Саадзі
| Абу Мухамад Муслім ад-Дзін ібн Абд Алах Саадзі Шыразі | |
|---|---|
| ابومحمد مُصلِحالدین بن عَبدُالله سعدی شیرازی | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | Мусліхадзін ібн Абдалах ібн Мушрыфрадзін |
| Псеўданімы | Саадзі |
| Дата нараджэння | каля 1210[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 9 снежня 1292[4][5] |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | паэзія, літаратура |
| Кірунак | ісламскі містыцызм, этыка |
| Жанр | газэль |
| Мова твораў | персідская |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
Абу Мухамад Муслім ад-Дзін ібн Абд Алах Саадзі Шыразі (перс. ابومحمد مصلحالدین بن عبدالله سعدی شیرازی; каля 1181-1291) — персідскі паэт-мараліст, прадстаўнік практычнага, жыццёвага суфізма.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Жыццё Саадзі падзяляюць на тры перыяды: школьны (1205-1226), падарожны (1226-1256) і шэйхскі (1256-1291). Мянушка «Саадзі» паходзіць ад імя атабека Фарса Саадзі ібн Зангі (1195-1226), якому служыў яшчэ бацька паэта, які рана памёр, і які прыняў удзел у выхаванні Мусліма ад-Дзіна. Пад апекай Саадзі ібн Занги Муслім ад-Дзін паступіў у медрэсэ Нізамія ў Багдадзе. Вучыўся ў суфійскіх шэйхаў і імкнуўся прасякнуцца іх аскетычнымі ідэаламі. Аднак вершы, напісаныя Саадзі у той час, дыхаюць юнацкай любоўю да жыцця і яго радасцяў; і сам ён у старасці прызнаваўся, што ўсе перакананні шэйха Абуль-Фараджа Джузіі не маглі яго вылечыць ад любові да музыкі. Нашэсце манголаў на Іран і зрыньванне Саадзі ібн Зангі ў 1226 годзе прымусіла Саадзі бегчы, і на працягу 30 гадоў лёс, поўны усякіх выпрабаванняў, бесперапынна кідаў яго то ў адзін, то ў другі канец мусульманскага свету. У Індыі, у Суменаце, для захавання свайго жыцця Саадзі прытворна прыняў веру зараастрызму і потым бег, забіўшы каменем вартавога жраца. У Мецы, большай часткай пешшу, Саадзі пабываў 14 разоў. Дзякуючы бліскучым ведам класічнай арабскай мовы ён стаў прапаведнікам ў Дамаску і Баальбеку, але пачаў стамляцца светам і адасобіўся ў пустыні пад Іерусалімам. Тут ён трапіў у палон да крыжакоў, якія перавезлі яго на сірыйскае ўзбярэжжы, у Трыпалі, і прымусілі там рыць акопы для крэпасці. Яго за 10 чырвонцаў выкупіў адзін знаёмы багацей з Алепа, прывёз да сябе і жаніў на сваёй нягеглай і сварлівай дачкі. Ратуючыся ад невыноснага сямейнага жыцця, Саадзі збег у Паўночную Афрыку. Пасля Саадзі апынуўся ў родным Шыразе (1256) і пад заступніцтвам Абу-Бекра, сына нябожчыка Саадзі, пражыў у Падгародным манастыры да канца жыцця.
Зноскі
- ↑ Encyclopædia Iranica / N. Sims-Williams, A. Ashraf, H. Borjian et al. — USA: Columbia University, 1982. — ISSN 2330-4804
- ↑ Архіў Інтэрнэту — 1996. — С. 6.
- ↑ Gershevitch I., Yarshater E., Frye R. N. et al. The Cambridge History of Iran — Cambridge University Press, 1968. — Vol. 5. — P. 595.
- ↑ Gershevitch I., Yarshater E., Frye R. N. et al. The Cambridge History of Iran — Cambridge University Press, 1968. — Vol. 5. — P. 597.
- ↑ а б AA.VV. Encyclopaedia of Islam, Encyclopédie de l’Islam — 1913. — Vol. 8. — P. 719.
- ↑ Архіў Інтэрнэту — 1996. — С. 13 ; 37.
- ↑ Bell A. Encyclopædia Britannica — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (Т. 14).
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Саадзі
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Слоўнікі і энцыклапедыі | Вялікая каталанская · Вялікая кітайская · Вялікая нарвежская · Вялікая расійская (навукова-адукацыйны партал) · Бракгаўза і Эфрона · Іраніка · Кругасвет · Ларуса · Малы Бракгаўза і Эфрона · Універсальная літоўская энцыклапедыя · American Cycl. (1879) · Britannica (11-th) · Britannica (онлайн) · Brockhaus · Treccani · Universalis | |||
| ||||
