Αμέσα Σπέντα
Οι Αμέσα Σπέντα ή Αμίσα Σπέντα (αβεσ. Aməša Spəṇta) στον Ζωροαστρισμό είναι μια τάξη θεϊκών πνευμάτων, ή δύναμεων (αγγέλων), που εκπορεύονται από τον Αχουραμάσδα, τον ανώτατο θεό της αρχαίας αυτής θρησκείας.[1] Το όνομα σημαίνει «αθάνατοι (από το στερητικό a και το mer, την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή λέξη που σημαίνει «θάνατος») ιεροί ή γενναιόδωροι (από το επίθετο spenta = ιεροί, γενναιόδωροι, ισχυροποιοί, συνεχίζοντες)». Μεταγενέστερες μορφές του ονόματος, στη μέση περσική γλώσσα, είναι η σύντμηση σε μία λέξη Ameshaspand και οι απαντώμενες μόνο σε ζωροαστρικά κείμενα Mahraspand και Amahraspand.
Ως θεϊκές οντότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η βασική (αλλά στενότερη) σημασία του όρου αναφέρεται στα επτά μεγάλα θεϊκά πνεύματα που εκπορεύονται από τον Αχουραμάσδα.[1] Στη ζωροαστρική παράδοση αυτές είναι οι πρώτες επτά εκπορεύσεις του «αδημιούργητου Δημιουργού», μέσω των οποίων έγινε όλη η υπόλοιπη Δημιουργία. Αυτό το θεμελιώδες δόγμα είναι κάτι το οποίο υπαινίσσεται απλώς η Αβέστα, αλλά περιγράφεται συστηματικώς σε μεταγενέστερα κείμενα της μέσης περσικής, ιδίως στο Μπουνταχίσν,[2], ένα έργο του 11ου ή του 12ου αιώνα, που εξιστορεί τη ζωροαστρική κοσμολογία.
Ο όρος Αμέσα Σπέντα δεν απαντάται στις Γκάτας, αλλά η ονομασία «δόθηκε πιθανώς από τον ίδιο τον Ζωροάστρη. Το Spenta είναι χαρακτηριστική λέξη στην αποκάλυψή του...».[1] Η αρχαιότερη βεβαιωμένη[3] χρήση του όρου βρίσκεται στη Yasna Haptanghaiti[4], όπου αναφέρεται ανάποδα, ως Σπέντα Αμέσα.
| Γκατικό όνομα | Προσεγγιστική σημασία |
|---|---|
| Σπέντα Μαϊνιού[6] | Ιερό/Δημιουργικό Πνεύμα |
| Βόχου Μανά | [Καλός] Σκοπός |
| Άσα [Βαχίστα] | [Άριστη] Αλήθεια / Δικαιοσύνη |
| Κσάθρα Βαϊρίγια | [Επιθυμητή] Κυριαρχία |
| Σπέντα Αρμαΐτι | Ιερή Αφοσίωση |
| Χάουρβατατ | Ολότητα |
| Αμέρετατ | Αθανασία |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Boyce, Mary (1983). «Encyclopaedia Iranica». Encyclopaedia Iranica. 1. Νέα Υόρκη: Routledge & Kegan Paul, σσ. 933-936.
- ↑ Bundahishn, 3.12
- ↑ Boyce 1983, σελ. 933
- ↑ Γιάσνα, 39.3
- ↑ Yasna, 47.1
- ↑ «Spenta Mainyu | Zoroastrian deity». Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2019.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λήμμα «Αμίσα Σπέντα» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελίδα 825
- Colpe, Carsten: «Reflections on the history of the Amesha-Spenta conception», Proceedings of the XXIX International Congress of Orientalists, Paris, 1975