ژینگەپارێز

ژینگەپارێز کەسێکە کە خەمی پاراستنی ژینگە و/یان داکۆکی لە پاراستنی ژینگە دەکات. دەتوانرێت ژینگەپارێز بە لایەنگری ئامانجەکانی بزووتنەوەی ژینگەپارێزی ھەژمار بکرێت، «بزووتنەوەیەکی سیاسی و ئەخلاقی کە ھەوڵدەدات کوالیتی ژینگەی سروشتی باشتر بکات و بپارێزێت لەڕێگەی گۆڕانکاری لە چالاکییە زیانبەخشەکانی مرۆڤدا».^[١] ژینگەپارێز سەرقاڵی فەلسەفەی ژینگەپارێزی یان یەکێک لە فەلسەفەکانی پەیوەندیدارە یان باوەڕی پێیەتی. تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە

بزووتنەوەی ژینگەیی کۆمەڵێک کۆمەڵگەی لاوەکی ھەیە، کە ڕێباز و فۆکۆسی جیاوازیان ھەیە – ھەریەکەیان پەرە بە بزووتنەوە و ناسنامەی جیاواز دەدەن. ژینگەپارێزان ھەندێک جار لەلایەن ڕەخنەگرانەوە بە زاراوەی نافەرمی یان سووکایەتیپێکەر وەک «گرینی» و «دار-باوەش» ئاماژەیان پێدەکرێت،^[٢] لەگەڵ ھەندێک لە ئەندامانی گشتی کە توندڕەوترین ژینگەپارێزان بەم زاراوە سووکایەتیپێکردنانە گرێدەدەن.

جۆرەکانی

بزووتنەوەی ژینگەپارێزی کۆمەڵێک ژێر پێکھاتە لەخۆدەگرێت، کە بە ڕێباز و فەلسەفەی جیاواز لە ناوچە جیاجیاکانی جیھان گەشەیان کردووە. جێگای سەرنجە، بزووتنەوەی سەرەتایی ژینگەیی گرژییەکی قووڵی لە نێوان فەلسەفەکانی ئاگالێبوون و پاراستنی ژینگەی فراوانتردا ئەزموون کرد.^[٣] لە دەیەکانی ڕابردوودا بەرزبوونەوەی بەرچاوی دادپەروەری ژینگەیی و مافە ڕەسەنەکان و قەیرانە سەرەکییە ژینگەیییەکانی وەک قەیرانەکانی کەشوھەوا، بووەتە ھۆی پەرەسەندنی ناسنامەی ژینگەپارێزی دیکە. دەتوانرێت ژینگەپارێزان بەم شێوەیە وەسف بکرێت:

چالاکوانانی کەشوھەوا

دانپێدانانی گشتی بە قەیرانی کەشوھەوا و سەرھەڵدانی بزووتنەوەی کەشوھەوا لە سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا بووە ھۆی ئەوەی کە کۆمەڵەیەکی دیاریکراو لە چالاکوانان دروست بکەن. چالاکییەکانی وەک مانگرتنی قوتابخانە بۆ کەشوھەوا و ھەینییەکان بۆ داھاتوو، بووەتە ھۆی نەوەی نوێی چالاکوانانی گەنجانی وەک گرێتا تونبێرگ، جەیمی مارگۆلین و ڤانێسا ناکات کە بزووتنەوەیەکی جیھانی کەشوھەوای گەنجانیان دروست کردووە.^[٤]^[٥]

سەرچاوەکان

^ «environmentalism - Ideology, History, & Types». Encyclopedia Britannica. ٢٣ی تەممووزی ٢٠٢٣.
^ Catherine Soanes and Angus Stevenson، ed. (2005). Oxford Dictionary of English (2nd revised ed.). Oxford University klkPress. ISBN 978-0-19-861057-1.
^ Tesch، Danielle (2004-01-01). «Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions». Journal of Ecological Anthropology. 8 (1): 67–83. doi:10.5038/2162-4593.8.1.4. ISSN 1528-6509.Tesch, Danielle; Kempton, Willett (2004-01-01). "Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions". Journal of Ecological Anthropology. 8 (1): 67–83. doi:10.5038/2162-4593.8.1.4. ISSN 1528-6509.
^ Yeo، Sophie. «How the largest environmental movement in history was born». www.bbc.com (بە ئینگلیزی). لە ١٨ی شوباتی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
^ Marris، Emma (2019-09-18). «Why young climate activists have captured the world's attention». Nature (بە ئینگلیزی). 573 (7775): 471–472. Bibcode:2019Natur.573..471M. doi:10.1038/d41586-019-02696-0. PMID 31551545.

[1] «environmentalism - Ideology, History, & Types». Encyclopedia Britannica. ٢٣ی تەممووزی ٢٠٢٣.

[2] Catherine Soanes and Angus Stevenson، ed. (2005). Oxford Dictionary of English (2nd revised ed.). Oxford University klkPress. ISBN 978-0-19-861057-1.

[l-3] Tesch، Danielle (2004-01-01). «Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions». Journal of Ecological Anthropology. 8 (1): 67–83. doi:10.5038/2162-4593.8.1.4. ISSN 1528-6509.Tesch, Danielle; Kempton, Willett (2004-01-01). "Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions". Journal of Ecological Anthropology. 8 (1): 67–83. doi:10.5038/2162-4593.8.1.4. ISSN 1528-6509.

[4] Yeo، Sophie. «How the largest environmental movement in history was born». www.bbc.com (بە ئینگلیزی). لە ١٨ی شوباتی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[5] Marris، Emma (2019-09-18). «Why young climate activists have captured the world's attention». Nature (بە ئینگلیزی). 573 (7775): 471–472. Bibcode:2019Natur.573..471M. doi:10.1038/d41586-019-02696-0. PMID 31551545.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]