پرش به محتوا

ایرانیان کویت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
العَیَمْ
العَیَمْ
خانواده معرفی یکی از برجسترین و قدیمترین خانواده‍های تاجران کویت
مناطق با جمعیت چشمگیر
شرق شهر کویت، جزیره فیلچه
زبان‌ها
اچمی، فارسی کویتی، عربی کویتی، بلوچی، لری
دین
اکثریت شیعه، اقلیت سنی[۱]
قومیت‌های وابسته
ایرانیان مقیم خارج (ایرانیان اماراتایرانیان کویتایرانیان بحرینایرانیان قطرایرانیان عمانایرانیان عراقایرانیان اسرائیلایرانیان بریتانیاایرانیان کاناداایرانیان آمریکاایرانیان آلمان)

ایرانیان کویت (عربی: العَیَمْ)[۲][۳] شهروندان کویتی با اصالت ایرانی هستند که طی چند صد سال گذشته به کویت مهاجرت کرده‌اند.[۴] از نظر تاریخی، بنادر ایرانی بیشترِ نیازهای اقتصادی کویت را تأمین می‌کردند.[۵] مارفی بهبهانی از نخستین بازرگانانی بود که در قرن ۱۸ میلادی در کویت اقامت گزید.[۶]

ترکیب قومی ایرانی‌تباران

[ویرایش]

اکثر شهروندان کویت با پیشینه شیعه از اصل و نسب ایرانی هستند.[۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳] اما نه لزوما، زیرا بحرانیان عرب هستند در حالی که پیشینه شیعه دارند.[۱۴] مردمان ایرانی‌تبار در کویت از اقوام مختلفی تشکیل شده‌اند، از جمله:

گروهای دیگر:

زبان

[ویرایش]

از لحاظ تاریخی، عجم‌های کویت به زبان فارسی کویتی صحبت میکردند.

زیر گویش‌های پارسی میانه مانند زبان اچمی از گویش‌های، خنجی، بستکی، اوزی، و لاری و گراشی و فارسی شولی بر عربی کویتی تأثیر گذاشته‌اند.[۲۲][۲۳]

این احتمال وجود دارد که به دلیل حضور مردم بلوچ در کویت، بسیار شبیه بحرین، زبان بلوچی نیز در مقطعی صحبت می شده یا بوده است.

در گویش عربی خلیجی کویتی، به این شهروندان عَیَم می‌گویند که تغییر کردهٔ واژه عجم در زبان عربی است که برای غیرعرب‌زبانان، به ویژه ایرانیان به کار می‌رفته است.[۲۴] در گویش کویتی، عمدتاً، حرف جیم به ی تبدیل می‌شود. مانند تبدیل مسجد به مَسْیِد.[۲۵]

تاریخچه

[ویرایش]

اکثر ایرانیان (از سنی و شیعه) در منطقه تاریخی شرق در شهر قدیمی کویت ساکن بودند و در نتیجه یک منطقه زبانی را تشکیل دادند که این زبان را برای نسل‌ها تا زمان کشف نفت حفظ کرد. آنها به زبان فارسی بین یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند و تا زمانی که شهر کویت صنعتی شد و مردم ساکن در نواحی شهر کویت را به حومه شهر پراکنده کرد، غالباً با عرب زبانان ساکن در سایر نواحی شهر کویت درآمیختند. محصوره زبانی دیگر وجود نداشت، بنابراین عجم مجبور شد عربی کویتی را یاد بگیرد تا در محیط جدید زنده بماند.

پیش از نفت

[ویرایش]

در دوران پیش از نفت، ایرانیان چیزهای جدیدی را به کویت وارد کردند.[۲۶] به عنوان مثال، اولین هتل در کویت در سالهای بعد از دوران پیش از نفت توسط یوسف بهبهانی ساخته شد.[۲۶] اولین تلفن در کویت توسط اِم. معرفی آورده شد.[۲۶] اولین آژانس رادیویی در کویت توسط ام. معرفی در سال ۱۹۳۵ تأسیس شد.[۲۶] و اولین یخچال در کویت توسط ام. معروفی در سال ۱۹۳۴ وارد شد.[۲۶] مراد بهبهانی اولین کسی بود که تلویزیون را به‌طور رسمی به کویت معرفی کرد.[۲۷] او بنیانگذار تلویزیون کویت (KTV) قبل از ملی شدن این شرکت توسط دولت بود.[۲۸]

هند البلوشی (به عربی: هند البلوشي)، بازیگر کویتی.

جزیره فیلکه (فیلِچه)

[ویرایش]

اکثریت کویتی‌های جزیره فلیکه از نژاد ایرانی هستند.[۲۹][۳۰] آنها در اصل از سواحل ایران، عمدتاً جزیره خارگ و بندرلنگه به فیلکه مهاجرت کردند.[۲۹][۳۰] این افراد معمولاً در ایالت‌های شورای همکاری خلیج فارس به عنوان هوله شناخته می‌شوند.[۲۹][۳۰] آنها عمدتاً مسلمان سنی هستند و عربی را روان صحبت می‌کنند، اگرچه قبل از کشف نفت، فارسی را نیز روان صحبت می‌کردند.[۲۹][۳۰] مهم‌ترین سکونتگاه هوله‌ها در جزیره فیلکه مربوط به ۴۰ خانواده است که در سال‌های ۱۸۴۱–۱۸۴۲ میلادی است که از جزیره ایرانی خارگ به فیلاکا مهاجرت کردند.[۲۹][۳۰] بیش تر مهاجرت هواله‌ها در اوایل دهه ۱۹۳۰ پس از وضع قانون کشف حجاب توسط رضاشاه رخ داد.[۲۹][۳۰]

پیروان فرقه شیعه در زمان های مختلف در فیلکه ساکن شدند. آنها در اصل از منطقه قطیف و احصاء در شبه جزیره عربستان آمده بودند. این دسته به طور محلی ایل بحارنه نامیده می‌شود، تا نشان دهنده وابستگی شیعی و عرب بودن آنها باشد، اگرچه شیعیانی که اصالتاً فارسی هستند کمتر به این نام خوانده می‌شوند.[۱۴]

دسته سوم مردم شیعه فارس هستند. این دسته با جامعه محلی ادغام شده است، اگرچه آنها نماینده یک گروه اقلیت بودند. آن‌ها حسینیه‌های خود را دارند، نسل قدیمی‌تر برخلاف شیعیان فارسی کویتی می‌توانند اغلب به عربی صحبت کنند.[۱۴]

پاک کردن هویت

[ویرایش]
بازیگر کویتی محمود بوشهری

نگرش ضدحفظ دولت کویت نسبت به زبان فارسی کویت در نهایت منجر به از بین رفتن این زبان در جامعه کویت می‌شود، همان‌طور که عبدالمحسن دشتی طرح می‌کند.[۳۱] دولت کویت تلاش می‌کند تا حد امکان استفاده از زبان را در حوزه‌های مختلف مشروعیت بخشد.[۳۱]

در سال ۲۰۰۸، ولید الرجیب نویسنده کویتی مورد انتقاد قرار گرفت[۳۲] برای انتشار رمانی در دهه ۱۹۶۰ که شامل زبان فارسی جامعه است[۳۳] وفرهنگ، الرجیب این واکنش را گواهی بر «نفرت کور از همه کسانی که با ما متفاوت هستند» می‌داند.[۳۲]مجموعه تلویزیونی کویتی «کریمو» (به عربی: مسلسل كريمو) تلاش کرد تا به بحران هویت کویتی‌های ایرانی‌تبار بپردازد.[۳۴][۳۵] در این برنامه بازیگران کویتی به زبان فارسی روان صحبت می‌کردند؛ [۳۵][۳۴] که منجر به برخی گفتمان‌های نژادپرستانه علیه جامعه عجم شد.[۳۶] شبکه تلویزیونی الرای این برنامه را به زبان‌های فارسی و عربی تبلیغ کرد.[۳۴]

در سال ۲۰۰۹، تخمین زده شد که ۸۹ درصد از کویتی‌های عجم در سنین ۴۰ تا ۷۰ سال به زبان فارسی به‌عنوان زبان مادری خود صحبت می‌کنند. در حالی که تنها ۲۸ درصد کویتی‌های عجم ۱۲ تا ۲۲ ساله فارسی صحبت می‌کردند.[۳۷] به حاشیه راندن فرهنگی، سیاسی و اقتصادی انگیزه ای قوی برای عجم کویتی ایجاد می‌کند تا زبان خود را به نفع زبان عربی که به‌طور گسترده به عنوان زبان معتبرتر تلقی می‌شود کنار بگذارند.[۳۸][۳۹] این به این دلیل اتفاق می‌افتد که خانواده‌های کویتی عجم می‌خواهند به موقعیت اجتماعی بالاتری دست یابند، شانس بیشتری برای استخدام و/یا پذیرش در یک شبکه اجتماعی خاص داشته باشند، بنابراین ویژگی‌های فرهنگی و زبانی گروه‌های غالب اجتماعی با عدم تعادل قدرت کافی برای ادغام فرهنگی آنها را اتخاذ می‌کنند. از طریق ابزارهای مختلف اجبار درون گروهی و برون گروهی.[۳۹] طبق گزارش‌ها، نسل کویتی‌های عجم که بین سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۹۳ متولد شده‌اند، برخلاف نسل‌های قدیمی کویتی عجم، حداقل مهارت را در زبان خود دارند.[۳۷][۳۸][۳۹] از دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، بسیاری از والدین عجم کویتی از عدم تمایل به انتقال زبان فارسی به فرزندان خود خبر داده‌اند، زیرا این امر مانع ادغام آنها با فرهنگ غالب می‌شود.[۳۷] عجم‌ها برای کنار گذاشتن روابطی که می‌تواند تعبیر به تعلق داشتن به ایران باشد، احساس فشار می‌کنند، زیرا فارسی مترادف با ایرانی است و زبان فارسی در واقع در عربی کویتی ایرانی نامیده می‌شود.[۳۸]در چندین مصاحبه که توسط دانشجوی دکتری بتول حسن انجام شده است، جوانان عجم به دلیل انگ و تعصب در کویت در استفاده یا یادگیری زبان فارسی تردید نشان داده‌اند.[۳۸][۳۷]

در سال ۲۰۱۲، محمد حسن الکندری، نماینده مجلس، خواستار «اقدام قانونی محکم» علیه آگهی آموزش زبان فارسی در رومیثیه شد.[۴۰]

یونسکو فارسی کویتی را به عنوان زبان در خطر انقراض به رسمیت می‌شناسد.[۴۱] کاهش زبان فارسی کویتی بازتابی از همگونی اجباری هویت ملی کویت و به حاشیه راندن تنوع قومی، زبانی و فرهنگی در میان شهروندان کویتی است.[۴۲][۴۳] برخلاف بحرین و دبی که شهروندان عجم هنوز به زبان خود صحبت می‌کنند (از جمله جوان‌ترین نسل‌ها).[۴۴]

امل العوضی (به عربی: امل العوضي)

در سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲ خورشیدی)، یعقوب بوشهری در تلویزیون ظاهر شد و ادعا کرد که او «کویتی است از پدر و پدربزرگ و ایرانی نیست» و شباهت نام خانوادگی "بوشهری" او با سایر بازیگرانی که ریشه در ایران دارند، صرفاً یک تصادف است.[۴۵] عبدالله بوشهری به این موضوع واکنش نشان داد و ادعا کرد که تمامی خلیجی‌هایی که نام خانوادگی بوشهری دارند، اصالتاً از استان بوشهر ایران هستند.[۴۶]

در فرهنگ عامه

[ویرایش]

دیدن صحبت های ایرانیان کویت به فارسی در تلویزیون بسیار رایج بود.[۳۵][۴۷] در نمایش های صحنه ای هم همین طور.[۴۸] و گاهی اوقات ارائه های کلیشه ای (شاید از مردم آچومی/لاری).[۴۹]

افراد برجسته

[ویرایش]

نگارخانه

[ویرایش]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. https://books.google.com/books?id=VB29DwAAQBAJ&dq=ajam+kuwait&pg=PT169&redir_esc=y#v=onepage&q=ajam%20kuwait&f=false
  2. Article in AL-AAN online newspaper بایگانی‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine (in Arabic) November 2010
  3. Article by Waleed aj-Jasim in Al-Watan daily newspaper بایگانی‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine (in Arabic). 25 May 2013
  4. "Policing Iranian Sanctions: Trade, Identity, and Smuggling Networks in the Arabian Gulf" (PDF). pp. 25–27. Archived from the original (PDF) on 20 December 2016.
  5. "The Emergence of the Gulf States: Studies in Modern History". J. E. Peterson. 2016. p. 107. Archived from the original on 5 January 2014.
  6. "The Shia Migration from Southwestern Iran to Kuwait: Push-Pull Factors during the Late Nineteenth and Early Twentieth Centuries". Georgia State University. 2014. Archived from the original on 27 December 2016.
  7. "Citizenship and the State in the Middle East: Approaches and Applications". Nils August Butenschøn, Uri Davis, Manuel Sarkis Hassassian. 2000. p. 190.
  8. Binder, Leonard (1999). Ethnic Conflict and International Politics in the Middle East. p. 164. ISBN 978-0-8130-1687-0. Archived from the original on 8 December 2013. Unlike the Shi'a of Saudi Arabia or Bahrain, the Kuwaiti Shi'a mostly are of Persian descent.
  9. "Business Politics in the Middle East". Rivka Azoulay. 2013. p. 71. Archived from the original on 20 August 2017.
  10. "Islam in the World Today: A Handbook of Politics, Religion, Culture, and Society". Werner Ende, Udo Steinbach. 2002. p. 533. Archived from the original on 31 December 2013.
  11. "Sectarian Politics in the Persian Gulf". Lawrence G. Potter. p. 135.
  12. "Transnational Shia Politics: Religious and Political Networks in the Gulf". Laurence Louër. p. 47.
  13. Dénes Gazsi. "The Persian Dialects of the Ajam in Kuwait" (PDF). The University of Iowa.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ M. Ashkanani، Zubaydah Ali (۱۹۸۸). MIDDLE-AGED WOMEN IN KUWAIT: "VICTIMS OF CHANGE" (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۲۴. 2. Adherents of the Shi l l sect settled in Failaka at different times. They came originally from the Qatif and Ihsaa region of the Arabian Peninsula. This category is locally called il Baharnah, to indicate their Shi'te affiliation and Arab origin, although the Shi'ite people who are originally Persian are less frequently so called.

    3. The third category is the Persian Shi'i people. This category has integrated with the local community, although they represented a minority group. They have their own hussayniyahs, the older generation is able to talk Arabic frequently, unlike the Kuwaiti Shi'i of Persian origin (6).
  15. "The Baluch Presence in the Persian Gulf" (PDF). 2013. pp. 742–743. Archived from the original (PDF) on 24 April 2014.
  16. "The Shia Migration from Southwestern Iran to Kuwait: Push-Pull Factors during the Late Nineteenth and Early Twentieth Centuries". Georgia State University. 2012. pp. 71–72. Archived from the original on 5 January 2014.
  17. Hawker, Ron (2015). "A Beginner's Guide to Tribes in the UAE". Digital Heritage in the UAE. Archived from the original on 14 March 2016. Retrieved 23 July 2016. برخی از قبیله ها ریشه در سایر اقوام دارند. از جمله مهم ترین آنها می توان به بلوچ ها (یا به عربی آل بلوشی) اشاره کرد. اجداد آنها از ناحیه بلوچستان که در قرن نوزدهم بین ایران و پاکستان تقسیم شده بود آمدند.
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Halkias, Daphne; Adendorff, Christian. Governance in Immigrant Family Businesses: Enterprise, Ethnicity and Family Dynamics (به انگلیسی). p. 10. Bibcode:978-1-317-12595-2. Archived from the original on 2024-09-02. Case Study:
    The al-Awadhi Brothers:

    The Story of Two Emirati Entrepreneurs

    Maryam Khazaeli, Mary Barrett

    For centuries, families of transnational Sunni Arabs, or Persians both Sunni and Shiite, have migrated from southern Iran to the Arab coast of the Persian Gulf. In fact, Iranian groups living on the coast of the Persian Gulf have generally looked more to the United Arab Emirates (UAE) than to Iranian groups inland (Potter, 2009). They have maintained a "dual existence", owning houses in two or more countries and speaking multiple languages (Nadjmabadi, 2010). This has been a source of economic benefit to both Iran and the UAE, at least until the recent political unrest in the region. Many Iranians and Emirati citizens of Iranian origin in Dubai and other UAE cities come from towns in the department (shahrestân) known as Larestan, and from towns in the Iranian province of Hormozgân. These populations are generally called Larestani, from the name of the region, or by the name of their town of origin: Evazi, Khonji, Bastaki, etc. In the UAE they are also described by the interchangeable Farsi terms: Khodmooni and Achami; the former means "of our own kind", or in a broader sense "those familiar to us". These Farsi terms emerged in the Arab areas of the Persian Gulf and show the strong mutual attachment of Larestani transnational immigrant families and UAE native families.
    {{cite book}}: Check |bibcode= length (help)
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ khodo mania (27 April 2023). "کتاب تاریخ جنوب فارس لارستان وبستک" (به عربی).
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ «العجم السنة فی الخلیج لم یواجهوا تمییزاً عرقیا». مرکز المسبار للدراسات والبحوث (به عربی). ۲۰۱۳-۰۹-۱۵. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۰۲۳-۰۶-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۶.
  21. Murtadha Mutahhari, Majmu'at al-Athaar, Part 18. Qum, Tehran. p. 124
  22. "Lang & Linguistic in Bahrain Mon". Al-Tajir. 2013. p. 11. Archived from the original on 5 January 2014.
  23. Al-Tajir (2013). Lang & Linguistic in Bahrain Mon. Al-Tajir. p. 11. ISBN 978-1-136-13626-9.
  24. معجم اللغة العربیة المعاصر - مادة عجم.
  25. http://www.arabicacademy.org.eg/admin/PrintingUpload/103/320 بایگانی‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine - 344.doc
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ ۲۶٫۴ Waleed A.A. Al-Munais (1981). Social and ethnic differentiation in Kuwait: A social geography of an indigenous society (PDF) (Thesis). SOAS University of London. p. 151. According to Al-Hatim, 1961, Ibid, the Persian-Kuwaitis, have brought many new things to the society, i.e. the first hotel in Kuwait in the later years of preoil era was built by Y. Behbehani; the first telephone in Kuwait was brought by M. Marafie; the first radio agency was established by M. Ma'arafi in 1935; the first refrigerator in Kuwait was brought by M. Ma'arafi in 1934, see pp. 249, 282, 346, etc.
  27. Ahmad Hamada (2015). The Integration History of Kuwaiti Television from 1957-1990: An Audience-Generated Oral Narrative on the Arrival and Integration of the Device in the City (Thesis). Virginia Commonwealth University. p. 192. Similarly to television, the Behbahani family, particularly the merchant Murad Behbehani, is acknowledged by historical sources as the first to have officially brought television into the city (Al-Mudhaf, 2015). Murad was the son of the prominent merchant Yousef Behbehani, who opened the first hotel in the city of Kuwait in 1947, and imported weapons and cigarettes (Al-Habeeb, 2012; Al-Hatim, 1980). In the testimony below, Mubarak Al-Mubarak (75) remembers how the Behbehani house was a frequent destination for the neighborhood kids.
  28. Ahmad Hamada (2015). The Integration History of Kuwaiti Television from 1957-1990: An Audience-Generated Oral Narrative on the Arrival and Integration of the Device in the City (Thesis). Virginia Commonwealth University. p. 1. It is generally known that Kuwaiti television (KTV) started as the private initiative of the Kuwaiti merchant Murad Behbehani in 1957, before being quickly governmentalized on November 15, 1961 (Al-Mudhaf, 2015; Dajani, 2007).
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ ۲۹٫۳ ۲۹٫۴ ۲۹٫۵ Zubaydah Ali M. Ashkanani (June 1988). Middle-aged women in Kuwait: Victims of change (Thesis). Durham University. pp. 309–310. The Social Composition of Failakans
  30. ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ ۳۰٫۳ ۳۰٫۴ ۳۰٫۵ M. Ashkanani، Zubaydah Ali. MIDDLE-AGED WOMEN IN KUWAIT: "VICTIMS OF CHANGE " [زنان میانسال در کویت: "قربانیان تغییر"] (PDF). ص. ۳۰۹. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۲۴. 1. The majority of the people have come from some parts of the Iranian coast, mainly Kharj and Linga. . These people are named al-Hwila (4)

    It is worth mentioning that this category belongs to the Sunni sect. They speak Arabic, although it was frequent to find some of them who also spoke Persian. The most important settlement of this group was that of 40 families who moved from the Iranian island Kharj to Failaka in the years 1841 - 1842. A more recent settlement was that of some families of Iranian islanders who moved to the island after imposition of the unveiling law by Reza Shah in the early nineteen thirties. These people were not able to accept the requirement that their women should take off their batulah (5). Among the Sunni sect there are some families who are originally from Arabistan region. They have moved to Failaka as a result of the continuous fighting that used to take place between Persian Khans and Arab Shaykhs.
  31. ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ AbdulMohsen Dashti (2004). "Language Maintenance or Shift? An Ethnographic Investigation of the Use of Farsi among Kuwaiti Ajams: A Case Study". Arab Journal for the Humanities. 22 (87): 73–249.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ "ولید الرجیب: لا أجد حرجاً فی تناول قصة یهود الکویت فحقیقة وجودهم معروفة". Al-Jarida (به عربی). عندما نشرت روایتی «موستیک»، قیل لی إننی أتعاطف مع الکویتیین من أصول فارسیة، وغضب منی بعض المتعصبین للعروبة، أرأیت؟ هذا أسمیه الکراهیة العمیاء لکل المختلفین عنا
  33. "موستیک ولید الرجیب… أصوات المکان وتشظی السرد". Al Rai (به عربی).
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ ۳۴٫۲ Andrew Hammond (2017). Pop Culture in North Africa and the Middle East: Entertainment and Society Around the World. California: ABC-CLIO. p. 143. ISBN 978-1-4408-3384-7.
  35. ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ ۳۵٫۲ Krwan Alhob (2011-10-06), مسلسل کریمو - الحلقة التاسعة عشر, retrieved 2024-09-03
  36. "کریمو مسلسل کویتی باللغة الفارسیة". September 7, 2010 – via YouTube.
  37. ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ ۳۷٫۲ ۳۷٫۳ Enam Al-Wer; Uri Horesh; Bruno Herin; Rudolf De Jong, eds. (2020). Arabic Sociolinguistics. Cambridge University Press. pp. 122–125. ISBN 978-1-316-86552-1.
  38. ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ ۳۸٫۲ ۳۸٫۳ Batoul Hassan (2009). Ideology, Identity, and Linguistic Capital: A Sociolinguistic Investigation of Language Shift Among the Ajam of Kuwait. University of Essex.
  39. ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ ۳۹٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :14 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  40. الالکترونیة, جریدة الآن. "لیس مقبولاً ربط الشیعة فی الخلیج بإیران.. بنظر د. صلاح الفضلی". Alaan Online Newspaper.
  41. "Kuwaiti Persian". UNESCO.
  42. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام lse وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  43. Shaikha AlBahaweed (17 January 2023). "رحلة البحث عن الهویة الکویتیة: هل یؤثر التجنیس علی الهویة الوطنیة؟". Manshoor (به عربی).
  44. Rana AlMutawa (2024). Everyday Life in the Spectacular City: Making Home in Dubai. Univ of California Press. p. 180-181. ISBN 978-0-520-39506-0.
  45. SBC Channel (2023-04-03), يعقوب بوشهري: أنا كويتي أبًا عن جد وليس لي صلة بـ إيران!, retrieved 2024-09-05
  46. Almajliss (۲۰۲۴-۰۷-۱۹). «المجلس». Twitter/X (به عربی). فيديو / الفنان عبدالله بوشهري من على متن الطائرة يشرح الخريطة: كل عائلة بوشهري المتواجدون في الخليج أتوا من مدينة بوشهر التي تقع في جنوب ايران.
  47. محمد امين (2015-02-17), داوود حسين يبي يتزوج إيرانية, retrieved 2024-09-05
  48. 4lvle (2009-08-27), طارق العلي والإيرانيه, retrieved 2024-09-05
  49. المخرج نواف سالم الشمري (2009-02-25), فرقة ميامي - هبانكو - المخرج نواف سالم الشمري, retrieved 2024-09-05