Эрнст Тэадор Амадэй Гофман
| Эрнст Тэадор Амадэй Гофман | |
|---|---|
| Ernst Theodor Amadeus Hoffmann | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | ням.: Ernst Theodor Wilhelm Hoffmann |
| Псеўданімы | E. T. A. Hoffmann |
| Дата нараджэння | 24 студзеня 1776[1][2][…] |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 25 чэрвеня 1822[2][4][…] (46 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Жонка | Maria Thekla Michaelina Hoffmann[d] |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | |
| Гады творчасці | 1809 — чэрвень 1822 |
| Кірунак | рамантызм |
| Жанр | навела |
| Мова твораў | нямецкая |
| Подпіс |
 |
| etahg.de | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Эрнст Тэ́адор Ві́льгельм Амадэ́й Го́фман (ням.: Ernst Theodor Amadeus Hoffmann; 24 студзеня 1776, Кёнігсберг, цяпер Калінінград — 25 жніўня 1822, Берлін) — нямецкі літаратар, кампазітар, мастак рамантычнага кірунку. Псеўданім як кампазітара Іаган Крэйслер.
Біяграфічныя звесткі
[правіць | правіць зыходнік]Вывучаў права ў Кёнігсбергскім універсітэце. Арганізаваў філарманічнае таварыства, сімфанічны аркестр у Варшаве (1804-07). У 1807-13 дырыжор і кампазітар у тэатрах Берліна, Бамберга, Лейпцыга і Дрэздэна.
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]Э. Гофман аўтар адной з першых рамантычных опер «Ундзіна» (1814), сімфоній, камерна-інструментальных і харавых твораў. Першая навела «Рыцар Глюк» (1809). Творы 1809-14 аб’яднаны ў кнігу «Фантазіі ў манеры Кало» (т. 1-4, 1814-15).
У цэнтры творчасці Э. Гофмана — тэмы мастака і мастацтва, музыкі і музыкантаў; асноўная ідэя — невырашальнасць канфлікту паміж мастаком і грамадствам; скразныя вобразы — мастак і філістэр. У цыкле навел «Крэйслерыяна» (1814) і ў «Фрагментах біяграфіі Іаганеса Крэйслера», уведзеных у раман «Жыццёвыя погляды ката Мура», Э. Гофман стварыў трагічны вобраз геніяльнага музыканта Крэйслера, самотнага, асуджанага на пакуты сярод людзей, далёкіх ад мастацтва.
Светлай і радаснай фантастыцы казак «Шчаўкунок і Мышыны кароль», «Чужое дзіця», «Прынцэса Брамбіла» і інш. супрацьстаіць змрочны і злавесны каларыт у рамане «Эліксіры д’ябла» (1815-16) і «Начных алавяданнях» (т. 1-2, 1817). Ён папярэджваў аб небяспецы аўтаматызацыі грамадскай свядомасці (навела «Пясочны чалавек»), адчужанасці чалавека і вынікаў яго працы ў грамадстве, заснаваным на ўладзе золата. Казка «Малы Цахес, празваны Цыноберам» (1819) — вострая сатыра на феадальна-бюргерскую рэчаіснасць Германіі пач. XIX ст. Сярод лепшых твораў Э. Гофмана зборнік навел «Серапіёнавы браты» (т. 1-4, 1819-21).
Вяршыня творчасці — незавершаны раман «Жыццёвыя погляды ката Мура» (т. 1-2, 1820-22), пабудаваны на іранічнай паралелі паміж светам жывёл і светам людзей. Яго «Апошнія апавяданні» выдадзены ў 1825 годзе.
Уплыў на еўрапейскую культуру
[правіць | правіць зыходнік]Тэмы і вобразы твораў Э. Гофмана знайшлі ўвасабленне ў творчасці Р. Шумана («Крэйслерыяна»), Р. Вагнера («Лятучы галандзец»), П. Чайкоўскага («Шчаўкунок»), А. Адана («Жызэль»), Л. Дэліба («Капелія»), П. Хіндэміта («Кардыльяк») і інш. Э. Гофман — герой опер Ж. Афенбаха («Казкі Гофмана») і Г. Лачэці («Гофман»). «Беларускі гафманізм» у творчай манеры Я. Баршчэўскага, аўтара «Шляхціца Завальні», трапна заўважыў Р. Падбярэскі (арт. «Беларусь і Ян Баршчэўскі», 1844).
Беларускія пераклады
[правіць | правіць зыходнік]- Дон Жуан; Рыцар Глюк: Успамін з 1809 г. / пер. В. Сёмуха // Крыніца. 1996. № 20 (4).
|
Эрнст Тэадор Амадэй Гофман на Вікісховішчы |
|---|
Зноскі
- ↑ а б J. G. R. Hoffmann, Ernst Theodor Wilhelm // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 13.
- ↑ а б Ѳ. Н. М. Гоффманъ // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1838. — Т. 15. — С. 51–53.
- ↑ а б Гофман Эрнст Теодор Амадей // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1972. — Т. 7 : Гоголь — Дебит. — С. 189–190. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Muncker F. Hoffmann, Ernst (Dichter) // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1880. — Т. 12. — S. 575–583.
- ↑ Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
- ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 8 лістапада 2024.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
- Нарадзіліся 24 студзеня
- Нарадзіліся ў 1776 годзе
- Нарадзіліся ў Кёнігсбергу
- Памерлі 25 чэрвеня
- Памерлі ў 1822 годзе
- Памерлі ў Берліне
- Пахаваныя ў Берліне
- Выпускнікі Кёнігсбергскага ўніверсітэта
- Асобы
- Кампазітары паводле алфавіта
- Кампазітары Германіі
- Пісьменнікі паводле алфавіта
- Памерлі 25 жніўня
- Дзіцячыя пісьменнікі паводле алфавіта
- Дзіцячыя пісьменнікі Германіі
- Казачнікі
- Пісьменнікі Германіі
- Нямецкамоўныя пісьменнікі
- Мастакі Германіі
- Пісьменнікі рамантызму
- Рамантычныя кампазітары