles sos 83 metros de llargu, el perfil d'una catedral. Taba empobinada de la mesma forma que l'actual, escontra'l puntu de salida del sol del 26 d'avientu de 1137. Nun queda cuasi nengún restu de l'antigua ilesia, anque gracies a estudios arqueolóxicos conócense les midíes de la nave central, que tuvo 12 metros d'anchu (unos 26 si suman les tres naves), y un llargor, incluyendo'l ábside, de 83 metros.[1]

La segunda construcción románica, empecipiada en 1240 y consagrada en 1263, y de la que se caltién la fachada poniente cola xigantesca puerta, foi promovida esencialmente polos nuevu poderes, la burguesía y la casa ducal.[1]

El nuevu edificiu góticu de San Esteban empezó a construyise en 1304. La espaciosa cortil de la nave, una de les más anches d'Europa, atestigua qu'equí la burguesía pudo algamar la posición dominante. Ente 1304 y 1344 llevantóse'l coru. A partir de 1359 empezar a construyir les parés llaterales de la nave central, que zarraron como una funda l'antigua nave románica. Hasta 1446 nun se concluyeron les últimes bóvedes sol xigantescu techu. Ente 1359 y 1443 llevantóse la torre meridional. El primer rayu que recái sobre l'altar mayor y alluma el llugar úsase como símbolu del cielu abiertu que, según lo enunciao nos Fechos de los Apóstoles, pudo reparar San Esteban antes de morrer.[1]

Les úniques partes qu'entá perduren del antiguu edificiu son la Cámara Negra, asitiada nun nivel inferior de la Torre Pagana sur, y qu'anguaño alluga un confesionariu, y una parte de los baxos de llantar oeste.[2]

El románicu tardíu

[editar | editar la fonte]
Coru.

Ente 1230 y 1245 construyóse esti edificiu, del que se caltién la parte oeste. Col propósitu de que la ilesia fuera sede episcopal, baltar hasta los cimientos y construyóse nuevamente, sacante les partes inferiores de les Torres Paganes.

Tenía un fondu coru central, un transepto saliente y una planta basilical de tres naves. Ente los dos Torres Paganes asitiábase la galería oeste, asemeyáu a la Catedral de Carlomagno n'Aquisgrán y a les galeríes de les antigües catedrales imperiales alemanes, concebíes como un espaciu con independencia mesmu pero empobináu escontra'l altar.

En 1258 sufrió una quema, y darréu construyéronse los pisos cimeros. Les nueves midíes del edificiu, consagráu'l 23 d'abril de 1263 pol obispu Otto de Passau, yeren de 70 m de llargu y 65 m d'altor.

En 1267 Gerhard de Transilvania fundó la Curia (qu'entá perdura) al cargu de la parte espiritual de la catedral,[2] Hans Puschbaum y realizó la bóveda de la nave central. Federico III foi quien llogró que se creara l'obispáu de Viena, y en 1450 asitió la primer piedra de la torre norte, empecipiándose la so construcción en 1467.

El Coru Albertino, construyíu ente 1304 y 1340 mientres el gobiernu del duque Alberto II ya influyíu pola burguesía vienesa, ye un coru góticu de trés ábsides. Nel so diseñu usóse como modelu'l coru de l'abadía cisterciense de Heiligenkreuz, y Albert de Passau consagrar el 23 d'abril de 1340. Darréu, sol gobiernu del duque Rodolfo IV el Fundador construyéronse los dos capiyes llaterales oeste de dos plantes, denominaes capiyes ducales. En 1359 el duque asitió la primer piedra de la reforma gótica.[3] La construcción siguió amodo mientres un sieglu. Asina ye como s'asitió la piedra de Colmano el 23 de marzu de 1361 na cual, según dizse, foi martirizáu San Colmano. Esi mesmu añu empezar a construyir los murios de les naves. El duque Rodolfo IV constituyó en 1365 nel llugar la sede del Capítulu Colexal de Tolos Santos, allugando la so sala capitular na galería oeste. Esto sirvió como antecedente pa la creación del obispáu.

En 1433 rematóse l'aguyeretia de la torre sur, en 1440 les cornises de la nave central, y el teyáu antes de 1474. La sacristía inferior edificar ente 1417 y 1430, pegada a la nave sur. Los murios de la nave central edificáronse arrodiando exteriormente los muro románicos, de manera que les obres dexaren siguir les celebraciones relixoses nel interior. Los murios románicos nun se baltaron hasta 1430, cuando remató la construcción gótica. En 1440 empezar a construyir l'armadura del teyáu con madera d'alerce y ensin emplegar un solu clavu. Darréu abovedóse l'edificiu,[3] siendo'l abovedamiento de la nave central obra de Hans Puschbaum, a partir de 1466. Federico III asitió la piedra inicial de la torre norte en 1450, construcción que nun s'empecipiaría hasta 1467. Un datu anecdóticu ye que, por cuenta de les males condiciones climátiques, la producción de vinu d'esi añu resultó malograda por ser ésti demasiáu ácidu, motivu pol que foi utilizáu como morteru pa los cimientos.[4]

En 1511, una dómina marcada polos descubrimientos, les guerres contra los turcos y les turbulencias relixoses, detuviéronse les construcciones medievales, incluyida ésta. Esi añu asitióse la última piedra, según consta nuna inscripción na mesma. Los trabayos reiniciar en 1578, cuando Hans Saphoy remató la coronación de la parte construyida de la torre norte con una cúpula d'estilu renacentista.[4]

Mientres los entamos del Humanismu construyéronse'l púlpitu, el pie d'órganu del maestru Pilgram, la pila bautismal y la Sillería de los Conseyeros (sumida nun quema en 1945), y munches plaques recordatories de ciudadanos vieneses y especialistes de la Universidá. Fernando II dio al obispu'l títulu nobiliariu de Príncipe Obispu o Imperial.

Ampliaciones barroques

[editar | editar la fonte]

La catedral tuvo una ampliación, d'estilu barrocu, realizada en dos partes: l'altar mayor de los hermanos Pock foi rematáu sol mandatu del príncipe obispu Breuner en 1647. Nesti periodu realizáronse tamién los ornamientos coloraos de Breuner, qu'anguaño s'usen na festividá del santu patronu de la catedral.[4] L'altar mayor donar l'episcopáu, ente que la burguesía fixo lo mesmo cola ornamentación de la nave central. Unos años más tarde, en 1677, empezóse una nueva ornamentación siguiendo'l mesmu estilu nos altares llaterales, los oratorios imperiales y los órganos.

En 1683, mientres la segunda invasión turca a la ciudá, la catedral foi impactada por aproximao mil bales de cañón (dalgunes de les cualos caltiénense anguaño).[5] Col fin d'engañar al enemigu y face-y creer qu'había recursos materiales de sobra, el teyáu foi reparáu con lona. La ciudá foi lliberada'l 12 de setiembre de 1683, dempués d'una misa celebrada pol capellán Marco D'Aviano. Como alcordanza de la batalla encargó la campana Pummerin, forxada cola fundición del bronce de los cañones turcos abandonaos, que foi asitiada na torre sur. En 1693 asitióse l'iconu de "María nel Sol", y en 1697 la imaxe de "María Pocs".[5]

En 1723 el templu alzó la so categoría a ilesia metropolitana, al convertise Viena nuna archidiócesis. El sacristán Johan Wachter ellaboró en 1732 una estadística de les lliturxes nesta dómina: nun día realizar de permediu cientu cincuenta mises, y a lo menos una pontifical. Wachter contabilizó esi añu 1.095 rosarios y 129.000 confesiones. Esi mesmu añu cerró'l campusantu allegante a la ilesia.[5]

En 1755 ampliar por orde de María Teresa la cripta onde fuelguen los restos del duque Rodolfo IV y otros miembros de los Habsburgu, y en 1782 prohibiéronse los entierros na catedral. Esi mesmu añu'l Papa Pío VI convenció al emperador José II de que camudara la so política relixosa, y concelebró una misa de Pascua nesti llugar. Na Cámara d'Ornamientos caltiénense pervalibles oxetos donaos nesa oportunidá pol papa al arzobispu de Viena, cardenal Migazzi.[5]

En 1699 baltóse la "Casa de les Reliquies" debíu al faigo de menos y a la perda de valor qu'éstes sufrieron tres la Reforma. Para 1792 sumieren los edificios de los cantores, ministros eclesiásticos y emprestadors, que taben allugaos na parte oeste.

Mientres les Guerres Napoleóniques de 1809 produciéronse lluches dientro del templu nes que fueron estropiaes diverses obres d'arte.[6]

Del sieglu XIX a l'actualidá

[editar | editar la fonte]
La badayada de Pummerin
Imaxe de la Catedral tomada en 1905.
Órganu de la Catedral.

Mientres el sieglu XIX restauróse l'edificiu: en 1853 terminar de reconstruyir los frontispicios de la nave central; ente 1838 y 1860 baltóse y construyó nuevamente l'aguya de la torre sur, y ente 1859 y 1887 asitiáronse vidreres neogótiques (que seríen destruyíes en 1945 mientres la Segunda Guerra Mundial). En 1900 los restos de les reliquies medievales fueron treslladaos de la sala capitular a la capiya de San Valentín, asitiada na parte oeste.

Al entamu de la Segunda Guerra Mundial protexéronse les obres d'arte más importante: el Portal Xigante, el Púlpitu y el Mausoléu de Federico III. Gracies a ello llograron salvase de la quema asocedida ente'l 11 y 12 d'abril de 1945, provocáu poles chispes xeneraes poles cases qu'amburaben pela redolada. De resultes del quema quemaron el teyáu góticu, la sillería gótica de los Conseyeros, el monumentu a la lliberación turca, les vidreres, la gran cruz de Wimpassing, la cruz del jube (de la que se caltienen la cabeza y los brazos), los oratorios imperiales, l'órganu del coru, el Gran Coru, y cuasi la totalidá de les campanes, incluyendo la "Pummerin".[6]

En llogrando fondos apurríos polos vieneses, los Estaos federaos d'Austria y dellos donantes estranxeros, l'edificiu reconstruyóse nuevamente col cardenal Theodor Innitzer, tando Karl Holey como maestru d'obres de la catedral. El 19 de payares de 1948 volvió utilizase'l templu celebrando una misa. El 26 d'abril de 1952 el cardenal Innitzer la reinauguró solemnemente. Esi mesmu día poner en funcionamientu la nueva campana "Pummerin", realizada sobe el modelu de l'antigua, destruyida.[7]

L'altar mayor foi remocicáu en 1989 pa cumplir coles especificaciones dispuestes pol Conceyu Vaticanu II. Amás instalóse un nuevu altar, y en 1991 aportó un nuevu órganu conmemorando'l 650 aniversariu de la consagración del Coru Albertino, que foi asitiáu nel Coru de los Apóstoles. En 1997 inauguróse'l Portal Xigante por cuenta de los 850 años de la consagración de la ilesia románica. Dichu Portal foi restauráu primeramente; una xera que demandó dellos trabayos.[7]

En 1953 creóse la cripta episcopal pa soterrar a los obispos de Viena. En 1956 modernizáronse la cripta ducal y construyéronse una capiya, un lapidario y una cripta pa canónigos. En 1960 un nuevu órganu foi santificáu pol cardenal Frings, y en 1972 instalóse la vidrera oeste procedente de Tirol.

Les figures esteriores

[editar | editar la fonte]
Figures nuna paré esterior de la catedral.

Nel esterior atopa una vasta cantidá de figures, munches d'elles retruques del sieglu pasáu. Los orixinales esponer en Muséu d'Historia de la Ciudá. Les estatues representen santos y antepasaos de Rodolfo IV: ente elles destácase la figura de San Esteban (datada alredor de 1460). Ye un orixinal allugáu na torre sur, sobre la primer planta, nel denomináu Banquín de Starhemberg, dende onde'l conde Rüdiger von Starhemberg vixilaba los movimientos de les tropes turques.[8]

San Xuan de Capistrano predicó dende'l Púlpitu de Capistrano (nel sieglu XV) por pidimientu de Federico III. Nun se sabe a ciencia cierta si'l púlpitu atopar nel esterior, nel campusantu d'entós, o si ye'l púlpitu anterior al actual. Los franciscanos asitiaron sobre'l mesmu una figura barroca del santu del so orde, fináu nuna batalla contra los turcos en 1456.[8]

Simboloxía

[editar | editar la fonte]

Les gárgoles asitiaes nel esterior del templu cumplíen la función d'axorizar a los malos espíritus: col mesmu fin utilizóse material proveniente de Roma na construcción del templu, pos se creía que les piedres paganes santificadas quitáben-yos el poder.[9]

Nel arcu interior derechu del Portal Xigante atópase una llábana funeraria romana escasamente legible. En 1996 identificóse la figura d'una muyer escondida, la Mirona, que venía de otra llábana romana. Nel Portal del Obispu, nuna fornica enrexada topábense los llamaos Tártaros; unes divinidaes paganes: una lleenda qu'inda se puede apreciar alvierte sobre la veneración d'estos ídolos, y convida a respetar la fe cristiana.[9] So los relós de les Torres Paganes atópense les representaciones d'un falu a la izquierda y una vulva a la derecha: representen un santuariu paganu dedicáu a una divinidá de la fertilidá. Recién escavaciones realizaes nel Portal Xigante dexaron afayar una gran cantidá de sepultures.[9]

Tamién hai una simboloxía numbérica nel llugar: los ventanales de les naves llaterales compónense de cuatro partes, ésti ye'l llugar destináu a los fieles. Los correspondientes al coru compónense de trés partes, equí tien llugar el misteriu eucarísticu. El visu de la torre fai referencia a los dolce Apóstoles aconceyaos en redol a Cristu, tando compuesta por dolce pináculos. La baranda del púlpitu ta compuesta de trés y cuatro lóbulos que formen una rueda.

La catedral guarda tamién delles rellaciones aritmétiques: mide 35,52 m (111 pies) d'anchor, y el so llargor ye tres veces 111. L'altor de la torre sur ye de 136,08 m (444 pies, o cuatro veces 111), y hai 343 pasos (siete per siete por siete) hasta la cámara de la torre sur.[n. 2]

Anguaño les midíes variaron llixeramente: el templu mide 107,2 m de llargor esterior, y l'anchor total de los trés coros ye de 34,2 m. La nave central tien de 28 m d'anchor, y les naves llaterales 22,4 m.[10]

Vista esterior de la catedral.

El teyáu

[editar | editar la fonte]

Tien la función de xunir les distintes partes de la catedral: fachada oeste, capiyes de doble planta, naves y coru, y simultáneamente coneuta la ilesia cola torre sur. Los sos dimensiones son de 37,85 m sobre la nave central y 25,30 m sobre'l coru, con un llargor de 110 m. El so anchor ye de 35 m, y tien una rimada de 64º que nos puntos más estremos llega a ochenta graos. El rápidu desaguadoriu de l'agua d'agua produz la so autolavado.

Pa la so reconstrucción emplegar 605 tonelaes d'aceru provenientes de Pastorna (Chequia), sustituyendo los trés mil tueros de la cubierta gótica destruyida na quema de 1945. Estos 3.000 tueros equivaldríen a un monte de 1,5 km². El teyáu actual componer de 230.000 texes esmaltaes de dellos colores, con un pesu unitariu de 2,5 kg. Una fila con toes texer de la cubierta midiría 51 km. Dos clavos de cobre enllastraos en argamasa suxetar a los cabrios. Texer asitiáronse formando un dibuxu de diez colores en zigzag, atayáu por una franxa de rombos. Al sur del teyáu del Coru Albertino reparar l'escudu del Imperiu austriacu, fecháu en 1831, y el monograma F I (Francisco I). Al norte figuren los escudos de la ciudá de Viena y de la Segunda República, fechaos en 1950.[11]

La torre sur

[editar | editar la fonte]
Les torres de la catedral.

Nun principiu proyeutáronse dos torres iguales, según compruébase nes estatues de Rodolfo IV el Fundador nos pórticos de los Cantores y del Obispu, que tienen un modelu de la ilesia con dos torres idéntiques. La construcción de la torre norte empecipiar con posterioridá a la finalización de la torre sur.[12]

Los cimientos de la torre sur, a la que los habitantes llamen cariñosamente "Steffi" (Estebanillo), son de poca fondura, midiendo solamente 3,5 metros, lo que demuestra la estabilidá del edificiu.

El duque Rodolfo IV asitió la primer piedra'l 7 d'abril de 1359 según diz la tradición. La estancia so la torre y la capiya de Santa Catalina terminar en 1369, y la primer planta en 1404. En 1409 túvose que baltar parte de lo construyío por cuenta de la esistencia d'errores d'execución. Este mesmu añu se recomenzó la construcción con un proyeutu realizáu pol maestru Peter von Prachatitz, arregláu económicamente pola burguesía.[12] Les primeres campanes asítiase en 1416. En 1433 Hans Prachatitz asitió la cruz de dos brazos de l'aguya de la torre.

La base de la torre forma un cuadráu que pasu ente pasu se convierte en octógonu regular.[12] La torre, de figura piramidal, va estrechándose pasu ente pasu dende'l suelu hasta la punta, onde surde un visu con torres angulares que conformen dolce pequeños pináculos arrodiando l'aguya principal.[13] Estos pináculos representen a los dolce apóstoles, yá que la torre ta xunida al coru de los Apóstoles.

El pisu cimeru octogonal tuvo de ser construyíu sobre'l gablete triangular, pero una contraorde dada en 1400 amestó un pisu de planta cuadrada al gablete, p'agospiar campanes.[13]

El visu representa a Xesús y estrémase en trés partes, representando a la Trinidá. Sobre un pequeñu soporte de piedra sofita un florón col so capitel. Nél apaez una águila con una cruz de dos brazos. Corona la torre una inscripción grabada del emperador Francisco José I que reza Viribus Unitis[13] ("xuníes les fuercies").

La torre, qu'algama los 136 m d'altor, sirvía de talaya pa los bomberos, quien la usaron dende'l sieglu XV hasta dempués de rematada la Segunda Guerra Mundial. Mientres la invasión turca utilizar con fines estratéxicos. En 1417 tenía un reló, que foi desmontáu ente 1860 y 1861 mientres los llabores de restauración, y nunca foi repuestu, permaneciendo la torre ensin reló hasta güei.

Asitiada nel contrafuerte este de la torre, nel Portal de la Campaniella, apaez una llábana n'alcordanza del capitán Gerhard Klinkitch, quien en 1945 desobedeció la orde de baltar l'edificiu.[13]

La torre norte

[editar | editar la fonte]
La torre norte.

La llamada Torre de la Águila, pola figura que remata la so corona, empezar a construyir el 13 d'agostu de 1450, cuando Federico II ordenó l'allugamientu de la primer piedra,[13] con Hans Puchsbaum como maestru d'obres.

La lleenda diz que s'usó vinu p'apagar la cal, pos la producción d'esi añu resultó bien aceda por cuenta de la prematura maduración de les uves. Dizse que'l vinu fai que'l cal tenga más resistencia.

El 2 de xunu de 1467, diecisiete años dempués de la realización de los cimientos, volver# a entamar les obres col allugamientu de la primer piedra sobre éstos pol obispu de Passau. Nos planos orixinales puede reparase que la torre sur foi usada como modelu. En 1511 la torre algamó'l so altor actual, 68 m, y la obra foi atayada. En 1578 llevantóse la cúpula, d'estilu renacentista, qu'alluga la campana Pummerín. Ente los sieglos XVII y XIX proyeutóse la continuación de la obra, pero nunca se llevó a cabu.[8]

Placa n'homenaxe a Mozart

[editar | editar la fonte]
Placa n'homenaxe a Mozart.

Una llábana describe refechamente la rellación de Wolfgang Amadeus Mozart cola catedral, incluyendo'l fechu de que fuera nomáu direutor musical axuntu poco primero de la so muerte. Ésta yera la so ilesia parroquial cuando vivía na "Casa de Fígaro". Casóse con Constanze nesti llugar, dos de los sos fíos fueron bautizaos equí, y el so funeral celebrar na Capiya de la Cruz.[14]

Los portales

[editar | editar la fonte]

El Portal de los Cantores

[editar | editar la fonte]

Ye una obra d'arte gótico creada hacia l'añu 1360 y allugada na entrada llateral suroeste; d'antiguo la entrada de los cantores. Nel periodu románicu había una entrada nel mesmu llugar. A principios de 1400 el llugar foi protexíu por un pórticu, lo que dexó'l caltenimientu del portal hasta'l presente, anque mientres la restauración del sieglu pasáu perdióse la so antigua policromía.[15]

La parte inferior del tímpanu presenta escenes de la vida del apóstol San Pablo (constitúi la entrada al portal de los Apóstoles). Les escenes amuesen cómo tres la execución de San Esteban, los sos siguidores punxeron los sos vistíos a los pies d'esti santu.[16]

A la izquierda represéntase la cabalgata de Saulo escontra Damascu; nel centru la cayida de Saulo, y d'últimes la so conversión. La parte cimera del tímpanu representa'l bautismu y martiriu del "Apóstol de los Pueblos". Diversos artistes esculpieron a los apóstoles na jamba.[15]

Destáquense coles mesmes les figures del fundador Rodolfo IV y la so esposa Catalina, como si tuvieren engarraos unu a otru, a la entrada de la ilesia. Rodolfo con un modelu de San Esteban na mano derecha y Catalina con un cetru. Coles mesmes, hai figures de San Pablo, de Cristu col globu terráqueo, y tamién figures neogótiques de los santos Rodolfo, Francisco ya Isabel de Turinxa.[15]

Los portales de les torres

[editar | editar la fonte]
La torre sur.

En comparanza coles entraes de los príncipes, el Portal de la Campaniella —de la torre sur— y el Portal de la Águila —de la torre norte— son abondo simples. Nel portal de la Campaniella les úniques figures que se reparen son los cuatro qu'amuesen a los Evanxelistes (na entrada de la nave de los Apóstoles), y un ánxel asitiáu na bóveda del pórticu. Nun hai nenguna otra figura orixinal, anque l'allugamientu de los baldaquinos fai creer qu'esistía un plan iconográfico. Nos asitiaos na parte esterior tópense figures del sieglu XIX d'estilu neogóticu: dalgunes d'elles son retruques que los sos orixinales atopar nel Muséu d'Historia de la ciudá.

Una estatua de María col Neñu Xesús que data del añu 1420 atopar na pilastra central interior. Les parés del pórticu del Portal de la Águila tienen solamente una estatua coronada de la Virxe del sieglu XVII, asitiada na entrada a la nave de María.[17]

El Portal del Obispu

[editar | editar la fonte]

D'antiguo l'obispu entraba a la ilesia por esti portal. Ye paecíu al Portal de los Cantores (allugáu al mesmu altor) y na parte inferior del tímpanu atopa la escena del tránsitu de María. Sobre un llechu asítiase la Virxe, per delantre unos candelabros, y unes plañideres a los sos pies y cabecera. Detrás atópase Xesús cola mano derecha llevantada, sosteniendo na izquierda l'alma coronada de la so Madre. Unos murnios apóstoles acompañen la escena con dellos actos llitúrxicos: San Pedro ta lleendo unes oraciones, un apóstol sostién nes sos manes el agua bendito, y otru el incensariu.[18]

Na parte cimera del tímpanu puede reparase la escena de la Coronación de María: Cristu ta sentáu nel mesmu tronu que la so madre, sosteniendo la corona sobre la so cabeza. El tronu ta cubiertu por un cortinaxe sosteníu por ánxeles y arpíes. La escena ta acompañada por unos ánxeles músicos.[18]

El Portal Xigante

[editar | editar la fonte]

Foi construyíu ente 1230 y 1250, y tresformáu más tarde en portal cónicu por cuenta de una visita del emperador Federico II. Namái hai referencies d'esti portal poles escavaciones. El so nome provién d'una tradición local, atribuyida a unos güesos de mamuts ellí allugaos, anque tamién se cree que podría provenir d'una antigua pallabra alemana. Inclusive'l nome de les Torres Paganes podría debese a la so forma de minarete, magar la pallabra "paganu" pudiera faer referencia a daqué bien antiguu.[18]

Tres la quema del añu 1258 pudieron destruyise los ornamientos de les pilastres, y de resultes d'ello'l portal sufrió dellos cambeos: dellos relieves de les columnes fueron camudaos de sitiu, asitiáronse los dos figures del intradós na base en forma d'arcu en ojiva, y modificóse la figura de Cristu nel tímpanu.[19]

El Pantocrátor, señor del mundu que toma asientu nun tronu sobre l'arcu iris, ye representáu nel tímpanu cola mano derecha llevantada pa bendicir, y sosteniendo cola izquierda'l Llibru de la Vida. La cabeza arrodiar con una aureola cola cruz.[19]

Na mandorla amestáronse darréu cuatro estrelles, y el restu de la superficie tien fueyes de plantes. Nes pilastres llaterales de la puerta pueden vese sarmientos y uves que representen la eucaristía.

Si ingresar al edificiu por esti pórticu puede vese aína'l retablu del altar mayor, que presenta la lapidación de San Esteban, el cielu abiertu, y a Cristu allugáu a la derecha del Padre.[19] El portal sostener por aciu siete pilares en cada llau, con cabeces d'animales asitiaes nel nivel cimeru correspondiéndose colos distintos niveles del portal. L'espaciu alluga plantes y brotos, estremándose cares y figures d'animales. Hai una mona agachada na zona cimera de los capiteles, y el demoniu ta intentando aforcar con una lluria a una persona. Amás apaecen dos águiles del Xuiciu: una que representa la Gloria eterna, y la otra la Perdición. Detrás de les águiles hai figures de lleones, serenes alaes y dos dragones enxareyaos.

Na jamba de la derecha hai dos perros que fueron asitiaos darréu: los perros tienen una cabeza común y tán arreyaos con pámpanos (biltu verde y delgáu de la vide). Tamién se repara a un foín abasnando de los pelos a un home, y representaciones d'animales varios.[19] Esta jamba representa'l mundu de los homes apoderáu pol demoniu, ente que la jamba izquierda representa al infiernu. Sobre les jambas represéntase'l mundu celestial correspondiente a los Santos. Sobre los pilastres atopa una escena colos apóstoles mirando escontra riba: los qu'ocupen posiciones centrales concentren más la so mirada en Xesús y tienen nes sos manes llibros y escritures; a la izquierda puede reparase a San Pedro, y a la derecha a San Pablo.

La construcción gótica precisó cambeos, realizaes nel mesmu periodu que'l ventanal góticu de 1440. Les figures que s'atopen nel intradós internu representen a un hachero y a la derecha a un home que podría ser un picapedreru y maestru d'obres. El ropaje de Cristu represéntase escopleado, representando de xuru una antigua ceremonia d'ingresu al obrador.[20]

El pórticu sufrió un cambéu mientres la construcción del ventanal oeste nel sieglu XV: na parte cimera amuesa a un grifu atacando a un animal y a Sansón abrir la boca al lleón. A la izquierda preséntase a un xuez coles piernes cruciaes sobre un tronu, y en 1997 asitióse una copia d'una figura de San Esteban. El xuez y los lleones son señal d'alministración de xusticia, polo que se cree qu'esti portal yera'l llugar escoyíu p'alministrala.[20]

La reinauguración d'esti portal realizó'l 23 de marzu de 1997, nuna ceremonia encabezada pol arzobispu Christoph Schönborn. La restauración dexó afayar restos d'una pintura medieval del portal, y les escavaciones arqueolóxiques desenterraron restos humanos y de construcciones anteriores desconocíes. Como enantes les sepultures namái se topaben pela redolada de les ilesies, les que s'atoparon sol portal más antiguu indiquen la esistencia d'otra ilesia más antigua construyida un pocu más al este. Una vegada rematada la Segunda Guerra Mundial foi añadida una fila a cada llau de la llinia de sielles.[20]

L'interior de la catedral

[editar | editar la fonte]
Interior.

L'interior preséntase como ilesia parroquial de trés naves construyida escontra'l coru. Cada nave tien una tema iconográfico concretu, amosando los santos nos pilastraes. La central ta dedicada a Xesús, San Esteban y Tolos Santos, la llateral sur a los Apóstoles, y el norte a la Virxe María. El coru central norte tien un llixeru enclín escontra'l norte: esti fechu puede debese a la orientación de la ilesia al este o pudiera representar simbólicamente la cabeza inclinada del crucificáu.[21]

La nave central

[editar | editar la fonte]

L'altar mayor

[editar | editar la fonte]

L'altar mayor foi un encargu del príncipe obispu Philipp Friedrich, conde Breuner, construyíu polos hermanos Johann Jakob y Tobias Pock de Constanza. Foi consagráu'l 19 de mayu de 1947. Pol so diseñu orixinal pertenez al tipu Porta Coeli (Puerta del Cielu) asemeyando na so construcción un portal. Nel retablu preséntase una obra de Tobias Pock que representa'l cielu abiertu. Amuesa la lapidación de San Esteban delantre de les parés de Xerusalén y enriba'l cielu abiertu onde puede vese a Cristu sentáu a la derecha del Padre. Esti altar ye'l primeru y el más importante del estilu barrocu de Viena.[21]

Foi modificáu en 1989, retirándose'l tabernáculo. Afayáronse siete candelabros doraos barrocos que representen los siete primeros diáconos de la ilesia. El pedestal, les columnes aisllaes, la viguería y el frontón son de mármol negru polacu, y sobresalen los escudos del pedestal en mármol gris d'Estiria. Los decoraos restantes son de mármol blanco tirolés.[21]

El retablu mide quince metros d'altor y pintóse sobre plaques d'estañu pos se creía que la tela nun diba soportar el pesu de la pintura. A la izquierda tán San Sebastián y el patrón d'Austria: el margrave Leopoldu III. A la derecha atópense San Florián y San Roque; los santos abogaos contra la peste. Na parte cimera represéntense dos obispos que nun pudieron ser identificaos hasta'l momentu, pero podríen ser San Quirino y San Severiano o San Bonifacio y San Ruperto. Una imaxe rectangular representa a María, Reina de los Apóstoles y de los Santos. L'altar atópase coronáu por un bustu de la Inmaculada. La columna de la Virxe foi bendicida delantre de la ilesia "Am Hof" el día anterior a la consagración. Nesa ceremonia foi cuando l'Emperador Fernando III dio la so pallabra de nomar patrona del Archiducáu d'Austria a la Inmaculada Concepción.[22]

La barroca sillería del coru ye sede del capítulu catedraliciu. Foi construyida por Mathias Häckl por orde del obispu Breuner, y proyeutada por Johann Jakob Pock ente los años 1639 y 1648. La so parte cimera ta formada por columnes qu'enmarquen unes conches onde s'alluguen bustos del papa Pablo II y del emperador Federico III, fundadores de la diócesis de Viena, lo mesmo que de otros obispos. Solo caltiénense trés de les vidreres gótiques orixinales; les allugaes nel coru. El ventanal correspondiente a la Crucifixón —que orixinalmente atopar nel centru, como continuación iconográfica del altar mayor góticu—, treslladar al ventanal derechu en 1901, pos l'altar góticu foi baltáu.[22]

Los altares de les pilastres y los llaterales

[editar | editar la fonte]

Los altares de San Xuan Nepomuceno y de San Carlos Borromeo

[editar | editar la fonte]

La imaxe del santu nacional de Bohemia, San Xuan Nepomuceno foi pintada por Martino Altomonte. Destruyir na quema de la catedral y foi suplantada por otra de similares carauterístiques de Schmidt de Krems, emprestada pola Abadía de Melk. Al esixise'l so devolución realizó una copia qu'anguaño decora l'altar. A la izquierda allúgase San Xuan Bautista y a la derecha San Xuan Evanxelista. La obra remató en 1723.[22]

Una pintura de Michael Rothmayer decoraba l'altar de San Carlos Borromeo; esta obra, de 1728, caltener nel Muséu Catedraliciu, y en 1783 foi reemplazada por otra del pintor Wolfgang Köpps. L'artista realizar con escayola, representando la llegada al cielu del cardenal milanés, quien de la mesma yera abogáu contra la peste. A la izquierda atópase una figura de San Pedro y a la derecha una de Santiago'l Menor. Na parte cimera represéntense ánxeles.[23]

L'altar de la imaxe de "María nel Sol"

[editar | editar la fonte]

L'altar de Santa María ta arrodiáu per un bancu de comunión, agospiando la imaxe milagrosa d'estilu góticu tardíu "María nel Sol", realizada ente los años 1470 y 1480. Esta imaxe foi asitiada'l 18 d'ochobre de 1693, y presenta a la Virxe sentada sobre la media lluna col neñu Xesús en brazos. Na so cabeza lleva la corona de los Habsburgu, y a los sos pies una familia donante d'identidá desconocida. La obra puede proceder cuasi con seguridá de la escuela de Martín Schongauer, anque recuerde tamién a Hans Siebenbürguer, quien trabayó en Viena nel sieglu XV. L'altar foi proyeutáu por Mathias Steinl. Dos figures de San Judas Tadeo y San Simón topar ente dos ánxeles que recuerden al altar anterior. Na parte cimera pueden reparase les figures de Dios col Espíritu Santu. A entrambos llaos represéntense a San Xuan Bautista y a San Benitu, a izquierda y a derecha respeutivamente.[24]

L'altar de San José

[editar | editar la fonte]

L'altar de San Xosé ye un altar de comunión, construyíu a empiezos de 1700 y proyeutáu por Steinl. Contién un retablu de Anton Schoonjans realizáu sobre metal, que representa a San José cuando yera mozu amosando al neñu Xesús a los fieles, y que tien una firma de 1699. Apaecen Mateo y Marcos ente los ánxeles, y na parte cimera Lucas y Juan. Tamién alluga una escena de l'anunciación asitiada sobre'l retablu de San Xosé.[24]

L'altar de Santa Cecilia

[editar | editar la fonte]

Tien un retablu fechu en 1701 col relieve d'un escudu como corona. Santa Catalina represéntase arrodillada sobre les nubes. Santa Cecilia y Santa Lucía atopar al so llau, y a lo cimero d'elles un ánxel arrodiáu d'anxelones sostién la corona del martiriu.[24] Tamién tien estatues de San Xuan Evanxelista y un santu barbudu ensin nengún tipu d'ornamientu. Na parte cimera hai una imaxe que representa a la Virxe María col Neñu, reparando a los santos del retablu. L'altar ta coronáu con una imaxe sobre un pedestal de Santa Isabel de Turinxa. L'altar foi donáu por Nicolás Guillermo Becker; fechu conmemoráu con una inscripción nun pasu.[25]

L'altar de San Genaro

[editar | editar la fonte]

Hai un retablu fechu por Martino Altomonte qu'amuesa la gloria de San Genaro sobre la ciudá de Nápoles. Unos ánxeles sostienen el blagu nes sos manes, la palma del martiriu y los recipientes que contienen la so sangre. Conocer a Genaro pol milagru de la so sangre, esisten pruebes documentales de 1389 y repitir anguaño. A los sos llaos tán les imáxenes de San Xuan Nepomuceno y San Nicolás. Enriba represéntase'l martiriu de San Vito, patrón del altar anterior. Santa María Madalena ye la única figura femenina que puede reconocese. Los relieves del pedestal amuesen la captura de San Genaro y l'amansamientu de los lleones.[26][25]

El púlpitu

[editar | editar la fonte]

Afayóse que nun ye obra de Anton Pilgram, como se creía, sinón que ye de finales del sieglu XV (anterior a 1480). Ta conformáu por trés bloques de piedra areniscu, pudiéndose apreciar les junturas con facilidá. La tribuna d'esti púlpitu naz de la so base como una flor estilizada. Los pétalos vendríen ser los cuatro íconos de los Padres de la Ilesia. La pilastra mayor central representa'l día domingu; día nel que se predicaba dende equí. Hai dolce figures medianes que representen los dolce Apóstoles. Les restantes iconografíes son figures de veneraos santos y patrones de los oficios.[27]

Detalle del púlpitu.

Los cuatro denominaos Padres de la Ilesia, con traces similares y aprucíos nos sos miradores, representen los cuatro temperamentos, y cola figura del "Mirón", les distintes fases de la vida. Si reparar de derecha a izquierda puede vese a San Ambrosio cola mitra y el llibru que representa'l tipu sanguineu, a San Jerónimo col sombreru cardenaliciu y el llibru representando al vieyu griespu, a San Gregorio portando la tiara, el llibru y la lente asonsañando al escépticu flemático d'edá entemedia, y a san Agustín cola mitra, el llibru y el tinteru, ye'l mozu murniu desapaecíu nos sos pensamientos.[27]

El púlpitu conformar por tres bloques de piedra, y los llamaos cuatro Doctores de la Ilesia conformen el cuerpu. Hai una simboloxía numbérica acomuñada a esti fechu: trés per cuatro ye igual a dolce, esto representa a la doctrina de los Padres de la Ilesia, según el sermón que se predica dende equí, basáu nos dolce Apóstoles que formen la base que soporta la obra.[28]

La baranda ta conformada por roses con motivos trilobulares y cuatrilobulares, simbolizando a la Trinidá y a lo terrenal respeutivamente. Quien decide xubir al púlpitu a predicar tien d'abandonar tou lo terrenal y pecaminoso y asumir lo divino pa poder espublizar afechiscamente la pallabra de Dios. La balaustrada ta decorada con animales estraños, culiebres, anfibios y sapos. Los sapos viven nos banzaos y eviten el sol, y úsense pa representar el Mal, al igual que les culiebres. El Bien ye representáu polos llagartos y anfibios que prefieren la lluz del sol. Llograr d'esta manera representar la batalla ente'l Bien y el Mal,[28] y amuésase a los llagartos y a les culiebres taramiando a los sapos y anfibios. A lo cimero de la baranda allúgase la figura d'un perru qu'evita que les culiebres y llagartos algamen al predicador.

Trés pequeñes estatues neogótiques conformen la entrada a esta cortil. Representen la fe, la esperanza y la caridá; los trés virtúes relixoses. La corona del bautisteriu sirvía de tornavoz de púlpitu, lo que-y daba la imaxe d'un incensariu abiertu.

Nel denomináu "Mirón" atópase la figura d'un maestru de púlpitu anónimu que de xuru pertenecería al círculu de Niclaes Gerhaert van Leyden. La escuadra y el compás acreitar como constructor, la vistimienta y pelo como ciudadanu llibre.

Esti púlpitu foi restauráu en delles ocasiones ente 1652 y principios del sieglu XIX. En 1870 encontióse'l sofitu, y lleváronse a cabo restauraciones sustanciales en 1878. En 1880 el púlpitu foi desmontáu y retiráu. Perdióse la policromía orixinal al esaniciase la pintura gris. Dempués de sustituyir delles partes y restaurase dafechu otres, foi recolocado nel so llugar. Una inscripción allugada sol Mirón conmemora esta obra.[28]

Esti llugar foi escenariu de sucesos polémicos: el 12 de xineru de 1552, en tiempos de la Reforma, el predicador protestante Paulus Speratus con autorización del obispu Georg von Slatkonia realizó un sermón contra la vida monástica afalándolos a abandonar la vida relixosa. Nesti llugar predicó San Pedro Canisio, el primer xesuita alemán y primer predicador de la catedral.

Nel sieglu XX, más precisamente'l 7 d'ochobre de 1938, mientres la festividá de Nuesa Señora del Rosario, nun famosu sermón dedicáu a la mocedá, onde se-yos afalaba a ser fieles a Cristu y a la ilesia, el cardenal Theodor Innitzer dixo: ¡Namái unu ye'l nuesu Führer: Xesucristu!, lo que tuvo de resultes l'asaltu de les mocedaes hitlerianes al Palaciu Episcopal.[29]

L'altar de San Xuan Bautista

[editar | editar la fonte]

Hai un retablu construyíu por Johann Michael Rottmayr en 1708 que representa la imposición del nome San Xuan Bautista per parte del so padre, San Zacarías.[30] Santa Isabel atópase sentada nel centru del retablu teniendo en brazos al neñu amosándo-ylo a los fieles. A la izquierda atópase la Virxe María arrodillada y tras puede reparase a San José.

Esti altar foi realizáu según un proyeutu que s'acopla artísticamente a la pilastra gótica y que tuvo al cargu de Steinl. Sobre'l retablu hai una imaxe de la Inmaculada acompañada d'otres santes.

La coronación del altar realizar una imaxe de la Trinidá. A la izquierda San Francisco y a la derecha la venerada imaxe de San Antonio de Padua dirixen la so mirada escontra la nave en cuenta de escontra l'altar.[31]

La galería oeste y les capiyes llaterales dobles

[editar | editar la fonte]

Debaxo de Rodolfo el Fundador construyeron dos capiyes dobles: una a la derecha y otra a la izquierda de les Torres Paganes. Ellí allúgase la nave románica que perdura anguaño.

El duque Rodolfo fundó'l Capítulu de Tolos Santos y allugó la so sede nos dos capiyes cimeres que tienen la so entrada na galería. A partir de 1446 empezar a abovedar la nave gótica, y pa llogralo túvose que construyir un gran ventanal góticu.

Nes galeríes de les Torres hai amás bóvedes de crucería del románicu tardíu y rosetones con ruedes de radiu y trences. Estos elementos yeren parte de los ventanales esteriores de la nave románica.

La parte norte ta compuesta por un frescu románicu con Cristu na mandorla y María y San Xuan Bautista a izquierda y derecha respeutivamente. Debaxo de la escena, na parte izquierda vese una imaxe compuesta por una mano sobresaliendo de les nubes señalando a una muyer con un neñu en brazos. Esta escena puede significar una donación medieval, o puede indicar el llugar onde s'atopaba la galería ducal de los Babenberg.

Capiya de San Valentín

En 1440 terminar de construyir la capiya cimera norte, imponiéndose-y el nome de Capiya de San Valentín. Dende empiezos del sieglu XX escoyer como llugar d'albergue de l'Ayalga Cardenalicia empecipiáu pol duque Rodolfo, y nun altar d'estilu neogóticu de Ludwig Linzinger caltiénense les reliquies de dellos santos, según un relicariu coles cabeces de los santos Cosme y Damián. Nos armarios guarden relicarios y custodies con reliquies varies.[32] Los restos de San Valentín fuelguen nun sarcófagu allugáu nel centru de la capiya. Nel muséu Catedralicio y Diocesano esponer dende 1933 unes poques reliquies medievales y un relicariu con una partícula de la Santa Cruz.

La capiya cimera sur ta dedicada a San Bartolomé, y suelse denominar capiya real o ducal. D'antiguo allugaba nos sos ventanales la "Vidrera de los Habsburgu": esta vidrera ye como una especie d'árbol xenealóxicu, y caltiénse nel Muséu d'Historia de la Ciudá. Equí tamién s'atopen dos figures: una de San Miguel coles balances pesando les almes, y otra con San Miguel matando'l dragón.

Na capiya de la Santa Cruz —tamién llamada capiya de Morandus, Tirna, Liechtenstein o Saboya— ta la tumba del príncipe Eugenio, asitiada precisamente nel centru. Un frescu de Johann Ender de 1853 y qu'arrodia a un crucifixu tardogótico sirve d'ornamientu a la paré del altar. Les figures de San Leodegario y San Erasmo, a izquierda y derecha respeutivamente, tán espuestes nes ales llaterales abiertes.

La capiya de San Eligio ye la inferior sur, onde ta espuestu'l Santísimu. Ta afatada con claves de bóveda del sieglu XIV (Ecce Homo, María y el Neñu). Ésti ye l'únicu retablu d'estilu góticu calteníu.

Atópase tamién l'altar de San Valentín, donáu pol obispu de Chiemse Ludwig Ebner en 1507, realizáu orixinalmente pa la capiya de San Valentín. Nel centru atopen les figures de San Valentín con Santa Otilia y Úrsula nes bandes.[33]

Santa Bárbara y Santa Isabel esponer na parte esterior de les ales, a izquierda y derecha respeutivamente. Les ales fixes amuesen figures de Santa Catalina (izquierda) y San Roque (derecha). Hai sobre l'altar una diminuta figura d'un Ecce Homo que reproduz al orixinal.

A la derecha de la capiya atopa una imaxe policromada de la Virxe María anterior al añu 1330 y que vien de un vieyu conventu. La imaxe recibe'l nome de la Portera del Cielu pos ési yera'l nome de la cai onde s'allugaba'l conventu.

Nes pilastres hai munches figures que representen a Santa Ludmila, San Blas, San Eligio, y otros varios santos desconocíos. Nel altar ta espuestu'l Santísimu nel horariu entendíu ente les 6:00 y les 22:00 h.[33]

La nave de Santa María

[editar | editar la fonte]

L'altar de Wiener Neustadt

[editar | editar la fonte]
L'altar de Wiener Neustadt.

Esti altar ye del añu 1447, según consta nuna placa allugada na predela. Foi construyíu reutilizando partes yá esistentes nel monesteriu de San Bernardo en Wiener Neustadt. Foi allugáu nesta catedral en 1883, emplazado al sur del coru de los Apóstoles, y darréu en 1952 foi treslladáu al coru de Santa María. Esti llugar alluga'l tabernáculo principal de la catedral. Equí tamién hai una inscripción coles vocales "AEIOU" que pueden tener dellos significaos anque son toos dudosos.[34]

L'altar tien la carauterística de ser tresformable, y tien cuatro ales. Aniciar a partir d'un relicariu. Detrás de les ales de la predela hai pequeñes ventanes con traces gótiques onde se calteníen reliquies.

Escenes de la vida de Santa María son exhibíes nes ales abiertes: Anunciación y Visitación a la izquierda, y a la derecha Nacencia de Xesús y Adoración de los Reis. Nes ales zarraes amuésense escenes de la pasión. Xesús nel güertu de Getsemaní y la Crucifixón a la izquierda y la Flagelación y Coronación d'escayos a la derecha.[35]

Los díes llaborables pueden vese cuatro files de santos sobre fondu escuru, pos les ales grandes del altar tán dafechu zarraes, ente que los domingos, cuando tán abiertes, les figures pueden vese sobre fondu doráu. Hai setenta y dos figures: dellos apóstoles, los santos Froilán y Cristóbal y otros menos populares como San Morando.

Los cistercienses tienen una regla bien estricta que prohibe les escultures sacante la del Crucificáu y de la Virxe: por esta causa sobre l'altar abiertu atópase un ciclu marianu. Nel centru ta María, la nueva Eva, que toma asientu nel tronu col neñu Xesús nos sos brazos. A la izquierda represéntase a Santa Bárbara cola torre, y a la derecha Santa Catalina cola espada. Enriba asítiase la escena de la Coronación de María.

L'ala izquierda representa la Nacencia de Xesús y la Segunda Coronación de María. L'adoración de los Reis representar na ala derecha: reparar que nengún de los trés Reyes Magos ye negru, y l'escena representa l'adoración al Salvador poles trés edaes: el rei imberbe allugáu a la izquierda simboliza la mocedá, el segundu'l maduror y un rei de rodíes la vieyera.

Na escena cimera reparar el Tránsitu de la Virxe arrodiada de los Apóstoles. Juan sostién a María mientres Xesús toma l'alma coronada de la so Madre.

Mientres el Advientu y la Cuaresma ciérrense les ales interiores, y mientres Selmana Santa tol altar dafechu.[35]

El cenotafiu del duque Rodolfo IV y la so esposa Catalina

[editar | editar la fonte]

Construyir a empiezos de 1460 y anguaño atópase bien deterioráu. Na antigüedá había figures de sabios y monxos nos baldaquines de la galería, y un recordatoriu a Rodolfo por fundar la Universidá, consistente en dos figures de Rodolfo y Catalina afataes con piedres precioses.[36]

El monumentu funerariu topar nel coru central, d'antiguo al llau de la entrada de la tumba. Cuando finó l'emperador Federico III en 1493, el cenotafiu foi treslladáu al muriu derechu de la nave de Santa María. Rematada la guerra foi camudáu al muriu esquierdu, y dende hai relativamente pocu tiempu foi treslladáu nuevamente a la derecha del altar.[36]

Los altares llaterales

[editar | editar la fonte]

L'altar de los santos Pedro y Pablo

[editar | editar la fonte]

Data del 1677, y ye l'únicu perteneciente al gremiu de los canteros realizáu con madera. Sobre una mesa gótica empecípiase una construcción xaspiada similar a la del altar mayor. Al llau del altar de Tobías Pock, que representa la glorificación de los dos apóstoles, atópense les imáxenes de los dos santos reis: a la derecha l'emperador Enrique, y el Margrave Leopoldu a la izquierda. El retablu de riba representa a los santos postraos a los pies de María. A la izquierda y a la derecha los santos Sebastián y Roque.[36]

El pie d'órganu

[editar | editar la fonte]

Forma un conxuntu col Baldaquín de Füschel asitiáu enfrente. Ye una obra del artista Anton Pilgram impulsada pol Emperador Maximiliano. El maestru fixo un autorretratu onde se-y puede ver aprucíu a la ventana. El maestru d'obres de la catedral nun taba bien conceptuado ente los sos collaboradores, lo que-y daba cierta inseguridá y eso refléxase na so cara. Tien una escuadra que lo identifica como arquiteutu, y el so birrete de doctor y la so toga como universitariu. Hai una inscripción na semeya cola fecha de 1513 que diz "magister".

El primer órganu de la catedral atopaba sobre la tribuna, y enfrente allugábense los cantores.[36]

L'altar de San Francisco Javier

[editar | editar la fonte]

Ye un retablu de 1690 que escenifica a San Franciscu Xavier predicando a un moru. Hai otros íconos que representen a los santos Nicolás y Guillermo.

La Coronación de la Virxe per parte de la Santísima Trinidá ye amosada nel retablu cimeru. Nos llaterales atopen les santes Bárbara y Catalina, y enriba una estatua de Santa Elena cola cruz. L'altar foi donáu pol barón Nicolás Guillermo Becker von Walhorn en 1690, según consta nuna inscripción na so base.[37]

L'altar de San Francisco

[editar | editar la fonte]

Ye una obra de Johann Michael Rottmayr.[38] Escenifica la estigmatización de San Franciscu d'Asís. Los santos Virgilio y Casiano tán a los sos llaos, y Santa Úrsula de Colonia Santa Úrsula na parte cimera coles sos compañeres. Santiago Apóstol y San Mateo Evanxelista allugar a los llaos. Supónse que Mathias Steinl diseñó los planos.[37]

L'altar del Sagráu Corazón

[editar | editar la fonte]

Equí atópase'l Baldaquín de Pucheim del añu 1434, llamáu d'esta forma porque la donó Elisabeth von Pucheim. Foi construyíu pol artista Hans Puchsbaum. Nel altar hai una figura del Sagráu Corazón procedente del sieglu XVIII.

La capiya de Santa Bárbara

[editar | editar la fonte]

Ta allugada na base de la Torre de la Águila, y ye un llugar d'oración y meditación. Hasta 1986 inda amosaba signos de la guerra. En 1983 asitióse una cruz tardogótica procedente de la Parroquia de Schönkirchen, y a los pies del Crucificáu asitiáronse unes urnes con restos cremados procedentes del campu de concentración d'Auschwitz, apurríos pol cardenal Franciszek Marcharski al so colega Franz König el 10 de setiembre de 1983. Nel actu tuvo presente Xuan Pablo II: esi día celebró la Víspora Européu de la Xornada Católica.[39]

Los ventanales tardogóticos fueron proyeutaos con vidreres de Marc Chagall sobre la tema de la imaxe de Dios nel Antiguu y Nuevu Testamentu, pero l'artista finó antes de poder realizalo.[39]

Na paré oeste del espaciu asitiáu so la torre norte atopa'l bustu orixinal d'un Ecce Homo d'estilu góticu llamáu Cristu del dolor de mueles. Topar nel muriu esterior, pero foi reemplazáu por una copia en 1960. El nome provién d'una lleenda; unos borrachos pasaron pol campusantu de San Esteban y burlláronse de la imaxe del Cristu. Dixeron "Dios tien dolor de mueles" y asitiáron-y un pañuelu alredor de la cara. Pela nueche sufrieron un intensu dolor de mueles que nun s'aseló hasta que nun s'esculparon ante la imaxe.[40]

La nave de los Apóstoles

[editar | editar la fonte]

La tumba del emperador Federico III

[editar | editar la fonte]

La construcción foi encargada a Niclaes Gerhaert van Leydeen pol emperador Federico. Construyir con mármol procedente de la cantera d'Adnet, cercana a Hallein (Salzburgu). En 1473 finó Niclaes en Wieiner Neustadt, llugar a onde treslladóse por seguridá la llosa en 1479 pa protexela del asediu de Matías Corvino. Tornó a Viena en 1493, antes de la muerte del Emperador. Los relieves fueron realizaos por Marx Valmet, y la balaustrada colos sos cincuenta y cuatro figures por Michael Tichter de Salzburgu.

La tumba construyir en tres relieves: sobre una base llena d'animales naz una balaustrada qu'arrodia'l sarcófagu. Na base d'ésti atopen les figures de los dolce Apóstoles, y na parte delantera, que da al oeste, la figura central de Cristu nel so papel de Xuez del Universu.[41] Llegar a la balaustrada per mediu d'unos pasos y dende ellí puede reparase el sarcófagu. Al llau de la escalera atopa la figura del Cristu Resucitáu xunto a dos ánxeles colos preseos de la pasión.

Les fundaciones relixoses del Emperador tán representaes por dos escenes nos relieves de les parés.[41] Les escenes representaes simbolicen les fundaciones relixoses realizaes pol emperador: nel llau oeste'l conventu franciscanu de San Leonardo en 1463; al sur y a la izquierda la fundación del monesteriu cisterciense de San Bernardo de Wiener Neudstadt, del añu 1463; nel centru la fundación del obispáu de Liubliana en 1461, y a la derecha la fundación del conventu dominicu de San Pedro de Wiener Neudstadt de 1444. Nel llau norte asítiase la Encomienda de la orde de San Jorge nel castiellu de Wiener Neudstadt (respondida por pol Papa en 1469).[41] Nel centru representa la fundación del obispáu y el capítulu colexal de Wiener Neudstadt, y a la derecha el monesteriu canónicu de San Ulrico.

Hai otres figures secundaries de príncipes eleutores, obispos y monxes, y tamién una figura yacente del Emperador coles ropes y xoyes de la Coronación. Xunto al monarca allúgase l'escudu de la Orde de San Jorge, l'escudu imperial cola águila bicéfala y l'escudu d'Austria sosteníu por un lleón con yelmu. A los sos pies l'escudu de los Habsburgu, y nel llateral esquierdu l'escudu de Lombardía y el de l'Antigua Austria, colos cinco ales y la corona archiducal na cual una águila sostién la corona colos cinco vocales en mayúscules y l'escudu d'Estiria.[42]

La tumba tien un mensaxe iconográfico: na base hai tou tipu de figures grotesques y otru tipu de seres simbolizando la vida pecaminosa del emperador. Les sos bones obres tán representaes nos relieves de les parés. Nel cantu cimeru del sepulcru monxos, sacerdotes y obispos oren pol eternu descansu de l'alma del monarca. Hai unos pasos na parte este per onde puede xubise a la balaustrada.[41]

La cruz del jube

[editar | editar la fonte]

Ye un recordatoriu a los cayíos na Segunda Guerra Mundial, que s'atopa na paré sur del coru de los Apóstoles, onde foi asitiada en 1952. Nel añu 1945 allugábase sobre una rexa d'estilu renacentista en forma de cruz sofitada nun arcu triunfal. Cuando la catedral sufrió'l quema quemó parte de la figura del Crucificáu, que foi reconstruyida más tarde. Ente 1515 y 1520 construyéronse seis relieves de la pasión qu'arrodien la cruz.[43]

El nuevu órganu

[editar | editar la fonte]

Foi diseñáu y fabricáu pola empresa Rieger d'Austria en 1991, y allugáu na nave de los Apóstoles dempués de quince años de discutinios por causa de razones acústiques, relixoses y arquiteutóniques. Cuenta con cincuenta y cinco rexistros sobre cuatro manuales. Ye un órganu principal senciellu. La so forma afacer al estilu barrocu de la decoración del interior de la catedral.[43]

La Virxe de los criaos

[editar | editar la fonte]

Según la lleenda, una criada acusada de robar abellugar nesta estatua, y demostróse depués la so inocencia. Pero'l nome d'esta virxe aniciar nel so allugamientu orixinal, l'altar de la Virxe na nave de Santa María Madalena, pos ellí allegaben a misa tolos criaos. El fumu de les veles ser ennegreciendo col pasu del tiempu, pero entá güei ye una de les imáxenes que más oraciones recibe.[44]

L'altar de San Leopoldu

[editar | editar la fonte]
Vista llateral del altar de San Leopoldu.

Ta allugáu debaxo del baldaquín de Füschel, nel llugar qu'utilizaben d'antiguo los cantores. Ye un altar d'estilu neogóticu n'honor al margrave San Leopoldu. El santu sostién nes sos manes l'escudu de la Baxa Austria (denomináu de les calandries) y un modelu de la ilesia. Les estatues de los santos Colomán y Severino topar na predela.

A la derecha del altar la paré presenta un impautu de bala y una inscripción col añu 1848 que conmemora l'añu revolucionariu nel qu'hubo lluches dientro del templu.

L'altar de la Trinidá

[editar | editar la fonte]

Los planos fueron diseñaos cuasi seguro por Georg Raphael Donner en 1740. El retablu, obra de Michelangelo Unterberger, ta realizáu n'honor a la Santísima Trinidá. Otres figures d'arcánxeles allugar a los sos llaos.

Puede vese un llibru ente ánxeles que tien les pallabres "In trés unum sunt". Les escultures d'esti altar son obra de Balthasar Moll. Una sillería de coru barroca dixebra los altares de la Trinidá y de San Sebastián.[45]

==== L'altar de San Sebastián desconoz quién ye l'autor del retablu (data de principios del sieglu XVIII). Escenifica el martiriu del santu romanu Sebastián. Nos arcos topen figures de dos obispos santos ensin identificar.[45]

L'altar cola imaxe milagrosa de María Pocs

[editar | editar la fonte]

Atópase sobre l'altar suroeste del denomináu Baldaquín de Oexl, d'estilu tardogótico. Foi asitiáu'l 1 d'avientu de 1697 sobre'l tabernáculo del altar mayor pa la so veneración, y en 1945 foi treslladáu al so allugamientu actual.

Pocs ye una población allugada na diócesis de Eger. La imaxe foi pintada por Stephan Pap en 1676. Ye una virxe milagrosa, fama que llogró dempués d'arramar llárimes en 1696 dempués de ser instalada na ilesia del pueblu. L'emperador Leopoldu I mandar treslladar a Viena p'asitiala na so residencia. Foi espuesta en delles ilesies hasta que finalmente se la asitió na catedral.[46]

La imaxe foi alzada a la categoría de Palladium dempués de la victoria consiguida pol príncipe Eugenio de Saboya sobre los turcos na batalla de Zenta, el 11 de setiembre de 1697, que foi atribuyida a la imaxe pol predicador Abraham a Sancta Clara.

La emperatriz Leonor donó un campanudu marcu que lleva'l nome de "marcu de la Rosa mística" aludiendo a la rosa que lleva'l Neñu Xesús na mano. En 1776 reemplazar por unu de plata más senciello y coronáu por un baldaquín. Na festividá de la inmaculada, el 8 d'avientu, utilícense unos adornos que donó tamién la emperatriz.

La capiya de Santa Catalina o del Bautisteriu

[editar | editar la fonte]
La capiya de Santa Catalina.

Ye una capiya d'estilu góticu allugada so la torre sur. Les claves de bóveda amuesen la Santa Cara, el Corderu de Dios y la imaxe de Santa Catalina portando la espada y la rueda. La capiya cunta anguaño con un altar neogóticu con una estatua gótica de Santa Catalina que procede del periodu entendíu ente 1420 y 1430.

Hai una estatua de la Doliosa a la entrada sobre'l muro, y a la derecha otra correspondiente a San Xuan Evanxelista que data de 1895. La pila bautismal, realizada por un artista desconocíu, ta iguada con mármol de Salzburgu. Ye del añu 1476 y estrenóse en 1481, y tien una placa confirmando la fecha. Nos sos oríxenes taba allugada na nave central, delantre de la rexa de la comunión, pero treslladar a la capiya nel sieglu XVII.

Na base de la pila atopen les figures de los cuatro Evanxelistes: Mateo, Marcos, Lucas y Juan, portando los sos atributos na mano. Sobresal del pie octogonal y amuesa en catorce escenes a Cristo Salvador del Mundu, a los dolce Apóstoles, y San Esteban.

Nel cantu cimeru biselado de la pila atópense grabaes en llatín les últimes pallabres del últimu capítulu del Evanxeliu de San Marcos:

Esvalixáivos y anunciái l'Evanxeliu a toles criatures. El que crea y bautícese va ser salváu, mas el que nun crea va condergase
Mc. 16, 15s

La columna heptagonal de la pila atopar nel púlpitu dende la Segunda Guerra Mundial. Tien l'aspeutu de l'aguya d'una torre, coronada por una escena del Bautismu de Xesús. Nel muriu oeste, ante la capiya, asítiase en 1947 los restos del monumentu barrocu a los turcos que se destruyó al cayer la gran campana en 1945. Taba realizáu n'honor de la lliberación de Viena de los turcos en 1683, esculpida por Edmund von Hellmer. Tien una inscripción en llatín realizada por Franz Jachym y otra n'alemán de la escritora Paula Von Predarovic (autora del Himnu Nacional d'Austria).

Imáxenes de les pilastres

[editar | editar la fonte]

La catedral tien noventa y seis representaciones marianes nel templu que describen de forma cuasi refecha la vida de la Virxe. Son estatues de piedra o madera, retablos o representaciones aisllaes o grupales nos monumentos funerarios. Numberoses imáxenes tán repitíes por cuenta de les donaciones de la burguesía, aludiendo a la dedicación del templu a Tolos Santos. Les figures de piedra o folla tán en concordanza coles reliquies, altares o les capiyes de la ilesia.[47]

Les sepultures

[editar | editar la fonte]
Planu de les cámares soterrañes de la Catedral.

La catedral alluga quince baltes, incluyíes la del duque. Les sepultures constitúin un conxuntu de pasiellos y cámares que se distribúin nel suétanu de la catedral y otra parte debaxo de la plaza de San Esteban, escontra'l nordeste. Realizáronse entierros hasta 1783, cuando José II prohibió esta práctica.

Les campanes

[editar | editar la fonte]

Los campanarios de la catedral tópense allugaos nes torres de la catedral, utilizar pa brindar espectáculos musicales mientres les festividaes relixoses y les mises dominicales.

Destácase la campana Pummerin, anguaño funciona un retruque de la orixinal, destruyida pola quema de 1945.

Les sacristíes

[editar | editar la fonte]
Sacristía cimera

Correspondíase orixinalmente cola Sala Capitular. Ye un espaciu con bóveda de crucería y claves de bóveda ornamentales, allugada na parte sur del altar mayor, refaccionado nel sieglu XVII y modificáu en 1718.

Los frescos son obra de Martino Altomonte y escenifican la vida de San Esteban. Hai un llavamanes de mármol barroco con un relieve metálicu y una representación del Bautismu de Xesús.[48]

Sacristía inferior

Ta allugada na parte sur del templu reemplazando una sacristía gótica. La primer estancia tien una decoración en estuco obra de Giovanni Antonio Tencala, nel techu hai un frescu que representa'l Sacrificiu de Elías, realizáu por Martino Altomonte; atópase enmarcáu por bustos de estuco que presenten distintos profetes. Hai un crucifixu grande de madera d'estilu góticu del añu 1420.

Atópense les figures de María y Juan realizaes por Franz Xaver Messerschmidt nel añu 1768. Enfrente hai una representación plástica de Moisés coles tables de la Llei.[48]

Sacristía del obispu y de los canónigos

Tien tamién pervalibles estucos y frescos realizaos por Altomonte. Ta decoráu faciendo referencia al Nuevu Testamentu. El frescu del techu amuesa a San Pedro recibiendo les llaves, foi realizáu en 1730. La cinta contién les pallabres en llatín del Evanxeliu de San Mateo: "Tu yes Pedro y sobre esta piedra voi edificar la mio Ilesia, y les fuercies de los infiernos nun van prevalecer contra ella".[49]

Los pequeños medallones amuesen a los cuatro Evanxelistes y l'Anunciación de la Virxe. Na puerta de la entrada puede vese la figura de la ilesia. El moblame de la sacristía y dos llavamanes fueron diseñaos cuasi con seguridá por Georg Raphael Donner. Georg Hillebrand realizó los relieves.[48]

L'ayalga catedralicia

[editar | editar la fonte]

La sacristía inferior nun sufrió daños mientres la quema, polo que se caltuvieron munchos ornamientos y oxetos relixosos qu'anguaño se siguen usando. Contién los ornamientos del obispu Philipp Friedrich Graf Breuner, catalogaos en grandes y pequeños: los grandes atopar nel so estáu orixinal y son los más importantes del primer Barrocu. Pela so parte, los pequeños fueron rediseñados nel añu 1647 utilizando como base unos texíos anteriores.[50]

Hai oxetos en desusu anguaño, como los zapatos y les medies pontificales, los guantes o'l manípulo. L'Atles con bordaos d'oru utilízase añalmente na festividá del 26 d'avientu. Amás, na festividá del 8 d'avientu utilícense los ornamientos de la emperatriz Leonor, realizaos nel añu 1697, afataos con decoraciones florales y bordaos de dellos colores.

El papa Pío VI donó en 1782 delles casulles; una de color blancu ye utilizada na misa de Pascua pol Arzobispu. Hai munches obres d'arte calteníes nel Muséu Catedralicio y Diocesano y otres nel Muséu d'Historia de la Ciudá, como l'antiguu tabernáculo del altar mayor y les estatues orixinales de la torre sur.[50]

Notes y referencies

[editar | editar la fonte]
  1. La ilesia que ye considerada como la más antigua de Viena. Vease páxina de la ilesia n'inglés
  2. 1 pie = 32 cm.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Gruber, páx. 6
  2. 2,0 2,1 Gruber, páx. 7
  3. 3,0 3,1 Gruber, páx. 10
  4. 4,0 4,1 4,2 Gruber, páx. 11
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Gruber, páx. 12
  6. 6,0 6,1 Gruber, páx. 13
  7. 7,0 7,1 Gruber, páx.14
  8. 8,0 8,1 8,2 Gruber, páx. 23
  9. 9,0 9,1 9,2 Gruber, páx. 15
  10. Gruber, p. 17
  11. Gruber, páx. 20
  12. 12,0 12,1 12,2 Gruber, páx. 21
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Gruber, páx. 22
  14. «Catedral de San Esteban». Consultáu'l 21 de payares de 2009.
  15. 15,0 15,1 15,2 Gruber, páx. 25
  16. Fechos de los Apóstoles 7, 58
  17. Gruber, páx. 26
  18. 18,0 18,1 18,2 Gruber, páx. 27
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 Gruber, páx. 28
  20. 20,0 20,1 20,2 Gruber, páx. 29
  21. 21,0 21,1 21,2 Gruber, páx. 34
  22. 22,0 22,1 22,2 Gruber, páx. 36
  23. Gruber, páx. 38
  24. 24,0 24,1 24,2 Gruber, páx. 39
  25. 25,0 25,1 Gruber, páx. 40
  26. «San Jenaro». Consultáu'l 15 d'avientu de 2009.
  27. 27,0 27,1 Gruber, páx. 41
  28. 28,0 28,1 28,2 Gruber, páx. 42
  29. Gruber, páx. 43
  30. Felix Czeike y Helga Czeike (1999), páx.91
  31. Gruber, páx. 44
  32. páx. 45
  33. 33,0 33,1 Gruber, páx. 47
  34. Gruber, páx. 48
  35. 35,0 35,1 Gruber, páx. 49
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 Gruber, páx.50
  37. 37,0 37,1 Gruber, páx. 52
  38. Felix Czeike y Helga Czeike (1999), páxs.84 y 91
  39. 39,0 39,1 Gruber, páx. 53
  40. Gruber, páx. 54
  41. 41,0 41,1 41,2 41,3 Gruber, páx. 56
  42. Gruber, páx. 57
  43. 43,0 43,1 Gruber, páx. 58
  44. Gruber, páx. 59
  45. 45,0 45,1 Gruber, páx. 60
  46. Gruber, páx. 62
  47. Gruber, páx. 66
  48. 48,0 48,1 48,2 Gruber, páx. 82
  49. Mt. 16:18.
  50. 50,0 50,1 Gruber, páx. 83

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Czeike, Felix; Helga Czeike (1999). Wien : Kunst, Kultur und Geschichte der Donaumetropole. Köln DuMont, páx. 84-91. ISBN 3770143485 9783770143481.
  • Gruber, Reinhard H.. ALPINA Druck: La catedral de San Esteban de Viena. Escuela Téunica Cimera de Augsburgu.
  • Riehl, Hans (1926). Der St. Stephansdom in

Wien (n'alemán). Hrsg. von der Allgemeinen vereinigung für christliche kunst, páx. 64.

  • Zykan, Marlene (1981). Der Stephansdom (n'alemán). Zsolnay, páx. 301. ISBN 3552033165.
  • Strohmer, Erich V. (1960). Der Stephansdom in

Wien (n'alemán). K. R. Langewiesche.

  • Feuchtmüller, Rupert; Kodera, Peter (1978). Der Wiener Stephansdom (n'alemán). Wiener Dom-Verl, páx. 420. ISBN 3853510922.
  • Donin, Richard Kurt (1952). Der Wiener Stephansdom und seine Geschichte (n'alemán). A. Schroll.
  • Macku, Anton (1948). Der Wiener Stephansdom: Eine Raumbeschreibung (n'alemán). F. Deuticke, páx. 30.
  • Böker, Johann J. (2007). Der Wiener Stephansdom in der Spätgotik. Architektur als Sinnbild für das Haus Österreich, 1, Pustet, Salzburg, páx. 432. ISBN 3702505660.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.

Llicencia

[editar | editar la fonte]