Gwersyllt
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 10,677, 10,778 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Wrecsam |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 787.65 ha |
| Cyfesurynnau | 53.0766°N 3.0217°W |
| Cod SYG | W04000896 |
| Cod OS | SJ316537 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Lesley Griffiths (Llafur) |
| AS/au y DU | Andrew Ranger (Llafur) |
 | |
Pentref o faint sylweddol a chymuned ym mwrdeistref sirol Wrecsam, Cymru, yw Gwersyllt. Saif ychydig i'r gogledd o dref Wrecsam, ger y briffordd A541.
Mae gan Gwersyllt orsaf trên ar y lein Wrecsam - Bidston a thair swyddfa bost (Bradle, Gwersyllt a Brynhyfryd). Yng nghanol y pentref mae Ysgol Gyfun Bryn Alyn. Yn ôl y cyfrifiad 1991 roedd 721 siaradwyr Cymraeg yn y pentref (tri ward) sef rhyw 8% o'r boblogaeth. Mae'r ffigwr wedi codi i 1018 erbyn 2001 bron 11% o'r boblogaeth. Mae'r A541 yn hollti'r pentref ac mae ystâd diwydiannol sylweddol yn y pentref ynghyd ag archfarchnad a chanolfan siopa. Mae Gorsaf Radio "Marcher" yn y pentref a chanolfan chwaraeon Gwyn Evans ynghlwm wrth Ysgol Bryn Alyn. Ym mis Awst 2012 torrwyd y dywarchen gyntaf ar gyfer Ysgol Gymraeg Gwersyllt.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Lesley Griffiths (Llafur) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Andrew Ranger (Llafur).[1][2]
Hanes
[golygu | golygu cod]Roedd nifer o byllau glo yn yr ardal yma. Yn 1896 roedd gan bwll glo Gwersyllt 185 o weithwyr, 167 ohonynt dan y ddaear. Yn yr 20g adeiladwyd llawer o dai cyngor yma. Ers yr wythdegau adeiladwyd stadau preifat ar bob ochr a llenwi'r bylchau rhwng Gwersyllt, Bradle ac mae'r pentref yn cyrraedd Pendine erbyn heddiw.
Eglwysi
[golygu | golygu cod]Eglwys y Drindod Sanctaidd
[golygu | golygu cod]Mae gan Eglwys Plwyf Gwersyllt, sef Eglwys y Drindod Sanctaidd, ffenestr liw o safon, a mynwent sylweddol. Crewyd Plwyf Gwersyllt yn Nhachwedd 1851, o rannau o Dreflan Gwersyllt (gynt ym mhlwyf Gresfordd) a Stansty (gynt ym mhlwyf Wrecsam). Gosodwyd y maen sylfaen ar 13 Gorffennaf 1850, a chysegrwyd Eglwys y Drindod ar 25 Gorffennaf 1851.
Ceir ar furiau'r eglwys nifer o wynebau ar ffurf cerfluniau:
Eglwys Bresbyteraidd Saesneg
[golygu | golygu cod]Saif capel English Congregational ger yr orsaf.
Capel yr Annibynnwr
[golygu | golygu cod]Dymchwelwyd capel Annibynnol Brynhyfryd (Summerhill) yn y 70au.
Ysgolion Gwersyllt
[golygu | golygu cod]- Ysgol Bryn Alyn. Arwyddair: "Dim heb Ymdrech" Sefydlwyd ym 1958; bellach mae gan yr ysgol staff o 50 a thua 780 plant 11-16 oed.
- Ysgol Gynradd Gwersyllt: a sefydlwyd yn 2007 drwy uno Ysgol y Gaer a Gwersyllt County Primary Junior School.
- Ysgol Gynradd Heulfan: a agorwyd ym Medi 2005 drwy uno Ysgol Bryn Golau ac Ysgol y Drindod. Mae tua 204 o blant llawn amser, 40 yn y meithrinfa a 27 yn 'Y Canol' uned ar gyfer plant ag anableddau.
- Canolfan Cefnogaeth Gwersyllt
- Dodds Lane Student Centre - Gwersyllt
- Ysgol Gymraeg Gwersyllt. Ym mis Awst 2012 torrwyd y dywarchen gyntaf ar gyfer yr ysgol newydd sbon.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Ysgolion Archifwyd 2009-09-05 yn y Peiriant Wayback
- Ysgol Heulfan Archifwyd 2010-03-10 yn y Peiriant Wayback
- Eglwys Gwersyllt
- Eglwys Gwersyllt Archifwyd 2009-01-11 yn y Peiriant Wayback
- Ysgol Gymraeg Gwersyllt [1]
Cyfrifiad 2011
[golygu | golygu cod]Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[3][4][5][6]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen farw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Trefi
Y Waun · Wrecsam
Pentrefi
Acrefair · Bangor-is-y-coed · Y Bers · Bronington · Brymbo · Brynhyfryd · Bwlchgwyn · Caego · Cefn Mawr · Coedpoeth · Erbistog · Froncysyllte · Garth · Glanrafon · Glyn Ceiriog · Gresffordd · Gwersyllt · Hanmer · Holt · Llai · Llanarmon Dyffryn Ceiriog · Llannerch Banna · Llan-y-pwll · Llechrydau · Llys Bedydd · Marchwiail · Marford · Y Mwynglawdd · Yr Orsedd · Owrtyn · Y Pandy · Pentre Bychan · Pentredŵr · Pen-y-bryn · Pen-y-cae · Ponciau · Pontfadog · Rhiwabon · Rhos-ddu · Rhosllannerchrugog · Rhostyllen · Rhosymedre · Talwrn Green · Trefor · Tregeiriog · Tre Ioan · Wrddymbre