Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2025)
 | Артыкул або раздзел асвятляе будучую падзею. |
| 26 студзеня 2025 |
|---|
Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі 2025 года — прэзідэнцкія выбары, якія адбудуцца ў Беларусі 26 студзеня 2025 года[1]. Гэта будуць сёмыя прэзідэнцкія выбары ў гісторыі краіны.
Умовы правядзення
[правіць | правіць зыходнік]Паводле змененага праз рэферэндум 2022 года артыкула 80 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь узроставы цэнз для кандыдатаў на пасаду прэзідэнта павялічаны з 35 да 40 гадоў, тэрмін сталага пражывання ў Рэспубліцы Беларусь непасрэдна перад выбарамі павялічаны з 10 да 20 гадоў[2], а таксама ўведзена патрабаванне не мець дзейнага і былога грамадзянства замежнай дзяржавы або віду на жыхарства ці іншага дакумента замежнай дзяржавы, што дае права на льготы і іншыя перавагі[3]. Акрамя гэтага, была ўведзена норма, што адна і тая ж асоба не можа быць прэзідэнтам больш за два тэрміны[2].
16 лютага 2023 года быў прыняты Закон Рэспублікі Беларусь «Аб змяненні Выбарчага кодэкса Рэспублікі Беларусь», паводле якога ўпершыню на прэзідэнцкіх выбарах у Беларусі ўведзена забарона на фота- і відэаздымку запоўненага бюлетэня[4], а таксама замацавана адмова ад стварэння ўчасткаў для галасавання за мяжой[5].
Паводле Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь абіраецца тэрмінам на 5 гадоў і заступае на пасаду пасля прынясення прысягі. Выбары Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь прызначаюцца Палатай прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь не пазней чым за пяць месяцаў і праводзяцца ў нядзелю не пазней чым за два месяцы да заканчэння тэрміну паўнамоцтваў дзейнага Прэзідэнта.
Ініцыятыўныя групы
[правіць | правіць зыходнік]Незарэгістраваныя
[правіць | правіць зыходнік]| Прэтэндэнт | Кіраўнік ініцыятыўнай групы | Прычыны адмовы |
|---|---|---|
| Сяргей Бобрыкаў | Беларускі саюз афіцэраў | |
| Алег Гайдукевіч | Ліберальна-дэмакратычная партыя Беларусі | |
| Дыяна Кавалёва | бізнесмен | |
| Ганна Канапацкая | бізнесмен | |
| Сяргей Сыранкоў | Камуністычная партыя Беларусі | |
| Аляксандр Хіжняк | Рэспубліканская партыя працы і справядлівасці | |
| Вольга Чамаданава | ідэолаг |
Кандыдаты
[правіць | правіць зыходнік]У лютым 2024 года Аляксандр Лукашэнка заявіў, што ў 2025 годзе прыме ўдзел у прэзідэнцкіх выбарах[6].
Перадвыбарная агітацыя
[правіць | правіць зыходнік]Некаторыя палітычныя аналітыкі і аглядальнікі (Павел Усаў і іншыя) сцвярджаюць, што Аляксандр Лукашэнка, пачаў сваю агітацыйную кампанію з мерапрыемстваў пад назвай «Марафон адзінства», якія пачаліся з Дня народнага адзінства 17 верасня.
Дата выбараў
[правіць | правіць зыходнік]Паводле Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь выбары павінны прайсці не пазней за 20 ліпеня 2025 года[7]. Апазіцыйны палітык Павел Латушка меркаваў, што выбары могуць адбыцца 23 лютага 2025 года ў Дзень абаронцы Айчыны: «Лукашэнка хоча зрабіць гэта ўзімку, калі будзе дэматывацыя грамадства, улетку гэта будзе зрабіць больш складана»[8].
23 кастрычніка 2024 года на пасяджэнні Палаты прадстаўнікоў было прынята рашэнне аб назначэнні выбараў на 26 студзеня 2025 года[1].
Назіранне за выбарамі
[правіць | правіць зыходнік]Для назірання за выбарамі плануецца запрасіць місіі наглядальнікаў ад СНД і ШАС, кіраўнікоў і прадстаўнікоў цэнтральных выбарчых камісій краін Еўропы, Афрыкі і Лацінскай Амерыкі[9].
Зноскі
- ↑ а б Выбары Прэзідэнта Беларусі назначаны на 26 студзеня 2025 года
- ↑ а б Предстоящие в 2024 году выборы будут непростыми — Лукашенко
- ↑ Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь
- ↑ Прэзідэнт падпісаў закон «Аб змяненні Выбарчага кодэкса Рэспублікі Беларусь»
- ↑ Изменения в Избирательный кодекс
- ↑ Лукашенко намерен участвовать в президентских выборах 2025 года
- ↑ Календарь выборов и референдумов(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2022. Праверана 18 мая 2023.
- ↑ Лукашенко найбільш за все любить владу й заявою про балотування повідомив про збільшення репресій — білоруський опозиціонер Латушко
- ↑ Карпенка: колькасць міжнародных наглядальнікаў на выбарах Прэзідэнта можа быць у два разы большая, чым у адзіны дзень галасавання
