Munster
Cúige Mumhan (ga)  | |||||
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | Irlanda | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 1.246.088 (2011) (50,64 hab./km²) | ||||
| Xeografía | |||||
| Superficie | 24.607,52 km² | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| ISO 3166-2 | IE-M | ||||
.jpg)
Munster (en irlandés: an Mhumhain ou Cúige Mumhan) é unha provincia de Irlanda, localizada na parte suroeste da illa. A provincia ten unha orixe moi antiga, e continúa a ser unha rexión cultural, que forma parte da identidade local. En canto a xeografía o Munster abrangue unha área total de 24.607 km², sendo a súa cidade máis poboada, con 119.143 habitantes (2006), é Cork.
O nome da provincia deriva do deus celta Muma e está composta por seis condados Clare, Cork, Kerry, Limerick, Tipperary e Waterford. Outrora estivo dividido en tres reinos: Ormond ao leste, Desmond ao sur e Thomond ao norte, representando as tres coroas da bandeira aos mesmos. Cómpre sinalar que esta bandeira é bastante semellante á da cidade de Dublín, que consiste en tres castelos situados de xeito semellante sobre un fondo azul.
Historia
[editar | editar a fonte]A provincia estivo dividida en seis rexións: Tuadh Mhuman (Munster Norte), Des Mhuman (Munster Sur), Urh Mumhan (Munster Leste), Iar Mumhan (Munster Oeste), Ernaibh Muman (a parte do Munster da tribo de Ernair) e Deisi Muman (a parte do Munster da tribo de Deisi). Durante a Alta Idade Media a maior parte da zona foi parte do Reino de Munster, gobernado polo Eóganachta, que sucedeu á Dáirine ou Corcu Loígde a partir do século VII. No século IX os galos sumáronse os viquingos nórdicos, fundando cidades como Cork, Limerick e Waterford. En 1118 Munster fracturouse no Reino de Thomond, Reino de Desmond e o breve Reino de Ormond. No século XIV houbo na zona influencia normanda, e os reinos dividíronse en diferentes Condados, pasando a formar parte do Señorío de Irlanda.
Xa no século XIX gran parte da zona foi golpeada fortemente pola "Gran Fame irlandesa", especialmente no oeste. Antes da mesma a provincia tiña arredor de tres millóns de habitantes, diminuíndo en consecuencia radicalmente. Despois de que o reino irlandés se fusionase co Reino Unido, houbo unha guerra no século XX como resultado da secesión do Estado Libre Irlandés, habendo unha breve República do Munster independente durante a guerra civil irlandesa, durando finalmente trinta días.
Cidades
[editar | editar a fonte]Cork é a máis grande cidade, cunha poboación de 186,239 habitantes (2002) e 380,000 ó longo da Grande Área de Cork.
Outras cidades importantes son Limerick de 86,998 habitantes (2002) que tamén ten arredor de 100,000 persoas nos seus arredores, e Waterford con 46,736 habitantes (2002).
Vilas máis grandes
[editar | editar a fonte]- Ennis (34,204)
- Tralee (22,190)
- Killarney (16,931)
- Clonmel (16,910)
- Carrigaline (16,664)*
- Cobh (12,887)*
- Mallow (11,195)
- Midleton (10,336)*
- Shannon (9,774)
- Dungarvan (9,254)
- Nenagh (9,219)
- Thurles (8,987)
- Tramore (8,799)
- Youghal (7,195)
- Newcastle do Oeste (5,915)
(* pobos na area Metropolitana de Cork)
Lingua irlandesa
[editar | editar a fonte]O irlandés é falado como primeiro linguaxe nas Gaeltachtaí (areas falantes de irlandés);
- en Kerry do Oeste (Corce Dhuibhne)
- en Kerry do Sur (Uíbh Ráthach)
- en Cork do Oeste (Múscraí)
- ó suroeste de Cork (Oileán Cléire)
- ó suroeste de Waterford (Gaeltacht na Rinne ou Gaeltacht na nDeise)
O irlandés en Munster, como no resto de Irlanda, está tamén a medrar fora das Gaeltachtaí. Ó longo dos derradeiros trinta anos, ten habido un forte aumento nas Gaelscoileanna (escolas irlandesas). Como en Dublín ou en Belfast, hai hoxe unha pequena comunidade gaélicofalante en Cork.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
A Galipedia ten un portal sobre: Irlanda |
