پرش به محتوا

نام سیستماتیک عنصر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نام سیستماتیک[۱]، نامی موقت است که به عناصری که تازه سنتز شده‌اند و یا هنوز سنتز نشده‌اند داده می‌شود. نماد شیمیایی سیستماتیک نیز از این نام مشتق شده است. در شیمی، عنصرهای فرااورانیمی تنها زمانی نام دائمی می‌گیرند که سنتز آن‌ها تایید شده باشد. برای بحث در مورد این عناصر مبهم، اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی یا آیوپاک (IUPAC) از مجموعه ای از قوانین برای تعیین یک نام و نماد موقت سیستماتیک برای هر عنصر استفاده می‌کند. این شیوه نامگذاری، منجر به توسعه موفقیت آمیز مجموعه قوانینی منظم برای نامگذاری ترکیبات آلی شده است.

قوانین آیوپاک

[ویرایش]

به طور کلّی، نام‌های سیستماتیک عنصرهای جدول تناوبی از فرمول زیر پیروی می‌کند (از چپ به راست):

ium + ریشه عدد یکان + ریشه عدد دهگان + ریشه عدد صدگان + ...

نماد سیستماتیک نیز به صورت زیر به دست می‌آید (از چپ به راست):

نماد عدد یکان + نماد عدد دهگان + نماد عدد صدگان + ...

برای مثال، نام سیستماتیک عنصر شماره ۱۱۸ جدول به صورت Ununoctium و نماد آن به صورت Uuo است و یا برای عنصر ۱۳۵، به صورت Untripentium و Utp است.

فهرست نام‌های لاتین اعداد
رقم ریشه ریشه‌یابی نماد تلفظ
۰ nil از لاتین هیچ (nihil) n /nɪl/
۱ un از لاتین یک (unus) u /u:n/
۲ b(i) از لاتین دو (bi) b /baɪ/
۳ tr(i) از لاتین سه (tres)

از یونانی سه (tria)

t /traɪ/
۴ quad از لاتین چهار (quattur) q /kwɒd/
۵ pent از لاتین پنج (pente) p /pɛnt/
۶ hex از لاتین شش (hex) h /hɛks/
۷ sept از لاتین هفت (septem) s /sɛpt/
۸ oct از لاتین هشت (octo)

از یونانی هشت (okto)

o /ɒkt/
۹ en(n) از لاتین نه (ennea) e /ɛn/
پسوند -ium از پسوند مفرد خنثی در لاتین (-um) /-iəm/

فهرست منابع

[ویرایش]
  1. ویکی‌پدیای انگلیسی. "Systematic element name" (به انگلیسی).

جستارهای وابسته

[ویرایش]