Tifariti

Tifariti
	تيفاريتي (ar)
Localización
	26°09′29″N 10°34′01″O / 26.158, -10.567
Territorio reivindicado por	Marrocos ; República Árabe Saharauí Democrática
Monarquía constitucional	Marrocos
Rexión	El Aiune-Saguia el Hamra (pt)
Province of Morocco (en)	Es Semara Province (en)
Xeografía
Parte de	Sáhara Occidental
Altitude	490 m
Comparte fronteira con	Jdiriya (en)
Outro
Irmandado con	Loro Ciuffenna (pt) ; Agliana (pt) ; Balmaseda ; Sevilla ; Mascara (pt) ; Pontassieve ; Signa (pt) ; Montale (pt) ; Los Palacios y Villafranca (1998–)

Tifariti (árabe: تيفاريتي) é unha localidade e Saharauí occidental situada na parte sur da provincia de Saguía el Hamra. Actualmente está controlada pola Fronte Polisario e a súa poboación rolda as 3 000 persoas.^[1]

Sitúase nunha meseta deserta e pedregosa, onde a terra comeza cara ao interior a hamada, con pouca vexetación aínda que baixo a superficie atópanse algunhas bolsas naturais de auga. Nas proximidades hai un importante sitio de arte rupestre do Neolítico.

Historia

Neolítico sahariano

Nas ladeiras da cordilleira Lemgasem, en Rekeiz, ao norte de Tifariti, hai rochas da época precambriana con grandes lousas de pedra calcaria. Aquí atópanse centos de pinturas rupestres que algúns arqueólogos acuñaron como "Neolítico sahariano" (polas súas propias características). Con deseños policromados, decenas de escenas de caza e gando de hai uns dez ou oito mil anos, bailes de homes e mulleres, pintadas a man, gravadas, decoradas con motivos xeométricos, gacelas, xirafas, antílopes etc.

Colonialismo

Durante moitos séculos, a zona estivo disputada entre distintas tribos nómades para controlar a ruta transahariana. Tifariti non conserva ningunha construción permanente ata as primeiras construcións a mediados do século XX iniciadas nesta rexión para evitar as accións armadas das tropas árabes. Durante este tempo foi un tipo de campamento estacional para os Bérberes.

Durante finais do século XIX Francia foi o imperio colonial dominante na rexión e é cando España comeza a colonización da parte costeira do Sáhara Occidental. A parte interior como a rexión de Tifariti non se controlaría ata ben entrado o século XX. En marzo de 1912, unha expedición francesa ao mando do capitán Guerard, que intentaba unirse coas súas tropas de Marrocos, foi exterminada preto de Tifariti, en «Gleib Ajchah». máis tarde rebautizada como "Gleib Chuhada" (literalmente "montaña de mártires").

Ao final da colonización española, entre outras cousas por mor da forte resistencia saharauí, constituíuse como base militar da Lexión española. A cidade foi o lugar de varios enfrontamentos entre as tropas marroquís e a Fronte Polisario durante a guerra do Sáhara Occidental que os enfrontou entre 1975 e 1991, no que serviu como base militar e fortaleza para ambos contendentes en varios puntos da guerra. A zona, antes das incursións marroquís e finalmente coa "marcha verde", é entre febreiro e marzo de 1976 unha zona de tránsito de miles de saharauís procedentes das principais cidades que se refuxian no deserto do Sáhara e na zona fronteiriza con Alxeria.

Durante o período de ocupación do Sáhara Occidental por Marrocos, inmediatamente despois da firma dos Acordos de Madrid, foi un dos puntos de abastecemento dos refuxiados na súa ruta cara a Tinduf, en Alxeria. As columnas de refuxiados foron bombardeadas aquí pola Royal Air Force Marroquina en 1976, con decenas a centos de vítimas mortais, segundo as fontes. En febreiro dese mesmo ano, as unidades de blindados do Exército Marroquí tomou Tifariti, por tenaza desde o leste e o oeste ante unha pequena unidade de combatentes saharauís. Despois de dous meses, o Exército de Liberación do Pobo Saharauí (ELPS) recuperouno. Os marroquís lanzaron un contragolpe ao verán seguinte e recuperan o posto durante polo menos dous anos ata 1979. Ese mesmo ano lanzouse unha ofensiva saharauí e o exército marroquí sufriu centos de vítimas e feridos, deixando o lugar e unha certa cantidade de armas diversas.

Durante a década dos 80 construíuse o muro marroquí, que percorre uns 60 ou 80 quilómetros ao noroeste de Tifariti, e os terreos que se atopan ao redor continúan estando fortemente minados e mantén actualmente o status de zona fronteiriza para ambas as partes.

Entre 1989 e 1991, varias axencias de cooperación internacional construíron hospitais e edificios administrativos en Tifariti, preparando o regreso de refuxiados ao Sáhara Occidental, para a realización do referendo de autodeterminación apoiado polo ONU. Estas unidades foron bombardeadas e practicamente destruídas pola aviación marroquí en 1991, no ataque máis importante que tivo lugar antes do final da guerra.

Desde o MINURSO

Nas inmediacións de Tifariti habilitouse unha pista de aterraxe da ONU e unha base para as forzas de paz da Misión das Nacións Unidas para o Referendo no Sáhara Occidental (MINURSO). Dende a presenza de tropas internacionais, leváronse a cabo pequenos esforzos para habilitar a zona ante un posible fin do conflito, como a reconstrución dunha escola e un pequeno hospital chamado "Hospital Tifariti" ou "Hospital de Navarra debido á axuda financeira prestada por esta comunidade en 1999.^[1]

En outubro de 2002, o Fronte Polisario celebrou o seu XI Congreso en Tifariti, elixindo aos membros da súa Secretaría Nacional e do parlamento no exilio do Consello Nacional Saharauí, tamén reelixindo a Mohamed Abdelaziz como secretario xeral. Desde entón, é a sede habitual dos Congresos da Fronte Polisario e diversas conmemoracións saharauís.

En 2005, durante a conmemoración dos 32 anos da creación da Fronte Polisario, comenzouse a construír na localidade o Parlamento saharauí xunto a unhas 150 casas, grazas en parte a unha importante axuda financeira de España, coa representación de varios parlamentarios españois, alxerinos e saharauís locais ou dos campamentos de refuxiados en Tinduf. A partir desa data, a cidade comeza a equiparse con novos equipamentos, en 2006 reabre o Hospital de Navarra, en 2007 unha mesquita, en 2008 inauguráronse a casa consistorial, os tanques de auga e un polideportivo. Ao longo destes anos, o número de fogares que se constrúen grazas á axuda financeira de numerosas provincias españolas para a recolocación dos refuxiados de Tinduf aumentou notablemente.

En 2013 fundouse a Universidade de Tifariti,^[2] sendo o seu primeiro reitor Jatari Hamudi Abdulah.