เครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียม
วัฒนธรรมโบราณคดี

วัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียม
ขอบเขตทางภูมิศาสตร์ยุโรปตอนใต้ , ตะวันออกใกล้ , แอฟริกาเหนือ
ระยะเวลายุคหินใหม่
วันที่ประมาณ 6400 ปีก่อนคริสตกาล – ประมาณ 5500 ปีก่อนคริสตกาล
สถานที่สำคัญลิกูเรีย , ซาร์ดิเนีย , โคปปา เนวิกาต้า
ก่อนหน้าด้วยกรีกยุคหินใหม่ , ยุโรปยุคหินกลาง ,
ตามด้วยวัฒนธรรมดานิโลวัฒนธรรมคาคานจ์ วัฒนธรรมสเตนติเนลโลอิตาลียุคหินใหม่ มอลตายุคหินใหม่ ซาร์ดิเนียยุคหินใหม่ ฝรั่งเศสยุคหินใหม่ ไอบีเรียยุคหินใหม่วัฒนธรรมลาโอแก็ต
การขยายตัวของยุคหินใหม่ตั้งแต่สหัสวรรษที่ 7 ถึงสหัสวรรษที่ 5 ก่อนคริสตกาล รวมถึงวัฒนธรรมคาร์เดียมในสีน้ำเงิน

เครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียมหรือเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลเป็น รูปแบบการตกแต่ง ของยุคหินใหม่ที่ได้รับชื่อมาจากการประทับดินเหนียวด้วยเปลือกหอยรูปหัวใจของCorculum cardissaซึ่งเป็นสมาชิกของวงศ์Cardiidaeเครื่องปั้นดินเผาประเภทนี้ถูกนำมาใช้เพื่อกำหนดวัฒนธรรมยุคหินใหม่ที่ผลิตและเผยแพร่วัฒนธรรมเหล่านี้ โดยทั่วไปเรียกว่า "วัฒนธรรมคาร์เดียล "

นักโบราณคดีบางคนตั้ง ชื่ออีกชื่อหนึ่งว่าเครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลายไว้เพื่อกำหนดวัฒนธรรมนี้ เนื่องจากเครื่องปั้นดินเผาเหล่านี้สามารถพิมพ์ได้โดยใช้สิ่งของมีคมอื่นๆ ที่ไม่ใช่เปลือกหอย เช่น ตะปูหรือหวี[1]เครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลายไว้แพร่หลายมากกว่าเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลมาก[2]เครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลายไว้พบได้ในเขต "ครอบคลุมอิตาลีไปจนถึงชายฝั่งลิกูเรียน" ซึ่งแตกต่างจากเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลทางตะวันตกซึ่งทอดยาวจากโพรวองซ์ไปจนถึงโปรตุเกส ตะวันตก ลำดับเหตุการณ์ในยุโรปยุคก่อนประวัติศาสตร์นั้นเชื่อกันมาโดยตลอดว่าเริ่มต้นด้วยเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลที่แพร่หลาย จากนั้นจึงพัฒนาวิธีการประทับลายอื่นๆ ในท้องถิ่น เรียกว่า "เอปิคาร์เดียล" อย่างไรก็ตาม รูปแบบเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลและแบบที่ประทับลายไว้แพร่หลายทับซ้อนกันและถือว่ามีแนวโน้มว่าจะร่วมสมัยมากกว่า[3]

ยุคหินใหม่แบบเมดิเตอร์เรเนียน

รูปแบบ เครื่องปั้นดินเผาแบบนี้เป็นที่มาของชื่อวัฒนธรรมหลักของยุค หินใหม่ เมดิเตอร์เรเนียนได้แก่วัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียมหรือวัฒนธรรมคาร์เดียลหรือวัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาประทับลายซึ่งในที่สุดก็ได้แผ่ขยายจาก ทะเล เอเดรียติกไปจนถึง ชายฝั่ง มหาสมุทรแอตแลนติกของโปรตุเกสและทางใต้ไปจนถึงโมร็อกโก[4]

แหล่งเครื่องปั้นดินเผาที่ประทับรอยที่เก่าแก่ที่สุดซึ่งมีอายุระหว่าง 6400–6200 ปีก่อนคริสตกาลอยู่ในอีพิรุสและคอร์ฟูจากนั้นจึงปรากฏการตั้งถิ่นฐานในแอลเบเนียและดัลมาเทียบนชายฝั่งทะเลเอเดรียติกทางตะวันออกซึ่งมีอายุระหว่าง 6100 ถึง 5900 ปีก่อนคริสตกาล[5]ยุคที่เก่าแก่ที่สุดในอิตาลีมาจากโคปปาเนวิกาตาบนชายฝั่งทะเลเอเดรียติกทางตอนใต้ของอิตาลี อาจเร็วได้ถึง 6000 ปีก่อนคริสตกาล นอกจากนี้ ในช่วงวัฒนธรรมซูคาร์รอปปูในซาร์ดิเนีย ซึ่งอยู่ในช่วงเริ่มต้น (ชั้นต่ำในถ้ำซูโคลอรู ประมาณ 6000 ปีก่อนคริสตกาล) ตัวอย่างเครื่องปั้นดินเผาแบบคาร์เดียลในยุคแรกก็ปรากฏขึ้น[6]ยุคคาร์บอนกัมมันตรังสีที่ปลอดภัยทางทิศเหนือและทิศตะวันตกทั้งหมดนั้นเหมือนกันกับยุคของไอบีเรียประมาณ 5,500 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งบ่งชี้ถึงการแพร่กระจายอย่างรวดเร็วของวัฒนธรรมคาร์เดียลและวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง: 2,000 กม. จากอ่าวเจนัวไปจนถึงปากแม่น้ำมอนเดโกในเวลาไม่เกิน 100–200 ปี ซึ่งบ่งชี้ถึงการขยายตัวของการเดินเรือโดยการปลูกอาณานิคมตามแนวชายฝั่ง[7]

วัฒนธรรมนีโอลิธิกที่เก่าแก่กว่านั้นมีอยู่แล้วในช่วงเวลานี้ในกรีกตะวันออกและเกาะครีตโดยดูเหมือนว่าจะมาจากอานาโตเลียแต่ดูเหมือนจะแตกต่างจากวัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลหรือเครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลาย ประเพณีเซรามิกในบอลข่านตอนกลางยังคงแตกต่างจากประเพณีตามแนวชายฝั่งทะเลเอเดรียติกทั้งในด้านรูปแบบและเทคนิคการผลิตเป็นเวลาเกือบ 1,000 ปีตั้งแต่สหัสวรรษที่ 6 ก่อนคริสตกาล[8]เครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลายในยุคนีโอลิธิกตอนต้นพบในเลแวนต์ และบางส่วนของอานาโตเลีย รวมทั้งเมซรา-เตเลลาต และในแอฟริกาเหนือที่ตูนุส-เรเดเยฟ ตูนิเซีย เครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลายยังปรากฏในอียิปต์อีกด้วย พบเครื่องปั้นดินเผาที่ประทับลายตามแนวชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนตอนเหนือในซีเรียตอนเหนืออิสราเอลและเลบานอน [ 9 ]

คลาส=notpageimage|
แผนที่ประเทศอิตาลีที่แสดงสถานที่สำคัญที่เคยอยู่ในวัฒนธรรมคาร์เดียม (แผนที่ที่คลิกได้)

พันธุศาสตร์

Olalde et al. 2015 ได้ตรวจสอบซากศพของชาวคาร์เดียล 6 คนที่ฝังอยู่ในสเปนเมื่อประมาณ 5470–5220 ปีก่อนคริสตกาล ตัวอย่างmtDNAที่สกัดออกมา 6 ตัวอย่างนั้นอยู่ในกลุ่มยีนมารดาK1a2a , X2c , H4a1a (2 ตัวอย่าง), H3และK1a4a1 [10]ผู้เขียนการศึกษานี้แนะนำว่าชาวคาร์เดียลและผู้คนในLinear Pottery Cultureสืบเชื้อสายมาจากประชากรเกษตรกรรมทั่วไปในบอลข่านซึ่งต่อมาได้อพยพไปทางตะวันตกไกลเข้าไปในยุโรปตามแนว ชายฝั่งทะเล เมดิเตอร์เรเนียนและแม่น้ำดานูบ ตามลำดับ [11]ในกลุ่มประชากรสมัยใหม่ พบว่าชาวคาร์เดียลมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับชาวซาร์ดิเนียและชาวบาสก์ มาก ที่สุด[12]ชาวคาร์เดียลแห่งไอบีเรียมีบรรพบุรุษเป็นนักล่าสัตว์และรวบรวมอาหารจำนวนมาก บรรพบุรุษของนักล่าและรวบรวมอาหารนี้มีความคล้ายคลึงกับบรรพบุรุษนักล่าและรวบรวมอาหารในแถบตะวันออก (EHG) มากกว่าบรรพบุรุษนักล่าและรวบรวมอาหารในแถบไอบีเรีย และดูเหมือนว่าจะได้มาก่อนที่คาร์เดียจะขยายอาณาเขตเข้าไปในแถบไอบีเรีย[13]

Fernández et al. 2014 พบร่องรอยของความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของมารดา ระหว่างผู้คนในวัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาเชิงเส้นและเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียมกับผู้คนในยุคก่อนเครื่องปั้นดินเผาตะวันออกใกล้ยุคหินใหม่ Bรวมถึงกลุ่มยีนพื้นฐาน mtDNA (มารดา) ที่หายากชื่อN*และชี้ให้เห็นว่ายุคหินใหม่เริ่มต้นจากชาวอาณานิคมเดินเรือจากตะวันออกใกล้[14]

Mathieson et al. 2018 ได้ตรวจสอบ Cardials จำนวน 3 ตัวอย่างที่ฝังอยู่ที่ถ้ำ Zemunica ใกล้กับBisko ใน โครเอเชียในปัจจุบันเมื่อประมาณ 5,800 ปีก่อนคริสตกาล[15]ตัวอย่างY-DNAที่สกัดออกมาสองตัวอย่างนั้นอยู่ในกลุ่มยีนฝั่งพ่อC1a2และE1b1b1a1b1ในขณะที่ตัวอย่างmtDNAที่สกัดออกมาสามตัวอย่างนั้นอยู่ในกลุ่มยีนฝั่งแม่H1 , K1b1a และ N1a1 [ 16] นอกจากนี้ ทีมยังได้ตรวจสอบ Cardials จำนวน 2 ตัวอย่างที่ฝังอยู่ที่ Kargadur ในโครเอเชียในปัจจุบันเมื่อประมาณ 5,600 ปีก่อนคริสตกาล โดยตัวผู้ตัวหนึ่งมีกลุ่มยีนฝั่งพ่อG2a2a1และตัวแม่มีกลุ่มยีนฝั่งแม่H7cส่วนตัวเมียมีกลุ่มยีนH5a [17] ทั้งสามกลุ่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของ กลุ่ม เกษตรกรยุโรปยุคแรก (EEF) ดังนั้นจึงมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับกลุ่มคนยุคหินใหม่ก่อนหน้าในอานาโตเลียตะวันตกเฉียงเหนือ ของยุคหินใหม่บอลข่าน ผู้คนร่วมสมัยของวัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาเชิงเส้นของยุโรปกลาง และผู้คนในยุคต่อมาของวัฒนธรรมคาร์ดิอัลแวร์ในไอบีเรียสิ่งนี้แสดงให้เห็นว่าผู้คนคาร์ดิอัลแวร์และผู้คนเครื่องปั้นดินเผาเชิงเส้นสืบเชื้อสายมาจากการอพยพครั้งเดียวจากอานาโตเลียไปยังบอลข่าน ซึ่งต่อมาแยกออกเป็นสองกลุ่มและขยายอาณาเขตไปทางเหนือและตะวันตกเข้าไปในยุโรปมากขึ้น[18]

บุคคลห้าคนถูกฝังไว้ในสองสถานที่ที่เชื่อมโยงกับเครื่องปั้นดินเผา Impressa ได้รับการทดสอบทางพันธุกรรม (Grotta Continenza ใน Trasacco และ Ripabianca di Monterado ใน Ancona) โดยผู้ชายมีโครโมโซม Y G-L91 (G2a2a1a2), R-M343 (R1b), J-L26 (J2a1) และ J-M304 (J*) บุคคลยุคหินใหม่เหล่านี้สามารถจำลองเป็นส่วนผสมของนักล่าสัตว์และรวบรวมอาหารชาวตะวันตกประมาณ 5% และเกษตรกรชาวอานาโตเลียประมาณ 95% (ซึ่งมีบรรพบุรุษเป็นชาวคอเคเชียนเชื้อสาย HG อีกคนหนึ่ง) [19]

คนเลี้ยงสัตว์ห้าคนมีเครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียมถูกฝังไว้ในถ้ำแห่งหนึ่งในเขตพรีพีเรนีส ของอารากอน (Cueva de Chaves, Bastarás, จังหวัด Huesca) การวิเคราะห์ทางพันธุกรรมพบว่ากลุ่มยีน Y ของตัวผู้สองตัวคือ I2a1b โดยตัวผู้ตัวอื่นจัดอยู่ในกลุ่มR1b-M343โมเดลการผสมพบว่าบรรพบุรุษของพวกมันเป็นแบบอานาโตเลีย 4/5 และแบบวิลลาบรูนา 1/5 [20]

ซากของผู้เลี้ยงสัตว์ข้ามสายพันธุ์ 3 รายที่พบใน Cova dels Trocs (Sant Feliu de Veri, Bisaurri ในเทือกเขาพิเรนีสของสเปน) ได้รับการวิเคราะห์แล้ว โดยโคโมโซม Y ได้แก่ R1b1, F* และ I2a1a [21] [22]

บุคคลสามคนที่ถูกฝังไว้ในเพิงหิน Pendimoun (Castellar, Alpes-Maritimes ) ได้รับการทดสอบทางพันธุกรรม โดยบุคคลชายมียีน Y-haplogroup I-M423 (I2a1a2b) [23]

บุคคลสองคนจากถ้ำ Cardial Gruta do Caldeirão (เทศบาลเมือง Tomar ในโปรตุเกสตอนกลาง) ได้รับมอบหมายให้อยู่ในกลุ่มแฮ็ปโลกรุ๊ปของโครโมโซม Y I2a1a [24]

มีการวิเคราะห์ บุคคลสี่คนจากแหล่ง Kaf Taht el-Ghar (ถ้ำใกล้ Tétouan ในRif ) โดยพบกลุ่มยีน Y เพียงกลุ่มเดียวที่พบในตัวผู้ทั้งสองคือ G2a (กลุ่มย่อย G2a2b2a1a1c1a) ส่วนประกอบออโตโซมของผู้ที่ถูกฝังคือบรรพบุรุษยุคหินใหม่ของอนาโตเลีย (72%) บรรพบุรุษนักล่าและรวบรวมอาหารตะวันตก (10%) และบรรพบุรุษชาวมาเกรบีในท้องถิ่น (18%) [25]

ชาว เคฟเอลบารูด์ ใน ยุคหินใหม่ตอนปลาย ซึ่งอาศัยอยู่ใน โมร็อกโกในปัจจุบัน(ประมาณ 3700 ปีก่อนคริสตกาล) ถูกจำลองว่ามีบรรพบุรุษเป็นชาวแอฟริกาเหนือประมาณร้อยละ 50 และบรรพบุรุษเป็นชาวไร่ยุโรปยุคแรก (EEF) ประมาณร้อยละ 50 มีการเสนอว่าบรรพบุรุษ EEF เข้ามาในแอฟริกาเหนือผ่านผู้ตั้งถิ่นฐานชาวคาร์เดียลวาเรจากไอบีเรียเมื่อประมาณ 5,000 ถึง 3,700 ปีก่อนคริสตกาล พบว่าพวกเขามีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับชาวกวนเชสในหมู่เกาะคานารีผู้เขียนการศึกษานี้เสนอว่าชาวเบอร์เบอร์ในโมร็อกโกมีบรรพบุรุษ EEF จำนวนมากก่อนที่จะมีการก่อตั้งอาณานิคมของโรมันในเบอร์เบอร์แอฟริกา[26]ตามที่ Simões (2023) ระบุว่า ซากศพมนุษย์จากบริบทยุคหินใหม่ยุคแรกในแอฟริกาตะวันตกเฉียงเหนือมีบรรพบุรุษเป็นชาวยุโรปยุคหินใหม่ (ประมาณ 5400 ปีก่อนคริสตกาล) ซึ่งบ่งชี้ว่าขั้นตอนแรกของกระบวนการยุคหินใหม่ในแอฟริกาตะวันตกเฉียงเหนือเริ่มต้นจากการอพยพของชาวนาในยุคหินใหม่จากไอบีเรีย เครื่องปั้นดินเผาที่เก่าแก่ที่สุดในคาบสมุทร Tingitan (ส่วนแอฟริกาของช่องแคบยิบรอลตาร์ ) ก็เป็นแบบ Cardial เช่นกัน โดยมีความคล้ายคลึงกับเครื่องปั้นดินเผาโบราณแบบ Cardial จากแคว้นคาตาลัน – บาเลนเซีย [ 27]

โต๊ะคัดลอก Y-DNA
ซี1เออี1บีจีทูเอไอทูเอเจทูเออาร์วันบี
114523

ดูเพิ่มเติม

อ้างอิง

  1. ^ "Impressed Ware Culture". พจนานุกรมโบราณคดีฉบับย่อของ Oxfordสืบค้นเมื่อ11 พฤษภาคม 2008
  2. ^ "Impressed Ware". พจนานุกรมโบราณคดีฉบับย่อของ Oxfordสืบค้นเมื่อ11 พฤษภาคม 2008
  3. ^ วิลเลียม เค. บาร์เน็ตต์, เครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียลและการเปลี่ยนแปลงทางการเกษตร, ใน ดักลาส ที ไพรซ์ (บรรณาธิการ), Europe's First Farmers (2000), หน้า 96
  4. ^ Antonio Gilman, Neolithic of Northwest Africa, Antiquity , เล่ม 48, ฉบับที่ 192 (1974), หน้า 273–282
  5. ^ Barry Cunliffe, Europe Between the Oceans (2008), หน้า 115–16; Staso Forenbaher และ Preston Miracle, The spread of farming in the Eastern Adriatic, Antiquity , เล่ม 79, ฉบับที่ 305 (กันยายน 2548), ตารางเพิ่มเติม
  6. ↑ จัดแสดงครั้งที่ 3 ในพิพิธภัณฑ์โบราณคดี GA Sanna ในเมืองซาสซารี
  7. ^ Zilhão (2001). "หลักฐานคาร์บอนกัมมันตรังสีสำหรับการตั้งอาณานิคมของผู้บุกเบิกทางทะเลที่จุดกำเนิดของการทำฟาร์มในยุโรปเมดิเตอร์เรเนียนตะวันตก". PNAS . 98 (24): 14180–14185. Bibcode :2001PNAS...9814180Z. doi : 10.1073/pnas.241522898 . PMC 61188 . PMID  11707599. 
  8. ^ Michela Spataro, ความหลากหลายทางวัฒนธรรม: ยุคหินใหม่ตอนต้นในภูมิภาคเอเดรียติกและบอลข่านกลาง: มุมมองของนักปั้นเครื่องปั้นดินเผา บทที่ 3 ใน Dragos Gheorghiu (บรรณาธิการ) Early Farmers, Late Foragers, and Ceramic Traditions: On the Beginning of Pottery in the Near East and Europe (2009)
  9. ^ Emre Guldogan, การตั้งถิ่นฐานของ Mezraa-Teleilat ประทับใจกับเครื่องปั้นดินเผาและวิถีชีวิตยุคหินใหม่? ใน Paolo Matthiae et al. (บรรณาธิการ), Proceedings of the 6th International Congress of the Archaeology , vol. 3 (2010), หน้า 375–380
  10. ↑ โอลาลเด และคณะ 2558, หน้า. 2, ตารางที่ 1.
  11. ↑ โอลาลเด และคณะ 2015, หน้า 4–5.
  12. ^ Olalde et al. 2015, หน้า 4.
  13. ↑ โอลาลเด และคณะ 2015, หน้า 1, 4–5.
  14. ^ Fernández, Eva; et al. (2014). "การวิเคราะห์ DNA โบราณของเกษตรกรใกล้ภาคตะวันออกเมื่อ 8,000 ปีก่อนคริสตกาลสนับสนุนการตั้งอาณานิคมทางทะเลในยุคหินใหม่ในยุโรปแผ่นดินใหญ่ผ่านไซปรัสและหมู่เกาะอีเจียน" PLOS Genetics . 10 (6): e1004401 doi : 10.1371/journal.pgen.1004401 . PMC 4046922 . PMID  24901650 
  15. ^ Mathieson et al. 2018, ข้อมูลเพิ่มเติม, หน้า 21
  16. ^ Mathieson et al. 2018, ตารางเสริม 1, แถวที่ 104–106
  17. ^ Mathieson et al. 2018, ตารางเสริม 1, แถวที่ 95–96
  18. ^ Mathieson et al. 2018, หน้า 4–5 "เราได้ยืนยันว่าประชากรเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งในการศึกษาของเรานั้นแสดงโดยบุคคลที่เกี่ยวข้องกับยุคหินใหม่ตอนต้นของเอพิคาร์เดียลจากไอบีเรีย มีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับประชากรดานูเบียที่แสดงโดย Linearbandkeramik (LBK) จากยุโรปกลาง และทั้งสองมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับประชากรยุคหินใหม่บอลข่าน ประชากรทั้งสามนี้ก่อตัวเป็นกลุ่มที่มีบุคคลจากยุคหินใหม่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของอานาโตเลียเป็นกลุ่มนอก ซึ่งสอดคล้องกับการอพยพครั้งเดียวไปยังคาบสมุทรบอลข่าน ซึ่งต่อมาแยกออกเป็นสองส่วน
  19. ↑ อันโตนิโอ, มาร์กาเร็ต แอล.; เกา, ซีเยว่; มูทส์ ฮันนาห์ ม.; ลุชชี่, มิเคล่า; แคนดิลิโอ, ฟรานเชสก้า; ซอว์เยอร์, ​​ซูซานนา; โอเบอร์ไรเตอร์, วิกตอเรีย; คัลเดรอน, ดิเอโก; เดวิโทฟรานเชสชิ, คาธารินา; ไอเคนส์, เรเชล ซี.; อเนลี, เซเรน่า; บาร์โตลี, ฟุลวิโอ; เบดินี่, อเลสซานโดร; เชโรเน็ต, โอลิเวีย; คอตเตอร์, แดเนียล เจ.; เฟอร์นันเดส, แดเนียล เอ็ม.; กาสเปเรตติ, กาเบรียลลา; กริโฟนี, เรนาตา; กุยดี้, อเลสซานโดร; ลาปาสตินา, ฟรานเชสโก; ลอเรติ, เออร์ซิเลีย; มานาคอร์ดา, ดานิเอเล; มาตุลโล, จูเซปเป้; มอร์เรตตา, ซิโมนา; นาวา, ​​อเลสเซีย; ฟิอ็อกกี้ นิโคไล, วินเชนโซ; โนมิ, เฟเดริโก; ปาโวลินี่, คาร์โล; เพนติริชชี, มัสซิโม; ร้านปลูกไม้เลื้อย, ฟิลิปป์; ปิราโนมอนเต, มารีน่า; ชมิดต์, ไรอัน; สปิโนลา, จิอันโดเมนิโก; สแปร์ดูติ, อเลสซานดรา; รูบินี่, เมาโร; บอนดิโอลี, ลูก้า; โคปปา, อัลเฟรโด้; ปินฮาซี, รอน; พริทชาร์ด, โจนาธาน เค. (8 พฤศจิกายน 2019) "โรมโบราณ: ทางแยกทางพันธุกรรมของยุโรปและเมดิเตอร์เรเนียน" ศาสตร์ . 366 (6466): 708–714. Bibcode :2019Sci...366..708A. ดอย :10.1126/science.aay6826. PMC 7093155 . PMID  31699931. 
  20. ↑ วิลลาลบา-มูโก, วาเนสซา; ฟาน เดอ ลูสเดรชท์, Marieke S.; โพสต์ธ, โคซิโม; โมรา, ราฟาเอล; มาร์ติเนซ-โมเรโน, จอร์จ; โรโฮ-เกร์รา, มานูเอล; ซาลาซาร์-การ์เซีย, โดมิงโก ซี.; โรโย-กิลเลน, โฮเซ่ ไอ.; คุนสต์, ไมเคิล; รูจิเยร์, เฮเลน; ครีฟเคอร์, อิสซาเบลล์; อาร์คูซา-มากัลลอน, เฮคเตอร์; เตเฮดอร์-โรดริเกซ, คริสตินา; การ์เซีย-มาร์ติเนซ เด ลากราน, อินิโก; การ์ริโด้-เปน่า, ราฟาเอล; อัลท์, เคิร์ต ดับเบิลยู.; จอง, ชุงวอน; ชิฟเฟลส์, สเตฟาน; อูทริลลา, ปิลาร์; เคราส์, โยฮันเนส; ฮาค, โวล์ฟกัง (เมษายน 2019) "การอยู่รอดของบรรพบุรุษนักล่า-รวบรวมอาหารในยุคไพลสโตซีนตอนปลายในคาบสมุทรไอบีเรีย" Current Biology . 29 (7): 1169–1177.e7. doi : 10.1016/j.cub.2019.02.006 . hdl : 10261/208851 . PMID  30880015
  21. ↑ อัลท์, เคิร์ต ดับเบิลยู.; เตเฮดอร์ โรดริเกซ, คริสตินา; นิคลิช, นิโคล; รอธ, เดวิด; Szécsényi Nagy, แอนนา; คนิปเปอร์, คอรินา; ลินเดาเออร์, ซูซาน; จัดขึ้น, เปตรา; เด ลากราน, อิญิโก การ์เซีย มาร์ติเนซ; ชูลซ์, จอร์จ; ชูเอิร์ช, โธมัส; เธียริงเงอร์, ฟลอเรียน; แบรนต์เนอร์, ฟิลิปป์; บรันต์, กุยโด; อิสราเอล, นิโคล; อาร์คูซา มากัลลอน, เฮคเตอร์; เมเยอร์, ​​คริสเตียน; เมนเด้, บาลาซ จี.; เอนซ์มันน์, ฟรีเดอร์; เดรสลี, วีท; แรมสธาเลอร์, แฟรงค์; กิลเลน, โฆเซ่ อิกนาซิโอ โรโย; ชูเรอร์, เอวา; โลเปซ มอนตัลโว, เอสเธอร์; การ์ริโด้ เปน่า, ราฟาเอล; พิชเลอร์, แซนดรา แอล.; Guerra, Manuel A. Rojo (7 กุมภาพันธ์ 2020). "การสังหารหมู่ชาวนาในยุคหินใหม่ตอนต้นในเทือกเขาพิเรนีสตอนบนที่เอลส์ทรอคส์ ประเทศสเปน" Scientific Reports . 10 (1): 2131. doi :10.1038/s41598-020-58483-9 PMC 7005801 . PMID  32034181 
  22. ↑ โรโฮ เกร์รา, มานูเอล เอ. (2013) "คนเลี้ยงแกะข้ามมนุษย์ในยุคหินใหม่ในสภาพแวดล้อมบนภูเขาสูง: ลำดับเหตุการณ์และวัฒนธรรมที่ถ้ำ Els Trocs (San Feliú de Veri, Huesca)" BSAA arqueología . LXXIX : 9–55
  23. ↑ ริโวลลาต, ไมเต; จอง, ชุงวอน; ชิฟเฟลส์, สเตฟาน; Küçükkalıpçı, อิสตันบูล; เพมองจ์, มารี-เฮเลน; โรห์ลาช, อดัม เบนจามิน; อัลท์, เคิร์ต ดับเบิลยู.; บินเดอร์, ดิดิเยร์; ฟรีเดอริช, ซูซาน; เกสกิแยร์, เอ็มมานูเอล; โกรเนนบอร์น, เดตเลฟ; ลาปอร์กต์, ลุค; เลฟรังก์, ฟิลิปป์; เมลเลอร์, ฮาราลด์; เรเวยาส, เฮเลน; โรเซนสต็อค, อีวา; รอตเทียร์, สเตฟาน; สการ์, คริส; โซลเลอร์, ลูโดวิช; วาห์ล, โยอาคิม; เคราส์, โยฮันเนส; เดกีลูซ์, มารี-ฝรั่งเศส; ฮาค, โวล์ฟกัง (29 พฤษภาคม 2020). "DNA ทั่วทั้งจีโนมโบราณจากฝรั่งเศสเน้นย้ำถึงความซับซ้อนของการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างนักล่าเก็บหิน Mesolithic และเกษตรกรยุคหินใหม่" ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ . 6 (22): eaaz5344. doi :10.1126/sciadv.aaz5344. PMC 7259947 . PMID  32523989 
  24. ^ Allentoft, Morten E.; et al. (5 พฤษภาคม 2022). "จีโนมิกส์ประชากรของยุคหินยูเรเซีย" doi :10.1101/2022.05.04.490594. S2CID  248563160 {{cite journal}}: อ้างอิงวารสารต้องการ|journal=( ช่วยด้วย )
  25. ↑ ซิโมเอส, ลูเซียนา จี.; กุนเธอร์, ทอร์สเตน; มาร์ติเนซ-ซานเชซ, ราฟาเอล ม.; เบรา-โรดริเกซ, ฮวน คาร์ลอส; อีรีอาร์เต, เอเนโก; โรดริเกซ-วาเรลา, ริคาร์โด้; บ็อคบอต, ยุสเซฟ; วัลดิโอเซรา, คริสตินา; ยาคอบส์สัน, Mattias (15 มิถุนายน 2023) "ยุคหินใหม่แอฟริกาตะวันตกเฉียงเหนือริเริ่มโดยผู้อพยพจากไอบีเรียและลิแวนต์" ธรรมชาติ . 618 (7965): 550–556. ดอย :10.1038/s41586-023-06166-6. PMC 10266975 . PMID37286608  . 
  26. ↑ เฟรเจล, โรซา; เม็นเดซ, เฟอร์นันโด แอล.; บ็อคบอต, ยุสเซฟ; มาร์ติน-โซคัส, ดิมาส; กามาลิช-มาสซิเยอ, มาเรีย ดี.; ซานตาน่า, โจนาธาน; โมราเลส, เจค็อบ; อาบีลา-อาร์โกส, มาเรีย ซี.; อันเดอร์ฮิลล์, ปีเตอร์ เอ.; ชาปิโร, เบธ; วอจซิก, เจเนวีฟ; รัสมุสเซ่น, มอร์เทน; ซวาเรส, อังเดร เออาร์; แคปป์, โจชัว; ซอคเคลล์, อเล็กซานดรา; โรดริเกซ-ซานโตส, ฟรานซิสโก เจ.; มิกดัด, อับเดสลาม; ตรูฮีโย-เมเดรอส, ไอโอเซ; บุสตามันเต, คาร์ลอส ดี. (12 มิถุนายน 2018). "จีโนมโบราณจากแอฟริกาเหนือเป็นหลักฐานการอพยพก่อนประวัติศาสตร์ไปยังมาเกร็บจากทั้งลิแวนต์และยุโรป" การดำเนินการของสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ . 115 (26): 6774–6779. รหัสบรรณานุกรม : 2018PNAS..115.6774F. bioRxiv 10.1101 /191569 . doi : 10.1073/pnas.1800851115 . PMC 6042094. PMID  29895688  
  27. ^ Simões, Luciana G. (2023). เปิดเผยอดีตผ่าน DNA โบราณ: ชะตากรรมและมรดกของนักล่าสัตว์และรวบรวมอาหารกลุ่มสุดท้ายในยุโรปตะวันตกและแอฟริกาตะวันตกเฉียงเหนือ (ปริญญาเอก) มหาวิทยาลัยอุปซอลา

แหล่งที่มา

  • Mathieson, Iain; et al. (21 กุมภาพันธ์ 2018). "The genomic history of southeastern Europe". Nature . 555 (7695). Nature Research : 197–203. Bibcode :2018Natur.555..197M. doi :10.1038/nature25778. PMC  6091220 . PMID  29466330.
  • Olalde, Iñigo; et al. (2 กันยายน 2015) "แหล่งกำเนิดทางพันธุกรรมทั่วไปสำหรับเกษตรกรยุคแรกจากวัฒนธรรม Cardial เมดิเตอร์เรเนียนและ LBK ยุโรปกลาง" PLOS Genetics . 32 (12) PLOS : 3132–3142 doi :10.1093/molbev/msv181 PMC  4652622 . PMID  26337550
  • Fernández, Eva; et al. (5 มิถุนายน 2014) "การวิเคราะห์ DNA โบราณของเกษตรกรตะวันออกใกล้เมื่อ 8,000 ปีก่อนคริสตกาลสนับสนุนการตั้งอาณานิคมทางทะเลในยุคหินใหม่ตอนต้นของยุโรปแผ่นดินใหญ่ผ่านไซปรัสและหมู่เกาะอีเจียน" PLOS Genetics . 10 (6) PLOS : e1004401 doi : 10.1371/journal.pgen.1004401 . PMC  4046922 . PMID  24901650

อ่านเพิ่มเติม

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับCardial pottery
ดึงข้อมูลจาก "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=เครื่องปั้นดินเผาคาร์เดียม&oldid=1216993407"