Nébeda

Para a planta homónima de nome científico "Nepeta cataria" véxase: Herba gateira.

Non confundir con "néboda", de nome científico Potentilla erecta

Nébeda
Clasificación científica
Reino: Plantae (sen clasif.) Angiospermae (sen clasif.): Eudicots (sen clasif.): Asterids ordo = Lamiales Familia: Lamiaceae Xénero: Calamintha Especie: C. nepeta
Nome binomial
'Calamintha nepeta' (L.) Savi
Subespecies
Satureja calamintha glandulosa Satureja calamintha officinalis
Sinonimia
Satureja calamintha

A nébeda ou calaminta (Calamintha nepeta (L.) Savi 1798) é unha especie botánica herbácea perenne. É un membro da familia das mentas, e é usada en Galicia para cocer coas castañas e facelas máis dixestíbeis. Tamén é común na cociña italiana onde lle chaman mentuccia, nipitella ou nepitella. En galego tamén recibe como nomes calaminta e a variante néboda.

Distribución

É nativa do norte de África (Alxeria, Marrocos, Tunisia); oeste asiáico: (Turquía), Cáucaso (Armenia, Acerbaixán, Xeorxia, Rusia, Ciscaucasia, Daxestan); Europa: Reino Unido, Austria, Hungría, Suíza, Moldova, Ucraína [incl. Crimea], Albania, Bulgaria; Grecia [incl. Creta]; Italia [incl. Sardeña, Sicilia]; Iugoslavia, Francia [incl. Córsega]; España [incl. Baleares, Portugal. Tamén aparece en Galiza.)

Hábitat

Medra en bosques pouco mestos, sebes e lugares incultos, ao pé dos valados e muros.

Descrición

É unha herba perenne, fanerógama da familia das labiadas, vivaz, moi ramificada, de 40 a 80 cm de altura, coas follas opostas, as flores brancas ou purpúreas reunidas nunha inflorescencia espiciforme e cun cheiro agradable e intenso.

Subespecies

• Satureja calamintha glandulosa: baixo cecemento, moi recendente, sur de Europa e Gran Bretaña
• Satureja calamintha officinalis: perenne, con cheiro a menta, de centro e sur de Europa [1]

Usos

Planta ornamental, e medicinal. Úsase para a cocedura das castañas xunto a outras herbas como o fiúncho. Os seus compostos químicos son mentol, pulegona e piperitona.[2]

Propiedades

Principios activos: A esencia contén até o 57% de pulegona, l-mentona e l-alfa-pineno.

Indicacións: é tónico, estomacal, sudorífico, carminativo, antiespasmódico, expectorante, adstrinxente, emenagogo.

Cocemento: Unha chisca de follas nunha cunca de auga a ferver.

Sinonimia

Calamintha officinalis (L.) Savi Calamintha nepetoides Jord. Satureja calamintha (L.) Scheele Clinopodium nepeta (L.) Kuntze Melissa calamintha Melissa nepeta L. (basónimo) Satureja calamintha (L.) Scheele var. nepeta (L.) Briq. Satureja calamintha (L.) Scheele var. nepetoides (Jord.) Briq.

Satureja nepeta (L.) Scheele Calamintha byzantina K.Koch Calamintha glandulosa (Req.) Bentham Calamintha nepeta subsp. glandulosa (Req.) P.W.Ball Calamintha officinalis subsp. glandulosa (Req.) P.Fourn. Calamintha officinalis Moench Calamintha spruneri Boiss. Satureja glandulosa (Req.) Caruel

Véxase tamén

Bibliografía

• USDA, ARS, National Genetic Resources Program.

Ligazóns externas

• Debuxos da especie
• Imaxes da especie
• Ficha en USDA National Plant Data Center (en inglés)
• Calamintha nepeta (L.) Savi en Germplasm Resources Information Network GRIN (en inglés)