ลิ่มบิน
โครงสร้างรูปตัววีของผู้คนจำนวนมาก
นาวิกโยธินสหรัฐฯ โพสท่าจัดรูปลิ่มในปี 1918
กองทหารม้ามาซิโดเนียที่เรียงเป็นรูปลิ่ม

ลิ่มบิน (เรียกอีกอย่างว่าลิ่มบินหรือลิ่มรูปตัววีหรือเรียกง่ายๆ ว่า ลิ่ม ) คือโครงสร้างที่สร้างขึ้นจากวัตถุที่เคลื่อนไปข้างหน้าในรูปแบบสามเหลี่ยม การจัดวางรูปตัววีนี้เริ่มต้นขึ้นเป็นกลยุทธ์ทางทหารที่ประสบความสำเร็จในสมัยโบราณ เมื่อหน่วยทหารราบจะเคลื่อนไปข้างหน้าในรูปแบบลิ่มเพื่อโจมตีแนวของศัตรู หลักการนี้ถูกนำมาใช้ในภายหลังโดย กองทัพ ยุโรปในยุคกลางรวมถึงกองกำลังติดอาวุธสมัยใหม่ ซึ่งได้ดัดแปลงลิ่มรูปตัววีสำหรับการโจมตีด้วยยานเกราะ

ในยุคปัจจุบัน ประสิทธิภาพของเวดจ์บินยังคงถูกใช้โดยหน่วยงานตำรวจพลเรือนเพื่อควบคุมการจลาจล เวดจ์บินยังถูกนำไปใช้ในกีฬาบางประเภทด้วย แม้ว่าบางครั้งการใช้เวดจ์จะถูกห้ามเนื่องจากอาจเป็นอันตรายต่อผู้ป้องกัน

ยุทธวิธีทางการทหาร

ยุคโบราณ

ชาวกรีกและชาวโรมัน

หลักการยุทธวิธีของ Flying Wedge

ลิ่ม (ἔμβολον, emblonในภาษากรีก ; cuneusในภาษาละตินเรียกอีกอย่างว่าcaput porcinum ซึ่งหมายความว่า " หัวหมูป่า ") ใช้โดยทั้งทหารราบและทหารม้า ทหารจะวางกำลังในรูปแบบสามเหลี่ยมหรือสี่เหลี่ยมคางหมูโดยมีปลายแหลมนำทาง ตามคำบอกเล่าของ ArrianและAsclepiodotus ชาว ไซเธียนใช้ลิ่มก่อนจากนั้นจึง ใช้โดย ชาวธราเซียนPhilip II แห่งมาซิโดเนียรับเอาลิ่มมาจากพวกเขาเป็นรูปแบบหลักของกองทหารม้า Companion ของเขา และ Alexander the Great ก็เผชิญหน้ากับกองทหารม้าเปอร์เซียที่จัดวางในลักษณะนี้ ตามที่ Arrian รับรอง ข้อได้เปรียบของลิ่มก็คือมีจุดแคบสำหรับเจาะแนวของศัตรูและรวมผู้นำไว้ที่ด้านหน้า การหมุนตัวง่ายกว่ารูปแบบสี่เหลี่ยมเพราะทุกคนจะเดินตามผู้นำที่จุดสูงสุด "เหมือนฝูงนกกระเรียน" [1]

กองทหารราบได้รับการรับรองจากFrontinus ว่ากอง ทหารโรมันใช้สร้างแนวรบต่อต้าน กองทัพ PerseusของมาซิโดเนียในPydna [ 2] กองทหารโรมันยังใช้สร้างแนวรบนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยแนวรบนี้ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพในการรบในบริเตน เช่น ในช่วงการก่อกบฏของ Boudiccaซึ่งกองทัพโรมันซึ่งมีกำลังน้อยกว่ามากใช้แนวรบนี้เพื่อเอาชนะกองทัพ Iceni

สแกนดิเนเวียและเยอรมัน

ไคเลอร์คอปฟ์หรือคีล (หัวหมูป่า ลิ่ม ละติน: cuneusแปลว่า ฝูงคน[3] ) เป็นวลีภาษาเยอรมันที่ใช้บรรยายรูปแบบการโจมตี ("ร่างกายเชิงยุทธวิธี") ของทหารราบยุคก่อนประวัติศาสตร์ของชาวเคลต์และชนเผ่าเยอรมันโดยทั่วไปเชื่อกันว่าชนเผ่าเยอรมันประสบความสำเร็จกับยุทธวิธีนี้มากกว่าชาวเคลต์ ยุทธวิธีนี้ใช้เพื่อบีบให้กองกำลังโรมันแตกแยก และต่อมาได้นำมาใช้กับหน่วยที่อ่อนแอที่สุดโดยเฉพาะ

เนื่องจากรูปแบบนี้ต้องมีวินัยสูง และมีความน่าจะเป็นที่จะล้มเหลวค่อนข้างสูง จึงสันนิษฐานว่าแนวหน้าจะเต็มไปด้วยนักรบที่ดีที่สุดและมีเกราะหนาที่สุดในบรรดาพี่น้อง เยอรมัน ที่ต้องทำลายแนวหน้าของโรมัน

ที่นี่ นักรบแต่ละคนพยายามที่จะได้รับชื่อเสียงและเกียรติยศในการต่อสู้ เจ้าชายที่โดดเด่นที่สุดและผู้ติดตามของพวกเขาจะยืนอยู่ที่หัวของKeilอย่างไรก็ตาม นี่เป็นจุดที่อันตรายที่สุดเช่นกัน ซึ่งเป็นเหตุให้จำเป็นต้องมีเกราะป้องกันที่หนักหน่วง แต่ผู้นำกองทัพที่รอดชีวิตจากการต่อสู้ที่พ่ายแพ้มักจะต้องเสียชีวิต (โดยปกติคือการฆ่าตัวตาย) นักรบที่หลบหนีจะถูกแขวนคอหรือสังหาร

ตามคำบอกเล่าของนักประวัติศาสตร์ชาวโรมันทาซิตัส กอง ทหาร คีลมีกำลังพลแน่นขนัด มีกำลังพลแน่นทุกด้าน ไม่เพียงแค่ด้านหน้าและด้านหลังเท่านั้น แต่ยังรวมถึงด้านข้างด้วย[4]การจัดรูปแบบไม่เหมือนลิ่ม แต่เหมือนสี่เหลี่ยมผืนผ้ามากกว่า โดยมีนักรบ 40 นายอยู่ในแนวหน้าและทหาร 1,600 นาย ในรูปแบบนี้ ทหารฝ่ายข้างเคียงมีความเสี่ยงสูงที่สุด ดังนั้น จึงเป็นไปได้ที่กองทหารจะเดินอย่างระมัดระวังและถอยกลับเล็กน้อย ทำให้กองทหารตรงกลางเคลื่อนตัวไปไกลขึ้นและดูเหมือนลิ่ม ในทางกลับกัน ทหารฝ่ายนอกแถวหลังก็พองขึ้นเล็กน้อย เป้าหมายคือโจมตีแรงในเวลาเดียวกันและยิงหลุมกว้าง 40 หลาเข้าไปในแนวของศัตรู ตามที่ฮันส์ เดลบรึ ค นักประวัติศาสตร์ชาวเยอรมัน กล่าว [3 ]

ตามคำกล่าวของริชาร์ด เบอร์ตันกองกำลังหลักประกอบด้วยนักรบ ติดอาวุธหนักที่คอยปกป้อง นักธนูที่มีเกราะน้อยกว่าจากด้านข้าง การจัดทัพแบบสามเหลี่ยมนั้นใช้เพื่อเอาชนะศัตรูด้วยการโจมตีจากด้านหน้า กลุ่มครอบครัวและชนเผ่าจะวางเคียงข้างกันเป็นหน่วยเพื่อรักษาความสามัคคีในการต่อสู้[5] [6]กลยุทธ์นี้เป็นกลยุทธ์การโจมตีที่น่าเกรงขามต่อผู้ป้องกันในแนวหรือคอลัมน์ อย่างไรก็ตาม ผู้โจมตีจะต้องเผชิญกับการทำลายล้างในกรณีที่ต้องล่าถอย เนื่องจากลิ่มจะกลายเป็นกลุ่มคนที่ไม่ชัดเจนหากโมเมนตัมไปข้างหน้าของมันพังทลาย[6] [5]

เมื่อชาวเยอรมันชื่อคีลกำลังรุกคืบเข้าหาศัตรู พวกเขาร้องเพลงบาริทัสหรือบาร์ดิทัส ซึ่งเป็นเพลงแห่งการรบ ( เสียงร้องแห่งการรบ ) โดยเริ่มด้วยเสียงบ่นพึมพำเบาๆ จากนั้นจึงค่อยๆ ดังขึ้นตามความร้อนแรงของการต่อสู้จนถึงเสียงคำรามของคลื่นที่ซัดกระทบโขดหิน ตามตำนานของเยอรมันและทาซิทัส เฮอร์คิวลิสเคยมาเยือนดินแดนเยอรมันครั้งหนึ่ง และพวกเขาร้องเพลงเกี่ยวกับเขาในฐานะวีรบุรุษเป็นอันดับแรก[7]

ยุคกลาง

ในยุคกลาง กลยุทธ์ดังกล่าวมีประสิทธิผลอย่างยิ่งต่อ การสร้าง กำแพงโล่ ป้องกัน โดยผู้ป้องกันจะเชื่อมโล่เข้าด้วยกันเพื่อสร้างกำแพงที่แทบจะทะลุผ่านไม่ได้ ทหารราบที่ติดอาวุธหนักและติดเกราะสามารถใช้โมเมนตัมในการสร้างรูปลิ่มเพื่อเปิดช่องเล็กๆ ในกำแพงโล่ได้ วิธีนี้จะทำให้กำแพงโล่แตกออก ทำให้ผู้ป้องกันสามารถโจมตีจากด้านข้างได้[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]

ยุโรปตะวันตก

Saxo Grammaticusได้ให้คำอธิบายที่สมบูรณ์สองประการเกี่ยวกับลิ่มทหารราบในGesta Danorum ของเขา ในเล่มที่ 1 เขาบรรยายถึงลิ่มตื้น โดยมีแถวหน้า 2 คน จากนั้นจึงเพิ่มทีละ 2 คน ในเล่มที่ 7 เขาบรรยายถึงรูปแบบที่แหลมคมกว่า โดยมีแถวหน้า 10 คน โดยแถวแรกประกอบด้วย 2 คน แต่ละแถวประกอบด้วยอีก 2 คน[8]ดังนั้น ลิ่มแต่ละอันจึงประกอบด้วยคน 110 คน แถวลึก 10 คน แถวปลาย 2 คน และแถวฐาน 20 คน ตามคำบอกเล่าของชาวไวกิ้งรูปแบบลิ่มซึ่งพวกเขาเรียกว่าsvinfylkingเทียบกับcaput porcinum ในภาษาละติน ถูกคิดค้นโดยโอดินเอง[9]

การจัดทัพเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือรูปลิ่มยังถูกใช้ในยุคกลางโดยทหารราบชาวเฟลมิชและสวิส ด้วย [10]

กองทหารเยอรมันใช้การจัดทัพม้าแบบลิ่มลึกในยุคกลางตอนปลาย ในการรบที่Pillenreuthในปี ค.ศ. 1450 กองทัพทั้งสองของAlbrecht AchillesและNurembergต่อสู้กันในรูปแบบลิ่ม กองทหารม้า Nuremberg จัดทัพในรูปแบบลิ่มโดยมีอัศวิน 5 คนเป็นผู้นำ จากนั้นเป็น 7 คน 9 คน และ 11 คนตามลำดับ ลำดับถัดมา 20 ลำดับประกอบด้วยทหารราบ ธรรมดา 250 นาย จากนั้นเป็นลำดับสุดท้ายที่ประกอบด้วยทหารราบที่คัดเลือกแล้ว 14 นาย เพื่อยึดการจัดทัพไว้ด้วยกัน[11] เซอร์ชาร์ลส์ โอมานอ้างถึงคู่มือที่ไม่ได้ตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 1480 โดย Philip of Seldeneck [12]ซึ่งบรรยายการจัดทัพโดยเรียกว่าSpitzเขายกตัวอย่างการจัดทัพต่างๆ ตั้งแต่ 200 คนไปจนถึง 1,000 คน การจัดทัพ 1,000 คนจะจัดทัพ 7 คนในแถวแรก โดยแต่ละแถวจะเพิ่มขึ้นทีละ 2 คนจนถึงแถวที่ 8 ซึ่งมี 21 คน แถวที่เหลือจะเรียงกันเป็นแถวกว้าง 20 คนหลังจุดธง ธงจะถืออยู่ในแถวที่ 7

การใช้ลิ่มทหารม้าในแคว้นคาสตีล ในศตวรรษที่ 13 ได้รับการอธิบายไว้ในSiete Partidasซึ่งเป็นประมวลกฎหมายที่รวบรวมขึ้นสำหรับกษัตริย์อัลฟองโซที่ 10 แห่งแคว้นคาสตีล[13]

ไบแซนไทน์

จักรพรรดิไบแซนไทน์ Nikephoros Phocasวิเคราะห์การจัดรูปแบบลิ่มของByzantine Cataphractsในบทที่ 3 ของPraecepta Militaria ของเขา ในนั้นเขาเล่าว่าลิ่มจะต้องถูกสร้างขึ้นโดย cataphracts 354 คนและทหารม้าธนู 150 คน รวมเป็นจำนวน 504 คน แถวของแนวแรกประกอบด้วยทหารม้า 20 คน แนวที่สอง 24 คน แนวที่สาม 28 คน ลงไปจนถึงแนวที่ 12 ซึ่งประกอบด้วยคน 64 คน หากไม่มีจำนวนคนดังกล่าว เขาเสนอให้สร้างลิ่มโดย cataphracts 304 คนและทหารม้าธนู 80 คน รวมเป็น 384 คน โดยแนวแรกประกอบด้วยคน 10 คน ในบทต่อไปของเขา ( พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการวางกำลังทหารม้า ) เขาบัญญัติว่าลิ่มจะต้องมาพร้อมกับหน่วยทหารม้าสองหน่วยซึ่งจะคอยป้องกันปีก ลิ่มที่มีชั้นตรงกลางไม่ครบจะมีรูปร่างเป็นรูป Λ แทนที่จะเป็น Δ และเรียกว่าลิ่มกลวง หรือในภาษากรีก κοιλέμβολον เรียก ว่า koilembolon

สงครามสมัยใหม่

ลูกเรือกองทัพเรือสหรัฐฯ ในรูปแบบการลาดตระเวนแบบลิ่มระหว่างการทำความคุ้นเคยกับรูปแบบการลาดตระเวนในระหว่างการฝึกภาคสนามเมื่อปี 2011

ลิ่มนี้ยังคงใช้ในกองทัพสมัยใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโดยรถถังและหน่วยยานเกราะอื่นๆ ตัวอย่างเช่นPanzerkeilหรือ "ลิ่มหุ้มเกราะ" ที่กองทัพ เยอรมันใช้ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2

การจัดรูปลิ่มกลวงยังคงเป็นหนึ่งในการจัดรูปกองกำลังทหารราบพื้นฐานในระดับหมู่และหมวด โดยเฉพาะเมื่อข้ามพื้นที่โล่ง อย่างไรก็ตาม ไม่เหมือนในสมัยโบราณและยุคกลาง การจัดรูปกองกำลังไม่ได้ใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพสูงสุดในการต่อสู้ระยะประชิด แต่เพื่อเพิ่มการรับรู้สถานการณ์และอำนาจการยิงของหน่วยให้สูงสุด ระยะห่างระหว่างทหารได้รับการออกแบบมาเพื่อให้มีแนวการมองเห็นที่สนับสนุนซึ่งกันและกันโดยไม่บดบังกันทั้งด้านหน้าและด้านข้าง และยังสอดคล้องกับการสนับสนุนการยิงที่ทับซ้อนกันอีกด้วยอาวุธอัตโนมัติของหมู่มักจะยึดไว้ที่ปีกข้างใดข้างหนึ่งของรูปลิ่มของ หน่วย ยิงในรูปลิ่มของหมวดทหาร ปืนกลของกลุ่มบังคับบัญชาและหมวดทหารจะวางไว้ในโพรงของรูปลิ่ม

หลักการเดียวกันนี้ใช้ได้กับยานเกราะที่ประจำการในรูปแบบลิ่มเพื่อสนับสนุนแนวการมองเห็นและการยิงซึ่งกันและกัน

การใช้รูปแบบนี้มีข้อดีหลายประการ เช่น ทำให้สามารถเฝ้าระวัง พื้นที่ได้มากขึ้น เนื่องจากครอบคลุมพื้นที่การเฝ้าระวังพื้นที่ยังสามารถเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ กองทหารสามารถเปลี่ยนรูปแบบได้อย่างง่ายดาย และแนวหน้าของกองทหารก็มีความแข็งแกร่งอย่างมากจากการยิงปะทะกัน[14]

การจัดรูปแบบการเจาะ

การจัดขบวนรูปลิ่มเป็นพิธีการที่นักเรียนนายร้อยแห่งสถาบันกองทัพอากาศสหรัฐอเมริกา ใช้ ในงานขบวนพาเหรดสำเร็จการศึกษาประจำปี เมื่อนักเรียนนายร้อยชั้นหนึ่ง (รุ่นพี่) ที่จะเข้าประจำการในไม่ช้านี้ออกจากกองบินนักเรียนนายร้อย การจัดขบวนนี้เป็นการสวนสนามตรงข้ามกับพิธีรับปริญญาซึ่งจัดขึ้นทุกฤดูใบไม้ร่วง เมื่อนักเรียนนายร้อยชั้นสี่ (น้องใหม่) เข้าร่วมกองบินนักเรียนนายร้อยในการจัดขบวนรูปลิ่มกลับหัว

การใช้งานด้านพลเรือน

การทำหน้าที่ตำรวจ

ภาพ CG ของตำรวจ 7 นายในชุดปราบจลาจลกำลังพุ่งเข้าใส่ลิ่มบิน

ตำรวจ และ หน่วย ควบคุมฝูงชนบางครั้งจะเข้าโจมตีด้วยการจัดขบวนแห่แบบรูปลิ่มเพื่อเข้าจับกุมผู้นำหรือผู้พูด หรือเพื่อแบ่งขบวนเดินขบวนประท้วง ยาวๆ ออกเป็นช่วงๆ นอกจากนี้ยังสามารถใช้เพื่อคุ้มกันบุคคลสำคัญผ่านฝูงชนที่เป็นศัตรูได้อีกด้วย

กีฬา

ฮาร์วาร์ดปล่อยลิ่มบินอันตรายใส่เยลในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2435

แม้ว่าเดิมจะได้รับอนุญาตใน กีฬาประเภททีม ที่มีการปะทะกันแบบเต็มตัว ส่วนใหญ่ แต่ปัจจุบันการใช้เวดจ์ลอยน้ำถูกห้ามด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัยในรักบี้ยูเนี่ยน [ 15] รักบี้ลีก [ 16]และอเมริกันฟุตบอล [ 17]หลักการนี้คล้ายกับการใช้ในกองทัพ: ผู้ถือบอลจะเริ่มโจมตีและเพื่อนร่วมทีมทั้งสองฝ่ายจะเข้ามาสมทบและผลักพวกเขาไปข้างหน้าสู่เส้นประตู อย่างไรก็ตาม เนื่องจากมีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บสาหัสจำนวนมากที่เกี่ยวข้องกับเวดจ์ลอยน้ำ การพยายามใช้รูปแบบนี้จะถูกลงโทษด้วยการลงโทษในเกม

ในอเมริกันฟุตบอล การจัดทัพแบบนี้ได้รับการพัฒนาโดยลอริน เอฟ. เดอแลนด์และนำมาใช้ครั้งแรกโดยมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดในเกมระดับวิทยาลัยที่พบกับมหาวิทยาลัยเยลในปี 1892 เพื่อนร่วมทีมจะจับกลุ่มกันกับผู้ถือบอลโดยใช้มือและแขนแล้วรีบวิ่งไปข้างหน้า แม้ว่าจะใช้งานได้จริง แต่การจัดทัพแบบนี้ก็ถูกห้ามใช้ในสองฤดูกาลต่อมาในปี 1894 เนื่องจากอาจก่อให้เกิดการบาดเจ็บร้ายแรงได้[18]

โทษฐานช่วยผู้วิ่งซึ่งห้ามไม่ให้ผู้เล่นล็อกตัวกัน รวมถึงการผลักหรือดึงผู้ถือลูกเพื่อเพิ่มแรงในลักษณะเดียวกับการใช้ลิ่มบินแบบดั้งเดิมนั้น ยังคงอยู่ในกฎของอเมริกันฟุตบอล โดยกฎดังกล่าวได้ถูกยกเลิกไปอย่างสมบูรณ์จนกระทั่งไม่มีการเรียกฟาวล์ในลีคอเมริกันฟุตบอลอีกเลยตั้งแต่ปี 1991 [19]แนวคิดเรื่องการจัดรูปแบบเป็นรูปลิ่มยังคงมีอิทธิพลต่อการเล่นฟุตบอลหลายครั้งในเกมสมัยใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน การรับ ลูกเตะออกจนกระทั่งในปี 2009 เจ้าของลีค NFL ตกลงที่จะหยุดการใช้กฎ ดังกล่าว [17]

การเปลี่ยนแปลงกฎเกณฑ์ล่าสุดในหลายระดับเกี่ยวกับการวิ่งกลับของลูกฟรีคิกนั้นเข้มงวดยิ่งขึ้น โดยจำกัดการบล็อกของเพื่อนร่วมทีมที่อยู่ใกล้กันแม้ว่าจะไม่ได้สัมผัสกันก็ตาม "ลิ่ม" ที่มักเรียกกันในการขัดขวางการวิ่งกลับลูกฟรีคิกนั้นหมายถึงกลุ่มผู้บล็อกที่อยู่ใกล้กัน[20]การบล็อกลิ่มโดยใช้ไหล่เพียงอย่างเดียวเพื่อผลักเพื่อนร่วมทีมที่ไม่ได้ถือบอลไปข้างหน้ายังคงเป็นสิ่งที่ถูกกฎหมาย ลีกบางแห่งไปไกลกว่านั้นอีกในเชิงทฤษฎีโดยไม่อนุญาตให้มีการถ่ายโอนโมเมนตัมระหว่างเพื่อนร่วมทีมในการบล็อก แต่การห้ามดังกล่าวไม่ได้ถูกบังคับใช้อย่างเคร่งครัด

ดูเพิ่มเติม

หมายเหตุ

  1. ^ Lendon, JE (2006) Soldiers and Ghosts: A History of Battle in Classical Antiquity,สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเยล, หน้า 98
  2. ↑ ฟรอนตินัส, กลยุทธ์, II.iii.20
  3. ^ ab อาณาจักรนักรบเยอรมัน (เยอรมัน) Hans Delbrück , 1920, ประวัติศาสตร์สงครามในกรอบประวัติศาสตร์การเมือง, ส่วนที่ 2 The Teutons, เล่มที่ 1 การต่อสู้ของชาวโรมันและชาวเยอรมัน บทที่ 2 อาณาจักรนักรบเยอรมัน  ISBN  0-8371-8163-1
  4. ^ ทาซิตัส, ฮิสท์ IV, 20
  5. ↑ ab "Quodque præcipuum fortitudinis incitamentum est, non casus, nec fortuita conglobatio turmam aut cuneum facit, sed familiæ et propinquitates" - ทาซิท เชื้อโรค 7.อ้างอิงเจอร์มาเนีย (หนังสือ)
  6. ^ โดย Richard F. Burton (1987). "บทที่ XIII. ดาบแห่งคนป่าเถื่อน (จักรวรรดิโรมันยุคแรก)" หนังสือดาบ สำนักพิมพ์ Dover Publications ฉบับปรับปรุงISBN 0486254348-
  7. ↑ ทาสิทัส, เจอร์มาเนียที่ 3, ฮิสต์ II, 22, ประวัติ สี่, 18.
  8. ^ "หนังสือเก้าเล่มแห่งประวัติศาสตร์ Saxo Grammaticus ของเดนมาร์ก" แปลโดย Oliver Elton (Norroena Society, นิวยอร์ก, 1905)
  9. ^ Peter G. FooteและDavid M. Wilson , The Viking Achievement (นิวยอร์ก, 1970), หน้า 285
  10. ^ Contamine, Philippe (1984). สงครามในยุคกลาง . Oxford: Blackwell. หน้า 231–2 ISBN 0-631-13142-6-
  11. ^ Delbrück, Hans; Trans Walter J. Renfroe (1990) [แปล 1982]. ประวัติศาสตร์ศิลปะแห่งสงคราม เล่ม III; ยุคกลาง . เวสต์พอร์ต, คอนเนตทิคัต: กรีนวูด. หน้า 275. ISBN 0-8032-6585-9-
  12. ^ โอมาน เซอร์ ชาร์ลส์ (1987) [1937]. ประวัติศาสตร์ศิลปะแห่งสงครามในศตวรรษที่ 16ลอนดอน: กรีนฮิลล์ หน้า 82–3 ISBN 0-947898-69-7-
  13. ^ Gassmann, Jürg (2021). "The Siete Partidas: A Repository of Medieval Military and Tactical Instruction". Acta Periodica Duellatorum . 9 (1): 9–10. doi : 10.36950/apd-2021-002 . สืบค้นเมื่อ17 กรกฎาคม 2021 .
  14. ^ "Mission Command". www.benning.army.mil . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-03-19 . สืบค้นเมื่อ 2022-05-14 .
  15. ^ มาตรา 4(n) ของกฎหมาย 10 ของสหภาพรักบี้ เก็บถาวร 2007-10-22 ที่เวย์แบ็กแมชชีน
  16. ^ แฮร์ริส, เบร็ต (18 กุมภาพันธ์ 2554). "ร็อด แม็คควีนได้เปรียบด้วยเวดจ์". ออสเตรเลียน .
  17. ^ โดย Battista, Judy (24 พฤษภาคม 2009). "Mindful of Violence, the NFL Rules Out the Wedge Formation". The New York Times
  18. ^ บทนำ: ประวัติโดยย่อของฟุตบอลระดับวิทยาลัย
  19. ^ เมื่อใดการดึงผู้ถือลูกไปข้างหน้าจึงจะถือเป็นฟาวล์? FootballZebras.com , พฤศจิกายน 2019
  20. ^ "ไม่มีลิ่มก็หมายความว่าต้องปรับเปลี่ยนครั้งใหญ่สำหรับหน่วยคิกออฟ" NFL.com
  • “การปฏิบัติการของหน่วยทหารราบ:การเคลื่อนไหว” global security.org โรงเรียนฝึกทหารราบ ของกองทัพบกสหรัฐอเมริกา มกราคม 1996 สืบค้นเมื่อ13 พฤศจิกายน 2014
  • ตำรวจปราบจลาจลจีนโชว์ทักษะในการสลายการชุมนุม
  • ฟุตเทจการแข่งขันรักบี้ทีมชาติอาร์เจนตินากับทีมชาติอังกฤษในการแข่งขันรักบี้เวิลด์คัพปี 1995
ดึงข้อมูลจาก "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=เวดจ์บิน&oldid=1252874224"