بهارلو
| مناطق با جمعیت چشمگیر | |
|---|---|
 ایران: استان فارسفریدن اصفهان
 ترکیه: استان دیاربکر[۱] | |
| دین | |
| اسلام | |
بهارلو از ایلات ترک ساکن در آذربایجان، خراسان، کرمان و فارس است.[۲] این ایل به همراه باران‌لو، سعدلو، بایرام‌لو و آلپاووت‌اویماق اصلی اتحادیه قراقویونلو را تشکیل می‌دادند. امروزه بخش اعظم ایل بهارلو در شهرستان‌های داراب استان فارس و بهار(همدان) سکونت دارند. همچنین بقایای این ایل بصورت پراکنده در دیگر شهرهای ایران و در کشورهای ترکیه (بخصوص ناحیه دیاربکر) و شمال عراق و کشور آذربایجان و هندوستان ساکن هستند . ایل بهارلو در فارس یکی از ایلات تشکیل‌دهنده اتحادیه ایلی خمسه است.
همسر جهان‌شاه قراقویونلو خواهر امیر علی شکر بیگ بهارلو بود، پس از جهان‌شاه و با متزلزل شدن پایه‌های حکومت قراقویونلو، بیرام بیگ و پیرعلی بیگ فرزندان امیر علی شکر بیگ، بزرگان بهارلو و قراقویونلو محسوب می‌شدند، آن‌ها در صدد برآمدند با حمایت از خواهرزاده‌های خود حکومت قراقویونلو را حفظ نمایند لذا با حکومت‌های آق‌قویون‌لو و گورکانیان توافق نکردند. آن‌ها پس از مدتی کشمکش و جنگ با لشکرهای آق‌قویون‌لو و گورکانیان نهایتاً از سلطان حسین گورکانی در گرگان شکست خورده و کشته شدند که در پی آن فرزندان و متابعین آن‌ها به هند مهاجرت کرده و بخشی دیگر از بهارلوها در همدان ماندند.[نیازمند منبع]
بخشی که به هند مهاجرت کردند در پایه‌گذاری و قدرت گرفتن حکومت گورکانیان هند نقش اصلی را به عهده داشتند، بیرام خان بهارلو مشهور به خان خانان نبیره پیرعلی بیگ، سپه‌سالار حکومت همایون گورکانی و همچنین پرورش‌دهنده و صدراعظم اکبرشاه گورکانی بود، پسرش عبدالرحیم خان نیز از وزرا و بزرگان حکومت اکبرشاه بود.[نیازمند منبع]
بخشی که در همدان ماندند به رهبری حسن بیگ شکر اوغلی (نبیره علی شکر بیگ بهارلو) ابتدا با آق‌قویون‌لوها توافق نمودند و حسن بیگ جزء رجال دربار آق‌قویون‌لو شد. در اوایل دوره صفویه و در زمان شاه اسماعیل با شکل‌گیری لشکر قزل‌باش بهارلوها هم به قزل‌باشان پیوستند. در زمان شاه عباس، خان ولی بیگ بهارلو[۳]در راس این ایل بود، شاه عباس در نظر داشت قدرت قزل‌باشان را کم کند، امرای قزل‌باش را حذف کند و لشکر شاه‌سون را جایگزین نماید. در این راستا بعضی از بزرگان ترکمان، تک‌لو و ذوالقدر که از قبل هم با شاه عباس هم‌راهی نداشتند را کشت، بعضی هم متفرق شدند. در این ماجرا بهارلو نیز لطمه خورد، خان ولی بیگ کشته شد و حسن بیگ شکراوغلی (دوم) که از بزرگان بهارلو و ترکمان محسوب می‌شد به هند مهاجرت کرد. ایل بهارلو در آذربایجان متوقف شد و بزرگان شام‌لو بر بهارلو حاکم شدند و بهارلو جزئی از شام‌لو گردید.[نیازمند منبع]
در دوره افشار بهارلوها مجدداً در تاریخ مطرح شدند. در اوایل حرکت نادرشاه، بهارلوها به لشکر نادری پیوستند. بخشی از بهارلوها تحت سرپرستی موسی خان بهارلو برای حفاظت از شیراز در فارس فعالیت داشتند. فرزندان موسی خان در حمله نادرشاه به هند حضور داشتند. بخش دیگر ایل بهارلو در آذربایجان ماندگار شدند. در اواخر دوره افشار رستم خان بهارلو که از سرداران آذربایجان محسوب می‌شد با حکم شاهرخ افشار به حکومت تبریز منصوب شد. [نیازمند منبع]
از اواخر دوره صفوی و اوایل دوره افشار بخشی از طوایف مختلف بهارلو به مرور به استان فارس مهاجرت کردند. بخش اعظم این ایل در فارس مستقر شدند و بخش دیگر که در آذربایجان بودند بعدها در بهار که یورد کهن ایل بهارلو محسوب می‌شد ساکن شدند.[نیازمند منبع]
ایل بهارلو در فارس در سال ۱۲۷۵ قمری با سیاست خاندان قوام و حمایت فرهاد میرزا معتمدالدوله برای کم کردن قدرت قشقائیان به جمع ایلات خمسه فارس پیوست، اما بهارلوها با این سیاست و دسیسهٔ حکومت کنار نیامدند. درگیری‌ها با حکومت مرکزی و کشمکش با خاندان قوام سال‌های سال ادامه داشت. همچنین بهارلویان در شورش عشایر فارس در سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۰۹ ش‌ه شرکت داشتند.[۴] بهارلوهایی که در همدان ماندند، شهر بهار را بر بقایای قلعه‌بهار (یاز قالا) ساختند.[نیازمند منبع]
و بدین شکل بهارلوها در سرتاسر ایران گسترده و در نقاط مختلف پراکنده شوند.
سرزمین و کوچ
[ویرایش]بهارلوها در استان‌های فارس (داراب)، همدان (بهار)، آذربایجان (مغان)، خراسان، کردستان (قروه روستای بهارلو)، تهران (کیکاور و شهریار)، چهارمحال وبختیاری (سامان) و اصفهان(منطقه فریدن)(بوئین میان‌دشت)(هفت کل) زندگی و کوچ می‌کنند.[۱]
دین و زبان
[ویرایش]بهارلوها؛ همانند اکثر ایلات ترک‌زبان ایران به زبان ترکی اوغوز سخن گفته، مسلمان و شیعه دوازده امامی می‌باشند.[۵]
طوایف
[ویرایش]ایل بهارلو دارای ۲۴ طایفه اسمی در فارس می‌باشد، به شرح زیر:
- موسی‌خانی (احمدلو - ابراهیم‌خانی - اسماعیل‌خانی - رسول‌خانی)
- باران‌لو (بارانی)
- جامه‌بزرگی (بویوک چابوت)
- کریم‌لو
- تلکه
- سلیمانی (سلیمان‌لو)
- جرغه (جرگه)
- جوقه
- حاجی تارلو (حاجی ترلو - حاجی طاهرلو - حاجی عطارلو)
- حیدرلو
- بور بور (بربر)
- سکز (سکیز - سقز - ساقیز)
- صفی‌خانی (صفی خانلو)
- عیسی بیگ‌لو
- کلاه‌پوستی (قابوق بورک)
- عمله (بکله)
- مشهدلو
- نظر بیگ‌لو
- قره
- اولاد
- امنه (عاشیق‌لر - شیخ‌لر)
- کریم شفیع‌لو
- خروس‌لو
- چهارده‌چریک (اون‌دورد چیریک)
- کاید
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «بهارلو». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در 2016/6/21. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Encyclopædia Iranica - BAHĀRLŪ». ص. BAHĀRLŪ, a Turkic tribe of Azerbaijan, Khorasan, Kermān, and Fārs.
- ↑ سومر، فاروق (۱۳۷۱). نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه حکومت صفوی. تهران: گستره.
- ↑ بیات، کاوه (۱۳۶۵). شورش عشایر فارس. نقره. صص. ۵۱ تا ۵۵.
- ↑ «بهارلو». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در 2016/6/21. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک)
منابع
[ویرایش]- این مقاله شامل بخش‌هایی به قلم محمد معین (درگذشته در ۲۱ تیر ۱۳۵۰) است. حقوق معنوی آن بخش‌ها برای محمد معین محفوظ است.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Baharlu». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
- شاهسون‌های فارس، پیشینهٔ تاریخی شناخت شاهسون‌ها، محمد کریم‌زاده
- وقایع ایلات خمسه، محمد علی نجفی