Tujano

Tujano

Plata kemia strukturo de la Tujano

Tridimensia kemia strukturo de la Tujano

Alternativa(j) nomo(j)

Duhidro-sabineno
Tanacetano

C₁₀H₁₈

Fizikaj proprecoj

Aspekto

senkolora likvaĵo kun milda odoro

138.254 g·mol⁻¹

0.8139g cm⁻³

157.5 °C

n_{761}^{20}

1,43759

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Averto

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H301, H302, H317, H412

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P264, P270, P273, P280, P301+310, P301+312, P302+352, P321, P330, P405, P501

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Tujano aŭ sabinano estas saturita ducikla terpeno hidrokarbonido, kies kemia formulo estas C₁₀H₁₈. Ĝi ĉeestas en pluraj membroj de la familioj Compositae, Labiatae kaj Cupressaceae kaj ĉefe en la Artemisia, Tanacetum, Salvia, Thuja occidentalis kaj Juniperus.

Multaj eksperimentoj pri la kemio de la tujano estis faritaj ĉirkaŭ 1947 kaj la rezultoj estas nekonkludaj kaj malkonsistaj ĉar la apartigoj estis faritaj sen la beneficoj de la kromatografiaj teknikoj, kaj la determinigo de ties strukturoj, ĉefe rilate al ĝiaj izomeroj, estis larĝe atribuitaj surbaze de empiriaj reguloj.

Antaŭ nelonge, adekvataj metodoj pri purigo kaj difino de ĝiaj fizikaj konstantoj estis registritaj almenaŭ por la plej gravaj membroj de la familio. Sed, almenaŭ la naturo de la tujana strukturo estis klarigita pere de klasikaj teknikoj dum la turniĝo de la pasinta jarcento.^[1]

Tujano estis unue priskribita de Lev Ĉugajev (1873-1922) kaj Aleksandro Vasiljeviĉ Fomin (1869-1953) kiu preparis ĝin per kataliza hidrogenigo de la α-tujeno, β-tujeno kaj sabineno en ĉeesto de nigra plateno sub premo de 25 atmosferoj.

Dum tiu sama periodo, Kishner preparis d-tujanon per distilado de la d-tujono-hidrazono kun kalia hidroksido, kaj post kelkaj jaroj Semmler kaj Feldstein preparis ĝin ekde ĉi tiu derivaĵo per agado de la natria etilato sub 145 °C. Tujano ankaŭ estiĝas kiam tujono-hidrazino, kiu prepariĝas per reduktado de hidrazono kun natrio kaj alkoholo, oksidiĝas kun kalia fericianido.

Laŭ Zelinsky kaj Kasansky, ĝia solvaĵo en acetata anhidrido donas brilruĝan koloron kun koncentrita sulfata acido, iu reakcio kiu same okazas kun a-tujeno.^[2]