Etilendiamintetrasirkə turşusu

Etilendiamintetrasirkə turşusu
Ümumi
Sistematik adı	etilendiamintetrasirkə turşusu
Kimyəvi formulu	(HOOCCH2)2N(CH2)2N(CH2COOH)2
Molyar kütlə	292,2438 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	0,86 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	237—245  °S
Qaynama nöqtəsi	237—245  °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	60-00-4
PubChem	6049, 5232305
RTECS	AH4025000
ChEBI	4735
BMT nömrəsi	3077
ChemSpider	5826

Etilendiamintetrasirkə turşusu - Azərbaycan dilində qısaldılmış formada EDTS, ingilis dilində isə EDTA və bundan sonra –orjinalda olduğu EDTA kimi istifadə olunacaq,kimyəvi formulu (HOOCCH₂)₂N(CH₂)₂N(CH₂COOH)₂ – ibarət dördəsaslı karbon turşusudur, ağ rəngdə kiçik kristallara malik tozdur, suda az həll olur, bütün üzvi həlledicilərdə həll olur, qələvilərdə həll olur, metal kationları ilə etilendiamintetraasetat duzlarını əmələ gətirir. O, etilendiaminin monoxlorsirkə turşusu ilə kondensasiyasından alınır.

Хелат EDTA

Tətbiqi

EDTA ikilinatriumduzlarının dihidratları (komplekson ııı, trilon B, Na2-ЭДТА) şəklində toxuculuq, dəri, kağız, lakboya sənayesində, metal, kauçuk istehsalında, kinematoqrafiyada, suyun yumşaldılmasında istifadə olunur. Analitik kimyada ETDA-dan istifadə etməklə 60-dan çox elementi təyin etmək mümkün olur. Təbabətdə ETDA-dan orqanizmdə olan zəhərli və radioaktiv metalları çıxarmaq üçün, qanın konservləşdirilməsi üçün istifadə olunur. EDTA kobalt duzu toksikologiyada sinil və ya xlorsianla zəhərlənmə zamanı antidot qismində istifadə olunur. Stomatologiyada diş kanallarını endodontik emalında istifadə olunur. EDTA farmaseptik texnologiyalarda selikli qişa vasitəsilə orqanizmə daxilolmanı gücləndirən komponent kimi istifadə olunur1. Həmçinin kənd təsərrüfatında gübrə kimi istifadə olunur (elementlərin xelat formasında). Qidalandırıcı elementlərin xelat forması istər köklər və istərsə də yarpaqlar vasitəsilə yaxşı mənimsənilir. Molekulyar biologiyada maddələri təmizləmək üçün istifadə olunur. EDTA –nın natrium duzu məhsula 100%-li spirtlə birlikdə əlavə olunur.

Həmçinin bax

• turşular
• Qida əlavələri
• Kompleksonometriya
• Bufer TE

Mənbə

• ↑ Peter W.J. Morrison, Vitaliy V. Khutoryanskiy Enhancement in corneal permeability of riboflavin using calcium sequestering compounds // International Journal of Pharmaceutics. — Т. 472, вып. 1-2. — С. 56–64. — DOI:10.1016/j.ijpharm.2014.06.007.

Ədəbiyyat

• pH-Spectrumof EDTA complexes
• EDTA: MoleculeoftheMonth
• https://web.archive.org/web/20061029103725/http://www.chem.utk.edu/~chem319/Experiments/Exp6.pdf