نبرد سویتت

نبرد سویتت
بخشی از جنگ صلیبی عوام‌الناس
تاریخ ۲۱ اکتبر ۱۰۹۶ موقعیت ایزنیک نتایج پیروزی قاطع ترکان پایان جنگ صلیبی عوام‌الناس
طرف‌های درگیر
سلجوقیان روم	جنگ صلیبی عوام‌الناس
فرماندهان و رهبران
قلج ارسلان یکم	والتر سن‌آویر † جفری بورل
قوا
۵٬۰۰۰	۲۰٬۰۰۰
تلفات و خسارات
۵۰	۱۷٬۰۰۰

نبرد سویتت (انگلیسی: Battle of Civetot)، نبردی از نبردهای جنگ صلیبی عوام‌الناس که در ۲۱ اکتبر سال ۱۰۹۶ و پس از محاصره زریگوردون بین ترکان سلجوقی به رهبری قلج ارسلان یکم و صلیبیون به رهبری والتر در نزدیکی ایزنیک رخ داد که با شکست قاطع صلیبیون و کشتار آن‌ها همراه بود و پس از این نبرد جنگ صلیبی عوام‌الناس به پایان رسید.

پیش‌زمینه

دلایل وقوع جنگ‌های صلیبی و به‌طور ویژه نخستین جنگ صلیبی به صورت گسترده‌ای میان مورخان مورد گفتگو قرار گرفته‌است. در حالی که ممکن است در مورد کم و کیف وقوع این جنگ‌ها بین مورخان اختلاف باشد اما آنچه روشن است این است که وقوع نخستین جنگ صلیبی ناشی از ترکیبی از عوامل مؤثر در اروپا و خاورمیانه است که منشأ آن وضعیت سیاسی دنیای مسیحی کاتولیک از جمله وضعیت سیاسی و اجتماعی در اروپای سدهٔ ۱۱، پیدایش جنبش اصلاحی در نهاد پاپ و کلیسا، و نیز رودررویی نظامی و مذهبی مسیحیت و اسلام در شرق (نبرد ملازگرد)، است.

مسیحیت در دورهٔ ژوستلین در سراسر امپراتوری روم پذیرفته و رسمیت یافت، اما در سدهٔ هفتم تا هشتم با ظهور و قدرت‌یابی خلافت راشدین و خلافت اموی که منجر به فتح سوریه، مصر و شمال آفریقا — که قسمت بزرگی از امپراتوری مسیحی بیزانس بود — و همچنین تسخیر اسپانیا که تحت فرمانروایی پادشاهی ویزیگوت بود، زمینه‌های برخورد اولیه با حکومت‌های مسیحی فراهم آمد. اما با ضعف دولت اسلامی، سرانجام امپراتوری اموی در شمال آفریقا فروریخت و تعدادی پادشاهی کوچک مسلمان پدیدار شدند، مانند حکومت اغلبیان که در سدهٔ نهم میلادی به تحرکات خود علیه دول اروپایی-مسیحی ادامه دادند. دول پیزا، جنوا و شاهزاده‌نشین کاتالونیا در جواب تهاجمات نیروهای مسلمان، نبردهایی را برای کنترل حوضهٔ مدیترانه علیه این پادشاهی‌های مسلمان، آغاز کردند، که برای نمونه می‌توان از لشکرکشی به مهدیه و نبرد در مایورکا و ساردینیا نام برد.

در میان سال‌های ۱۰۹۶ تا ۱۱۰۱، یونانی‌های بیزانسی ورود صلیبیون را در سه موج جداگانه به داخل قسطنطنیه تجربه کردند. در ابتدای تابستان ۱۰۹۶، گروه پرتعداد و آشفته‌ای از صلیبیون به خارج از دیوارهای قسطنطنیه رسیدند. طبق گزارش‌ها، این موج فاقد انضباط نظامی و تجهیزات کافی مورد نیاز یک سپاه برای حمله یا تسخیر منطقه‌ای بودند. این گروه نخستین را، معمولاً جنگ صلیبی عوام‌الناس یا جنگ‌صلیبی مردم نامیده‌اند که بوسیلهٔ پیتر راهب و والتر فقیر فرماندهی می‌شد.

موج دوم نیز همانند موج اول، فاقد رهبرانی همچون پادشاهان اروپایی بود که این موج همراه با فرماندهانشان تشکیل و حرکت خود را به سمت شرق آغاز کردند. تعداد این گروه و نخستین موج روی هم رفته، ۶۰٬۰۰۰ تن تخمین زده می‌شود.

موج دوم توسط اوگ یکم، کنت ورماندو؛ برادر فیلیپ یکم، پادشاه فرانسه رهبری می‌شد. همچنین ریموند چهارم، کنت تولوز و سپاهی از پروانسی‌ها در موج دوم شرکت داشتند. «این موج دوم از صلیبیونی بود که از میان آسیای کوچک گذر کردند و انطاکیه را در ۱۰۹۸ تصرف و سرانجام اورشلیم را در ۱۵ ژوئیه ۱۰۹۹ تسخیر کردند.»

موج سوم، مرکب از گروه‌هایی از لمباردی، فرانسه و باواریا بود که در ابتدای تابستان ۱۱۰۱ به اورشلیم رسیدند.

پیش از جنگ

پطورس زاهد در حال موعظه مسیحیان برای شرکت در جنگ

پس از سخنرانی پاپ و به دستور وی، عده‌ای از کشیشان و راهبان در غرب اروپا شروع به تبلیغ و تهییج و تشویق مردم به شرکت در جنگ کردند. مشهورترین آن‌ها پطروس، روبر آربرسیلی و والتر بودند. بر اثر تبلیغات و مواعظ کشیشان، مردم عادی از جمله کشاورزان و بردگان و حتی کسانی که کارشان دزدی و راهزنی بود به دعوت پاپ پیوستند. برخی نیز زنان و کودکان را همراه آوردند و ۱۵ هزار نفر بدون کوچک‌ترین ابزار و تدارک جنگی و آگاهی از نظم سپاهیگری از مارس تا اکتبر ۱۰۹۶ به همراه پطروس زاهد از غرب اروپا به سوی اراضی مقدس در شرق به راه افتادند و کسانی نیز در میانه راه با آن‌ّا همراه شدند و سرانجام پس از عبور مناطق فرانسوی وارد منطقه راینلاند و ایالت کلونی شدند.

والتر با چند هزار نفر فرانسوی، پس از عید پاک، در مارس ۱۰۹۶، بدون درنگ در کولونی، از مجارستان و بلغارستان گذشتند و برای تأمین مایحتاج خود به تاراج آبادی‌ها دست زدند و مرتکب فجایعی بسیار در طول مسیرشان شدند. این کارها، البته پیامدهای منفی نیز داشت و به درگیری کشید و شمار زیادی از افراد والتر در بلگراد کشته و عده‌ای نیز در یک کلیسا سوزانده شدند. سرانجام، والتر سفر را ادامه داد و در در مه یا ژوئیه ۱۰۹۶، او و همراهانش به حومه قسطنطنیه رسیدند و در همان‌جا به‌توصیه آلکسیوس کومننوس، امپراتور بیزانس (روم‌شرقی)، اردو زدند و منتظر افراد و لشکر پطروس منزوی ماندند.

سپاه پطروس منزوی که به آن «ارتش خدا» می‌گفتند و در گزارشی‌مبالغه‌آمیز ۰۰۰، ۱۸۰ نفر بودند. از کولونی، حرکت کرد و از سرزمین مجارستان گذشت و ژوئن۱۰۹۶ به‌شهر زمون واقع در مرز مجارستان با روم‌شرقی‌رسید. این شهر همان‌جا بود که شماری از افراد والتر در آن‌جا کشته شده بودند، از این‌رو در پی یک مشاجره کم‌اهمیت، نبردی خونین درگرفت. چهار هزار نفر از مردم این شهر به خونخواهی کشته شده‌های گروه والتر به قتل‌رسیدند، آن‌ها شهر را نیز غارت‌کردند. سپاهیان پطروس منزوی سپس به سرزمین روم شرقی وارد شدند، بلگراد را غارت‌کردند و به آتش کشیدند و شهر نیش در قلب بالکان را ویران‌کردند که‌همین‌امر باعث خشم فرماندار شهر شد و به سپاهیانش دستور داد آن‌ها را سرکوب و تارومار کنند. پطروس پس از این شکست، با باقیمانده سپاهش به راه خود ادامه داد و به صوفیه رسید و در آن‌جا اردو زد، فرستادگان امپراتور به نزدش آمدند و از او تعهد گرفتند که بیش از سه روز در شهرهای امپراتوری اقامت نکند، در مقابل آنان نیز وعده تأمین غذای سپاهیانش را دادند. سپاه پطروس منزوی سرانجام در اول اوت به حومه قسطنطنیه رسید.

جنگ

امپراتور در ملاقات با پطروس دریافت که او و سپاهیانش بسیار بی‌تجربه‌اند، از این رو به آنان توصیه کرد که تا رسیدن سپاه امیران و تیولداران اروپا صبر کنند ولی این توصیه کارگر نیفتاد، چرا که نفوذ پطروس رو به کاهش بود چون افراد وی به غارت و تجاوز و تعرض به مردم پایتخت و آبادی‌های مجاور دست‌زدند، امپراتور ناگزیر آنان‌را از بسفور عبور داد و به اردوگاه سیوتوت (کیبوتوس)، نزدیک شهر هلنوپولیس در کرانه جنوبی خلیج نیکومدیا (اِزمیت)، منتقل کرد. گروه والتر (فرانسوی‌ها)، که اینک مردمی از ژرمن‌ها و ایتالیایی‌ها نیز با آن‌ها همراه شده بودند، همگی به سپاه پطروس منزوی پیوستند. در نیمه سپتامبر صلیبیان فرانسوی با پیش‌رفتن تا دروازه‌های نیقیه (ازنیق)، پایتخت قلیچ ارسلان سلجوقی، به غارت روستاها و آبادی‌های اطراف و کشتار ساکنان آن‌ها که مسیحی بودند دست زدند. به فاصله اندکی، ژرمن‌ها و ایتالیایی‌ها (بالغ‌بر ۶ هزار نفر) نیز به فرماندهی رینالد لومباردی دژ مستحکم زریگوردون/ زیریگوردوس را که‌جزو قلمرو سلجوقیان‌بود، تصرف‌کردند و آن را قرارگاه‌خود ساختند.

در پی این تجاوز آشکار، قلیچ ارسلان با سپاهی مجهز، به مقابله برخاست و قلعه‌را پس‌از هشت‌روز محاصره، باز پس گرفت و ژرمن‌ها را قلع‌و قمع‌کرد و رینالد و شمار زیادی را به‌اسارت گرفت. پطروس منزوی به قسطنطنیه رفت تا از امپراتور کمک گیرد اما هرگز بازنگشت. ترکان سپس تله‌هایی در کنار رود و روستای دراکون برای سپاهیان والتر و سایر لشکریان عوام قرار دادند و بیش‌تر آنان‌از جمله والتر در ۲۱ اکتبر ۱۰۹۶ کشته شدند. بازماندگان این گروه با کمک کشتی‌های بیزانسی به قسطنطنیه بازگشتند و در حومه شهر اسکان یافتند. بدین‌ترتیب، حمله‌عوام با تلفات انسانی بسیار، به شکست انجامید. پس‌از عزیمت پطروس منزوی، سه‌لشکر از ژرمن‌ها به رهبری مردی نه‌چندان مشهور به نام فولکمار (۱۲هزار نفر)، گوتشالک، از مریدان پطروس (پانزده‌هزار نفر) و یکی‌از اشراف‌زادگانِ مشهور به یاغیگری به‌نام امیش (۱۵هزار نفر) راهی مشرق زمین شدند ولی بر اثر جنایاتی هولناک که از ابتدای حرکت دربارهٔ یهودیان انجام دادند و نیز به سبب غارتگری و ایجاد ناامنی، پس از رسیدن به مجارستان سرکوب شدند.

پس از جنگ

پس از پایان جنگ صلیبی عوام، پاپ از شاهزادگیان و بزرگان غرب اروپا برای شرکت در جنگ صلیبی برای فتح اراضی مقدس دعوت کرد و پس از مدتی ۴ ارتش برای حرکت به سمت شرق آماده شد. چهار سپاه اصلی صلیبی طبق زمان تعیین شده، در اوت ۱۰۹۶، اروپا را ترک کردند. آن‌ها مسیرهای مختلفی را به سوی قسطنطنیه برگزیدند و در بیرون دیوارهای شهر در بین نوامبر ۱۰۹۶ و آوریل ۱۰۹۷، گرد آمدند؛ اوگ ورماندو، نخستین کسی بود که به آنجا رسید، پس از او گادفری، ریموند و بوهموند نیز از راه رسیدند. در این هنگام، امپراتور الکسیوس از آمادگی بیشتری در مقابل صلیبی‌ها برخوردار بود و همچنین حوادث خشونت‌بار کمتری در طول مسیر روی داد.

منابع

منابع اصلی

• Albert of Aix, Historia Hierosolymitana
• Anna Comnena, Alexiad
• Guibert of Nogent, Dei gesta per Francos
• Fulcher of Chartres, Historia Hierosolymitana
• Gesta Francorum et aliorum Hierosolimitanorum, (anonymous)
• Ibn al-Qalanisi, The Damascus Chronicle of the Crusades
• Michael the Syrian, Chronicle
• Peter Tudebode, Historia de Hierosolymitano itinere
• Raymond of Aguilers, Historia Francorum qui ceperunt Iherusalem
• William of Tyre, A History of Deeds Done Beyond the Sea

منابع اصلی آنلاین

• Selected letters by Crusaders:
  • Anselme of Ribemont, Anselme of Ribemont, Letter to Manasses II, Archbishop of Reims (1098)
  • Stephen, Count of Blois and Chartres, Letter to his wife, Adele (1098)
  • Daimbert, Godfrey and Raymond, Letter to the Pope, (1099)
• Online primary sources from the Internet History Sourcebooks Project#Internet Medieval Sourcebook|Internet Medieval Sourcebook:
  • Peter the Hermit and the Popular Crusade: Collected Accounts.
  • The Crusaders Journey to Constantinople: Collected Accounts.
  • The Crusaders at Constantinople: Collected Accounts.
  • The Siege and Capture of Nicea: Collected Accounts.
  • The Siege and Capture of Antioch: Collected Accounts.
  • The Siege and Capture of Jerusalem: Collected Accounts.
  • Fulcher of Chartres: The Capture of Jerusalem, 1099.
  • Ekkehard of Aura: On the Opening of the First Crusade.
  • Albert of Aix and Ekkehard of Aura: Emico and the Slaughter of the Rhineland Jews.
  • Soloman bar Samson: The Crusaders in Mainz, attacks on Rhineland Jewry.
• Ali ibn Tahir al-Sulami (d. 1106): Kitab al-Jihad (extracts). First known Islamic discussion of the concept of jihad written in the aftermath of the First Crusade.

منابع ثانویه

• Asbridge, Thomas (2004). The First Crusade: A New History. Oxford. ISBN 0-19-517823-8.
• Baldwin, Marshall W. (1969). A History of the Crusades: The First Hundred Years. Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-04834-1.
• Bartlett, Robert (1994). The Making of Europe: Conquest, Colonization and Cultural Change 950–1350. Princeton. ISBN 0-691-03780-9.
• Chazan, Robert (1997). In the Year 1096: The First Crusade and the Jews. Jewish Publication Society. ISBN 0-8276-0575-7.
• Frankopan, Peter (2012). The First Crusade: The Call from the East. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05994-8.
• Gil, Moshe (1997). A History of Palestine, 634–1099. Cambridge University Press. ISBN 0-521-59984-9.
• Hamilton, Bernard; France, John; Zajac, William G. (1998). The Crusades and their Sources: Essays Presented to Bernard Hamilton. Ashgate. ISBN 0-86078-624-2.
• Harris, Jonathan (2014), Byzantium and the Crusades, Bloomsbury, 2nd ed. شابک ‎۹۷۸−۱−۷۸۰۹۳−۷۶۷−۰
• Hillenbrand, Carole (2000). The Crusades: Islamic Perspectives. Routledge. ISBN 0-415-92914-8.
• Hindley, Geoffrey (2004). A Brief History of the Crusades: Islam and Christianity in the Struggle for World Supremacy. London: Constable & Robinson. pp. 300. ISBN 978-1-84119-766-1.
• Holt, Peter M. (1989). The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517. Longman. ISBN 0-582-49302-1.
• Hotaling, Edward (2003). Islam Without Illusions: Its Past, Its Present, and Its Challenge for the Future. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-0766-3.
• Housley, Norman (2006). Contesting the Crusades. Malden, MA: Blackwell Publishing. ISBN 1-4051-1189-5.
• Konstam, Angus (2004). Historical Atlas of the Crusades. Mercury Books. ISBN 1-904668-00-3.
• Lock, Peter (2006). Routledge Companion to the Crusades. New York: Routledge. ISBN 0-415-39312-4.
• Madden, Thomas (2005). New Concise History of the Crusades. Rowman & Littlefield. ISBN 0-7425-3822-2.
• Magdalino, Paul (1996). The Byzantine Background to the First Crusade. Canadian Institute of Balkan Studies. Archived from the original on 13 August 2007.
• Mayer, Hans Eberhard (1988). The Crusades. John Gillingham. Oxford. ISBN 0-19-873097-7.
• Neveux, Francois (2008). The Normans. Howard Curtis. Robinson. ISBN 978-1-84529-523-3.
• Nicolle, David (2003). The First Crusade, 1096–99: Conquest of the Holy Land. Osprey Publishing. ISBN 1-84176-515-5.
• Riley-Smith, Jonathan (1991). The First Crusade and the Idea of Crusading. University of Pennsylvania. ISBN 0-8122-1363-7.
• Riley-Smith, Jonathan, ed. (2002). The Oxford History of the Crusades. Oxford University Press. ISBN 0-19-280312-3.
• Riley-Smith, Jonathan (2005). The Crusades: A History (2nd ed.). Yale University Press. ISBN 0-8264-7270-2.
• Riley-Smith, Jonathan (1998). The First Crusaders, 1095–1131. Cambridge. ISBN 0-521-64603-0.
• Runciman, Steven (1951). A History of the Crusades: Volume 1, The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem. Cambridge. ISBN 978-0-521-34770-9. (abridged version: The First Crusade, Cambridge (1980), شابک ‎۰−۵۲۱−۲۳۲۵۵−۴).
• Setton, Kenneth (1969–1989). A History of the Crusades. Madison. Archived from the original on 1 April 2003. Retrieved 26 September 2018.
• Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
• Tyerman, Christopher (2006). God's War: A New History of the Crusades. Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 0-674-02387-0.
• Vryonis, Speros (1971). Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization in the Eleventh through Fifteenth Centuries. University of California Press. ISBN 0-520-01597-5.

کتابشناسی

• Bibliography of the First Crusade (1095–1099) بایگانی‌شده در ۸ فوریه ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine, compiled by Alan V. Murray, Institute for Medieval Studies, University of Leeds. Extensive and up to date as of 2004.