Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզեն

Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզեն; գերմ.՝ Andreas von Ettingshausen
Ծնվել է	նոյեմբերի 25, 1796
Ծննդավայր	Հայդելբերգ, Electoral Palatinate
Մահացել է	մայիսի 25, 1878 (81 տարեկան)
Մահվան վայր	Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Կրթություն	Վիեննայի համալսարան
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, պրոֆեսոր և համալսարանի դասախոս
Աշխատավայր	Վիեննայի համալսարան և Լեոպոլդի և Ֆրանցի անվան Ինսբրուքի համալսարան
Ծնողներ	հայր՝ Constantin von Ettingshausen?
Անդամություն	Լեոպոլդինա, Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիա և Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա
Երեխաներ	Constantin von Ettingshausen?
	Andreas von Ettingshausen Վիքիպահեստում

Բարոն Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզեն (գերմ.՝ Andreas von Ettingshausen, նոյեմբերի 25, 1796(1796-11-25)^[1]^[2], Հայդելբերգ, Electoral Palatinate - մայիսի 25, 1878(1878-05-25)^[1], Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա), ավստրիացի մաթեմատիկոս և ֆիզիկոս, եղել է Ավստրիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի առաջին անդամներից մեկը (1847), և առաջին գլխավոր քարտուղարը։ 1862 թվականին Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզենն անդամակցել է Գերմանիայի բնագետների «Լեոպոլդինա» ընկերությանը^[3].։

Կենսագրություն

Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզենը ծնվել է Հայդելբերգում՝ գեներալ-մայորի ընտանիքում։ 1817 թվականին ավարտել է Վիեննայի համալսարանը, որտեղ սովորել է ֆիզիկա և մաթեմատիկա։

1819 թվականին Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզենը դարձել է Ավստրիայի Տիրոլ նահանգի Ինսբրուքի համալսարանի ֆիզիկայի պրոֆեսոր, երկու տարի անց վերադարձել է Վիեննա և որպես բարձրագույն մաթեմատիկայի պրոֆեսոր աշխատել տեղի համալսարանում։ Ֆիզիկոսի դասախոսությունները, որոնք երկու հատորով հրատարակվել են 1827 թվականին, բարձր են գնահատվել մասնագետների կողմից։ 1826 թվականին մաթեմատիկայի ոլորտում նա մենագրություն է հրապարակել կոմբինացիոն վերլուծության վերաբերյալ։ Իր այդ աշխատությունում ֆիզիկոսը առաջարկել է երկանդամ գործակիցների (կամ համարժեք կոմբինացիաների քանակի) ստանդարտ նշումը՝ ${\tbinom {n}{k}}$ ։

1834 թվականին Էթինգսհաուզենը ստանձնել ֆիզիկայի ամբիոնը, իսկ 1839-1842 թվականներին Վիեննայում կատարել է լուսանկարչության առաջին փորձերը։ 1840 թվականի հունիսին նա լուսանկարել է իր առաջին լուսանկարը։ 1848 թվականին նա տեղափոխվել է ինժեներական ակադեմիա և չորս տարի դասավանդել այնտեղ։ Հետագայում ակադեմիան վերածվել է ռազմական ինժեներական դպրոցի։

1852 թվականին նա բարձրագույն ճարտարագիտություն է դասավանդել Պոլիտեխնիկական ինստիտուտում, իսկ նույն թվականին դարձել է համալսարանի ֆիզիկայի ինստիտուտի տնօրեն, որտեղ նրա ղեկավարությամբ կատարվել են մեծ թվով հետազոտություններ։ Եղել է առաջիններից մեկը, որը արդյունաբերական էլեկտրական գեներատոր և կառուցել էլեկտրամագնիսական մեքենա։ Եղել է ֆիզիկայի դասագրքի հեղինակ։ Դասագիրքը մեծ ազդեցություն է ունեցել ֆիզիկայի ուսուցման մեթոդների վրա։

1853 թվականին նշանակվել է Վիեննայի ֆիզիկայի ինստիտուտի տնօրեն, որից հրաժարվել է 1866 թվականին։

1862 թվականից եղել «Լեոպոլդինա գերմանական բնագետների ակադեմիայի անդամ, իսկ 1864 թվականից՝ Գյոթինգենի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ։ 1866 թվականին Անդրեաս ֆոն Էթինգսհաուզենն անցել է թոշակի և կրել «բարոն» տիտղոսը։

Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզենը մահացել է 1878 թվականին։

Հիշատակում

1913 թվականին գիտնականի անունով կոչվել է Վիեննայի Դյոբլինգ շրջանի փողոցներից մեկը։

Հիմնական աշխատություններ

Die combinatorische Analysis (Вена, 1826)
Vorlesungen über die höhere Mathematik (Bена, 1827)
Die Principien der heutigen Physik (Вена, 1857).
Anfangsgründe der Physik (4-е изд., Вена, 1860)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Luminous-Lint — 2005.
↑ ^2,0 ^2,1 Wurzbach D. C. v. Ettingshausen, Andreas Ritter von (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 4. — S. 109.
↑ Andreas von Ettingshausen(գերմ.)

Արտաքին հղումներ

Կենսագրությունը (գերմ.)
Biography of Ettingshausen (in German)
Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզեն Mathematics Genealogy Project կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրեաս ֆոն Էթինգշաուզեն» հոդվածին։

[_b095b6270f029395-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Luminous-Lint — 2005.

[_db262fc97f365dc8-2] 2,0 ^2,1 Wurzbach D. C. v. Ettingshausen, Andreas Ritter von (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 4. — S. 109.

[3] Andreas von Ettingshausen(գերմ.)

[1]

[2]

[3]