François Bozizé
 | Ovom članku potrebna je jezička standardizacija, preuređivanje ili reorganizacija. |
| Fransoa Bozize | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Rođenje | 14. oktobar 1946. Muila (Francuska Ekvatorijalna Afrika) |
François Bozizé (14. oktobar 1946 – ) jeste političar i bivši predsjednik Centralnoafričke Republike od 2003. do 2013. godine.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je 1946. godine u mjestu Muila, današnji Gabon, u narodu Gbaje. Završio je fakultet za oficire u centralnoafričkoj provinciji Buar.[1] Do 1969. je postao viši poručnik, a 1975. kapetan.[1] Car Jean-Bedel Bokassa ga je 1978. unaprijedio u čin brigadnog generala,[1] jer je istukao francuskog neopunomoćenog oficira, koji se nije prikladno odnosio prema Bokasi.[2][3] Nakon što je Bokasa srušen s vlasti 1979, Bozize je u Dakovoj vladi postao ministar odbrane.[1] U sljedećoj vladi Kolingbe, bio je ministar za informacije.
Bio je učesnik propalog puča Ange-Félix Patasséa 1982,[4] pa je pobjegao iz zemlje sa još 100 oficira. Tokom egzila je boravio u Francuskoj.[5] Bio je uhapšen u Beninu 1989. i zatvoren. Osuđen je zbog učešća u puču, ali je pomilovan 24. septembra 1991. i pušten 1. decembra iste godine.[1][6] Poslije toga se vratio u Francusku i tamo živio još dvije godine.
Tokom raspada Istočnog bloka, na vladu Centralnoafričke Republike vršen je pritisak da pokrene demokratizaciju političke klime u zemlji. U međuvremenu je Patase 1993. godine pobijedio na predsjedničkim izborima. Bozize se vratio u CAR i ostao Patasin pobornik, a ovaj ga je unaprijedio u šefa oružanih snaga.
Nakon pokušaja puča 2001,[7] Patase je postao nepovjerljiv prema Bozizeu i smijenio ga s funkcije šefa oružanih snaga. Bozize je kasnije uspješno izmakao njegovim snagama i pobjegao u Čad.[8][9] Od tamo je nastavio da komanduje pobunjenicima u borbi protiv Patasinih snaga.
Bozizeove trupe osvojile su glavni grad Bangui 15. marta 2003, što je označilo njegovu pobjedu u ratu.[10] Patase je otišao u egzil u Kamerun, a zatim u Togo. Bozize je izabran za predsjednika tek na izborima 2005,[11] a ponovo je pobijedio i 2011. godine.
Sukob 2012-13
[uredi | uredi izvor]Krajem 2012. godine, pobunjenička koalicija pod imenom Seleka pokrenula je rat protiv Bozizeove vlade. Bozize je zamolio Francuze za pomoć u slamanju pobune, ali su ga odbili. Primirje je potpisano 11. januara 2013, a Bozize je pristao da na mjesto premijera postavi opozicionara Nicolasa Tiangayea.[12]
Međutim, pobunjenici su se ponovno digli na oružje 22. marta 2013, optužujući Bozizea da je prekršio uslove mirovnog sporazuma. Pobunjeničke snage su 24. marta 2013. prodrle u glavni grad i zauzele glavne institucije, uključujući i predsjedničku palaču. Bozize i njegova porodica sklonili su se u susedni DR Kongo.[13]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e "Bozize to contest presidency as an independent candidate", IRIN, 13. 12. 2004, pristupljeno 19. 1. 2013.
- ^ Titley 1997, str. 44.
- ^ Kalck 2005, str. 33.
- ^ Kalck 2005, str. 8.
- ^ Kalck 2005, str. xl.
- ^ http://books.google.com/books?id=3D4xFUTrOycC&pg=PA1049&lpg=PA1049&dq=bozize+trial&source=web&ots=zYdaVoS38W&sig=HsWkcrKY66hW4Z6JKv_NueglgiI&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=8&ct=result
- ^ "Situation “confused” after apparent coup attempt", IRIN, 28 May 2001.
- ^ "Regional efforts underway to calm tensions", IRIN, 28.11. 2001.
- ^ Mehler 2005, str. 146.
- ^ "Rebel leader seizes power, suspends constitution", IRIN, 17 March 2003.
- ^ "Incumbent wins presidency", IRIN, 24.5. 2005.
- ^ Patrick Fort, "Tiangaye named Central African PM, says 'hard work' begins", Agence France-Presse, 17 January 2013.
- ^ "Central African Republic capital falls to rebels, Bozizé flees". Reuters. 24. 3. 2013. Arhivirano s originala, 24. 3. 2013. Pristupljeno 24. 3. 2013.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Kalck, Pierre (2005), Historical Dictionary of the Central African Republic (3rd English izd.), Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, ISBN 0-8108-4913-5
- Mehler, Andreas (2005), "The Shaky Foundations, Adverse Circumstances, and Limited Achievements of Democratic Transition in the Central African Republic", u Villalón, Leonardo Alfonso; VonDoepp, Peter (ured.), The Fate of Africa's Democratic Experiments: Elites and Institutions, Bloomington, Indiana: Indiana University Press, str. 126–152, ISBN 0-253-34575-8, OCLC 57414663
- Titley, Brian (1997), Dark Age: The Political Odyssey of Emperor Bokassa, Montreal: McGill-Queen's University Press, ISBN 0-7735-1602-6
| Srednjoafrička Republika (1960–1976) |  | |
|---|---|---|
| Srednjoafričko Carstvo (1976–1979) | ||
| Srednjoafrička Republika (1979–) | ||
* vršilac dužnosti | ||
