| dbo:abstract
|
- Irij (rusky ирий – Irij, polsky Wyraj) je ve slovanské lidové kultuře zvláštní krajinou, ztotožňovanou s rájem, do které v zimě odlétají práci a z níž se zas na jaře vrací, ale také z ní čápi přináší děti. Objevuje se také představa stejnojmenné hadí země, která se podobá světu mrtvých – návi. Podle religionisty znali Slované pouze jeden svět odlišný od pozemského, nazývaný wyraj, irij či ráj, ležící za vodami nebo v ústí Mléčné dráhy, a až později se objevila víru v zemi mrtvých – návi. Vládcem Wyraje je Veles, bůh podsvětí, kterého ztotožňuje s postavami jako jsou východoslovanský Zmiejny Car Ir (Hadí král Ir), lužický Čorny Jurij (Černý Jiří) a jiní hadí králové slovanského folklóru. Slovo odvozuje z praslovanského *raj, které spojuje s perským rayí „bohatství, štěstí“ (cs)
- Irij, Irijo aŭ Iriej, laŭ novpaganismaj gvidiloj, estis paradizo en malnova kaj parto de . Tiu termino eble devenas el la vorto por paradizo en nuntempaj slavaj lingvoj. (eo)
- Iriy, Vyrai (Belarusian: Вырай, Polish: Wyraj), Vyriy (Russian: Вырий, Ирий, Ирей, Ukrainian: Вирій, Ірій, Ирій), or Irij (Croatian, Czech, Slovak: Ráj, Raj, Irij, Serbian: Ириј, Ukrainian: Ирій, Ірій) is a mythical place in Slavic mythology where "birds fly for the winter and souls go after death" that is sometimes identified with paradise. Spring is believed to have arrived on Earth from Vyrai. According to , initially the Early Slavs believed in only one Vyrai, connected to the deity known as Rod (god)—it was apparently located far away beyond the sea, at the end of the Milky Way. According to folkloristic fables, the gates of Vyrai were guarded by Veles, who sometimes took the animal form of a raróg, grasping in its claws the keys to the otherworlds. It was often imagined as a garden beyond an iron gate that barred the living from entering, located in the crown of the cosmic tree. Whereas the branches were said to be nested by the birds, who were usually identified as human souls. The etymological reconstruction of the word, supported by preserved beliefs, allows us to connect the Iriy with the oldest Slavic ideas about the other world, which is located underground or beyond the sea, where the path lies through water, in particular, through a whirlpool. The pagan Slavic peoples thought the birds flying away to Vyrai for the winter and returning to Earth for the spring to be human souls. According to some folk tales, the human soul departs the Earth for Vyrai during the cremation of its deceased flesh on a pyre; however, it does not stay in paradise forever, returning some time later to the womb of a pregnant woman (traces of reincarnation can be seen in this belief)—carried by a stork or nightjar. Boris Uspenskij, having analyzed the extensive ethnographic material about Iriy, concluded that "Iriy" is a general designation of the otherworld (i.e., not a real geographical place). (en)
- Wyraj, Raj, Irij – według wierzeń słowiańskich bajeczna kraina, do której na zimę odlatują ptaki i z której przychodzi wiosna, a także (w folklorze) z której przybywają bociany niosące dzieci. Początkowo Słowianie wierzyli tylko w jeden Wyraj, utożsamiany z Rodem, położony daleko za morzem, na końcu Drogi Mlecznej. Wyobrażano go sobie jako ogród za żelazną bramą broniącą wstępu żyjącym, położony w koronie drzewa kosmicznego. Z kolei na gałęziach drzewa miały gniazdować ptaki, utożsamiane zazwyczaj z duszami ludzkimi. Według przekazów folklorystycznych bram Wyraju strzegł Weles, czasem przedstawiany w postaci zoomorficznej jako Złoty Kur lub Raróg dzierżący w szponach klucze do zaświatów. Odlatujące do Wyraju i powracające zeń na wiosnę ptaki Słowianie utożsamiali z ludzkimi duszami. Według przekazów ludowych wraz z dymem stosu pogrzebowego dusza ludzka w postaci ornitomorficznej ulatuje do Wyraju, gdzie jednak nie pozostaje wiecznie, powracając za jakiś czas w łono brzemiennej kobiety, przynoszona przez bociana lub lelka, w czym można dopatrywać się śladów wierzeń w reinkarnację. (pl)
- Ви́рій або и́рій, і́рій — у міфології східних слов'ян тепла благодатна країна на заході чи півдні, місце проживання душ померлих і зимівлі птахів та інших тварин. (uk)
- Ирий (ирей, вирий, вырий, вырей; др.-рус. ирье; белор. вырай; чеш. Irij; польск. Wyraj; от ир) — в восточнославянской и восточнопольской мифологии древнее название рая и райского мирового дерева; мифическая страна, находящаяся на тёплом море на западе или юго-западе земли, где зимуют птицы и змеи. Этимологическая реконструкция слова, поддерживаемая сохранившимися верованиями, позволяет связать Ирий с древнейшими славянскими представлениями о потустороннем мире, который находится под землёй или за морем, куда путь лежит через воду, в частности, через омут, водоворот. Реконструкция Ирия как «того света», куда попадают души умерших, тесно связана с мотивом зимовки там птиц и змей, которые, согласно славянским верованиям, являются обычным воплощением душ умерших. Борис Успенский проанализировал обширный этнографический материал об Ирии и сделал вывод, что «ирий» — общее обозначение потустороннего мира. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Irij, Irijo aŭ Iriej, laŭ novpaganismaj gvidiloj, estis paradizo en malnova kaj parto de . Tiu termino eble devenas el la vorto por paradizo en nuntempaj slavaj lingvoj. (eo)
- Ви́рій або и́рій, і́рій — у міфології східних слов'ян тепла благодатна країна на заході чи півдні, місце проживання душ померлих і зимівлі птахів та інших тварин. (uk)
- Irij (rusky ирий – Irij, polsky Wyraj) je ve slovanské lidové kultuře zvláštní krajinou, ztotožňovanou s rájem, do které v zimě odlétají práci a z níž se zas na jaře vrací, ale také z ní čápi přináší děti. Objevuje se také představa stejnojmenné hadí země, která se podobá světu mrtvých – návi. (cs)
- Iriy, Vyrai (Belarusian: Вырай, Polish: Wyraj), Vyriy (Russian: Вырий, Ирий, Ирей, Ukrainian: Вирій, Ірій, Ирій), or Irij (Croatian, Czech, Slovak: Ráj, Raj, Irij, Serbian: Ириј, Ukrainian: Ирій, Ірій) is a mythical place in Slavic mythology where "birds fly for the winter and souls go after death" that is sometimes identified with paradise. Spring is believed to have arrived on Earth from Vyrai. Boris Uspenskij, having analyzed the extensive ethnographic material about Iriy, concluded that "Iriy" is a general designation of the otherworld (i.e., not a real geographical place). (en)
- Wyraj, Raj, Irij – według wierzeń słowiańskich bajeczna kraina, do której na zimę odlatują ptaki i z której przychodzi wiosna, a także (w folklorze) z której przybywają bociany niosące dzieci. Początkowo Słowianie wierzyli tylko w jeden Wyraj, utożsamiany z Rodem, położony daleko za morzem, na końcu Drogi Mlecznej. Wyobrażano go sobie jako ogród za żelazną bramą broniącą wstępu żyjącym, położony w koronie drzewa kosmicznego. Z kolei na gałęziach drzewa miały gniazdować ptaki, utożsamiane zazwyczaj z duszami ludzkimi. Według przekazów folklorystycznych bram Wyraju strzegł Weles, czasem przedstawiany w postaci zoomorficznej jako Złoty Kur lub Raróg dzierżący w szponach klucze do zaświatów. (pl)
- Ирий (ирей, вирий, вырий, вырей; др.-рус. ирье; белор. вырай; чеш. Irij; польск. Wyraj; от ир) — в восточнославянской и восточнопольской мифологии древнее название рая и райского мирового дерева; мифическая страна, находящаяся на тёплом море на западе или юго-западе земли, где зимуют птицы и змеи. Борис Успенский проанализировал обширный этнографический материал об Ирии и сделал вывод, что «ирий» — общее обозначение потустороннего мира. (ru)
|
