Départements Ffrainc

Départements Ffrainc
Enghraifft o'r canlynol	math o adran weinyddol Ffrainc, math o endid cyfreithiol yn Ffrainc, ffurf gyfreithiol
Math	awdurdod lleol yn Ffrainc, is-adran weinyddol gwlad ail lefel, is-adran weinyddol gwlad ail lefel, is raniad (lefel 3) o sir, o ran gweinyddiaeth, etholaeth, department, NUTS 3 statistical territorial entity
Rhan o	rhanbarthau Ffrainc, lefel 3 o gategorïau cyfreithiol yn Ffrainc
Dechrau/Sefydlu	4 Mawrth 1790
Yn cynnwys	canton of France
Gwladwriaeth	Ffrainc
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae départements Ffrainc (Ffrangeg: Départements de France Llydaweg: Departamantoù gall, Basgeg: Frantziako departmenduak) yn ardaloedd gweinyddol yn Ffrainc a grëwyd yn 1790 ar ôl y Chwyldro Ffrengig. Defnyddir y term i gyfeirio at israniadau nifer o gyn-wladfeydd Ffrainc yn ogystal. Mae'r ardaloedd yn wleidyddol yn cyfateb yn fras i'r siroedd ym Mhrydain. Mae 101 département Ffrainc wedi eu grwpio yn 13 région (rhanbarth) y Ffrainc Fetropolitan a 5 rhanbarth tramor. Mae gan bob département statws cyfreithiol fel rhannau annatod o Ffrainc. Is-rennir y rhanbarthau yn ogystal yn 342 arrondissement (bwrdeistref).

Rhestr départements Ffrainc

Cod INSEE	Département	Préfecture
01	Ain	Bourg-en-Bresse
02	Aisne	Laon
03	Allier	Moulins
04	Alpes-de-Haute-Provence	Digne-les-Bains
05	Hautes-Alpes	Gap
06	Alpes-Maritimes	Nice
07	Ardèche	Privas
08	Ardennes	Charleville-Mézières
09	Ariège	Foix
10	Aube	Troyes
11	Aude	Carcassonne
12	Aveyron	Rodez
13	Bouches-du-Rhône	Marseille
14	Calvados	Caen
15	Cantal	Aurillac
16	Charente	Angoulême
17	Charente-Maritime	La Rochelle
18	Cher	Bourges
19	Corrèze	Tulle
2A	Corse-du-Sud (Corseg: Corsica suttana)8	Ajaccio
2B	Haute-Corse (Corseg: Cismonte)8	Bastia
21	Côte-d'Or	Dijon
22	Côtes-d'Armor (Llydaweg: Aodoù-an-Arvor)	Sant-Brieg
23	Creuse	Guéret
24	Dordogne	Périgueux
25	Doubs	Besançon
26	Drôme	Valence
27	Eure	Évreux
28	Eure-et-Loir	Chartres
29	Finistère (Llydaweg: Penn-ar-Bed)	Quimper
30	Gard	Nîmes
31	Haute-Garonne	Toulouse
32	Gers	Auch
33	Gironde	Bordeaux
34	Hérault	Montpellier
35	Ille-et-Vilaine (Llydaweg: Il-ha-Gwilen)	Rennes
36	Indre	Châteauroux
37	Indre-et-Loire	Tours
38	Isère	Grenoble
39	Jura	Lons-le-Saunier
40	Landes	Mont-de-Marsan
41	Loir-et-Cher	Blois
42	Loire	Saint-Étienne
43	Haute-Loire	Le Puy-en-Velay
44	Loire-Atlantique (Llydaweg: Liger-Atlantel)	Nantes
45	Loiret	Orléans
46	Lot	Cahors
47	Lot-et-Garonne	Agen
48	Lozère	Mende
49	Maine-et-Loire	Angers
50	Manche	Saint-Lô
51	Marne	Châlons-en-Champagne
52	Haute-Marne	Chaumont
53	Mayenne	Laval
54	Meurthe-et-Moselle	Nancy
55	Meuse	Bar-le-Duc
56	Morbihan (Llydaweg: Mor-Bihan)	Vannes
57	Moselle	Metz
58	Nièvre	Nevers
59	Nord	Lille
60	Oise	Beauvais
61	Orne	Alençon
62	Pas-de-Calais	Arras
63	Puy-de-Dôme	Clermont-Ferrand
64	Pyrénées-Atlantiques (Basgeg: Pirinio Atlantikoak; Gwasgwyneg: Pirenèus Atlantics)	Pau
65	Hautes-Pyrénées	Tarbes
66	Pyrénées-Orientales	Perpignan
67	Bas-Rhin (Alsaseg: Unterelsàss, ‘s Unterlànd neu ‘s Ingerlànd) ¹⁰	Strasbourg
68	Haut-Rhin (Alsaseg: ‘s Owerelsàss neu ‘s Iwerlànd) ¹⁰	Colmar
69	Rhône 9	Lyon
70	Haute-Saône	Vesoul
71	Saône-et-Loire	Mâcon
72	Sarthe	Le Mans
73	Savoie	Chambéry
74	Haute-Savoie	Annecy
75	Paris ¹	Paris
76	Seine-Maritime	Rouen
77	Seine-et-Marne	Melun
78	Yvelines ²	Versailles
79	Deux-Sèvres	Niort
80	Somme	Amiens
81	Tarn	Albi
82	Tarn-et-Garonne	Montauban
83	Var	Toulon
84	Vaucluse	Avignon
85	Vendée	La Roche-sur-Yon
86	Vienne	Poitiers
87	Haute-Vienne	Limoges
88	Vosges	Épinal
89	Yonne	Auxerre
90	Territoire de Belfort	Belfort
91	Essonne ³	Évry
92	Hauts-de-Seine ⁴	Nanterre
93	Seine-Saint-Denis ⁵	Bobigny
94	Val-de-Marne	Créteil
95	Val-d'Oise	Cergy / Pontoise ⁶
971	Gwadelwp ⁷	Basse-Terre
972	Martinique ⁷	Fort-de-France
973	Guiana Ffrengig ⁷	Cayenne
974	La Réunion ⁷	Saint-Denis
976	Mayotte ⁷	Mamoudzou

Nodiadau:

Neilltuwyd rhif 75 ar gyfer Seine gynt.
Neilltuwyd rhif 78 ar gyfer Seine-et-Oise gynt.
Neilltuwyd rhif 91 ar gyfer Alger, yn yr Algeria Ffrengig gynt.
Neilltuwyd rhif 92 ar gyfer Oran, yn yr Algeria Ffrengig gynt.
Neilltuwyd rhif 93 ar gyfer Constantine, yn yr Algeria Ffrengig gynt
Sefydlwyd prefecture Val-d'Oise yn Pontoise pan grëwyd y département, ond fe'i symudwyd de facto i gomiwn cyfagos Cergy; gyda'i gilydd maent yn creu ville nouvelle Cergy-Pontoise.
Mae'r départements tramor yn gyn-wladfeydd tu allan i Ffrainc, sydd erbyn hyn yn mwynhau statws yn un fath a Ffrainc fetropolitan. Maent yn rhan o Ffrainc a'r Undeb Ewropeaidd, er bod rheolau arbennig yr UE yn gymwys. Mae pob un ohonynt yn ardal o Ffrainc ar yr un pryd.
Ers 2018, mae dau département Corsica wedi uno bellach at ddibenion gwleidyddol, ond yn dal i fodoli yn rhestr y circonscriptions
Ers 2015, mae Métropole Lyon wedi ei gwahanu o département y Rhône gyda statws arbennig.
Ers 2021, mae dau département Alsas wedi uno at ddibenion gwleidyddol.

Hen Départements

Yn nhiriogaeth bresennol Ffrainc

Département	Préfecture	Dyddiad creu	Nodiadau
Rhône-et-Loire	Lyon	1790–1793	Rhannwyd yn Rhône a Loire ar 12 Awst 1793.
Corse	Bastia	1790–1793	Rhannwyd yn Golo a Liamone.
Golo	Bastia	1793–1811	Ail-gyfunwyd gyda Liamone i greu Corse.
Liamone	Ajaccio	1793–1811	Ail-gyfunwyd gyda Golo i greu Corse.
Mont-Blanc	Chambéry	1792–1815	Crëwyd o ran o Ddugiaeth Savoy, tiriogaeth o Deyrnas Piedmont-Sardinia a ddychwelwyd i Piedmont-Sardinia ar ôl goresgyniad Napoleon. Mae'r département yn cyfateb yn fras i'r départements Ffrengig Savoie a Haute-Savoie.
Léman	Geneva	1798–1814	Crëwyd pan ychwanegwyd Gweriniaeth Geneva at Ymerodraeth Gyntaf Ffrainc. Daeth Léman yn rhan o ganton Gweriniaeth a Chanton Geneva yn y Swistir. Mae'r département yn cyfateb i'r canton presennol yn y Swistir a rhannau o départements presennol Ffrainc Ain a Haute-Savoie.
Meurthe	Nancy	1790–1871	Daeth Meurthe i ben yn dilyn ychwanegiad Alsace-Lorraine i Ymerodraeth yr Almaen yn 1871; ni ail-grewyd pan ddychwelodd y département at Ffrainc gan Gytundeb Versailles.
Seine	Paris	1790–1967	Ar 1 Ionawr 1968, rhanwyd Seine yn bedwar départment newydd: Paris, Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis a Val-de-Marne, gan ennill dir o Seine-et-Oise yn y broses.
Seine-et-Oise	Versailles	1790–1967	Ar 1 Ionawr 1968, rhanwyd Seine-et-Oise yn dri département newydd: Yvelines, Val-d'Oise ac Essonne, a chollwyd rhan i Seine yn y broses.
Corse	Ajaccio	1811–1975	Ar 15 Medi 1975, ail-ranwyd Corse yn ddau i ffurfio Corse-du-Sud a Haute-Corse.
Saint-Pierre-et-Miquelon	Saint-Pierre	1976–1985	Roedd Saint-Pierre-et-Miquelon yn département tramor o 1976 hyd iddi gael ei throi'n gyfuniad tramor ar 11 Mehefin 1985.

Ail-enwi

Ail-enwyd rhai o départements Ffrainc, y rhan fwyaf er mwyn cael gwared a'r termau Inférieure ('is') a Basses ('isel'):

Hen Enw	Enw Cyfoes	Dyddiad Newid
Mayenne-et-Loire	Maine-et-Loire	1791
Bec-d'Ambès	Gironde	1795
Charente-Inférieure	Charente-Maritime	1941
Seine-Inférieure	Seine-Maritime	1955
Loire-Inférieure	Loire-Atlantique (Llydaweg: Liger-Atlantel)	1957
Basses-Pyrénées	Pyrénées-Atlantiques	1969
Basses-Alpes	Alpes-de-Haute-Provence	1970
Côtes-du-Nord	Côtes-d'Armor (Llydaweg: Aodoù-an-Arvor)	1990

Algeria Ffrengig

Cyn 1957

№	Département	Prefecture	Dyddiad creu
91	Alger	Algiers	(1848–1957)
92	Oran	Oran	(1848–1957)
93	Constantine	Constantine	(1848–1957)
–	Bône	Annaba	(1955–1957)

1957–1962

№	Département	Prefecture	Dyddiad Bodolaeth
8A	Oasis	Ouargla	(1957–1962)
8B	Saoura	Bechar	(1957–1962)
9A	Alger	Algiers	(1957–1962)
9B	Batna	Batna	(1957–1962)
9C	Bône	Annaba	(1955–1962)
9D	Constantine	Constantine	(1957–1962)
9E	Médéa	Medea	(1957–1962)
9F	Mostaganem	Mostaganem	(1957–1962)
9G	Oran	Oran	(1957–1962)
9H	Orléansville	Chlef	(1957–1962)
9J	Sétif	Setif	(1957–1962)
9K	Tiaret	Tiaret	(1957–1962)
9L	Tizi-Ouzou	Tizi Ouzou	(1957–1962)
9M	Tlemcen	Tlemcen	(1957–1962)
9N	Aumale	Sour el Ghozlane	(1958–1959)
9P	Bougie	Bejaia	(1958–1962)
9R	Saïda	Saida	(1958–1962)

Départements yng nghyn-wladfeydd Ffrainc

Département	Lleoliad yng ngwledydd cyfoes	Dyddiad creu
Département du Sud	Hispaniola ( Gweriniaeth Dominica , Haiti )	1795–1800
Département de l'Inganne		1795–1800
Département du Nord		1795–1800
Département de l'Ouest		1795–1800
Département de Samana		1795–1800
Isle de France	Mawrisiws , Seychelles, Ynys Rodrigues	1795–1800
Indes-Orientales	Chandernagore, Karikal, Mahe, Pondichery, Yanaon	1795–1800
Sainte-Lucie	Sant Lwsia , Tobago	1795–1800

Eginyn erthygl sydd uchod am Ffrainc. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.