| dbo:abstract
|
- للأحداث الأقدم، أنظر التسلسل الزمني للتاريخ القديم ملحوظة: جميع التواريخ هي بالميلادي.الأحداث الآتية هي تسلسل زمني لأحداث كبرى في العصور الوسطى، وهي فترة زمنية من تاريخ البشرية تركز معظمها على أوروبا والعالم الإسلامي وهي بين عصري الكلاسيكية القديمة والعصر الحديث. (ar)
- Le Moyen Âge occidental est l'époque de l'histoire située entre l'Antiquité et l'Époque moderne, soit entre 476 (fin de l'Empire Romain d'Occident) et 1492 après Jésus-Christ (« re-découverte » des Amériques par Christophe Colomb et Amerigo Vespucci). Pour certains historiens, elle se termine en 1453 à la chute de Constantinople prise par l'Empire ottoman et la chute de l'Empire Romain d'Orient). Elle s'étend sur une période d'environ mille ans. La Renaissance française (≈1450-1600) est une époque de transition entre le Moyen Âge (≈476-1492) et les temps modernes (≈1492-1789). (fr)
- The following is a timeline of major event in post-classical history from the 5th to 15th centuries, loosely corresponding to the Old World Middle Ages, intermediate between Late Antiquity and the early modern period. (en)
- Cronologia essenziale del Medioevo (V-XV secolo). (it)
- Historia średniowiecza – część historii obejmująca okres w dziejach Europy i Bliskiego Wschodu pomiędzy starożytnością a czasami nowożytnymi. Okres ten zwany jest średniowieczem. Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Tradycyjnie przyjmuje się, że rozpoczyna się upadkiem imperium rzymskiego w 476 r.n.e., a kończy zdobyciem Konstantynopola przez Turków i upadkiem Cesarstwa Bizantyjskiego w 1453 r. lub odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492. Kwestia granic czasowych średniowiecza omówiona jest dokładniej w artykule ramy czasowe średniowiecza. Ważniejsze daty w historii średniowiecza:
* 313 – Edykt tolerancyjny Konstantyna I Wielkiego, tzw. edykt mediolański, dający swobodę wyznania chrześcijanom.
* 378, 9 sierpnia – Bitwa pod Adrianopolem, w której wojska cesarza wschodniorzymskiego Walensa zostały rozgromione przez Wizygotów pod wodzą Fritigerna.
* 406, 31 grudnia – wkroczenie poprzez zamarznięty Ren na terytorium cesarstwa Swebów, Wandalów i Alanów. Ostateczne załamanie się obrony rzymskiej na wzdłuż limesu.
* 451 – Sobór chalcedoński
* 476 – Zamach Odoakra – zdetronizowanie ostatniego cesarza zachodniorzymskiego panującego w Rzymie Romulusa Augustulusa.
* 496 – Chlodwig I z dynastii Merowingów przyjął chrzest z Rzymu.
* 507 – Pierwsza wersja prawa salickiego, spisanego w państwie Franków za czasów króla Chlodwiga I.
* 511 – Śmierć Chlodwiga I. Podział państwa Franków pomiędzy synów Chlodwiga.
* 527–565 – Panowanie cesarza Justyniana I Wielkiego – kodyfikacja wszystkich rzymskich praw.
* 529
* Benedykt z Nursji założył klasztor na Monte Cassino.
* Zamknięcie przez Justyniana I Wielkiego Akademii Platońskiej w Atenach.
* 550 – Początek ekspansji Słowian na Bałkanach.
* 570 – Narodziny Mahometa.
* 600–900 – Rozkwit cywilizacji Majów w Ameryce Środkowej.
* 622 – Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny (Hidżra).
* 630 – Początek osiedlania się Serbów i Chorwatów w Illiricum.
* 632 – Śmierć Mahometa.
* 732, 25 października – Bitwa pod Poitiers, znana także jako bitwa pod Tours – bitwa stoczona między armią arabską pod wodzą Abd ar-Rahmana a wojskami frankijskimi majordoma królestwa Karola Młota i księcia Akwitanii Odona Wielkiego.
* 751
* Zamach stanu Pepina Krótkiego, majordoma króla Franków Childeryka III, który zdetronizował Childeryka III, ostatniego króla Franków z dynastii Merowingów.
* Układ między papieżem Zachariaszem a Pepinem Krótkim. Papież Zachariasz wydał formalne rozporządzenie, aby tytuły królewskie nadawano tym, którzy formalnie sprawują władzę, czym faktycznie poparł odebranie władzy królowi Childerykowi III przez Pepina Krótkiego.
* 756 – Założenie Państwa Kościelnego przez Pepina Krótkiego.
* 768 – Śmierć Pepina Krótkiego. Rządy w państwie Franków objęli jego dwaj synowie Karloman i Karol.
* 771 – Śmierć Karlomana. Karol objął rządy królewskie w całym państwie Franków.
* 793 – Najazd wikingów na Klasztor Lindisfarne. Data ta otwiera erę ekspansji wikingów.
* 800, 25 grudnia – Koronacja na cesarza rzymskiego króla Franków Karola Wielkiego. Odnowienie cesarstwa rzymskiego na Zachodzie.
* 800–950 – Początek państwa Polan.
* 814 – Śmierć cesarza Karola Wielkiego. Cesarzem państwa Franków został Ludwik Pobożny, najmłodszy syn Karola Wielkiego.
* 830 – Powstanie państwa wielkomorawskiego.
* 843 – Traktat w Verdun. Po śmierci Ludwika Pobożnego państwo Franków podzielone zostało pomiędzy jego synów: Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego. Podział ten zainicjował proces tworzenia się państw Francji, Niemiec i Włoch.
* 850 – Początek państwa Wiślan.
* 864 – Chrzest Bułgarii.
* 882 – Zjednoczenie Kijowa i Nowogrodu.
* 911 – Śmierć Ludwika Dziecię, koniec dynastii Karolingów.
* 919 – Początek dynastii saskiej na tronie niemieckim – elekcja Henryka Ptasznika na króla Niemiec.
* 928 – Wyprawa Henryka Ptasznika przeciwko Słowianom.
* 929 – Hołd czeski Henrykowi Ptasznikowi.
* 955, 10 sierpnia – Bitwa na Lechowym Polu koło Augsburga, stoczona pomiędzy rycerstwem niemieckim pod wodzą króla niemieckiego Ottona I, posiłkowanym przez Czechów, a wojskami Madziarów (Węgrów). Bitwa zakończona klęską Węgrów.
* 960–992 – Panowanie Mieszka I.
* 962, 2 lutego – Koronacja cesarska Ottona I.
* 966 – Chrzest Mieszka I .
* 968 – Utworzono pierwsze biskupstwo misyjne w Poznaniu.
* 969 – Zamordowanie Nicefora Fokasa, cesarzem Bizancjum został Jan Tzimiskes.
* 972, 24 czerwca – Bitwa pod Cedynią pomiędzy wojskami księcia Polan – Mieszka I a wojskami margrabiego Marchii Wschodniej – Hodona. Bitwa zakończona klęską wojsk niemieckich.
* 981 – Utrata przez Polskę Grodów Czerwieńskich.
* 988 – Chrzest Włodzimierza Kijowskiego w Chersoniu przyjęty z Bizancjum.
* 991 lub 992 – Sporządzenie dokumentu Dagome iudex, będącego prawdopodobnie regestem dokumentu, którego wystawcą był Mieszko I. W dokumencie tym Mieszko oddał swoje państwo pod papieską opiekę.
* 993 – Założenie Delhi w Indiach.
* 997 – Śmierć św. Wojciecha nad jeziorem Drużno w trakcie misji chrystianizacyjnej Prusów.
* 999 – Kanonizacja św. Wojciecha.
* 1000
* Zjazd Gnieźnieński.
* Wyprawa wikingów do Ameryki Północnej.
* 1018, 30 stycznia – Pokój w Budziszynie zawarty między Świętym Cesarstwem Rzymskim a Polską. Na jego mocy Polska zatrzymała Milsko, Łużyce i Morawy, a cesarz przyrzekł pomóc w planowanej przez Bolesława Chrobrego wyprawie na Kijów.
* 1025
* Koronacja Bolesława Chrobrego.
* Koronacja Mieszka II Lamberta.
* 1054 – schizma wschodnia – rozłam chrześcijaństwa na wschodnie i zachodnie.
* 1066 – Najazd wojsk normandzkich Wilhelma Zdobywcy na Anglię.
* 1066, 14 października – Bitwa pod Hastings w południowo-wschodniej Anglii.
* 1075 – Dictatus Papae.
* 1077 – Henryk IV pod murami Kanossy.
* 1080, 25 czerwca – Synod biskupów niemieckich uznał Grzegorza VII za antypapieża
* 1085 – Wilhelm Zdobywca, król Anglii, wydał kataster podatkowy Domesday Book.
* 1095, 18 listopada – Synod w Clermont. Papież Urban II ogłosił hasło wojny świętej, czym zapoczątkował wyprawy krzyżowe.
* 1096 – Pierwsza wyprawa ludowa do Ziemi Świętej.
* 1096–1099 – I wyprawa krzyżowa.
* 1113 – Uznanie przez papieża Paschalisa II zakonu Rycerzy Szpitala Jerozolimskiego św. Jana Chrzciciela, znanych później jako joannici (później szpitalnicy).
* 1122 – Konkordat w Wormacji – koniec sporu o inwestyturę, ale nie o dominum mundi.
* 1138 – Bolesław Krzywousty wydał tzw. statut Bolesława Krzywoustego – akt polityczny ustalający zasady następstwa tronu i wprowadzający podział terytorialny Polski między synów Krzywoustego.
* 1147 – Założenie Moskwy.
* 1147 – Druga wyprawa ludowa do Ziemi Świętej.
* 1147–1149 – II wyprawa krzyżowa.
* 1152, 4 marca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa) na króla niemieckiego.
* 1155, 18 czerwca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego na cesarza rzymskiego.
* 1161 – Powstała I Hanza.
* 1164 – Konstytucje z Clarendon
* 1167 – Sobór Katarski w Saint-Felix-de Caraman.
* 1170, 29 grudnia – Zamordowanie Tomasza Becketa, arcybiskupa Canterbury.
* 1189–1192 – III wyprawa krzyżowa.
* 1190, 10 czerwca – Śmierć cesarza rzymskiego Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa).
* 1200 – Upadek cywilizacji Tolteków w Ameryce Środkowej.
* 1202–1204 – IV wyprawa krzyżowa.
* 1204, 12 kwietnia – Zdobycie Konstantynopola przez krzyżowców.
* 1206 – Powstanie państwa Czyngis-chana.
* 1210 – Rycerze krzyżowi opanowali Inflanty.
* 1212 – Krucjata dziecięca.
* 1213 – Rozbicie albigensów przez krzyżowców.
* 1214, 27 lipca – Bitwa pod Bouvines pomiędzy siłami cesarza niemieckiego Ottona IV i króla angielskiego Jana bez Ziemi a wojskami króla Francji Filipa II Augusta. Zwyciężyły wojska francuskie.
* 1215
* Sobór laterański.
* Wielka Karta Swobód – akt wydany przez króla Anglii Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, ograniczający władzę monarszą w dziedzinie skarbowej i sądowniczej.
* Zdobycie Pekinu przez Czyngis-Chana.
* 1217–1221 – V wyprawa krzyżowa.
* 1220 – Powstanie „Kroniki” Wincentego Kadłubka.
* 1228–1229 – Prywatna krucjata cesarza Fryderyka II
* 1241 – Pierwszy najazd Tatarów na Polskę, bitwa pod Legnicą.
* 1243, 26 czerwca – Bitwa pod Köse Dağ. Armia mongolska pod dowództwem Bajdżu pobiła armię seldżucką sułtana Kaj Chusrau II.
* 1244 – Rzeź Albigensów pod Montségur.
* 1248–1250 – VI wyprawa krzyżowa.
* 1258 – Prowizje oksfordzkie.
* 1258, 10 lutego – zdobycie Bagdadu przez Mongołów. Koniec kalifatu Abbasydów.
* 1265 – Początek angielskiego parlamentaryzmu.
* 1270 – VII wyprawa krzyżowa.
* 1271–1295 – Podróż Marco Polo z Wenecji do Chin.
* 1291 – Upadek Akki, ostatniej twierdzy krzyżowców w Palestynie.
* 1300 – Założenie miasta Warszawy.
* 1302 – Po raz pierwszy zwołano Stany Generalne we Francji.
* 1309–1377 – Niewola Awiniońska (dwóch papieży awinioński i rzymski).
* 1320 – Koronacja Władysława I Łokietka.
* 1330 – Wprowadzenie w Europie podziału doby na 24 godziny.
* 1337–1453 – Wojna stuletnia między Anglią a Francją.
* 1347–1350 – Wielka epidemia dżumy w Europie.
* 1364 – Założenie Akademii Krakowskiej.
* 1368–1644 – Dynastia Ming w Chinach.
* 1377 – Jagiełło wstąpił na tron Litwy.
* 1378–1417 – Wielka schizma zachodnia.
* 1382 – Zdobycie Moskwy przez Tatarów.
* 1385, 14 sierpnia – Unia w Krewie – unia personalna Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim.
* 1386 – Koronacja Władysława II Jagiełły na króla Polski.
* 1410, 15 lipca – Bitwa pod Grunwaldem.
* 1415, 6 lipca – Spalenie Jana Husa.
* 1415, 25 października – Bitwa pod Azincourt
* 1419 – Powstanie husyckie w Czechach.
* 1429 – Pierwsze wystąpienie Joanny d’Arc.
* 1439, 6 lipca – Unia florencka – próba zażegnania schizmy wschodniej.
* 1440–1444 – Unia polsko-węgierska.
* 1444, 10 listopada – Bitwa pod Warną między wojskami polsko-węgierskimi pod dowództwem króla polskiego i węgierskiego Władysława III Warneńczyka a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II. Bitwa wygrana przez Turków, poległ król Władysław III.
* 1453
* Koniec wojny stuletniej między Anglią a Francją.
* Zdobycie Konstantynopola przez Turków. Upadek cesarstwa Bizantyjskiego.
* 1455 – Ukazała się drukiem tzw. Biblia Gutenberga.
* 1457 – Wydanie Psałterza mogunckiego przez Gutenberga.
* 1474 – Pierwszy druk na ziemiach polskich (Calendarium anni Domini 1474 currentis).
* 1489 – Wit Stwosz ukończył ołtarz mariacki w Krakowie.
* 1492
* Śmierć Kazimierza Jagiellończyka.
* Zdobycie (rekonkwista) przez królową Izabelę Kastylijską ostatniego państwa muzułmańskiego na Półwyspie Iberyjskim, Grenady.
* Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. (pl)
- Esta cronologia da idade média, que lista eventos históricos do passado médio documentado desde a queda do Império Romano do Ocidente até a queda de Constantinopla. (pt)
- 中世纪年表，又称中世纪时间轴、中世纪时间线，记录5至15世纪发生的重大事件。这一时期介于古典时代晚期和近代之间。 (zh)
|
