Dallas

Dallas; Dallas
	Ameriketako Estatu Batuetako hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
Estatua	Texas
Texaseko konderri	Dallas konderria
Alkatea	Eric Johnson (en)
Izen ofiziala	Dallas
Jatorrizko izena	Dallas
Posta kodea	75201–75398, 75201, 75203, 75206, 75210, 75213, 75215, 75217, 75219, 75221, 75224, 75226, 75229, 75231, 75234, 75236, 75237, 75239, 75240, 75242, 75244, 75249, 75251, 75254, 75258, 75262, 75265, 75270, 75273, 75277, 75281, 75283, 75287, 75289, 75293, 75296, 75297, 75300, 75304, 75307, 75312, 75316, 75319, 75322, 75325, 75328, 75331, 75334, 75339, 75342, 75345, 75348, 75352, 75353, 75354, 75356, 75355, 75362, 75364, 75367, 75370, 75373, 75375, 75379, 75382, 75386, 75389, 75392, 75396, 75397 eta 75398
FIPS kodea	48-19000
Geografia
Koordenatuak	32°46′45″N 96°48′32″W / 32.7792°N 96.8089°W
Azalera	996,577625 km²
Altuera	131 m
Demografia
Biztanleria	1.304.379 (2020ko apirilaren 1a); 106.563 (2010)
Dentsitatea	1.309 bizt/km²
Etxebizitzak	524.498
Informazio gehigarria
Sorrera	1841
Telefono aurrizkia	214, 469, 972
Hiri senidetuak	Taipei, Dijon, Monterrey, Riga, Saratov, Sendai, Tianjin, Dalian, Nanjing, Trujillo, Tuzla, Valentzia eta Qingdao
	dallascityhall.com

Artikulu hau Texasko hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Dallas (argipena)».

Dallas AEBetako hiria da, Texasko estatuaren bigarren populatuena Houston ondoren.

2008an 1.279.910 biztanle zituen.

Historia

Kolonizazioaren aurretik, Caddo indiarren lurretan zegoen Dallaseko ingurunea. Texasko lur hauek Espainiaren edo Mexikoren mendeko izan ziren bitartean, ez zen garapenik inguruan. Texasko Errepublika 1836an osatu zen, eta handik gutxira, 1841ean, John Neely Bryan-ek fundatu zuen hiria. Caddo indiarrek Trinidad ibaia gurutzatzeko erabiltzen zuten ibi batzuen presentzia izan zen kokapenerako motiboa. 1846an Dallas Estatu Batuen parte bilakatu zen, eta konderri bati ere eman zion izena.

1911. urtean AEBetako Erreserba Federaleko Bankuaren adar bat finkatu zen Dallasen, eta ordudanik finantzekin lotutako zentroa izan da. 1915ean Hegoaldeko Unibertsitate Metodista inauguratu zen, Dallasko lehen unibertsitatea.

1930ko hamarkadan Depresio Handiak jo zuen hiria, baina AEBetako beste eskualde batzuk baino gutxiago petrolioa aurkitu zelako inguruetan.

Dallasko historian egun seinalatua da 1963ko azaroaren 22a, John Fitzgerald Kennedy orduko presidente estatubatuarra bertan erail baitzuten, Dealey plazan.

1970eko eta 1980ko hamarkadetan hazkunde handia izan zuen hiriak, eta 80koan ospea ere bai, mundu mailako fama lortu baitzuen Dallas telesailak, hirian kokatuak.

Klima

Datu klimatikoak (Dallas, 1981-2010)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	34	36	38	38	42	45	43	44	44	41	32	32	45
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	14	16	20	25	29	33	36	36	32	26	20	14	25.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	3	5	9	13	19	23	25	25	21	15	9	4	14.3
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-19	-22	-12	-2	1	9	13	13	4	-4	-7	-18	-22
Pilatutako prezipitazioa (mm)	53	66	89	78	124	104	56	47	70	121	74	71	953.8
Prezipitazio egunak (≥ 0.01 in)	6.7	6.5	7.8	6.6	9.5	7.9	4.8	4.5	5.4	7.6	6.7	6.8	80.8
Elur egunak (≥ 0.1 in)	.5	.4	.2	0	0	0	0	0	0	0	.1	.3	1.5
Eguzki orduak	182.9	180.8	226.3	237.0	257.3	297.0	331.7	303.8	246.0	229.4	183.0	173.6	2848.8
Iturria: http://www.nws.noaa.gov/climate/xmacis.php?wfo=fwd NOAA

Pertsona ezagunak

Aaron Spelling (1923-2006), telebista ekoizlea.
Dusty Hill (1949-2021), baxu-jotzaile eta abeslaria (ZZ Top).
Morgan Fairchild (1950-), aktorea.
Spud Webb (1963-), saskibaloi jokalaria.
Melinda Gates (1964-), enpresaburua (Microsoft Windows).
Robin Wright (1966-), aktorea.
Erykah Badu (1971-), abeslaria.

Herri eta hiri senidetuak

Dallas ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Brno (Txekia) (1991)^[1] Dalian (Txina) (2009)^[2] Dijon (Frantzia) (1989)^[3]	Kairo (Egipto) Kalkuta (India) Monterrey (Mexiko) (1988)^[4]	Nanjing (Txina) (2009)^[5] Qingdao (Txina) (2008)^[6] Riga (Letonia)^[7] (1990)^[8]	Saratov (Errusia) (2004)^[9] Sendai (Japonia) (1996)^[10]	Taipei (Taiwan) (1996)^[11]^[12] Tianjin (Txina) (1995)^[13]