Lingua abane

Abane
Outros nomes:	Avane
Falado en:	Venezuela
Extinción:	finais do século XX
Familia:	Americana; Arauaco; Setentrional; Arauaco do alto Amazonas; Orinoco; Yavitero; Abane
Escrita:	Alfabeto latino
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	---
ISO 639-3:	bvv
Mapa
Status
	; O abane está clasificado como extinto polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

A lingua abane (tamén escrita como avane e coñecido como baniwa ou baniva yavitero),^[2] é unha lingua morta que pertence á familia das linguas arauacas que foi falada até o finais do século XX en Venezuela. Só se rexistrou desta lingua unha curta lista de palabras recollidas a finais do século XVIII.^[2]

Historia

Falouse principalmente na rexión do Amazonas de Venezuela e ao longo da fronteira con Colombia, e tiña uns dialectos chamados quirruba^[2] e baniva-avani.^[3] A lingua probablemente comezou a esmorecer coa chegada dos xesuítas a finais do século XVIII.

A lingua avane incluía un nome coloquial para referirse ao pobo maipure veciño, "metimetichini", que pode aludir con humor á natureza polisílaba de moitas palabras maipure e contén dous sons que normalmente non se atopan en avane.^[4] A lingua tamén comparte algunhas palabras con outras da mesma familia, incluíndo maipure e guipunave, mais é claramente distinta foneticamente.^[4]

Fonética

O abane caracterízase foneticamente, en comparación con Maipure, por amosar algunhas grandes diferenzas. O abane usa o parada dental /[d]/, que non se ve en maipure pero é orixinario do yavitero e do baniva. Usa a fricativa glotal /[h]/ (/[x]/) antes de /[i]/ e/ou /[a]/, onde o maipure usaría /[t]/, /[k] /, e /[j]/. Tamén, a diferenza de Maipure, os ditongos /[ai]/ e /[au]/ non parecen estar contraídos en sílabas tónicas.^[4] O etnógrafo Gilij describiu a pronunciación do abane como "groseira, gutural" en comparanza coa versión "amable e fermosa" do maipure.^[5]

Morfoloxía

En morfoloxía, o abane é achegado ao maipure, xa que os dous empregan o sufixo "morfo baleiro" "-cà" para certos verbos activos e principalmente intransitivos.^[4]

Notas

↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 "Baniva". Ethnologue (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 2019-07-03. Consultado o 2019-09-20.
↑ "Glottolog 4.0 - Avane". glottolog.org. Arquivado dende o orixinal o 2019-09-20. Consultado o 2019-09-20.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Zamponi, Raoul (2003). Maipure. Múnic: Lincom.
↑ Campbell, Lyle (21 de setembro de 2000). American Indian languages : the historical linguistics of Native America. Oxford. ISBN 9780195349832. OCLC 1108851780.

Véxase tamén

Outros artigos

Linguas arauacas

Bibliografía

Aikhenvald, Alexandra Y. (1999). "The Arawak language family". En Aikhenvald, Alexandra Y.; Dixon, R.M.W. The Amazonian languages. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 65–106.

[1] Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.

[:0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 "Baniva". Ethnologue (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 2019-07-03. Consultado o 2019-09-20.

[3] "Glottolog 4.0 - Avane". glottolog.org. Arquivado dende o orixinal o 2019-09-20. Consultado o 2019-09-20.

[:1-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Zamponi, Raoul (2003). Maipure. Múnic: Lincom.

[5] Campbell, Lyle (21 de setembro de 2000). American Indian languages : the historical linguistics of Native America. Oxford. ISBN 9780195349832. OCLC 1108851780.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]