Tyrone konderria

Tyrone konderria
Erresuma Batua
Administrazioa
Estatu burujabe	Erresuma Batua
Herrialdea	Ipar Irlanda
Hiriburua	Omagh
Geografia
Koordenatuak	54°37′N 7°10′W
Azalera	3.155 km²
Mugakideak	Donegalgo konderria, Monaghaneko konderria, Fermanagheko konderria, Derryko konderria, Armagheko konderria eta Antrimeko konderria
Demografia
Biztanleria	177.986 (2011)
Dentsitatea	56,41 bizt/km²
Ordu eremua	UTC±00:00

Tyrone konderria (Contae Thír Eoghain irlanderaz eta County Tyrone ingeleraz) Ulster probintziako bederatzi konderrietatik bigarren handiena da eta Ipar Irlandako konderririk handiena da. Neagh aintziraren ertzean dago. 3.155 km²ko zabalera du.

Geografia

Natura

650 m-tik gorako mendiak dira iparraldean eta 350 m ingurukoak hegoaldean. Mourne ibaiaren harana emankorra da oso. Bestalde zohikaztegi lau zabalak ditu Neagh aintziraren ertzean.

Hiriak eta herriak

• Omagh/an Ómaigh (19.910 biztanle), hiriburua
• Dungannon/Dún Geanainn (15.889)
• Strabane/An Srath Bán (13.456)
• Cookstown/An Chorr Chríochach (10.646)

Historia

Erdi Aroan O'Neill leinu indartsuaren lurraldea izan zen. Garai hartan konderria zabalagoa zen eta Foyle aintziraraino iristen zen. Londrestik Derryra etorritako artisauek merkatal kontrol handiagoa eskuratu asmoz Derryko konderria eratu zuten Tyroneko iparraldeko lurraldean 1610-20 urteen artean.

XIX mendeko Gosete Handiak Tyronen ere izan zuen eragina eta 1841ean 312.000 biztanle bazituen ere hamarkada batean populazioa %20 inguru jeitsi zen. Hurrengo ehun urtetan biztanleriak behera egiten jarraitu zuen 1937an 127.000 pertsonetara iritsi arte. Ordutik aurrera goranzko joera izan du. 1920an Irlandaren zatiketa gertatu zenean Tyroneko konderriak Ipar Irlanda eratzea erabaki zuen. 1973. urtean Strabane, Omagh, Dungannon eta Cookstown-eko barrutietan banatu zen Tyroneko konderria.

Ekonomia

Laborantza (patata, barazkiak, lihoa), industria (ehungintza, janariak) eta turismoa dira ekonomia jarduera nagusiak.

Ondasun nabarmenak

• Beaghmoreko harrespilak
• Ulster American Folk Park: Ulsterretik Amerikara emigratu zutenen bizimodua erakusten du.
• Altinaghree gaztelua

Pertsona famatuak

• Denis Haughey (1944- ), politikaria, SDLPko arduradun nagusietakoa.
• Janet Devlin (1994- ), abeslaria.

Iruditegia

• 
  Omagheko elizak
• 
  Omagh neguan
• 
  Dungannon
• 
  Cookstowneko gurutze zelta
• 
  Beaghmoreko harrespilak
• 
  Strabane
• 
  Altinaghree gaztelua
• 
  Ulster American Folk Park
• 
  Paisaia
• 
  Paisaia

Kanpo estekak

• Datuak: Q192229
• Multimedia: County Tyrone / Q192229