Jonathan Sacks, Barwn Sacks

Jonathan Sacks, Barwn Sacks
Jonathan Sacks yn 2006.
Ganwyd	Jonathan Henry Sacks  8 Mawrth 1948  Lambeth
Bu farw	7 Tachwedd 2020  o canser  Llundain
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Etz Chaim Yeshiva Coleg Newydd Coleg y Brenin Coleg Gonville a Caius Christ's College, Finchley
Galwedigaeth	rabi, diwinydd, academydd
Swydd	Chief Rabbi, aelod o Dŷ'r Arglwyddi
Cyflogwr	Prifysgol Essex Prifysgol Middlesex Prifysgol Newcastle Coleg y Brenin
Gwobr/au	Gwobr Grawemeyer, Gwobr Templeton, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Basel, doethur anrhydeddus Prifysgol St Andrews, doethur anrhydeddus Prifysgol Glasgow, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Caergrawnt, Doethuriaeth Anrhydeddus Prifysgol Haifa, honorary doctor of the Bar-Ilan University, MBE, honorary doctor of Yeshiva University, Marchog Faglor, Irving Kristol Award, Honorary doctors of Middlesex University, honorary doctor of the University of Liverpool, honorary doctor of the University of Roehampton, Gwobr Doethuriaeth Ben Gourion, doethur anrhydeddus Prifysgol Aberdeen, honorary doctor of the University of Liverpool Hope University, honorary doctor of the University of Salford, Ehrendoktor der Universität Tel Aviv, meddyg anrhydeddus y Technion, Doctor Anrhydeddus o'r Brifysgol Hebraeg, Jerusalem, honorary doctor of the Yale University, Gwobr Jeriwsalem, Gwobr Katz, Guardian of Zion Award, Genesis Prize
Gwefan	http://rabbisacks.org

Rabi Uniongred, diwinydd, ac athronydd o Loegr oedd Jonathan Henry Sacks, Barwn Sacks (8 Mawrth 1948 – 7 Tachwedd 2020) a fu'n Brif Rabi Prydain Fawr a'r Gymanwlad o 1991 i 2013.

Ganed yn Lambeth, Llundain, yn fab i Louis Sacks, marsiandïwr a ymfudodd o Wlad Pwyl, a'i wraig Louisa, Frumkin gynt. Yn wahanol i'r rhelyw sydd wedi gwasanaethu yn swydd y prif rabi, nid oedd Jonathan Sacks yn un o linach o rabïaid. Mynychodd ysgol ramadeg Christ's College yn Finchley, gogledd Llundain, a derbyniodd radd baglor dosbarth-cyntaf mewn athroniaeth o Goleg Gonville a Caius, Caergrawnt. Teithiodd ar draws Unol Daleithiau America yn ystod haf 1967, yn 19 oed, ar fysiau Greyhound. Cyfarfu â sawl Iddew blaenllaw yn yr Unol Daleithiau, gan gynnwys y "Rebbe" Menachem Mendel Schneerson, a phenderfynodd Sacks hyfforddi i fod yn rabi yn hytrach na chyfrifydd. Priododd Jonathan Sacks ag Elaine Taylor ym 1970, a chawsant dri phlentyn.

Cafodd Sacks ei ordeinio'n rabi ym 1976 yng Ngholeg yr Iddewon (bellach Ysgol Astudiaethau Iddewig Llundain). Treuliodd gyfnod yn arwain addysg grefyddol i blant yn Luton cyn iddo gael ei benodi'n rabi synagog Golders Green ym 1978. Trosglwyddodd i synagog Marble Arch, a bu'n rabi yno o 1983 i 1990. Gwasanaethodd hefyd yn brifathro ar Goleg yr Iddewon o 1984 i 1990.

Ym 1990 dewiswyd Sacks i olynu'r Barwn Jakobovits yn Brif Rabi Cynulleidfaoedd Hebreaidd Unedig Prydain Fawr a'r Gymanwlad. Cafodd gyfeillgarwch agos â George Carey, Archesgob Caergaint. Cafodd ei urddo'n farchog yn 2005 ac yn arglwydd am oes yn 2009. Bu ei lais yn gyfarwydd i wrandawyr "Thought for the Day" ar raglen Today, BBC Radio 4. Cafodd ei olynu yn swydd y prif rabi gan Ephraim Mirvis yn 2013. Penodwyd Sacks yn athro meddwl Iddewig ym Mhrifysgol Yeshiva, Efrog Newydd, yn 2013. Bu farw o ganser yn 2020 yn 72 oed.