Рәсәй һумы

Рәсәй һумы (рус.)
	Russian Ruble (англ.) ; Rouble russe (фр.)
2010 йылдын 5000 һум	1997 йылдағы тәнкәләре
	Кодтар һәм и символдар
ISO 4217 кодтары	RUB (643)
Символы	Знак валюты RUB не найден
	Әйләнеш территорияһы
Эмитент	Рәсәй Федерацияһы (1992→)
Рәсми	Абхазия (2008→); Көньяҡ Осетия (2008→); Әзербайжан (1992—1994); Әрмәнстан (1992—1994); Беларусь (1992—1994); Грузия (1992—1993); Ҡаҙағстан (1992—1994); Ҡырғыҙстан (1992—1993); Латвия (1992); Литва (1992); Молдова (1992—1993); Тажикстан (1992—1995); Төркмәнстан (1992—1993); Үзбәкстан (1992—1994); Украина (1992—1993); Эстония (1992)
Рәсми булмаған	Днестр буйы Молдава Республикаһы (1992—1993); Таулы-Карабах Республикаһы (1992—1994)
	Сығарылма һәм параллель берәмектәре
Бүленгән	Копейка (1⁄100)
	Ҡулланыуҙа булған ваҡ аҡсалар һәм банкноталар
Ваҡ аҡсалар	1, 5, 10, 50 копеек, 1, 2, 5, 10, 25 рублей
Банкноталар	5, 10, 50, 100, 500, 1000, 5000 рублей
	Тарих
Индерелгән	1992 год
Элек эшләүсе-валюта	Рубль СССР (SUR)
Хроника	Российский рубль (RUR; 1992—1998); Российский рубль (RUB; 1999 →)
	Ваҡ аҡсалар һәм банкноталар етештереү
Эмиссион үҙәк	Центральный банк Российской Федерации
	www.cbr.ru
Банкноталар етештереүсе	Гознак
	www.goznak.ru
Аҡса һуғыу йорто	Московский монетный двор
	www.mmint.ru
	Санкт-Петербургский монетный двор
	www.mintspb.ru
	17 октябрь 2014 йыл курсалар
1 USD	= 41,05 RUB RUB
1 EUR	= 52,63 RUB RUB
	↑ Для нумерации расчётных и т. п. счетов используется прежний цифровой код ISO 4217 — 810 ;
	Рәсәй һумы Викимилектә

Һум — Рәсәй милли аҡсаһы^[1].

Рәсәй Федерацияһы Конституацияһының 75-се статьяғы аныҡ билдәләй: Рәсәй Федерацияһы Үҙәк Банкы аҡсаны сығара һәм уның нигеҙ фунцияһы — милли валюта, һумдын тотороҡлоғон һаҡлау^[2]. Рәсәй Федерацияһы Үҙәк Банкыһы тураһында махус закон бар^[3].

1997 йылдағы банкноталар

1997 йылы серияһы [2]
Һүрәт		Номинал (һум)	Размеры (мм)	төҫ	тураһында				сығыу көнө
беренсе бит	икенсе бит	Номинал (һум)	Размеры (мм)	төҫ	ҡала	беренсе бит	икенсе бит	һыу тамғаһы	сығыу көнө
		5^{[b 1]}	137×61	йәшел	Бөйөк Новгород	Новгородтағы Рәсәйҙен 1000-йылығына һәйкәл, София соборы	Новгород детинецтын Княжая, Спасс һәм Дворцовая башнялары	«5», Софий соборы	1.01.1998
		10	150×65	Йәшел һәм ҡуңыр төҫлө	Красноярск	Параскева Пятница бәләкәй сиркәүе, Енисей аша күпер (Коммуналь күпере)	Красноярск ГЭСы	«10», Параскева Пятница бәләкәй сиркәүе	1.1.1998, 1.1.2001^{[b 2]}, 16 августа 2004^{[b 3]}, 6 сентябр 2011^[4]
		50		яҡты-күк	Санкт-Петербург	Неваны күрһәткән скульптура, Петропавловск соборы	Васильевоостровский утрауында колоннаһы, Биржа йорто (хәрби-диңгеҙ музейы) бинаһы	«50», Петропавловск соборы
		100		Ҡыҙыл-ҡуңыр	Мәскәү	Большой театр портгында квадрига	Большой театр фасады	«100», Большой театр
		500		шәмәхә	Архангельск	Петр I һәйкәле һәм Диңгеҙ вокзалы бинаһы	Соловецк монастыре	«500», Пётр I
		1000	157×69	фирүзә төҫлө	Ярославль	Ярослав Мудрый һәйкәле, Ҡазан Ғайса пәйғәмбәрҙең әсәһе бәләкәй сиркәүе, Ярославль гербы.	Иоанн Предтеча сиркәүе	«1000», Ярослав Мудрый һәйкәле	1 января 2001, 16 августа 2004^{[b 3]}, 10 август 2010
		5000	157×69	ҡыҙғылт һары, әфлисун төҫлө, хәнәүәт	Хабаровск	Муравьёв-Амурский һәйкәле	Амур аша күпере	«5000», Муравьёв-Амурский һәйкәле	31 июль 2006
Иҫкәрмәләр ↑ Басылмай. ↑ 2001 йылдан баҫылған банкноталарҙа «модификация 2001 г.» һүҙҙәре яҙылған. ↑ ^3,0 ^3,1 2004 йылдан баҫылған банкноталарҙа «модификация 2004 г.» һүҙҙәре яҙылған

Рәсәй һумы тамғаһы. XVII—XIX быуаттар.
Опись денег, изъятых у декабриста Раевского (1826 г.)
Знак рубля из Арифметики Магницкого (1703 г.)
Рәсәй һумы тамғаһы варианттары.
Тарбеев Александр Владимировичтын Рәсәй һумы тамғаһы

Рәсәй һумы-Доллар курсы

Доллар курсы 2016 йыл башындағы максимумда 83,5913 һумға барып етһә, быйыл апрелдәге минимумда 55,8940 һумға тиклем төштө. Билдәле булыуынса, 2014 йыл аҙағында Үҙәк банк милли валютаның ирекле курсын иғлан иткәйне. Әммә ирекле курс шарттарында һумдың көсәйеүе сит ил валютаһындағы килемдәрҙе (нефть һәм газ экспортынан килгән долларҙарҙы) өлөшләтә юғалтыуға килтерҙе^[5].

Иҫкәрмәләр

↑ Конституция Российской Федерации — статья 75
Денежной единицей в Российской Федерации является рубль.
↑ Статья 75 Конституции России
↑ Федеральный закон Российской Федерации от 10 июля 2002 года № 86-ФЗ «О Центральном банке Российской Федерации (Банке России)»
↑ 2010 йылдан баҫылған банкноталарҙа «модификация 2010 г.» һүҙҙәре яҙылған
↑ [1]

Һылтанмалар

Информация о банкнотах и монетах на сайте Банка России (Тикшерелеү көнө: 27 декабрь 2009)
Шишанов В. А. Русские ассигнации 1802-03 гг. (Тикшерелеү көнө: 27 декабрь 2009)
Монеты стран СНГ и Балтии (Тикшерелеү көнө: 27 декабрь 2009)
Российские рубли. Банкноты, изображения и описания
РОССИЙСКИЙ РУБЛЬ И ПРИЗНАКИ ПОДЛИННОСТИ РОССИЙСКОГО РУБЛЯ
Бумажный рубль в истории России. Реферат. (Раубичи-2005) // Наталья Курятникова. Заведующая спецфондом Объединения «Гознак» Министерства финансов России
Российский рубль, Энциклопедия «Вокруг света».

[1] Для нумерации расчётных и т. п. счетов используется прежний цифровой код ISO 4217 — 810

[bon5-5] Басылмай.

[mod2001-6] 2001 йылдан баҫылған банкноталарҙа «модификация 2001 г.» һүҙҙәре яҙылған.

[mod2004-7] 3,0 ^3,1 2004 йылдан баҫылған банкноталарҙа «модификация 2004 г.» һүҙҙәре яҙылған

[const-2] Конституция Российской Федерации — статья 75
Денежной единицей в Российской Федерации является рубль.

[Статья_75-3] Статья 75 Конституции России

[Закон-4] Федеральный закон Российской Федерации от 10 июля 2002 года № 86-ФЗ «О Центральном банке Российской Федерации (Банке России)»

[8] 2010 йылдан баҫылған банкноталарҙа «модификация 2010 г.» һүҙҙәре яҙылған

[9] [1]

[a 1]

[1]

[2]

[3]

[b 1]

[b 2]

[b 3]

[4]

[5]